III CZ 37/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-08-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 37/08
POSTANOWIENIE
Dnia 5 grudnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z wniosku B. K. i T. K.
przy uczestnictwie S. W., N. T., A. W., M. W., S. K., J. K., M. K., Gminy S., B. Ż., N. K.,
J. P., J. S., M. N., A. B., A. S., F. S., G. W., Z. P., J. K., D. W., J. W., R. P., M. P., N. P.,
G. W., L. P., A. P., M. W. i J. G.,
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 5 grudnia 2008 r.,
zażalenia uczestniczki S. W. na postanowienie Sądu Okręgowego w K. z dnia 3
września 2008 r., sygn. akt II Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu Okręgowego w K. z
dnia 7 sierpnia 2008 r., II Ca (…) i przekazuje sprawę - w zakresie wniosku o
przywrócenie terminu - Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania,
pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 3 września 2008 r. Sąd Okręgowy w K. odrzucił wniosek
uczestniczki postępowania S. W. o sporządzenie uzasadnienia postanowienia
orzekającego co do istoty sprawy z dnia 26 marca 2008 r. i doręczenie tego
postanowienia wraz z uzasadnieniem, stwierdzając, że podjęte rozstrzygnięcie jest
konsekwencją postanowienia z dnia 7 sierpnia 2008 r. oddalającego wniosek o
2
przywrócenie terminu do zgłoszenia żądania doręczenia wspomnianego orzeczenia w
trybie art. 387 § 3 k.p.c. (art. 328 § 1 w związku z art. 391 § 1 i art. 397 § 2 i art. 13 § 2
k.p.c.).
Sąd Okręgowy podkreślił, że przyczyną oddalenia wniosku o przywrócenie
terminu do zgłoszenia żądania doręczenia postanowienia z dnia 26 marca 2008 r. wraz
z uzasadnieniem był brak należytego usprawiedliwienia niedokonania tej czynności w
przepisanym terminie. Poprzedniczka prawna uczestniczki S. W., J. K., przedłożyła
wprawdzie zwolnienie lekarskie swojego pełnomocnika procesowego, ale nie zostało
ono wystawione przez uprawnionego lekarza sądowego. Natomiast w świetle art. 2141
§
1 k.p.c. zaświadczenia lekarskie mogą wystawiać jedynie lekarze sądowi, którzy - na
zasadach określonych w ustawie z dnia 15 czerwca 2007 r. o lekarzu sądowym (Dz. U.
Nr 123, poz. 849 ze zm.) - zawarli umowę z prezesem właściwego miejscowo sądu
okręgowego i zostali wpisani do prowadzonego przez niego wykazu lekarzy sądowych.
Przedłożone zaświadczenie lekarskie o niezdolności pełnomocnika do pracy nie stanowi
zatem dostatecznego usprawiedliwienia i nie pozwala na przyjęcie, że uczestniczka nie
dokonała czynności w terminie bez swej winy w rozumieniu art. 168 § 1 k.p.c. Poza tym
choroba pełnomocnika nie stanowiła przeszkody do udzielenia dalszego
pełnomocnictwa innemu radcy prawnemu lub adwokatowi, zgodnie z regulacją zawartą
w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (jedn. tekst: Dz. U. z
2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.).
W zażaleniu na postanowienie z dnia 3 września 2008 r. uczestniczka S. W.
wniosła o rozpoznanie także postanowienia z dnia 7 sierpnia 2007 r. oddalającego
wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia i
doręczenie postanowienia z dnia 26 marca 2008 r. Z uzasadnieniem. Zarzuciła Sądowi
Okręgowemu naruszenie przepisów: art. 168 § 1 i 169 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że J. K.
z własnej winy nie złożyła wniosku o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z dnia
26 marca 2008 r., art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolne przyjęcie, że stan zdrowia strony i jej
pełnomocnika nie uniemożliwiały im zgłoszenia wspomnianego wniosku w przepisanym
terminie, i art. 397 § 2 w związku z art. 391 § 1 i 13 § 2 k.p.c. przez uznanie, że wniosek
o sporządzenie uzasadnienia był spóźniony i jako taki ulegał odrzuceniu. W konkluzji
żaląca wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz o przywrócenie terminu
do zgłoszenia żądania sporządzenia uzasadnienia postanowienia z dnia 26 marca 2008
r. i doręczenia tego postanowienia wraz z uzasadnieniem ewentualnie przekazanie
wniosku o przywrócenie terminu do ponownego rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z dniem 1 lutego 2008 r. wszedł w życie - dodany przez art. 21 ustawy z dnia 15
czerwca 2007 r o lekarzu sądowym (Dz. U. Nr 123, poz. 849 ze zm.) - art. 2141
k.p.c.,
zgodnie z którym usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich
przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników
postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność
stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza
sądowego (§ 1). Przepis ten - jak jednoznacznie wynika z jego treści - dotyczy
usprawiedliwienia niestawiennictwa wymienionych w nim osób na wezwanie lub
zawiadomienie sądu. W tej sytuacji nie można w drodze wykładni rozszerzać zakresu
jego zastosowania i odnosić przewidzianego w nim obowiązku legitymowania się
zaświadczeniem lekarza sądowego do każdego wypadku niezdolności do pracy w toku
procesu. Rację ma zatem żaląca przyjmując, że przedłożone Sądowi Okręgowemu
przed rozprawą w dniu 26 marca 2008 r. zaświadczenie o niezdolności pełnomocnika do
pracy, niepochodzące od lekarza sądowego, mogło co najwyżej skutkować uznaniem
braku dostatecznego usprawiedliwienia wniosku o odroczenie rozprawy. Nie było
natomiast podstaw, by dyskwalifikować odnośne zaświadczenie z punktu widzenia
wymagań określonych w art. 169 § 2 k.p.c., które sprowadzają się jedynie do
uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniających wniosek o przywrócenie terminu.
Składając w imieniu uczestniczki J. K. wniosek o przywrócenie terminu do
zgłoszenia żądania sporządzenia uzasadnienia postanowienia z dnia 26 marca 2008 r i
doręczenia tego postanowienia wraz z uzasadnieniem, pełnomocnik usprawiedliwiał
opóźnienie chorobą, i powołał się na złożone wcześniej zaświadczenie o niezdolności
do pracy. Sąd Okręgowy, rozpoznając złożony wniosek na rozprawie z udziałem
następców prawnych zmarłej dnia 23 kwietnia 2008 r. uczestniczki J. K., wyjaśnił,
że w czasie zwolnienia lekarskiego pełnomocnik poddawany był chemioterapii.
Dyskwalifikując odnośne zaświadczenie, jako niepochodzące od lekarza sądowego, Sąd
Okręgowy nie rozważył natomiast, czy stan zdrowia pełnomocnika umożliwiał mu
złożenie wniosku w trybie art. 387 § 3 k.p.c. lub udzielenie dalszego pełnomocnictwa
innemu radcy prawnemu. W tej sytuacji konieczne stało się uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Rozpoznanie na podstawie art. 380 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.
niezaskarżalnego postanowienia oddalającego wniosek o przywrócenie terminu - wobec
uwzględnienia zażalenia - pozwala na uchylenie tego postanowienia (zob.
4
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 maja 2002 r., I CZ 31/02, Biul. SN 2002, nr
9, s. 15, z dnia 27 września 2002 r., IV CZ 114/02, niepubl, z dnia 16 grudnia 2005 r., II
PZ 47/05, OSNP 2006, nr 23-24, poz. 360, z dnia 17 stycznia 2006 r., I UZ 40/05, OSNP
2007, nr 3-4, poz. 57 i z dnia 8 sierpnia 2007 r., I CZ 87/07, niepubl.). Z tego względu
Sąd Najwyższy uchylił również postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie
terminu i przekazał ten wniosek Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Z przytoczonych wyżej powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3985
§ 1 w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art.
3941
§ 3 k.p.c. postanowił, jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 5 grudnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z wniosku B. K. i T. K.
przy uczestnictwie S. W., N. T., A. W., M. W., S. K., J. K., M. K., Gminy S., B. Ż., N. K.,
J. P., J. S., M. N., A. B., A. S., F. S., G. W., Z. P., J. K., D. W., J. W., R. P., M. P., N. P.,
G. W., L. P., A. P., M. W. i J. G.,
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 5 grudnia 2008 r.,
zażalenia uczestniczki S. W. na postanowienie Sądu Okręgowego w K. z dnia 3
września 2008 r., sygn. akt II Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu Okręgowego w K. z
dnia 7 sierpnia 2008 r., II Ca (…) i przekazuje sprawę - w zakresie wniosku o
przywrócenie terminu - Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania,
pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 3 września 2008 r. Sąd Okręgowy w K. odrzucił wniosek
uczestniczki postępowania S. W. o sporządzenie uzasadnienia postanowienia
orzekającego co do istoty sprawy z dnia 26 marca 2008 r. i doręczenie tego
postanowienia wraz z uzasadnieniem, stwierdzając, że podjęte rozstrzygnięcie jest
konsekwencją postanowienia z dnia 7 sierpnia 2008 r. oddalającego wniosek o
2
przywrócenie terminu do zgłoszenia żądania doręczenia wspomnianego orzeczenia w
trybie art. 387 § 3 k.p.c. (art. 328 § 1 w związku z art. 391 § 1 i art. 397 § 2 i art. 13 § 2
k.p.c.).
Sąd Okręgowy podkreślił, że przyczyną oddalenia wniosku o przywrócenie
terminu do zgłoszenia żądania doręczenia postanowienia z dnia 26 marca 2008 r. wraz
z uzasadnieniem był brak należytego usprawiedliwienia niedokonania tej czynności w
przepisanym terminie. Poprzedniczka prawna uczestniczki S. W., J. K., przedłożyła
wprawdzie zwolnienie lekarskie swojego pełnomocnika procesowego, ale nie zostało
ono wystawione przez uprawnionego lekarza sądowego. Natomiast w świetle art. 2141
§
1 k.p.c. zaświadczenia lekarskie mogą wystawiać jedynie lekarze sądowi, którzy - na
zasadach określonych w ustawie z dnia 15 czerwca 2007 r. o lekarzu sądowym (Dz. U.
Nr 123, poz. 849 ze zm.) - zawarli umowę z prezesem właściwego miejscowo sądu
okręgowego i zostali wpisani do prowadzonego przez niego wykazu lekarzy sądowych.
Przedłożone zaświadczenie lekarskie o niezdolności pełnomocnika do pracy nie stanowi
zatem dostatecznego usprawiedliwienia i nie pozwala na przyjęcie, że uczestniczka nie
dokonała czynności w terminie bez swej winy w rozumieniu art. 168 § 1 k.p.c. Poza tym
choroba pełnomocnika nie stanowiła przeszkody do udzielenia dalszego
pełnomocnictwa innemu radcy prawnemu lub adwokatowi, zgodnie z regulacją zawartą
w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (jedn. tekst: Dz. U. z
2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.).
W zażaleniu na postanowienie z dnia 3 września 2008 r. uczestniczka S. W.
wniosła o rozpoznanie także postanowienia z dnia 7 sierpnia 2007 r. oddalającego
wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia i
doręczenie postanowienia z dnia 26 marca 2008 r. Z uzasadnieniem. Zarzuciła Sądowi
Okręgowemu naruszenie przepisów: art. 168 § 1 i 169 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że J. K.
z własnej winy nie złożyła wniosku o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z dnia
26 marca 2008 r., art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolne przyjęcie, że stan zdrowia strony i jej
pełnomocnika nie uniemożliwiały im zgłoszenia wspomnianego wniosku w przepisanym
terminie, i art. 397 § 2 w związku z art. 391 § 1 i 13 § 2 k.p.c. przez uznanie, że wniosek
o sporządzenie uzasadnienia był spóźniony i jako taki ulegał odrzuceniu. W konkluzji
żaląca wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz o przywrócenie terminu
do zgłoszenia żądania sporządzenia uzasadnienia postanowienia z dnia 26 marca 2008
r. i doręczenia tego postanowienia wraz z uzasadnieniem ewentualnie przekazanie
wniosku o przywrócenie terminu do ponownego rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z dniem 1 lutego 2008 r. wszedł w życie - dodany przez art. 21 ustawy z dnia 15
czerwca 2007 r o lekarzu sądowym (Dz. U. Nr 123, poz. 849 ze zm.) - art. 2141
k.p.c.,
zgodnie z którym usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich
przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników
postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność
stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza
sądowego (§ 1). Przepis ten - jak jednoznacznie wynika z jego treści - dotyczy
usprawiedliwienia niestawiennictwa wymienionych w nim osób na wezwanie lub
zawiadomienie sądu. W tej sytuacji nie można w drodze wykładni rozszerzać zakresu
jego zastosowania i odnosić przewidzianego w nim obowiązku legitymowania się
zaświadczeniem lekarza sądowego do każdego wypadku niezdolności do pracy w toku
procesu. Rację ma zatem żaląca przyjmując, że przedłożone Sądowi Okręgowemu
przed rozprawą w dniu 26 marca 2008 r. zaświadczenie o niezdolności pełnomocnika do
pracy, niepochodzące od lekarza sądowego, mogło co najwyżej skutkować uznaniem
braku dostatecznego usprawiedliwienia wniosku o odroczenie rozprawy. Nie było
natomiast podstaw, by dyskwalifikować odnośne zaświadczenie z punktu widzenia
wymagań określonych w art. 169 § 2 k.p.c., które sprowadzają się jedynie do
uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniających wniosek o przywrócenie terminu.
Składając w imieniu uczestniczki J. K. wniosek o przywrócenie terminu do
zgłoszenia żądania sporządzenia uzasadnienia postanowienia z dnia 26 marca 2008 r i
doręczenia tego postanowienia wraz z uzasadnieniem, pełnomocnik usprawiedliwiał
opóźnienie chorobą, i powołał się na złożone wcześniej zaświadczenie o niezdolności
do pracy. Sąd Okręgowy, rozpoznając złożony wniosek na rozprawie z udziałem
następców prawnych zmarłej dnia 23 kwietnia 2008 r. uczestniczki J. K., wyjaśnił,
że w czasie zwolnienia lekarskiego pełnomocnik poddawany był chemioterapii.
Dyskwalifikując odnośne zaświadczenie, jako niepochodzące od lekarza sądowego, Sąd
Okręgowy nie rozważył natomiast, czy stan zdrowia pełnomocnika umożliwiał mu
złożenie wniosku w trybie art. 387 § 3 k.p.c. lub udzielenie dalszego pełnomocnictwa
innemu radcy prawnemu. W tej sytuacji konieczne stało się uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Rozpoznanie na podstawie art. 380 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.
niezaskarżalnego postanowienia oddalającego wniosek o przywrócenie terminu - wobec
uwzględnienia zażalenia - pozwala na uchylenie tego postanowienia (zob.
4
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 maja 2002 r., I CZ 31/02, Biul. SN 2002, nr
9, s. 15, z dnia 27 września 2002 r., IV CZ 114/02, niepubl, z dnia 16 grudnia 2005 r., II
PZ 47/05, OSNP 2006, nr 23-24, poz. 360, z dnia 17 stycznia 2006 r., I UZ 40/05, OSNP
2007, nr 3-4, poz. 57 i z dnia 8 sierpnia 2007 r., I CZ 87/07, niepubl.). Z tego względu
Sąd Najwyższy uchylił również postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie
terminu i przekazał ten wniosek Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Z przytoczonych wyżej powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3985
§ 1 w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art.
3941
§ 3 k.p.c. postanowił, jak w sentencji.