Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 29/13
POSTANOWIENIE
Dnia 14 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Halina Kiryło
w sprawie z powództwa P. T. K. C. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej
z udziałem zainteresowanego C. P. Spółki Akcyjnej
o zmianę umowy,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 14 stycznia 2014 r.,
na skutek skarg kasacyjnych strony powodowej i zainteresowanego od wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 stycznia 2013 r.,
odmawia przyjęcia skarg kasacyjnych do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 17 stycznia 2013 r., oddalił apelacje
Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (Prezes Urzędu) oraz C. P. S.A. w W.
(zainteresowany) od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 24 maja 2012 r .
Prezes Urzędu i zainteresowany zaskarżyli wyrok Sądu Apelacyjnego
skargami kasacyjnymi.
Prezes Urzędu zaskarżył wyrok w całości, zarzucając naruszenie przepisów
postępowania, tj. art. 391 § 1 k.p.c. w związku z art. 316 § 1 k.p.c. oraz art. 7
Konstytucji RP oraz naruszenie prawa materialnego, to jest art. 28 ust. 6 Prawa
telekomunikacyjnego.
2
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, Prezes Urzędu
powołał się na potrzebę rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, czy w świetle art.
47964
§ 2 k.p.c. uzasadnione jest przyjęcie, że prawomocne uchylenie decyzji
Prezesa UKE określającej wysokość opłat za dostęp telekomunikacyjny ma skutek
ex tunc, czy ex nunc.
Zainteresowany także zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego w całości
zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenie praw amaterialnego, tj. art. 28 ust.
8 w związku z art. 34 ust. 1 oraz art. 40 ust. 1 PT i art. 4 ust. 1 dyrektywy 2002/21
oraz naruszenie art. 47964
§ 2 k.p.c.
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania zainteresowany
powołał się na potrzebę rozstrzygnięcia następujących zagadnień prawnych: 1) czy
art. 47964
k.p.c. uprawnia sąd do uchylenia decyzji rozstrzygającej spór między
przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi w zakresie wysokości opłat za dostęp do
sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej, na którego
został nałożony obowiązek uwzględniania uzasadnionych wniosków
przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu
telekomunikacyjnego oraz obowiązek stosowania opłat w oparciu o ponoszone
koszty, w sytuacji gdy istnieje dopuszczalność drogi administracyjnej w sprawia
oraz podstawa prawna do rozstrzygnięcia tego sporu?; 2) czy uchylenie przez
SOKiK decyzji Prezesa Urzędu na podstawie art. 47964
§ 2 k.p.c. ma czy też może
mieć skutek ex tunc, a jeśli tak, to w jakich przypadkach uchylenie decyzji ma
skutek ex tunc, a w jakim ex nunc?; 3) czy uchylenie przez SOKiK decyzji Prezesa
Urzędu na podstawie art. 47964
§ 2 k.p.c. skutkuje zakończeniem postępowania w
danej sprawie, czy też Prezes Urzędu powinien wydać decyzję rozstrzygającą
sprawę?
Powód w odpowiedziach na skargi kasacyjne Prezesa Urzędu i
zainteresowanego wniósł o wydanie postanowienia o odmowie przyjęcia ich do
rozpoznania oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym
kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
3
Skarga kasacyjna Prezesa Urzędu nie kwalifikowała się do przyjęcia celem
jej merytorycznego rozpoznania, ponieważ wskazane we wniosku zagadnienie
prawne dotyczące art. 47964
§ 2 k.p.c. nie opiera się na przepisie prawa, który
składałby się na podstawy skargi kasacyjnej. W przypadku ewentualnego
rozpoznania skargi kasacyjnej Prezesa Urzędu. Sąd Najwyższy, z uwagi na
przesłankę z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., nie mógłby tego zagadnienia prawnego
rozstrzygnąć.
Pierwsze zagadnienie prawne przedstawione we wniosku zainteresowanego
dotyczy problemu dopuszczalności wydania wyroku uchylającego decyzję
rozstrzygająca spór międzyoperatorski w zakresie wysokości opłat za dostęp do
sieci przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej, na którego nałożono obowiązki
regulacyjne. Zainteresowany przedstawił orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz
Sądu Apelacyjnego dotyczące wykładni i stosowania art. 47964
§ 2 k.p.c. w
odniesieniu do uchylenia decyzji Prezesa Urzędu. Podnosi, że żadne z orzeczeń
powołanych w wyroku Sądu Najwyższego z 18 maja 2012 r., III SK 37/11, nie
odnosi się do stanu faktycznego sprawy, która dotyczy rozstrzygnięcia sporu
międzyoperatorskiego.
Zainteresowany trafnie argumentuje, że w przypadku sporu
międzyoperatorskiego dotyczącego wysokości stawek za zakańczanie połączeń,
sądy orzekające w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu kształtującej
stawki z tytułu dostępu telekomunikacyjnego mogą rozstrzygnąć merytorycznie
spór o wysokość tych stawek na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału
dowodowego. Należy jednak pamiętać, że postępowanie sądowe w sprawach z
zakresu regulacji telekomunikacji inicjowane jest odwołaniem od decyzji Prezesa
Urzędu. To odwołanie bezpośrednio, a decyzja organu regulacji komunikacji
elektronicznej pośrednio, wyznaczają przedmiot sporu i rzutują na zakres kognicji
sądu. Przedsiębiorca telekomunikacyjny wnoszący odwołanie domaga się
udzielania mu ochrony prawnej przez weryfikację zgodności z prawem decyzji
organu regulacji i ewentualną zmianę treści nałożonych na niego obowiązków
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2013 r., III SK 36/12).
Wydaną w niniejszej sprawie decyzją Prezes Urzędu zmienił częściowo
swoją wcześniejszą decyzję z dnia 16 kwietnia 2008 r. w ten sposób, że ustalił
4
opłatę za zakończenia połączenia w sieci powoda modyfikując odpowiednio treść
stosownej tabeli w załączniku nr 1 do decyzji z 2008 r. W uzasadnieniu decyzji
Prezes Urzędu wyjaśnił, że ma uprawnienie do zmiany decyzji o dostępie
telekomunikacyjnym na wniosek każdej ze strony lub z urzędu, jeżeli spełnione
zostaną przesłanki art. 28 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego. Wyjaśnił także, że
ocena prawidłowości wysokości opłat stosowanych przez powoda doprowadziła do
wydania decyzji z dnia 30 września 2008 r. nakładającej obowiązek dostosowania
stawki z tytułu zakańczania połączeń w sieci powoda do określonego poziomu
zgodnie z ustalonym przez Prezesa Urzędu harmonogramem. Prezes Urzędu
wskazał, że decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności, zatem od 1
stycznia 2009 r. na powodzie ciąży obowiązek stosowania stawki MTR zgodnie z
tym harmonogramem. Dlatego decyzją z dnia 23 lutego 2009 r. Prezes Urzędu
zmienił decyzję z dnia 16 kwietnia 2008 r. wprowadzając stawki zgodne z decyzją
MTR. Na podstawie tej decyzji powód powinien z zainteresowanym podjąć
negocjacje w celu uregulowania stawki MTR zgodnie z decyzją MTR począwszy od
dnia 14 sierpnia 2009 r. Ponieważ powód i zainteresowany nie mogli dojść do
porozumienia w kwestii tych stawek, Prezes Urzędu postanowił zmienić –
zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją – swoją decyzję w zakresie stawki MTR ze
skutkiem od dnia 14 sierpnia 2009 r. w sposób odpowiadający obowiązkom
nałożonym na powoda w decyzji MTR, do której powód miał się stosować ze
względu na rygor natychmiastowej wykonalności.
Z powyższego wynika, że rozpoznając odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu
wydanej w niniejszej sprawie Sądy nie orzekały w przedmiocie zwykłego sporu
międzyoperatorskiego o wysokość stawek za zakańczanie połączeń. Zainicjowany
wniesieniem odwołania spór sądowy dotyczył konkretyzacji przez Prezesa Urzędu
obowiązków w zakresie stawek za zakańczanie połączeń, jakie zostały nałożone na
powoda w decyzji MTR. Powoduje to, że pierwsze zagadnienie prawne skargi
kasacyjnej powoda jedynie pozornie jest zagadnieniem prawnym sprawy.
Niezależnie od powyższego, skarga kasacyjna zainteresowanego nie
kwalifikuje się do przyjęcia za względu na potrzebę rozstrzygnięcia pierwszego z
podniesionych w niej zagadnień prawnych, ponieważ problem prawny objęty treścią
tego zagadnienia nie mógłby zostać rozstrzygnięty przez Sąd Najwyższy przy
5
rozpoznawaniu skargi ze względu na związanie podstawami skargi. Podstawę
prawną dla pierwszego zagadnienia prawnego stanowi art. 47964
§ 2 k.p.c. Przepis
ten został jednocześnie powołany w procesowej podstawie skargi
zainteresowanego. Zgodnie jednak z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., w procesowych
podstawach skargi można podnosić tylko takie zarzuty naruszenia przepisów prawa
procesowego, które miały istotny wpływ na wynik sprawy. Obowiązkiem skarżącego
jest przy tym wykazać, a zatem przekonać Sąd Najwyższy za pomocą odpowiedniej
argumentacji, że do takiego naruszenia doszło. Argumentacja przedstawiona przez
zainteresowanego w uzasadnieniu zarzutu naruszenia art. 47964
§ 2 k.p.c. dotyczy
zaś uznania, że uchylenie decyzji MTR miało skutek ex tunc, a nie wadliwego
zastosowania tego przepisu przez uchylenie decyzji Prezesa Urzędu, mimo
możliwości merytorycznego rozstrzygnięcia sporu między powodem a Prezesem
Urzędu i zainteresowanym.
Drugie zagadnienie prawne nawiązuje do zapatrywań prawnych wyrażonych
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sądu drugiej instancji, ale zdaniem Sądu
Najwyższego nie stanowi istotnego zagadnienia prawnego sprawy. Rozstrzygnięcie
problemu, czy uchylenia decyzji Prezesa Urzędu przez Sąd Okręgowy wywołuje
skutki ex nunc czy ex tunc (ewentualnie, kiedy wywołuje skutki ex nunc, a kiedy ex
tunc) nie ma znaczenia dla ewentualnego rozstrzygnięcia o prawidłowości
zaskarżonego orzeczenia. Wyrok Sądu Apelacyjnego opiera się na założeniu,
zgodnie z którym uchylenie wcześniejszej decyzji Prezesa Urzędu może rzutować
na postępowanie sądowe z odwołania od późniejszej jego decyzji, jeżeli w decyzji
tej organ regulacji ukształtował stosunki umowne między przedsiębiorcami
telekomunikacyjnymi w oparciu o obowiązki nałożone na przedsiębiorcę
telekomunikacyjnego we wcześniejszej (uchylonej) decyzji. W ocenie Sądu
Najwyższego, rozumowanie przyjęte w zaskarżonym wyroku, zgodnie z którym
uchylenie decyzji podstawowej w postępowaniu z zakresu regulacji komunikacji
elektronicznej może uzasadniać uchylenie decyzji zależnej, wydanej w oparciu o
decyzję podstawową. Zaskarżona w niniejszej sprawie decyzja Prezesa Urzędu
kształtowała treść umowy między powodem a zainteresowanym w sposób
odpowiadający obowiązkom nałożonym na powoda decyzją MTR, której nadano
rygor natychmiastowej wykonalności. Na tej podstawie w zaskarżonej decyzji
6
Prezes Urzędu uznał, że na powodzie od 1 stycznia 2009 r. ciążyły określone
obowiązki wynikające z decyzji MTR.
W przekonaniu Sądu Najwyższego, późniejsze uchylenie decyzji MTR, jak
trafnie przyjął Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, może
wywołać różnego rodzaju reperkusje na etapie postępowania sądowego z
odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, mocą której umowa łącząca powoda z
zainteresowanym została władczo zmieniona przez organ regulacji w taki sposób,
jaki wynikał z decyzji MTR. Odpadła bowiem podstawa, na której wydano
zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję. Decyzja MTR stanowiła zaś pierwotne
źródło obowiązku skonkretyzowanego w decyzji wydanej w niniejszej sprawie.
Trzecie zagadnienie prawne sformułowane przez zainteresowanego nie jest
zagadnieniem prawnym niniejszej sprawy. Udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy
uchylenie decyzji Prezesa Urzędu na podstawie art. 47964
§ 2 k.p.c. skutkuje
zakończeniem postępowania w danej sprawie, czy też Prezes Urzędu powinien
wydać decyzję rozstrzygającą sprawę, nie ma żadnego znaczenia dla
rozstrzygnięcia niniejszego sporu, ani oceny prawidłowości wyroku Sądu
Apelacyjnego. Dotyczy bowiem trybu dalszego postępowania przez Prezesa
Urzędu po uchyleniu wydanej przez niego decyzji, a nie wykładni i stosowania
prawa przez Sąd drugiej instancji, do czego służy - obok funkcji publicznoprawnych
– postępowanie kasacyjne.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy z mocy art. 398⁹ § 2 k.p.c.
orzekł jak w sentencji postanowienia.