Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 199/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Puszkarski (sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
Protokolant Teresa Jarosławska
w sprawie T. P.
skazanego z art. 278 § 1 kk,
oraz K. S.
skazanego z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 16 lipca 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanych
od wyroku Sądu Rejonowego w S.
z dnia 14 stycznia 2014 r.,
1. uchyla wyrok w zaskarżonej części, tj. skazującej
oskarżonych za kradzież rzeczy na szkodę J. Z. i w tym zakresie
sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi
Rejonowemu w S.;
2. wydatkami związanymi z rozpoznaniem kasacji obciąża
Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w S., w uwzględnieniu złożonych na rozprawie przez
oskarżonych T. P. i K. S. na podstawie art. 387 § 1 k.p.k. wniosków o dobrowolne
poddanie się karze, wyrokiem z dnia 14 stycznia 2014 r., skazał ich za czyny: z art.
278 § 1 k.k. oraz z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (w przypadku K. S.
każdorazowo w zw. z art. 64 § 1 k.k.), przy czym pierwszy z nich polegał na
dokonaniu w nocy z 29 na 30 stycznia 2013 r. w miejscowości J., wspólnie i w
porozumieniu, zaboru w celu przywłaszczenia pieca centralnego ogrzewania o
wartości 300 zł na szkodę J. Z. Za ten czyn Sąd wymierzył T.P. karę 8 miesięcy
pozbawienia wolności, a K. S. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, natomiast za
drugi z zarzucanych im czynów T. P. karę roku pozbawienia wolności, a K. S. karę
8 miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k.
połączył orzeczone wobec oskarżonych kary jednostkowe i wymierzył kary łączne:
T. P. roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił
na okres 4 lat tytułem próby, a K. S. roku pozbawienia wolności. Na podstawie art.
46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonych obowiązek naprawienia szkody, przy czym w
odniesieniu do pokrzywdzonego J. Z. poprzez zapłatę kwot po 100 zł. Nadto orzekł
o kosztach postępowania.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez żadną ze stron i uprawomocnił się w
dniu 22 stycznia 2014 r.
Kasację od tego wyroku wniósł Prokurator Generalny. Na podstawie art. 521
§ 1 k.p.k. zaskarżył wyrok na korzyść skazanych, w części dotyczącej skazania za
czyny z art. 278 § 1 k.k. oraz z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., tj.
polegające na dokonaniu kradzieży szkodę J. Z., zarzucając rażące i mające istotny
wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego art. 387
§ 2 i 3 k.p.k., polegające na uwzględnieniu przez sąd sprzecznych z wymogami
prawa wniosków oskarżonych w zakresie jednego z zarzucanych im przestępstw
kradzieży mienia o wartości 300 zł, dokonanego w nocy z 29 na 30 stycznia 2013
r., i skazaniu T. P. oraz K. S. zgodnie z wnioskami – za popełnienie czynu z art. 278
§ 1 k.k. – z pominięciem reguł intertemporalnych określonych w art. 4 § 1 k.k.
pomimo, iż w dacie orzekania obowiązywała ustawa nowa, względniejsza dla
sprawcy , na mocy której zmieniony został przepis art. 119 § 1 k.w. w zakresie
3
statuującym znamię wartości mienia i odpowiedzialności oskarżonych powinna
zostać ukształtowana jedynie w oparciu o treść art. 119 § 1 k.w.
Wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniesiona na korzyść skazanych kasacja jest oczywiście zasadna, co
zgodnie z art. 535 § 5 k.p.k. dało możliwość uwzględnienia jej w całości na
posiedzeniu bez udziału stron.
W dacie czynu oraz kierowania do sądu aktu oskarżenia kradzież dokonana
przez oskarżonych na szkodę J. Z. była przestępstwem, w typie podstawowym
określonym w art. 278 § 1 k.k. Sąd orzekający nie dostrzegł jednak, że w dacie
wyrokowania czyn ten nie może być kwalifikowany jako przestępstwo, a to wobec
wejścia w życie w dniu 9 listopada 2013 r. części przepisów, w tym art. 2, ustawy z
dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 1247). Na mocy wspomnianego art.
2 tej ustawy zmianie uległo szereg przepisów Kodeksu wykroczeń, m.in. art. 119 §
1, dotychczas mający zastosowanie do sprawców kradzieży lub przywłaszczenia
cudzej rzeczy ruchomej, której wartość nie przekraczała 250 zł. Z dniem 9 listopada
2013 r. odpowiedzialności z art. 119 § 1 Kodeksu wykroczeń podlega sprawca
kradzieży lub przywłaszczenia takiej rzeczy, jeżeli jej wartość nie przekracza ¼
minimalnego wynagrodzenia. Z kolei w myśl obowiązującego również od 9
listopada 2013 r. art. 47 § 9 k.w. minimalnym wynagrodzeniem jest wynagrodzenie
za pracę ustalane na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679 ze zm.). Zgodnie z
wydanym na podstawie art. 2 ust. 5 tej ustawy rozporządzeniem Rady Ministrów z
dnia 11 września 2013 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014
roku (Dz. U. z 2013 r., poz. 1074) od dnia 1 stycznia 2014 r., a po tej dacie orzekał
w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy, wynagrodzenie to zostało ustalone w
wysokości 1.680 zł, skoro zatem ¼ tej wartości stanowi 420 zł, nie ulega
wątpliwości, że przypisana skazanym kradzież rzeczy o wartości 300 zł powinna
zostać uznana za wykroczenie z art. 119 § 1 k.k. Na marginesie celowe będzie
zauważyć, że autor kasacji odwołał się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14
4
września 2012 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 roku (Dz.
U. z 2013 r., poz. 1074), które ustalało wysokość tego wynagrodzenia od dnia 1
stycznia 2013 r. na kwotę 1.600 zł. Sugerowałoby to, że skarżący stoi na
stanowisku, iż przy orzekaniu w sprawie Sąd meriti powinien uwzględnić wysokość
minimalnego wynagrodzenia z daty czynu (nie byłoby to zasadne; szerzej w tym
względzie zob. postanowienie SN z dnia 16 lipca 2014 r., III KK 211/14, wydane w
uwzględnieniu kasacji Prokuratora Generalnego, kwestionującej taki pogląd
wyrażony przez jeden z sądów), względnie z daty wejścia w życie wspomnianej
ustawy nowelizującej z dnia 27 września 2013 r. W realiach niniejszej sprawy
kwestia ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, jednak w świetle art. 4 § 1 k.k. za
prawidłowe należy uznać, że minimalne wynagrodzenie, o którym mowa w art. 119
§ 1 i innych przepisach Kodeksu wykroczeń, jest wynagrodzeniem obowiązującym
w dacie orzekania w sprawie.
Zasadnie skarżący podniósł, że procedując w opisany sposób Sąd Rejonowy
w S. rażąco naruszył szereg przepisów prawa. W pierwszej kolejności art. 387 § 2 i
3 k.p.k., uwzględniając, bez wezwania ówcześnie oskarżonych do dokonania
stosownej zmiany, wadliwe już w dacie złożenia na rozprawie (21 listopada 2013 r.)
wnioski o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania postępowania
dowodowego. Doszło też do naruszenia przez Sąd art. 4 § 1 k.k., skoro nie
zastosował obowiązującej w czasie orzekania ustawy nowej, względniejsza dla
sprawców, nadto – co wskazano w uzasadnieniu kasacji – do naruszenia art. 119 §
1 k.w. poprzez jego niezastosowanie i art. 278 § 1 k.k. poprzez jego zastosowanie i
przyjęcie za podstawę skazania i wymiaru kary.
Stwierdzenie opisanych uchybień nakazywało postąpić zgodnie z wnioskiem
kasacji, tj. uchylić wyrok Sądu Rejonowego w S. w części skazującej T. P. i K. S. za
kradzież rzeczy na szkodę J. Z. i w tym zakresie sprawę przekazać temu Sądowi
do ponownego rozpoznania. Dla jasności należy zaznaczyć, że uchylenie wyroku
odnosi się do wszystkich rozstrzygnięć związanych ze wspomnianym skazaniem, tj.
także do orzeczenia o środku karnym oraz o kosztach sądowych. Z mocy samego
prawa uległy rozwiązaniu orzeczone wobec skazanych kary łączne pozbawienia
wolności, co wynika z art. 575 § 2 k.p.k., który ma zastosowanie również do kary
łącznej orzeczonej w tym samym postępowaniu (zob. wyroki SN: z dnia 26
5
listopada 2008 r., II KK 69/08, LEX nr 470997; z dnia 6 kwietnia 2011 r., V KK
368/10, LEX nr 795219), zatem zbędne byłoby uchylanie zawartych pkt III i VII
zaskarżonego wyroku rozstrzygnięć o karach łącznych, co postulowano w
uzasadnieniu kasacji.
Ponownie rozpoznając sprawę w zakresie wynikającym z wyroku Sądu
kasacyjnego, Sąd Rejonowy uwzględni obowiązujący stan prawny, jak też wymóg
respektowania art. 443 k.p.k., zatem wyda orzeczenie, w następstwie którego
sytuacja skazanych, zwłaszcza T. P., korzystającego z warunkowego zawieszenia
wykonania pierwotnie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności, nie ulegnie
pogorszeniu. Rzecz jasna, rozwiązanie tej kary nie uchyla probacji w odniesieniu do
prawomocnie orzeczonej kary pozbawienia wolności wymierzonej wymienionemu
skazanemu za czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku, o wydatkach
związanych z rozpoznaniem kasacji rozstrzygając zgodnie z art. 638 k.p.k.