II KK 255/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:15-12-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 255/14
POSTANOWIENIE
Dnia 7 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 7 listopada 2014 r.,
sprawy Z. N.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie
z powodu kasacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...]
z dnia 20 marca 2014 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 25 listopada 2013 r.,
p o s t a n o w i ł
I. Oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
II. Obciążyć wnioskodawcę kosztami sądowymi
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 25 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Ł. oddalił wniosek Z.
N. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwe niesłuszne jej tymczasowe
aresztowanie w sprawie sygn. akt II K …/11 Sądu Rejonowego w M.
Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawczyni. Zaskarżając
wyrok całości, zarzucił mu obrazę przepisów postępowania, opisując szczegółowo
w czym naruszenie tych przepisów nastąpiło (art. 410 k.p.k., art. 424 § 1 k.p.k., art.
410 k.p.k. i art. 424 § 1pkt 1 k.p.k., art. 4, 7, 410, 424 § 1 pkt 1 k.p.k., art. 92 w zw.
z art. 410 k.p.k., art. 7 k.p.k., art., 170 § 1 k.p.k., art. 97 w zw. z art. 4 k.p.k. , art. 7
k.pk. w zw. z art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k. oraz art. 259 § 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art.
2
410 k.p.k. w zw. z art. 253 § 1 k.p.k. a także art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art. 552 § 1
k.p.k.), nadto sformułował zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.
W konkluzji skarżący domagał się zmiany wyroku i zasądzenia odszkodowania i
zadośćuczynienia, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
Po rozpoznaniu tej apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 20 marca 2014
r., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok uznając apelację za oczywiście bezzasadną.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawczyni. Zaskarżając
wyrok w całości zarzucił mu rażące naruszenie prawa, które mogło mieć istotny
wpływ na treść wyroku, a polegające na obrazie następujących przepisów prawa:
„art. 433 §2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k. – polegającą na nieodniesieniu
się do wszelkich istotnych kwestii podnoszonych przez wnioskodawczynię w
apelacji, a tym samym nie wskazanie w tym zakresie dlaczego sąd odwoławczy nie
uznał zasadności zarzutów odnoszących się do tych kwestii, w tym: do
bezprawnego działania organów ścigania, w tym przede wszystkim nie uchylenie
pierwotnie wydanego postanowienia o tymczasowym aresztowaniu z 1997 roku, do
braku poinformowania Wnioskodawczym o toczącym się postępowaniu przed
wydaniem postanowienia o tymczasowym aresztowaniu w grudniu 2009 toku przez
Sąd Rejonowy w P., czy też możliwości uzyskania informacji odnośnie miejsca
pobytu Wnioskodawczym przez organy ścigania; ponadto nie zwrócenie uwagi na
podnoszoną w apelacji kwestię dotyczącą podstaw prawnych wydanych przez Sąd
Rejonowy w P. postanowień w przedmiocie tymczasowego aresztowania, a także
brak odniesienia w uzasadnieniu, czy w momencie wydania postanowienia z
grudnia 2009 roku przez Sąd Rejonowy w P. Wnioskodawczyni miała
ustanowionego obrońcę w osobie adwokata M. U., a tym samym błędne uznanie, iż
w przedmiotowej sprawie nie zachodziło niewątpliwie niesłuszne tymczasowe
aresztowanie względem wnioskodawczyni;
art. 7 k.p.k., a to zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez uznanie,
zgodnie również z twierdzeniem Sądu I instancji, iż wnioskodawczyni wiedziała o
toczącym się względem niej postępowaniu karnym, a to na podstawie doręczonego
Z. N. wezwania na skutek wydanego z dniem 20 stycznia 1997 roku postanowienia
o przedstawieniu jej zarzutów oraz rzekomego ustanowienia obrońcy w osobie
3
adwokata M. U., który skierował pismo wraz z upoważnieniem do obrony w dniu 26
października 2000 roku do Prokuratury Rejonowej w P., podczas gdy prawidłowa
ocena materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż pierwszym obrońcą
wnioskodawczyni był adwokat E. Z. ustanowiony przez wnioskodawczynię w
listopadzie 2010 roku; ponadto błędne uznanie, iż Sąd I instancji nie naruszył art.
170 § 1 k.p.k. oddalając i nie przeprowadzając wszelkich zawnioskowanych przez
wnioskodawczynię dowodów m.in. z przesłuchania świadka M. K., a tym samym
błędne uznanie, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodziło niewątpliwie niesłuszne
tymczasowe aresztowanie względem wnioskodawczyni;
art. 7 k.p.k. w zw. z art. 258 § 1 pkt. 1) oraz 259 § 4 k.p.k. - polegającą na
błędnej ocenie, popierając twierdzenia Sądu I instancji, iż Sąd Rejonowy w P. w
sposób uzasadniony wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu Z. N. w
2009 roku, a to w związku z uznaniem, iż wówczas zachodziła uzasadniona obawa
ucieczki, bądź ukrywania się przez wnioskodawczynię;
art. 7 k.p.k. w zw. z art. 253 § 1 k.p.k., poprzez brak analizy prawidłowości
prowadzonego postępowania przez organy ścigania (m.in. nie uchylenie środka
zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania względem Z. N. z 1997
roku, a to w związku z powstaniem przyczyn uzasadniających jego uchylenie, tj. ze
względu na utratę z dniem 1 września 2008 roku mocy ustawy z dnia 12
października 1994 roku o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych
przepisów prawa karnego (Dz. U. z 1994 r., Nr 126, poz. 615 - akt uchylony) zwanej
dalej w skrócie „Ustawą", na podstawie której przedstawiono zarzuty i wydano ww.
postanowienie o tymczasowym aresztowaniu względem wnioskodawczyni, brak
weryfikacji przez Sąd II instancji podstaw prawnych wskazanych w wydanych przez
Sąd Rejonowy w P. postanowieniach o tymczasowym aresztowaniu, tj.
postanowienia z 1997 roku oraz postanowienia z 2009 roku, które odnoszą się do
odmiennych naruszeń prawa, na co Sąd II instancji nie zwraca uwagi, podkreślając
jedynie, iż nastąpiła zmiana kwalifikacji prawnej czynu;
art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art. 552 § 1 k.p.k. - polegającą na jego
niezastosowaniu, poprzez przyjęcie, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzą
przesłanki przemawiające za przyjęciem niewątpliwie niesłusznego tymczasowego
4
aresztowania, zgodnie także z twierdzeniem Sądu I instancji, podczas gdy
prawidłowa analiza stanu faktycznego prowadzi do wniosków odmiennych.”
Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
utrzymanego nim w mocy wyroku sądu I instancji i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej wniósł o
oddalenie kasacji jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście bezzasadna. W istocie treść kasacji poza
zarzutem pierwszym, frontalnie odnoszonym do sądu II instancji, stanowi
powielenie zarzutów i argumentów zawartych w apelacji, na co słusznie zwrócił
uwagę prokurator w swoim pisemnym stanowisku. Zarzuty zawarte bowiem od
punktu 2 do 5 stanowią powtórzenie zarzutów apelacyjnych, a zatem skierowane
są pod adresem sądu I instancji i polegają na kwestionowaniu poczynionych
ustaleń faktycznych po raz kolejny, tym razem w postępowaniu kasacyjnym. Sąd II
instancji nie przeprowadzał żadnych dowodów w postępowaniu odwoławczym, a
zatem nie mógł się dopuścić obrazy art. 7 k.p.k. w zakresie dotyczącym oceny
istnienia podstaw do stosowania tymczasowego aresztowania. Także nie ten sąd
wypowiedział się co do braku podstaw do zastosowania art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z
art. 552 §1 k.p.k.; uczynił to przecież sąd I instancji.
Z kolei ustosunkowując się do zarzutu w pkt 1 stwierdzić trzeba, że sąd II
instancji nie dopuścił się naruszenia przepisu art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 §
3 k.p.k. Z uzasadnienie wyroku wynika bowiem w sposób bezsporny, że sąd ten
odniósł się w sposób konkretny, odwołując się do określonych dowodów i faktów,
do wszystkich zarzutów apelacji i wskazał precyzyjnie dlaczego zarzuty apelacji są
chybione (str. 5-13). W tym ujęciu zarzut kasacji jest nie tylko chybiony, ale w
istocie oderwany od argumentacji sądu II instancji oraz oparty na prezentowaniu
tylko swojego punktu widzenia, bez wskazania z jakich powodów ta argumentacja
sądu odwoławczego jest chybiona.
Nie ma potrzeby powtarzania zatem wypowiedzi sądu II instancji co do tych
okoliczności, które obecnie są podstawą zarzutów kasacji ujętych w pkt 2-5.
Wypada jedynie wskazać, w nawiązaniu do tych polemicznych i podnoszonych po
5
raz drugi uwag, że nie może być skutecznie kwestionowany fakt, iż
wnioskodawczyni zostało doręczone skutecznie wezwanie w początkowej fazie
postępowania (k. 57 akt II K 29/11 – skuteczny tryb doręczenia zastępczego), a
także, iż ustanowiła ona w roku 2000 obrońcę do jej reprezentowania w toczących
się przeciwko niej postępowaniach karnych, w tym także i w tym postępowaniu, w
którym stosowano tymczasowe aresztowanie (k. 297-298 ). Już zatem to
dowodziło, iż wnioskodawczyni była świadoma faktu toczenia się przeciwko niej
postępowań karnych. Są to okoliczności faktyczne, które nie mogą być skutecznie
w kasacji kwestionowane. Co do innych poruszonych kwestii, to wskazać trzeba że
sąd II instancji na stronie 10 uzasadnienia odniósł się do faktu problemu
reprezentacji obrończej i słusznie podkreślił, iż to nie prawidłowość reprezentacji
jest kluczowa, ale fakt posiadania wiedzy przez wnioskodawczynię na temat
postępowania karnego; w tym ujęciu zarzut obrazy art. 170 § 1 k.p.k., co do którego
zresztą sąd odwoławczy się odniósł, jest niezrozumiały. Sama zasadność
tymczasowego aresztowania stosowanego wobec wnioskodawczyni, jako meritum
sprawy podlegała dwupłaszczyznowej analizie i ocenie bazującej na dorobku
orzecznictwa. Przedmiotem oceny w związku z powyższym pozostawał aspekt
istnienia podstawy szczególnej stosowania tymczasowego aresztowania, jako
jedynego środka mogącego w sposób niezbędny zagwarantować prawidłowy tok
postępowania przygotowawczego, określonej w art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k. - vide
postanowienie Sądu Rejonowego w P. z dnia 15 grudnia 2009 r. Powyższa ocena
dokonana została w kontekście tego, czy stosowanie wobec wnioskodawczyni
przedmiotowego środka zapobiegawczego nie wiązało się z obrazą przepisów
rozdziału 28 k.p.k., jak również, czy pozostawało uzasadnione na tle całokształtu
okoliczności sprawy, w tym końcowego rozstrzygnięcia o winie wnioskodawczyni.
Na tle tych rozważań słusznie również zwrócono uwagę na treść art. 259 § 4 k.p.k.
Kwestionowanie przez autora kasacji oceny dowodów i ustaleń w powyższym
zakresie w najmniejszym stopniu nie respektuje ograniczeń wynikających z art. 523
§ 1 k.p.k., a stanowi jedynie polemikę i wyraz dezaprobaty dla rozstrzygnięcia
oddalającego wniosek Z. N., skontrolowanego w toku instancji. Powtarzany po raz
wtóry fakt, iż w pierwotnej fazie jedno z połączonych ostatecznie postępowań
karnych (3 Ds. .../96) dotyczyło czynu kwalifikowanego na podstawie ustawy z dnia
6
12 października 1994 r. o ochronie obrotu gospodarczego nie czyni zasadnym
zarzutu obrazy art. 7 w zw. z art. 253 § 1 k.p.k. Zauważyć jedynie należy, że po
pierwsze, utrata mocy obowiązującej ww. ustawy nie powodowała, iż czyny w niej
stypizowane uległy depenalizacji, na co wskazują przestępstwa zamieszczone
przez ustawodawcę w rozdziale XXXVI kodeksu karnego, a po drugie, okoliczność
powyższa pozostaje bezprzedmiotowa w niniejszym postępowaniu, w którym
gromadząc materiał dowody w sprawie organ prowadzący doszedł do przekonania
o konieczności zmiany kwalifikacji prawnej zachowania Z. N. przyjmując, iż
wyczerpywało ono znamiona oszustwa, co zostało zresztą ostatecznie
potwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z dnia 10 maja
2011 r., sygn. II K .../11. Ponadto zauważyć należy, że na mocy postanowienia
Sądu Rejonowego w P. z dnia 15 grudnia 2009 r., sygn. II Kp .../09, uprzednie
postanowienie w tym przedmiocie tj. z dnia 3 marca 1997 r., sygn. II Kol .../97
zostało uchylone, co oznacza, iż nie stanowiło ono podstawy prawnej faktycznego
pozbawienia wolności wnioskodawczyni. Taką podstawą było orzeczenie wydane
na gruncie zmienionych zarzutów (postanowienie o zmianie postanowienia o
przedstawieniu zarzutów z dnia 5 listopada 2009 r. - k. 351, t. II akt II K .../11). W
tym zakresie również zatem nie sposób mówić choćby o zdeprecjonowaniu samych
ustaleń faktycznych, a tym bardziej o spełnieniu przez skarżącego wymogów
nadzwyczajnego środka odwoławczego. Jak już wskazano wyżej, uzasadnienie
kasacji, aczkolwiek obszerne, sprowadza się w istocie w całości do przytaczania
argumentacji apelacyjnej i kwestionowania ustaleń sądu meriti, na podstawie
których uznano, że tymczasowe aresztowanie wnioskodawczyni nie spełniało
przesłanki z art. 552 § 4 k.p.k. w postaci niewątpliwej niesłuszności, nie wykazuje
natomiast istotnej obrazy przepisów regulujących sposób dochodzenia do
powyższych ustaleń, mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia. Drobiazgowe
odnoszenie się do poszczególnych wywodów autora nadzwyczajnego środka
odwoławczego nieuchronnie prowadzi do powtarzania argumentacji przytoczonej w
uzasadnieniach sądów obu instancji, w tym w szczególności uzasadnienia sądu
odwoławczego, gdyż zarzuty kasacyjne, choć nieco odmiennie sformułowane, w
istocie pokrywają się z apelacyjnymi.
Z tych wszystkich powodów należało orzec, jak w postanowieniu.
7
POSTANOWIENIE
Dnia 7 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 7 listopada 2014 r.,
sprawy Z. N.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie
z powodu kasacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...]
z dnia 20 marca 2014 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 25 listopada 2013 r.,
p o s t a n o w i ł
I. Oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
II. Obciążyć wnioskodawcę kosztami sądowymi
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 25 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Ł. oddalił wniosek Z.
N. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwe niesłuszne jej tymczasowe
aresztowanie w sprawie sygn. akt II K …/11 Sądu Rejonowego w M.
Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawczyni. Zaskarżając
wyrok całości, zarzucił mu obrazę przepisów postępowania, opisując szczegółowo
w czym naruszenie tych przepisów nastąpiło (art. 410 k.p.k., art. 424 § 1 k.p.k., art.
410 k.p.k. i art. 424 § 1pkt 1 k.p.k., art. 4, 7, 410, 424 § 1 pkt 1 k.p.k., art. 92 w zw.
z art. 410 k.p.k., art. 7 k.p.k., art., 170 § 1 k.p.k., art. 97 w zw. z art. 4 k.p.k. , art. 7
k.pk. w zw. z art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k. oraz art. 259 § 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art.
2
410 k.p.k. w zw. z art. 253 § 1 k.p.k. a także art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art. 552 § 1
k.p.k.), nadto sformułował zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.
W konkluzji skarżący domagał się zmiany wyroku i zasądzenia odszkodowania i
zadośćuczynienia, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
Po rozpoznaniu tej apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 20 marca 2014
r., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok uznając apelację za oczywiście bezzasadną.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawczyni. Zaskarżając
wyrok w całości zarzucił mu rażące naruszenie prawa, które mogło mieć istotny
wpływ na treść wyroku, a polegające na obrazie następujących przepisów prawa:
„art. 433 §2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k. – polegającą na nieodniesieniu
się do wszelkich istotnych kwestii podnoszonych przez wnioskodawczynię w
apelacji, a tym samym nie wskazanie w tym zakresie dlaczego sąd odwoławczy nie
uznał zasadności zarzutów odnoszących się do tych kwestii, w tym: do
bezprawnego działania organów ścigania, w tym przede wszystkim nie uchylenie
pierwotnie wydanego postanowienia o tymczasowym aresztowaniu z 1997 roku, do
braku poinformowania Wnioskodawczym o toczącym się postępowaniu przed
wydaniem postanowienia o tymczasowym aresztowaniu w grudniu 2009 toku przez
Sąd Rejonowy w P., czy też możliwości uzyskania informacji odnośnie miejsca
pobytu Wnioskodawczym przez organy ścigania; ponadto nie zwrócenie uwagi na
podnoszoną w apelacji kwestię dotyczącą podstaw prawnych wydanych przez Sąd
Rejonowy w P. postanowień w przedmiocie tymczasowego aresztowania, a także
brak odniesienia w uzasadnieniu, czy w momencie wydania postanowienia z
grudnia 2009 roku przez Sąd Rejonowy w P. Wnioskodawczyni miała
ustanowionego obrońcę w osobie adwokata M. U., a tym samym błędne uznanie, iż
w przedmiotowej sprawie nie zachodziło niewątpliwie niesłuszne tymczasowe
aresztowanie względem wnioskodawczyni;
art. 7 k.p.k., a to zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez uznanie,
zgodnie również z twierdzeniem Sądu I instancji, iż wnioskodawczyni wiedziała o
toczącym się względem niej postępowaniu karnym, a to na podstawie doręczonego
Z. N. wezwania na skutek wydanego z dniem 20 stycznia 1997 roku postanowienia
o przedstawieniu jej zarzutów oraz rzekomego ustanowienia obrońcy w osobie
3
adwokata M. U., który skierował pismo wraz z upoważnieniem do obrony w dniu 26
października 2000 roku do Prokuratury Rejonowej w P., podczas gdy prawidłowa
ocena materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż pierwszym obrońcą
wnioskodawczyni był adwokat E. Z. ustanowiony przez wnioskodawczynię w
listopadzie 2010 roku; ponadto błędne uznanie, iż Sąd I instancji nie naruszył art.
170 § 1 k.p.k. oddalając i nie przeprowadzając wszelkich zawnioskowanych przez
wnioskodawczynię dowodów m.in. z przesłuchania świadka M. K., a tym samym
błędne uznanie, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodziło niewątpliwie niesłuszne
tymczasowe aresztowanie względem wnioskodawczyni;
art. 7 k.p.k. w zw. z art. 258 § 1 pkt. 1) oraz 259 § 4 k.p.k. - polegającą na
błędnej ocenie, popierając twierdzenia Sądu I instancji, iż Sąd Rejonowy w P. w
sposób uzasadniony wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu Z. N. w
2009 roku, a to w związku z uznaniem, iż wówczas zachodziła uzasadniona obawa
ucieczki, bądź ukrywania się przez wnioskodawczynię;
art. 7 k.p.k. w zw. z art. 253 § 1 k.p.k., poprzez brak analizy prawidłowości
prowadzonego postępowania przez organy ścigania (m.in. nie uchylenie środka
zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania względem Z. N. z 1997
roku, a to w związku z powstaniem przyczyn uzasadniających jego uchylenie, tj. ze
względu na utratę z dniem 1 września 2008 roku mocy ustawy z dnia 12
października 1994 roku o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych
przepisów prawa karnego (Dz. U. z 1994 r., Nr 126, poz. 615 - akt uchylony) zwanej
dalej w skrócie „Ustawą", na podstawie której przedstawiono zarzuty i wydano ww.
postanowienie o tymczasowym aresztowaniu względem wnioskodawczyni, brak
weryfikacji przez Sąd II instancji podstaw prawnych wskazanych w wydanych przez
Sąd Rejonowy w P. postanowieniach o tymczasowym aresztowaniu, tj.
postanowienia z 1997 roku oraz postanowienia z 2009 roku, które odnoszą się do
odmiennych naruszeń prawa, na co Sąd II instancji nie zwraca uwagi, podkreślając
jedynie, iż nastąpiła zmiana kwalifikacji prawnej czynu;
art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art. 552 § 1 k.p.k. - polegającą na jego
niezastosowaniu, poprzez przyjęcie, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzą
przesłanki przemawiające za przyjęciem niewątpliwie niesłusznego tymczasowego
4
aresztowania, zgodnie także z twierdzeniem Sądu I instancji, podczas gdy
prawidłowa analiza stanu faktycznego prowadzi do wniosków odmiennych.”
Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
utrzymanego nim w mocy wyroku sądu I instancji i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej wniósł o
oddalenie kasacji jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście bezzasadna. W istocie treść kasacji poza
zarzutem pierwszym, frontalnie odnoszonym do sądu II instancji, stanowi
powielenie zarzutów i argumentów zawartych w apelacji, na co słusznie zwrócił
uwagę prokurator w swoim pisemnym stanowisku. Zarzuty zawarte bowiem od
punktu 2 do 5 stanowią powtórzenie zarzutów apelacyjnych, a zatem skierowane
są pod adresem sądu I instancji i polegają na kwestionowaniu poczynionych
ustaleń faktycznych po raz kolejny, tym razem w postępowaniu kasacyjnym. Sąd II
instancji nie przeprowadzał żadnych dowodów w postępowaniu odwoławczym, a
zatem nie mógł się dopuścić obrazy art. 7 k.p.k. w zakresie dotyczącym oceny
istnienia podstaw do stosowania tymczasowego aresztowania. Także nie ten sąd
wypowiedział się co do braku podstaw do zastosowania art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z
art. 552 §1 k.p.k.; uczynił to przecież sąd I instancji.
Z kolei ustosunkowując się do zarzutu w pkt 1 stwierdzić trzeba, że sąd II
instancji nie dopuścił się naruszenia przepisu art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 §
3 k.p.k. Z uzasadnienie wyroku wynika bowiem w sposób bezsporny, że sąd ten
odniósł się w sposób konkretny, odwołując się do określonych dowodów i faktów,
do wszystkich zarzutów apelacji i wskazał precyzyjnie dlaczego zarzuty apelacji są
chybione (str. 5-13). W tym ujęciu zarzut kasacji jest nie tylko chybiony, ale w
istocie oderwany od argumentacji sądu II instancji oraz oparty na prezentowaniu
tylko swojego punktu widzenia, bez wskazania z jakich powodów ta argumentacja
sądu odwoławczego jest chybiona.
Nie ma potrzeby powtarzania zatem wypowiedzi sądu II instancji co do tych
okoliczności, które obecnie są podstawą zarzutów kasacji ujętych w pkt 2-5.
Wypada jedynie wskazać, w nawiązaniu do tych polemicznych i podnoszonych po
5
raz drugi uwag, że nie może być skutecznie kwestionowany fakt, iż
wnioskodawczyni zostało doręczone skutecznie wezwanie w początkowej fazie
postępowania (k. 57 akt II K 29/11 – skuteczny tryb doręczenia zastępczego), a
także, iż ustanowiła ona w roku 2000 obrońcę do jej reprezentowania w toczących
się przeciwko niej postępowaniach karnych, w tym także i w tym postępowaniu, w
którym stosowano tymczasowe aresztowanie (k. 297-298 ). Już zatem to
dowodziło, iż wnioskodawczyni była świadoma faktu toczenia się przeciwko niej
postępowań karnych. Są to okoliczności faktyczne, które nie mogą być skutecznie
w kasacji kwestionowane. Co do innych poruszonych kwestii, to wskazać trzeba że
sąd II instancji na stronie 10 uzasadnienia odniósł się do faktu problemu
reprezentacji obrończej i słusznie podkreślił, iż to nie prawidłowość reprezentacji
jest kluczowa, ale fakt posiadania wiedzy przez wnioskodawczynię na temat
postępowania karnego; w tym ujęciu zarzut obrazy art. 170 § 1 k.p.k., co do którego
zresztą sąd odwoławczy się odniósł, jest niezrozumiały. Sama zasadność
tymczasowego aresztowania stosowanego wobec wnioskodawczyni, jako meritum
sprawy podlegała dwupłaszczyznowej analizie i ocenie bazującej na dorobku
orzecznictwa. Przedmiotem oceny w związku z powyższym pozostawał aspekt
istnienia podstawy szczególnej stosowania tymczasowego aresztowania, jako
jedynego środka mogącego w sposób niezbędny zagwarantować prawidłowy tok
postępowania przygotowawczego, określonej w art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k. - vide
postanowienie Sądu Rejonowego w P. z dnia 15 grudnia 2009 r. Powyższa ocena
dokonana została w kontekście tego, czy stosowanie wobec wnioskodawczyni
przedmiotowego środka zapobiegawczego nie wiązało się z obrazą przepisów
rozdziału 28 k.p.k., jak również, czy pozostawało uzasadnione na tle całokształtu
okoliczności sprawy, w tym końcowego rozstrzygnięcia o winie wnioskodawczyni.
Na tle tych rozważań słusznie również zwrócono uwagę na treść art. 259 § 4 k.p.k.
Kwestionowanie przez autora kasacji oceny dowodów i ustaleń w powyższym
zakresie w najmniejszym stopniu nie respektuje ograniczeń wynikających z art. 523
§ 1 k.p.k., a stanowi jedynie polemikę i wyraz dezaprobaty dla rozstrzygnięcia
oddalającego wniosek Z. N., skontrolowanego w toku instancji. Powtarzany po raz
wtóry fakt, iż w pierwotnej fazie jedno z połączonych ostatecznie postępowań
karnych (3 Ds. .../96) dotyczyło czynu kwalifikowanego na podstawie ustawy z dnia
6
12 października 1994 r. o ochronie obrotu gospodarczego nie czyni zasadnym
zarzutu obrazy art. 7 w zw. z art. 253 § 1 k.p.k. Zauważyć jedynie należy, że po
pierwsze, utrata mocy obowiązującej ww. ustawy nie powodowała, iż czyny w niej
stypizowane uległy depenalizacji, na co wskazują przestępstwa zamieszczone
przez ustawodawcę w rozdziale XXXVI kodeksu karnego, a po drugie, okoliczność
powyższa pozostaje bezprzedmiotowa w niniejszym postępowaniu, w którym
gromadząc materiał dowody w sprawie organ prowadzący doszedł do przekonania
o konieczności zmiany kwalifikacji prawnej zachowania Z. N. przyjmując, iż
wyczerpywało ono znamiona oszustwa, co zostało zresztą ostatecznie
potwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z dnia 10 maja
2011 r., sygn. II K .../11. Ponadto zauważyć należy, że na mocy postanowienia
Sądu Rejonowego w P. z dnia 15 grudnia 2009 r., sygn. II Kp .../09, uprzednie
postanowienie w tym przedmiocie tj. z dnia 3 marca 1997 r., sygn. II Kol .../97
zostało uchylone, co oznacza, iż nie stanowiło ono podstawy prawnej faktycznego
pozbawienia wolności wnioskodawczyni. Taką podstawą było orzeczenie wydane
na gruncie zmienionych zarzutów (postanowienie o zmianie postanowienia o
przedstawieniu zarzutów z dnia 5 listopada 2009 r. - k. 351, t. II akt II K .../11). W
tym zakresie również zatem nie sposób mówić choćby o zdeprecjonowaniu samych
ustaleń faktycznych, a tym bardziej o spełnieniu przez skarżącego wymogów
nadzwyczajnego środka odwoławczego. Jak już wskazano wyżej, uzasadnienie
kasacji, aczkolwiek obszerne, sprowadza się w istocie w całości do przytaczania
argumentacji apelacyjnej i kwestionowania ustaleń sądu meriti, na podstawie
których uznano, że tymczasowe aresztowanie wnioskodawczyni nie spełniało
przesłanki z art. 552 § 4 k.p.k. w postaci niewątpliwej niesłuszności, nie wykazuje
natomiast istotnej obrazy przepisów regulujących sposób dochodzenia do
powyższych ustaleń, mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia. Drobiazgowe
odnoszenie się do poszczególnych wywodów autora nadzwyczajnego środka
odwoławczego nieuchronnie prowadzi do powtarzania argumentacji przytoczonej w
uzasadnieniach sądów obu instancji, w tym w szczególności uzasadnienia sądu
odwoławczego, gdyż zarzuty kasacyjne, choć nieco odmiennie sformułowane, w
istocie pokrywają się z apelacyjnymi.
Z tych wszystkich powodów należało orzec, jak w postanowieniu.
7