V CZ 74/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:07-01-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 74/14
POSTANOWIENIE
Dnia 13 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSA Elżbieta Fijałkowska
w sprawie z wniosku S. P. sp. z o.o. w W.
o ujawnienie w księdze wieczystej […] dwóch budynków,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 listopada 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego
we W.
z dnia 6 czerwca 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie z pozostawieniem
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego
orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił
skargę kasacyjną wnioskodawcy S. P. sp. z o.o. w W. od postanowienia Sądu
Okręgowego we W. z dnia 17 stycznia 2014 r. w sprawie o ujawnienie w księdze
wieczystej istnienia na nieruchomości dwóch budynków. Przyczyną odrzucenia
skargi było uznanie jej niedopuszczalności ze względu na treść art. 5191
§ 1 k.p.c. i
wniesienie jej od orzeczenia, którego przedmiotem jest sprostowanie oznaczenia
nieruchomości.
W zażaleniu wnioskodawca zarzucił zaskarżonemu postanowieniu
naruszenie art. 5191
§ 1 k.p.c. i wniósł o jego uchylenie oraz przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione.
Jak trafnie zauważył Sąd Okręgowy, dla dopuszczalności skargi kasacyjnej
w rozpoznawanej sprawie kluczowe znaczenie miał przedmiot orzeczenia
referendarza sądowego wydanego w postępowaniu wieczystoksięgowym.
Jak również trafnie zauważono w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia,
w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym
w sprawach z zakresu ksiąg wieczystych skarga kasacyjna przysługuje od
orzeczeń kształtujących prawa podmiotowe związane z wpisami w księdze
wieczystej. Jedynie te postanowienia kończą postępowanie w sprawie
w rozumieniu art. 5191
§ 1 k.p.c. (por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego:
z dnia 23 sierpnia 2012 r., II CZ 94/12, nie publ., z dnia 17 lipca 2013 r., V CSK
479/12, nie publ. oraz z dnia 23 października 2013 r., IV CZ 67/13. nie publ.).
W konsekwencji, zaskarżeniu skargą kasacyjną nie podlega orzeczenie o zmianach
w opisie nieruchomości, o ile nie wiąże się z jej stanem prawnym (tak Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 czerwca 2001 r., III CKN 766/00, nie publ.).
Wychodząc od tych trafnych założeń Sąd Okręgowy przyjął
jednak ostatecznie nieprawidłowy wniosek co do braku dopuszczalności skargi
kasacyjnej w okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy. Inaczej niż
3
w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym
za niedopuszczalne uznawano skargi kasacyjne od orzeczeń dotyczących wpisów
o czysto informacyjnym charakterze, w niniejszej sprawie przedmiot ten miał
bardziej specyficzny charakter. Jak trafnie zauważono w zażaleniu, ujawnienie
w księdze wieczystej faktu zabudowania nieruchomości może mieć wymierne
przełożenie na sferę prawną jej właściciela oraz innych osób. Skutki te mają przy
tym szeroki i różnorodny charakter, mogąc obejmować zarówno sferę prawa
prywatnego, jak i publicznego.
Z tego powodu, zamykanie drogi do zaskarżenia orzeczenia skargą
kasacyjną byłoby w tym wypadku sprzeczne z istotą tego środka odwoławczego,
wynikającą z dotychczasowego orzecznictwa. Wniosek ten pozostaje także zgodny
z przedstawionym wyżej stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyraźnie zwracającym
uwagę na konieczności każdorazowego badania skutków konkretnego wpisu dla
praw podmiotowych powiązanych z księgą wieczystą (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CZ 42/04, OSNC 2005, nr 5, poz. 93).
Równocześnie jednak, co należy wyraźnie zaznaczyć, stwierdzenie w niniejszym
postępowaniu możliwości zaskarżenia skargą kasacyjną orzeczenia w przedmiocie
ujawnienia w księdze wieczystej informacji o budynku znajdującym się na
nieruchomości nie oznacza, by materia ta zawsze musiała mieścić się w sferze
dopuszczalności tego środka zaskarżenia. Zgodnie z podnoszonym stanowiskiem
Sądu Najwyższego, wniosek ten zawsze musi być weryfikowany na gruncie
konkretnych okoliczności sprawy.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 39515
§ 1 k.p.c. w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. orzeczono jak w postanowieniu, o kosztach postępowania
rozstrzygając na podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art.
3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 13 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSA Elżbieta Fijałkowska
w sprawie z wniosku S. P. sp. z o.o. w W.
o ujawnienie w księdze wieczystej […] dwóch budynków,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 listopada 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego
we W.
z dnia 6 czerwca 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie z pozostawieniem
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego
orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił
skargę kasacyjną wnioskodawcy S. P. sp. z o.o. w W. od postanowienia Sądu
Okręgowego we W. z dnia 17 stycznia 2014 r. w sprawie o ujawnienie w księdze
wieczystej istnienia na nieruchomości dwóch budynków. Przyczyną odrzucenia
skargi było uznanie jej niedopuszczalności ze względu na treść art. 5191
§ 1 k.p.c. i
wniesienie jej od orzeczenia, którego przedmiotem jest sprostowanie oznaczenia
nieruchomości.
W zażaleniu wnioskodawca zarzucił zaskarżonemu postanowieniu
naruszenie art. 5191
§ 1 k.p.c. i wniósł o jego uchylenie oraz przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione.
Jak trafnie zauważył Sąd Okręgowy, dla dopuszczalności skargi kasacyjnej
w rozpoznawanej sprawie kluczowe znaczenie miał przedmiot orzeczenia
referendarza sądowego wydanego w postępowaniu wieczystoksięgowym.
Jak również trafnie zauważono w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia,
w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym
w sprawach z zakresu ksiąg wieczystych skarga kasacyjna przysługuje od
orzeczeń kształtujących prawa podmiotowe związane z wpisami w księdze
wieczystej. Jedynie te postanowienia kończą postępowanie w sprawie
w rozumieniu art. 5191
§ 1 k.p.c. (por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego:
z dnia 23 sierpnia 2012 r., II CZ 94/12, nie publ., z dnia 17 lipca 2013 r., V CSK
479/12, nie publ. oraz z dnia 23 października 2013 r., IV CZ 67/13. nie publ.).
W konsekwencji, zaskarżeniu skargą kasacyjną nie podlega orzeczenie o zmianach
w opisie nieruchomości, o ile nie wiąże się z jej stanem prawnym (tak Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 czerwca 2001 r., III CKN 766/00, nie publ.).
Wychodząc od tych trafnych założeń Sąd Okręgowy przyjął
jednak ostatecznie nieprawidłowy wniosek co do braku dopuszczalności skargi
kasacyjnej w okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy. Inaczej niż
3
w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym
za niedopuszczalne uznawano skargi kasacyjne od orzeczeń dotyczących wpisów
o czysto informacyjnym charakterze, w niniejszej sprawie przedmiot ten miał
bardziej specyficzny charakter. Jak trafnie zauważono w zażaleniu, ujawnienie
w księdze wieczystej faktu zabudowania nieruchomości może mieć wymierne
przełożenie na sferę prawną jej właściciela oraz innych osób. Skutki te mają przy
tym szeroki i różnorodny charakter, mogąc obejmować zarówno sferę prawa
prywatnego, jak i publicznego.
Z tego powodu, zamykanie drogi do zaskarżenia orzeczenia skargą
kasacyjną byłoby w tym wypadku sprzeczne z istotą tego środka odwoławczego,
wynikającą z dotychczasowego orzecznictwa. Wniosek ten pozostaje także zgodny
z przedstawionym wyżej stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyraźnie zwracającym
uwagę na konieczności każdorazowego badania skutków konkretnego wpisu dla
praw podmiotowych powiązanych z księgą wieczystą (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CZ 42/04, OSNC 2005, nr 5, poz. 93).
Równocześnie jednak, co należy wyraźnie zaznaczyć, stwierdzenie w niniejszym
postępowaniu możliwości zaskarżenia skargą kasacyjną orzeczenia w przedmiocie
ujawnienia w księdze wieczystej informacji o budynku znajdującym się na
nieruchomości nie oznacza, by materia ta zawsze musiała mieścić się w sferze
dopuszczalności tego środka zaskarżenia. Zgodnie z podnoszonym stanowiskiem
Sądu Najwyższego, wniosek ten zawsze musi być weryfikowany na gruncie
konkretnych okoliczności sprawy.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 39515
§ 1 k.p.c. w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. orzeczono jak w postanowieniu, o kosztach postępowania
rozstrzygając na podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art.
3941
§ 3 k.p.c.