Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 218/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący)
SSN Józef Dołhy (sprawozdawca)
SSN Rafał Malarski
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej
w sprawie P. N.
w przedmiocie wydania wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 10 grudnia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę
od wyroku Sądu Okręgowego w P.
z dnia 18 marca 2014 r.
utrzymującego w mocy wyrok łączny Sądu Rejonowego w P.
z dnia 23 października 2013 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu w P. do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym;
2. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu
adw. P. S. - Kancelaria Adwokacka w P. - kwotę 1 180,80 zł
(słownie: jeden tysiąc sto osiemdziesiąt złotych osiemdziesiąt
2
groszy), w tym 23% VAT, tytułem wynagrodzenia za sporządzenie
i wniesienie kasacji oraz za obronę w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym skazanego P. N.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w P., wyrokiem łącznym z dnia 23 października 2013 r.,
połączył skazania P. N. wyrokami:
I. Sądu Rejonowego w P. z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. … 46/11, Sądu
Rejonowego w S. z dnia 17 maja 2011 r., sygn. … 402/10; Sądu Rejonowego w P.
z dnia 17 kwietnia 2012 r., sygn. … 598/11; Sądu Rejonowego w P. z dnia 26
września 2012 r., sygn. … 940/11, - i wymierzył skazanemu kary łączne: 4 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności, grzywny w wysokości 100 stawek dziennych,
określając wysokość stawki na kwotę 20 zł;
II. Sądu Rejonowego w T. z dnia 24 lipca 2006 r., sygn. … 728/05; Sądu
Rejonowego w S. z dnia 18 września 2012 r., sygn. … 1178/11 – i wymierzył
skazanemu karę łączną grzywny w wysokości 100 stawek dziennych, określając
wysokość stawki na kwotę 20 zł.
Powyższy wyrok zaskarżyli skazany oraz jego obrońca.
Obrońca zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych w zakresie przyjęcia
niepewnej prognozy penitencjarnej, rażącą niewspółmierność kary, nadto wniósł o
dopuszczenie dowodu z aktualnej opinii Zakładu Karnego w G. dotyczącej
skazanego.
Skazany podniósł zarzut nie doprowadzenia go na rozprawę oraz zarzucił
stronniczość sędziemu prowadzącemu sprawę w pierwszej instancji, nadto wniósł o
dopuszczenie dowodu z opinii lekarskiej co do jego aktualnego stanu zdrowia.
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 18 marca 2014 r. utrzymał w mocy
zaskarżony wyrok, uznając apelacje za oczywiście bezzasadne.
Kasacje w sprawie wniósł obrońca skazanego P. N., zaskarżając wyrok
Sądu Okręgowego w całości. Skarżący zarzucił rażące naruszenie prawa mające
istotny wpływ na treść zaskarżonego oskarżenia, tj.:
1) art. 7 k.p.k., art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k., polegające na niepełnym
rozważaniu zarzutów sformułowanych w apelacji obrońcy skazanego oraz apelacji
3
skazanego dotyczące dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych w
zakresie przebiegu resocjalizacji skazanego oraz jego prognozy penitencjarnej,
poprzez dokonanie oceny tych ustaleń wyłącznie w oparciu o opinię sporządzoną
przez Zakład Karny w P. w sytuacji, gdy skazany przed wydaniem zaskarżonego
wyroku przebywał w tym zakładzie przez okres około 20 dni, a od wydania tej opinii
do czasu wydania wyroku upłynął znaczny czas, który mógł mieć istotny wpływ na
zmianę postaw skazanego;
2) art. 366 § 1 k.p.k. i art. 368 k.p.k. w zw. z art. 452 § 1 k.p.k. poprzez nie
rozpatrzenie w postępowaniu apelacyjnym wniosku dowodowego obrońcy
złożonego wraz z apelacją oraz wniosku skazanego złożonego wraz z apelacją
skazanego oraz ponowionego pismem z dnia 12 grudnia 2013 r. o
przeprowadzenie dowodu z opinii Zakładu Karnego w G. dotyczącej przebiegu
resocjalizacji oraz aktualnej prognozy penitencjarnej co w konsekwencji
doprowadziło do zaakceptowania przez Sąd dokonujący instancyjnej kontroli,
dowolnej oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd I Instancji, a w
następstwie tego uznania apelacji za oczywiście bezzasadną i utrzymanie
zaskarżonego wyroku w mocy;
3) art. 451 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. poprzez nie sprowadzenie skazanego na
rozprawę apelacyjną w dniu 18 marca 2014 r., pomimo złożenia przez skazanego
wniosku o jego sprowadzenie w sytuacji, gdy w związku z zarzutami podniesionymi
w apelacjach obrońcy i skazanego przedmiotem postępowania były również
kwestie natury faktycznej, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia prawa
skazanego do rzetelnego procesu, w tym prawa do obrony.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz
utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego w P. w zakresie pkt I tego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Na rozprawie kasacyjnej prokurator Prokuratury Generalnej poparł kasację
obrońcy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosowanie do treści art. 436 k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k. ograniczono
rozpoznanie kasacji obrońcy skazanego tylko do zarzutu z pkt 3, tj. obrazy art. 451
k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., bowiem rozpoznanie kasacji w tym zakresie jest
4
wystarczające do wydania orzeczenia, natomiast rozpoznanie pozostałych
zarzutów byłoby przedwczesne.
Podniesiony zarzut obrazy art. 451 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. jest zasadny.
Treść art. 451 k.p.k. normującego zagadnienie udziału oskarżonego
pozbawionego wolności w rozprawie odwoławczej, nie pozostawia wątpliwości, że
zasadą jest – w wypadku złożenia przez oskarżonego stosownego wniosku –
sprowadzenie go na rozprawę. Wyjątek do tej zasady stanowi możliwość uznania
przez sąd odwoławczy za wystraczającą obecność samego obrońcy. W
orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się pogląd, że odstąpienie od
sprowadzenia na rozprawę odwoławczą pozbawionego wolności oskarżonego,
który o to wnosi, uzasadnione jest jedynie w tych sytuacjach, kiedy w apelacji
podnoszone są zagadnienia stricte prawne. Kiedy jednak przedmiotem apelacji są
kwestie natury faktycznej, bądź inne zagadnienia, dla których może mieć znaczenie
bezpośredni kontakt z oskarżonym, sprowadzenie go na rozprawę odwoławczą
staje się niezbędne. Wynika to z konieczności zachowania na etapie postępowania
odwoławczego prawa do obrony, zasady rzetelnego procesu i zachowania równości
stron (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2013 r., IV KK 319/12,
LEX nr 1288765,wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2014 r., III KK 390/13
LEX nr 1430571 oraz inne powołane w uzasadnieniach tych orzeczeń judykaty).
W niniejszej sprawie skazany P. N. złożył wniosek o sprowadzenie go na
rozprawę odwoławczą (k.168). Postanowieniem z dnia 26 lutego 2014 r. (k. 170)
Sąd Okręgowy w P. uznał obecność obrońcy skazanego na rozprawie odwoławczej
za wystarczającą i nie zarządził sprowadzenia skazanego.
Negatywna decyzja sądu sprowadziła się jedynie do powtórzenia
ustawowego brzmienia przepisu art. 451 k.p.k., zupełnie pominięto takie
okoliczności , jak kierunki apelacji, rodzaj podniesionych w nich zarzutów, jak też
uzasadnienie wniosku skazanego o doprowadzenie na rozprawę.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy podzielił zasadność zawartego w
kasacji obrońcy zarzutu rażącego naruszenia art. 451 k.p.k., mającego istotny
wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, co implikowało uchylenie zaskarżonego
wyroku Sądu Okręgowego w P. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
w postępowaniu odwoławczym.
5