III KO 105/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:23-01-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III KO 105/14
POSTANOWIENIE
Dnia 22 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Roman Sądej (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
SSN Jacek Sobczak
w sprawie Z. S.
oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 22 stycznia 2015 r.
wniosku o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu
zawartego w postanowieniu Sądu Rejonowego w L. 3 listopada 2014 r.,
na podstawie art. 37 k.p.k.
postanowił
wniosku nie uwzględnić.
UZASADNIENIE
Wskazanym postanowieniem, Sąd Rejonowy w L. zwrócił się do Sądu
Najwyższego, w trybie art. 37 k.p.k., o przekazanie zawisłej przed tym sądem
sprawy Z. S. Sądowi Rejonowemu w T. z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości.
Argumentując konieczność uwzględnienia tego wniosku wskazano na trudności w
doprowadzeniu oskarżonego pozbawionego wolności i pozostającego do
dyspozycji Sądu Rejonowego w T. na rozprawę do Sądu Rejonowego w L.,
wywołane pobytem oskarżonego w jednostce penitencjarnej z dala od L., a także
wielością spraw Z. S. powodującą konieczność jego transportowania do sądów w
K., P. i G. Ta sytuacja spowodowała, że mimo wielokrotnego wyznaczania
terminów rozpraw z odpowiednim wyprzedzeniem, po uzgodnieniu ich z terminami
2
czynności procesowych z udziałem oskarżonego przed innymi sądami, tak aby
uniknąć kolizji terminów procesowych, nie zdołano rozpocząć przewodu sądowego,
w sytuacji gdy akt oskarżenia przeciwko Z. S. został skierowany do Sądu
Rejonowego w L. w dniu 29 marca 2013 r. Z tych względów zdaniem
wnioskującego Sądu dobro wymiaru sprawiedliwości, które w tym wypadku należy
rozumieć jako konieczność zagwarantowania uczestnictwa oskarżonego w
rozprawie i rozpoznania jej w rozsądnym terminie, o którym mowa w art. 2 § 1 pkt
4 k.p.k. uzasadnia przekazanie tej sprawy do Sądu Rejonowego w T., który ma
realne możliwości jej niezwłocznego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek sądu właściwego nie zasługuje na uwzględnienie. Należy
przypomnieć, że przepisy dotyczące właściwości sądu mają charakter gwarancyjny.
Dlatego korzystanie z właściwości delegacyjnej w trybie art. 37 k.p.k. może
nastąpić wyjątkowo, jako odstępstwo od konstytucyjnej zasady rozpoznania sprawy
przez właściwy sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) w sytuacji, gdy zostanie
wykazanie przez sąd inicjujący to postępowanie, że dobro wymiaru sprawiedliwości
wymaga takiego postąpienia (zob. postanowienie SN z dnia 19 lutego 2014 r.,
sygn. akt II KO 5/14 LEX nr 1425049). Zatem przekazanie sprawy w omawianym
trybie może nastąpić wtedy, gdy w sposób realny występują okoliczności, które
mogą stwarzać uzasadnione przekonanie o braku warunków do obiektywnego i
bezstronnego rozpoznania sprawy w danym sądzie, w rozsądnym terminie.
Natomiast przepis art. 37 k.p.k. nie może być traktowany jako sposób
rozwiązywania bieżących problemów organizacyjnych sądów, (zob. też
postanowienie Sądu Najwyższego II KO 55/98, Prok. i Pr. 1999/9/7) . Należy
podkreślić, że Sąd Najwyższy jednolicie przyjmuje, iż względy natury techniczno -
organizacyjnej, utrudniające rozpoczęcie rozprawy i prowadzenie postępowania,
nie uzasadniają przekazania sprawy w trybie art. 37 k.p.k. innemu sądowi
równorzędnemu (zob. postanowienia SN : z dnia 10 maja 2000 r., II KO 90/00,
OSNKW 2000/5-6/48, z dnia 28 maja 2001 r., II KO 22/01, LEX nr 553867, z dnia
17 listopada 2004 r., III KO 45/04, LEX nr 141344).
Odnosząc te rozważania do sprawy niniejszej należy stwierdzić, że
uzasadnienie przedmiotowego postanowienia, w którym chronologicznie
3
przedstawiono przebieg czynności podejmowanych przez Sąd Rejonowy w L.,
celem doprowadzenia oskarżonego na kolejne terminy rozprawy, jak też analiza akt
sprawy nie wskazuje aby Sąd Rejonowy w T., co do zasady nie wyrażał zgodny na
doprowadzenie pozostającego w jego dyspozycji oskarżonego do Sądu właściwego
zastrzegając jedynie niemożność przetransportowania oskarżonego na konkretne
terminy kolizyjne (k.465, 482). Również administracja Aresztu Śledczego w S.
sygnalizowała możliwość doprowadzenia oskarżonego po dokonaniu uprzednich
uzgodnień przy uwzględnieniu karty czynności procesowych z udziałem
oskarżonego (k. 473, 513 - 516). Z kolei Sąd Rejonowy w K. wyraził zgodę na
przetransportowanie oskarżonego do L. na konkretne terminy (k. 535). Natomiast
pojawiła się przemijająca przeszkoda uniemożliwiająca przekazanie oskarżonego
Sądowi Rejonowemu w L., w postaci jego badania psychiatrycznego, które
spowodowało przetransportowanie Z. S. do Zakładu Karnego w G. (k. 565).
Powyższe okoliczności pozwalają twierdzić, że czynności procesowe zaplanowane
przez l. Sąd nie doszły do skutku z uwagi na kolizję terminów czynności
procesowych podejmowanych w stosunku do Z. S. w różnych sądach. W
konsekwencji przeszkody w prowadzeniu postępowania jurysdykcyjnego w sprawie
Z. S. przez Sąd Rejonowy w L. wynikając z natury techniczno - organizacyjnej,
które utrudniając rozpoczęcie rozprawy przez Sąd właściwy, nie mają znaczenia dla
prawidłowego wyrokowania. Z pewnością, przy maksymalnym zaangażowaniu
wszystkich zobowiązanych do tego organów, istnieje realna możliwość dokonania
takich uzgodnień logistycznych między wykonującymi w tej sprawie czynności
procesowe sądami i współpracującymi z nimi jednostkami penitencjarnymi, aby
doszło do doprowadzenia oskarżonego na rozprawę przed Sąd Rejonowym w L.,
tym bardziej, że pozostałe sądy orzekające w sprawach oskarżonego Z. S., w tym
tak odległe, jak Sąd Rejonowy w P., czy też Sąd Rejonowy w G. podjęły w tym
zakresie wzajemną skuteczną współpracę. Na marginesie należy zauważyć, że
wnioskujący Sąd nie rozważał również alternatywnego zastosowania rozwiązania
przewidzianego w art. 43 § 1 u.s.p., który upoważnia sąd do podejmowania
czynności poza siedzibą albo poza obszarem swej właściwości, m. in. jeżeli
wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.
4
Z tych względów przy zachowaniu należytej staranności ze strony
uprawnionych organów przeprowadzenie rozprawy z udziałem Z. S. przez sąd
właściwy aktualnie wydaje się w pełni możliwe. Dlatego też Sąd Najwyższy odniósł
się negatywnie do inicjatywy Sądu Rejonowego opartej o dyspozycję art. 37 k.p.k.
POSTANOWIENIE
Dnia 22 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Roman Sądej (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
SSN Jacek Sobczak
w sprawie Z. S.
oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 22 stycznia 2015 r.
wniosku o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu
zawartego w postanowieniu Sądu Rejonowego w L. 3 listopada 2014 r.,
na podstawie art. 37 k.p.k.
postanowił
wniosku nie uwzględnić.
UZASADNIENIE
Wskazanym postanowieniem, Sąd Rejonowy w L. zwrócił się do Sądu
Najwyższego, w trybie art. 37 k.p.k., o przekazanie zawisłej przed tym sądem
sprawy Z. S. Sądowi Rejonowemu w T. z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości.
Argumentując konieczność uwzględnienia tego wniosku wskazano na trudności w
doprowadzeniu oskarżonego pozbawionego wolności i pozostającego do
dyspozycji Sądu Rejonowego w T. na rozprawę do Sądu Rejonowego w L.,
wywołane pobytem oskarżonego w jednostce penitencjarnej z dala od L., a także
wielością spraw Z. S. powodującą konieczność jego transportowania do sądów w
K., P. i G. Ta sytuacja spowodowała, że mimo wielokrotnego wyznaczania
terminów rozpraw z odpowiednim wyprzedzeniem, po uzgodnieniu ich z terminami
2
czynności procesowych z udziałem oskarżonego przed innymi sądami, tak aby
uniknąć kolizji terminów procesowych, nie zdołano rozpocząć przewodu sądowego,
w sytuacji gdy akt oskarżenia przeciwko Z. S. został skierowany do Sądu
Rejonowego w L. w dniu 29 marca 2013 r. Z tych względów zdaniem
wnioskującego Sądu dobro wymiaru sprawiedliwości, które w tym wypadku należy
rozumieć jako konieczność zagwarantowania uczestnictwa oskarżonego w
rozprawie i rozpoznania jej w rozsądnym terminie, o którym mowa w art. 2 § 1 pkt
4 k.p.k. uzasadnia przekazanie tej sprawy do Sądu Rejonowego w T., który ma
realne możliwości jej niezwłocznego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek sądu właściwego nie zasługuje na uwzględnienie. Należy
przypomnieć, że przepisy dotyczące właściwości sądu mają charakter gwarancyjny.
Dlatego korzystanie z właściwości delegacyjnej w trybie art. 37 k.p.k. może
nastąpić wyjątkowo, jako odstępstwo od konstytucyjnej zasady rozpoznania sprawy
przez właściwy sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) w sytuacji, gdy zostanie
wykazanie przez sąd inicjujący to postępowanie, że dobro wymiaru sprawiedliwości
wymaga takiego postąpienia (zob. postanowienie SN z dnia 19 lutego 2014 r.,
sygn. akt II KO 5/14 LEX nr 1425049). Zatem przekazanie sprawy w omawianym
trybie może nastąpić wtedy, gdy w sposób realny występują okoliczności, które
mogą stwarzać uzasadnione przekonanie o braku warunków do obiektywnego i
bezstronnego rozpoznania sprawy w danym sądzie, w rozsądnym terminie.
Natomiast przepis art. 37 k.p.k. nie może być traktowany jako sposób
rozwiązywania bieżących problemów organizacyjnych sądów, (zob. też
postanowienie Sądu Najwyższego II KO 55/98, Prok. i Pr. 1999/9/7) . Należy
podkreślić, że Sąd Najwyższy jednolicie przyjmuje, iż względy natury techniczno -
organizacyjnej, utrudniające rozpoczęcie rozprawy i prowadzenie postępowania,
nie uzasadniają przekazania sprawy w trybie art. 37 k.p.k. innemu sądowi
równorzędnemu (zob. postanowienia SN : z dnia 10 maja 2000 r., II KO 90/00,
OSNKW 2000/5-6/48, z dnia 28 maja 2001 r., II KO 22/01, LEX nr 553867, z dnia
17 listopada 2004 r., III KO 45/04, LEX nr 141344).
Odnosząc te rozważania do sprawy niniejszej należy stwierdzić, że
uzasadnienie przedmiotowego postanowienia, w którym chronologicznie
3
przedstawiono przebieg czynności podejmowanych przez Sąd Rejonowy w L.,
celem doprowadzenia oskarżonego na kolejne terminy rozprawy, jak też analiza akt
sprawy nie wskazuje aby Sąd Rejonowy w T., co do zasady nie wyrażał zgodny na
doprowadzenie pozostającego w jego dyspozycji oskarżonego do Sądu właściwego
zastrzegając jedynie niemożność przetransportowania oskarżonego na konkretne
terminy kolizyjne (k.465, 482). Również administracja Aresztu Śledczego w S.
sygnalizowała możliwość doprowadzenia oskarżonego po dokonaniu uprzednich
uzgodnień przy uwzględnieniu karty czynności procesowych z udziałem
oskarżonego (k. 473, 513 - 516). Z kolei Sąd Rejonowy w K. wyraził zgodę na
przetransportowanie oskarżonego do L. na konkretne terminy (k. 535). Natomiast
pojawiła się przemijająca przeszkoda uniemożliwiająca przekazanie oskarżonego
Sądowi Rejonowemu w L., w postaci jego badania psychiatrycznego, które
spowodowało przetransportowanie Z. S. do Zakładu Karnego w G. (k. 565).
Powyższe okoliczności pozwalają twierdzić, że czynności procesowe zaplanowane
przez l. Sąd nie doszły do skutku z uwagi na kolizję terminów czynności
procesowych podejmowanych w stosunku do Z. S. w różnych sądach. W
konsekwencji przeszkody w prowadzeniu postępowania jurysdykcyjnego w sprawie
Z. S. przez Sąd Rejonowy w L. wynikając z natury techniczno - organizacyjnej,
które utrudniając rozpoczęcie rozprawy przez Sąd właściwy, nie mają znaczenia dla
prawidłowego wyrokowania. Z pewnością, przy maksymalnym zaangażowaniu
wszystkich zobowiązanych do tego organów, istnieje realna możliwość dokonania
takich uzgodnień logistycznych między wykonującymi w tej sprawie czynności
procesowe sądami i współpracującymi z nimi jednostkami penitencjarnymi, aby
doszło do doprowadzenia oskarżonego na rozprawę przed Sąd Rejonowym w L.,
tym bardziej, że pozostałe sądy orzekające w sprawach oskarżonego Z. S., w tym
tak odległe, jak Sąd Rejonowy w P., czy też Sąd Rejonowy w G. podjęły w tym
zakresie wzajemną skuteczną współpracę. Na marginesie należy zauważyć, że
wnioskujący Sąd nie rozważał również alternatywnego zastosowania rozwiązania
przewidzianego w art. 43 § 1 u.s.p., który upoważnia sąd do podejmowania
czynności poza siedzibą albo poza obszarem swej właściwości, m. in. jeżeli
wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.
4
Z tych względów przy zachowaniu należytej staranności ze strony
uprawnionych organów przeprowadzenie rozprawy z udziałem Z. S. przez sąd
właściwy aktualnie wydaje się w pełni możliwe. Dlatego też Sąd Najwyższy odniósł
się negatywnie do inicjatywy Sądu Rejonowego opartej o dyspozycję art. 37 k.p.k.