Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 39/14
POSTANOWIENIE
Dnia 28 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dawid Miąsik
w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej Z. Spółki z
o.o.
przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
z udziałem zainteresowanego M. P.
o ochronę konkurencji i nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 28 stycznia 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w W.
z dnia 26 września 2013 r.,
1.odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 (sto
osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 26 września 2013 r., oddalił apelację
Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej [...] (powód) od wyroku Sądu
Okręgowego w W. - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 28 września 2012
r., w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów (Prezes Urzędu) z 30 lipca 2007 r. Decyzją tą Prezes Urzędu uznał
za praktykę ograniczającą konkurencję w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z
dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2005 r. Nr
2
244, poz. 2080 ze zm., dalej jako uokik) porozumienie zawarte między powodem a
M. P. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą M. w K. (zainteresowany)
na rynku przewozu osób zwykłą komunikacją autobusową na trasie Z. – K.,
polegające na bezpośrednim ustaleniu dla tej trasy cen biletów jednorazowych i
miesięcznych. Za stwierdzone naruszenie reguł konkurencji Prezes Urzędu nałożył
na powoda karę pieniężną w wysokości 180.327,28 zł.
Uznając apelację za bezzasadną Sąd drugiej instancji wyjaśnił, że zgodnie z
art. 231 k.p.c. dopuszczalne jest uznanie określonego faktu istotnego dla
rozstrzygnięcia sprawy za ustalony, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z
innych ustalonych już faktów w oparciu o zasady logiki i doświadczenia.
Zastosowanie domniemań przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zostało
uznane za prawidłowe. Wpisy w notatniku sekretarki prezesa zarządu powoda pod
datami 11 lipca 2005 r. oraz 2 sierpnia 2005 r. z nazwiskiem „P.” uzasadniają
pierwszy wniosek, że w tych dniach osoby te były ze sobą umówione na spotkanie i
do tych spotkań doszło. Z kolei drugie domniemanie wyprowadzono z faktu
wprowadzenia w jednym czasie jednakowych cen przez powoda i
zainteresowanego. Żadna ze stron nie wskazała zdarzenia, które bezpośrednio
wpływałoby na potrzebę podniesienia cen w takiej wysokości. W niniejszej sprawie
nie zachodzi także naśladownictwo cenowe. Podwyżki dotyczyły zarówno biletów
jednorazowych jak i okresowych, w których udziały powoda i zainteresowanego
były różne. W ocenie Sądu Apelacyjnego na działanie w wyniku zawarcia
porozumienia wskazuje fakt utrzymywania bezpośrednich bliskich kontaktów
między powodem a zainteresowanym. Domniemana okoliczność spotkań w
okresach podejmowania decyzji o podwyżkach uzasadnia wniosek, że pomiędzy
powodem a zainteresowanym doszło do zawarcia niedozwolonego porozumienia
cenowego. Sąd drugiej instancji podkreślił, że powyższe domniemania nie zostały
wyprowadzone z pojedynczych faktów wskazanych w apelacji powoda, ale ze
wszystkich bezspornych w sprawie faktów oraz pozostałych okoliczności sprawy.
Powód zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego skargą kasacyjną w całości.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 5 ust. 1 pkt 1 uokik w związku z
art. 18b ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym
(t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1414, dalej jako ustawa o transporcie drogowym); art. 3
3
pkt 1 uokik w związku z art. 18b ust. 1pkt 6 ustawy o transporcie drogowym oraz
art. 231 k.p.c.
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powód wskazał na
występowanie w sprawie istotnego zagadnienia dotyczącego wzajemnych relacji
między normami prawnymi wynikającymi z kilku przepisów prawa, a konkretnie, czy
art. 3 pkt 1 uokik wyłącza zastosowanie art. 5 ust. 1 uokik w zakresie dotyczącym
podawania przez przedsiębiorcę do publicznej wiadomości informacji o
stosowanym cenniku opłat i jego zmianach w sytuacji, gdy obowiązek taki wynika z
art. 18b ust. 1 pkt 6 ustawy o transporcie drogowym oraz czy bezpośrednie
przekazanie innemu przedsiębiorcy prowadzącemu działalność na tym samym
rynku właściwym, nawet podczas osobistego spotkania, informacji o stosowanym
cenniku i jego zmianach w sytuacji, gdy obowiązek upublicznienia takich informacji
wynika z obowiązujących przepisów prawa, również narusza zakaz z art. 5 ust. 1
pkt 1 uokik?
W uzasadnieniu potrzeby rozstrzygnięcia powyższych problemów prawnych
powód wskazał, że w świetle orzecznictwa w sprawach z zakresu ochrony
konkurencji, do zawarcia porozumienia ograniczającego konkurencję może dojść w
przypadku już samej wymiany informacji o zamierzonych zmianach cen oraz
uzgodnionej akceptacji podążania za cenami lidera rynku. Z drugiej strony przepisy
ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym nakładają na
przedsiębiorców wykonujących przewozy regularne w krajowym transporcie
drogowym obowiązek podawania do publicznej wiadomości informacji o
stosowanych cenach, w tym o dokonywaniu zmiany tych cen, poprzez publikację
stosowanego cennika. Z powyższego powód wyprowadził pogląd, zgodnie z którym
przedsiębiorca zobligowany do upubliczniania informacji o cenach biletów oraz
ewentualnych podwyżkach tych cen naraża się na zarzut zawarcia porozumienia
ograniczającego konkurencję, gdy informacja taka zostanie pozyskana i
wykorzystana przez innego przedsiębiorcę działającego na tym samym rynku
właściwym. Zdaniem powoda, art. 3 ust. 1 uokik wyłącza zastosowanie ustawy
antymonopolowej w zakresie dotyczącym podawania przez przedsiębiorcę do
publicznej wiadomości informacji o stosowanym cenniku opłat i jego zmianach,
ponieważ obowiązek taki wynika z art. 18b ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 6 września
4
2001 r. o transporcie drogowym. Ponadto, powód wskazał, że wyrok Sądu
Najwyższego z 9 sierpnia 2006 r., III SK 6/06 został wydany w nieco innym stanie
faktycznym, w którym nie wiązał prawny obowiązek podawania do publicznej
wiadomości informacji o stosowanym przez danego przedsiębiorcę cenniku.
Powód powołał się także na potrzebę wykładni przepisów budzących
poważne wątpliwości, tj. art. 231 k.p.c. Wskazał, że wyrok Sądu Apelacyjnego
opiera się na dwóch domniemaniach, przy czym zastosowanie pierwszego
domniemania prowadziło do zastosowania drugiego domniemania. Powód
wskazuje na potrzebę dokonania wykładni art. 231 k.p.c. poprzez wskazanie, czy
Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia
spawy, jeżeli wniosek taki został wyprowadzony z innych faktów ustalonych z
zastosowaniem domniemania faktycznego.
Prezes Urzędu w odpowiedzi na skargę kasacyjną powoda wniósł o odmowę
przyjęcia jej do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga kasacyjna powoda nie kwalifikowała się do przyjęcia celem jej
merytorycznego rozpoznania.
Przypomnieć należy, że z uwagi na funkcje postępowania kasacyjnego nie
każdy problem prawny dotyczący kwestii, odnośnie której brak jeszcze
bezpośredniej wypowiedzi Sądu Najwyższego, zasługuje na rozwiązanie przy
merytorycznym rozpoznaniu skargi kasacyjnej. Nie każdy problem prawny
podniesiony w skardze kasacyjnej jest bowiem istotnym zagadnieniem prawnym,
którego rozstrzygnięcie będzie stanowić wkład Sądu Najwyższego w rozwój prawa i
ujednolicenie orzecznictwa sądów powszechnych. Zagadnieniem takim jest tylko
problem, którego wyjaśnienie jest podyktowane realnymi i poważnymi trudnościami
interpretacyjnymi, zarówno przy rozpoznawaniu konkretnej sprawy, jak i przy
rozstrzyganiu innych podobnych spraw. Stąd też artykułowany w orzecznictwie
Sądu Najwyższego, w tym w sprawach z zakresu ochrony konkurencji, wymóg
odpowiedniego, jurydycznego uzasadnienia potrzeby przyjęcia skargi do
rozpoznania, celem uzyskania stanowiska Sądu Najwyższego odnośnie wykładni
5
lub sposobu zastosowania określonego przepisu prawa. Tymczasem uzasadnienie
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej powoda do rozpoznania, którego jurydyczną
argumentację przedstawiono w części wstępnej uzasadnienia, nie zawiera wywodu
spełniającego powyższe wymogi choćby w minimalnym zakresie, tym bardziej gdy
zważy się na przeszło 25-letni okres funkcjonowania ustawodawstwa
antymonopolowego oraz dorobek orzecznictwa i piśmiennictwa w tej dziedzinie.
Niezależnie od powyższego Sąd Najwyższy stwierdza, że pierwsze
zagadnienie prawne nie jest problemem prawnym, który w niniejszej sprawie lub w
sprawach podobnych mógłby powstać na tle art. 18b ust. 1 pkt 6 ustawy o
transporcie drogowym. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorca wykonujący
przewozy regularne w krajowym transporcie drogowym ma obowiązek podania
cennika opłat do publicznej wiadomości przy kasach dworcowych oraz w każdym
autobusie wykonującym regularne przewozy osób. Z art. 18b ust. 1 pkt 6 ustawy o
transporcie drogowym nie wynika żadne „ograniczenie konkurencji dopuszczone na
podstawie odrębnych ustaw” w rozumieniu art. 3 pkt 1 uokik. Przepis ten,
narzucając określony sposób zachowania uczestnikom rynku przewozów
regularnych prowadzi do zwiększenia przejrzystości działania tego rynku dla
konsumentów oraz konkurentów, ułatwiając tym ostatnim naśladownictwo cenowe.
Wynikający z tego przepisu obowiązek podania cennika opłat do publicznej
wiadomości wyłącza możliwość zastosowania zakazów uokik do zachowania
przedsiębiorcy działającego na rynku przewozów regularnych polegającego na
upublicznieniu stosowanych cen nawet wówczas, gdy umożliwia to pozostałym
konkurentom dostosowanie własnych cen do poziomu przedsiębiorcy, który
najwcześniej zmodyfikował swoją politykę cenową. Jednakże naśladownictwo
cenowe nie jest kwalifikowane jako zachowanie antykonkurencyjne w ramach art. 5
ust. 1 pkt 1 uokik, niezależnie od zastosowania art. 3 pkt 1 uokik w danej sprawie.
W dalszej kolejności należy zwrócić uwagę, że aby problem prawny
wskazany we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania miał status
istotnego zagadnienia prawnego sprawy, musi być nie tylko powiązany z
przepisami powołanymi w podstawach skargi kasacyjnej, ale także pozostawać w
związku z podstawami, na których opiera się zaskarżone orzeczenie. Tego
ostatniego wymogu nie spełnia zagadnienie prawne dotyczące zastosowania art. 3
6
ust. 1 uokik w związku z art. 18b ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o
transporcie drogowym. Zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego nie opiera się na
założeniu interpretacyjnym, zgodnie z którym do zawarcia zakazanego
porozumienia ograniczającego konkurencję doszło w wyniku upublicznienia przez
powoda cennika usług zgodnie z wymogami ustawy o transporcie drogowym. Z
całościowej oceny uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie da się także wysnuć
tezy, zgodnie z którą dostosowanie się przedsiębiorcy takiego jak powód do treści
art. 18b ust. 1 pkt 6 ustawy o transporcie drogowym skutkuje, w przypadku
powzięcia przez konkurenta wiadomości o planowanej podwyżce, dokonaniem
uzgodnienia, które należy kwalifikować jako porozumienie w rozumieniu art. 4 pkt 4
uokik. Powoduje to, że rozstrzygnięcie powyższego zagadnienia nie ma znaczenia
dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Specyfika działania na danym rynku
właściwym, w szczególności zaś przejrzystość zasad jego działania dla
konkurujących ze sobą uczestników, może powodować, iż skorelowane ze sobą
czasowo lub wartościowo podwyżki cen nie będą świadczyły o podjęciu takich
działań w uzgodnieniu. Także reakcja konkurenta na upublicznioną, zgodnie z
wymogami prawa podwyżkę cen przez lidera rynku, nawet gdy ma miejsce
natychmiast po ogłoszeniu zmiany polityki cenowej i nie towarzyszą jej jakiekolwiek
kalkulacje uzasadniające taki ruch cenowy konkurenta, nie wystarcza sama w sobie
do przyjęcia założenia, zgodnie z którym doszło do uzgodnienia sprzecznego z
art. 5 ust. 1 pkt 1 uokik.
W ocenie Sądu Najwyższego nie zachodzi także potrzeba rozstrzygnięcia
przy merytorycznym rozpoznaniu skargi kasacyjnej drugiego zagadnienia prawnego
dotyczącego kwestii, czy przekazanie konkurentowi informacji o stosowanym
cenniku i jego zmianach w sytuacji, gdy obowiązek upublicznienia takich informacji
wynika z obowiązujących przepisów prawa, narusza zakaz z art. 5 ust. 1 pkt 1
uokik. Zagadnienie to zostało wykreowane przez powoda w oparciu o poglądy
wyrażone przez TSUE w wyroku z 31 marca 1993 r. w sprawie C-89/85 Woodpulp
II (EU:C:1993:120), zgodnie z którymi „jednostronne i niezależne ogłaszanie
użytkownikom cen przez producentów raz na kwartał stanowi samo w sobie
zachowanie rynkowe, które nie zmniejsza niepewności każdego z przedsiębiorstw
co do przyszłych zachowań jego konkurentów i w związku z tym przy braku
7
wstępnej praktyki uzgodnionej producentów nie stanowi naruszenia reguł Traktatu
zakazujących praktyk ograniczających konkurencję”. Powyższego poglądu nie
można jednak odnosić do wymiany informacji między bezpośrednimi konkurentami.
Należy także pamiętać, że wyrok w sprawie Woodpulp II dotyczył rynku
właściwego, którego zasady działania – jak wynikało to z ustaleń – powodowały, iż
publiczne ogłaszania o cenach, jakie mają być stosowane przez dostawców
surowca w przyszłości było korzystne dla nabywców, gdyż pozwalało im
dostosować z wyprzedzeniem poziom cen produktu finalnego oraz odpowiednio
negocjować umowy ze swoimi kontrahentami.
Ponadto, w wyroku z 4 czerwca 2009 r. w sprawie C-8/08 T-Mobile
Netherlands BV TSUE przyjął, że konsekwencje prawne wymiany informacji między
konkurentami w zakresie istotnym dla prawa ochrony konkurencji należy
postrzegać przez pryzmat założenia, zgodnie z którym każdy podmiot gospodarczy
powinien autonomicznie określać swoją politykę gospodarczą (EU:C:2009:343,
pkt 32 i powołane tam orzecznictwo). W dalszej kolejności TSUE stwierdził w tym
orzeczeniu, że wymóg autonomii decyzyjnej przedsiębiorstw „nie wyłącza prawa
podmiotów gospodarczych do przystosowywania się w sprawny sposób do
stwierdzonego lub spodziewanego zachowania konkurentów, o tyle jednak stoi on
na przeszkodzie wszelkim kontaktom między tymi podmiotami gospodarczymi, tak
bezpośrednim jak i pośrednim, które mogłyby wywrzeć wpływ na zachowanie
aktualnego lub potencjalnego konkurenta na rynku bądź ujawnić temu konkurentowi
postępowanie, które ten podmiot sam zdecydował lub planuje realizować na rynku,
jeżeli celem lub skutkiem tych kontaktów jest doprowadzenie do warunków
konkurencji, które nie odpowiadają normalnym warunkom konkurencji na rynku
właściwym, przy uwzględnieniu charakteru produktów lub świadczonych usług,
znaczenia i liczby przedsiębiorstw, jak również rozmiaru wspomnianego rynku”
(pkt 33 i powołane tam orzecznictwo).
W ocenie Sądu Najwyższego, przyjęcie powyższych założeń na użytek
stosowania art. 4 pkt 4 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 6 uokik niekoniecznie
stoi na przeszkodzie wymienianiu informacji między konkurentami, gdy wymiana
taka prowadzi do podniesienia efektywności działania rynku i służy interesom
klientów. Nie ma to jednak znaczenia dla zastosowania samego art. 4 pkt 4 uokik, a
8
w konsekwencji art. 5 ust. 1 pkt 1 uokik dla objęcia zachowania przedsiębiorców
zakresem zastosowania zakazu porozumień ograniczających konkurencję.
Podkreślić należy, że zainteresowany mógł w ramach naśladownictwa
cenowego – bez ryzyka naruszenia reguł konkurencji – dostosować ceny swoich
usług do poziomu cen powoda po wprowadzeniu przez niego podwyżki. Mógł także
podnieść swoje ceny (lub ogłosić ich podwyżkę) tuż po upublicznieniu informacji
przez powoda o zmianie cen. Gdyby jednak zainteresowany działał w taki sposób w
ramach naśladownictwa cenowego, korelacja czasowa zdarzeń wyglądałaby
inaczej niż w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy. Dysponowałby także
dokumentami lub innymi środkami dowodowymi, za pomocą których mógłby obalać
ewentualne domniemanie działania w uzgodnieniu z powodem, zaś ustalenia
poczynione w niniejszej sprawie byłyby niewystarczające do stwierdzenia
uzgodnienia między powodem a zainteresowanym co do terminu podwyższenia
cen świadczonych usług jak i wysokości cen po wprowadzeniu podwyżki.
Ustalenia faktyczne poczynione w toku postępowania sądowego, którymi
Sąd Najwyższy jest związany, których nie kwestionuje powód w skardze kasacyjnej
i które znajdują się na granicy koniecznego w sprawach z zakresu ochrony
konkurencji standardu dowodowego uzasadniającego zastosowanie zakazu z art. 5
ust. 1 pkt 1 uokik, są następujące: 1) powód i zainteresowany konkurowali ze sobą
na rynku przewozów pasażerskich na trasie Z. – K.; 2) udział powoda i
zainteresowanego na tak określonym rynku był dominujący i wynosił łącznie ponad
90% w przypadku sprzedaży biletów jednorazowych oraz 100% w sprzedaży
biletów miesięcznych; 3) w 2004 r. ceny biletów jednorazowych i miesięcznych
stosowane przez powoda i zainteresowanego różniły się; 4) w dniu 25 kwietnia
2005 r. powód i zainteresowany wprowadzili podwyżkę cen biletów w wysokości
niemalże identycznej; 5) w kalendarzu sekretarki prezesa zarządu powoda pod
datą 11 lipca 2005 r. wpisane było nazwisko „P.”, godz. 13.00, a pod datą 2 sierpnia
2005 r. wpisano „Zarząd”, godz. 8.00 oraz „P.”, godz. 12.00; 6) w sierpniu 2005 r.
powód wprowadził podwyżkę cen biletów na podstawie uchwały zarządu z 2
sierpnia 2005 r., o której poinformował Urząd Marszałkowski w dniu 3 sierpnia; 7)
powód informował publicznie o dacie wejścia w życie nowych cen biletów, ale nie
informował publicznie o wysokości podwyżki; 8) zainteresowany powiadomił Urząd
9
Marszałkowski o podwyżce w dniu 10 sierpnia 2005 r., zaś cennik upublicznił już w
dniu 9 sierpnia 2005 r., przy czym podwyżka miała wejść w życie w dniu 18 sierpnia
2005 r.; 9) ceny biletów u pozostałych przewoźników oraz daty wprowadzania
zmian ich wysokości były zróżnicowane; 10) w listopadzie 2005 r. Z. M.
wydzierżawił od powoda trzy samochody, spotykając się w październiku lub
listopadzie z prezesem powoda na negocjacjach w sprawie tej umowy. W
spotkaniach tych uczestniczyły również zainteresowany, którego prezes zarządu
powoda prosił o pomoc w znalezieniu nabywcy.
W niniejszej sprawie należy zwrócić uwagę, że w przeciwieństwie do sprawy
rozstrzygniętej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w W. z 6 września 2011 r., w której
Sąd Najwyższy postanowieniem z 19 października 2012 r., III SK 13/12 odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, ustalenia faktyczne nie ograniczają się
tylko do stwierdzenia korelacji czasowej wprowadzenia przez powoda i
zainteresowanego podwyżki cen na linii Z. – K., czy wysokości tej podwyżki (a
konkretnie jednorazowego wprowadzenia, w wyniku podwyżki, cen na takim samym
poziomie). Takie ustalenia, w myśl stanowiska wyrażonego w uzasadnieniu
powołanego wyżej postanowienia w sprawie III SK 13/12, które Sąd Najwyższy w
obecnym składzie w pełni podziela, a także orzecznictwa Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów (wyrok z 10 września 2003 r., XVII AmA 136/02) i Sądu
Apelacyjnego w Warszawie (wyrok z 5 października 2005 r., VI ACa 1146/04)
byłyby niewystarczające do przypisania powodowi i zainteresowanemu uzgodnienia
zachowania na rynku. W wyroku w sprawie III SK 6/06 wyjaśniono już, że do
uznania zachowania konkurentów na rynku za uzgodnioną praktykę konieczne jest
nie tylko wykazanie zbieżności ich zachowań rynkowych ale także „jakichkolwiek
bezpośrednich lub pośrednich kontaktów, dzięki którym mogliby wpływać na rynek
lub ujawniać konkurentom, w jaki sposób zamierzają zachować się w przyszłości”.
Dlatego sama zbieżność daty i wysokości podwyżki w kwietniu 2005 r. nie mogłaby
prowadzić do skutecznego zarzucenia powodowi naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 1
uokik.
Jednakże zbieżność zachowania powoda i zainteresowanego w kwietniu
2005 r., a następnie w sierpniu 2005 r., wsparta dodatkowymi ustaleniami
wskazującymi na kontakty między prezesem zarządu powoda a zainteresowanym
10
tego samego dnia, gdy powód podejmował decyzję o wprowadzeniu podwyżek oraz
ich wysokości, a wysokość ta nie została przez powoda upubliczniona, uprawniają
do przyjęcia założenia leżącego u podstaw zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym
powód i zainteresowany działali w uzgodnieniu. Ustalenia wskazują bowiem na
kontakt powoda z zainteresowanym przed zmianą cen w sierpniu 2005 r., która nie
tylko miała miejsce w tym samym czasie ale także była zmianą w takiej samej
wysokości.
W doktrynie jednolicie wskazuje się, iż uzgodnienie w rozumieniu art. 4 pkt 4
uokik oznacza koordynację zachowań przedsiębiorców dokonaną poprzez
świadome określenie sposobu działania na rynku, które zmniejsza stan
niepewności co do zachowania konkurenta. Dlatego dopuszcza się przyjęcie
założenia, zgodnie z którym do uzgodnienia istotnego dla art. 4 pkt 4 uokik
dochodzi już wówczas, gdy dwaj przedsiębiorcy przekazują sobie wzajemnie
istotne informacje, które wpływają na ich dalsze postępowanie. Jako przykład
uzgodnienia wskazuje się wymianę informacji co do przyszłych zachowań
rynkowych, w szczególności o polityce cenowej stosowanej w przyszłości. W
niniejszej sprawie brak bezpośredniego ustalenia, że taka wymiana informacji miała
miejsce. Nie mniej w sytuacji, gdy prezes zarządu powoda spotkał się z
zainteresowanym zaraz po podjęciu przez zarząd decyzji o podwyższeniu cen
usług powoda, a następnie zainteresowany podniósł ceny biletów w takim samym
stopniu jak powód, istnieją uzasadnione podstawy dla przyjęcia założenia, zgodnie
z którym taka sekwencja działań powoda prowadziła do istotnego zmniejszenia
niepewności zainteresowanego co do zachowania powoda. Upublicznienie
informacji wyłącznie o zmianie cennika (bez wskazania skali podwyżek) konkurent
może odczytać jako sygnał, że jego rywal zamierza podnieść ceny powyżej
dotychczasowego poziomu, a w reakcji na takie zachowanie może również
podwyższyć swoje ceny. Jednakże samo upublicznienie informacji o zmianie
cennika i dacie wejściu w życie nowego cennika nie ujawnia informacji o wysokości
podwyżek. Dlatego zbieżności skali podwyżek powoda i zainteresowanego, w
połączeniu z ustaleniami dotyczącymi kontaktów między oboma przedsiębiorcami,
nie można racjonalnie tłumaczyć inaczej, jak koordynacją zachowań przez tych
11
przedsiębiorców w sposób charakterystyczny dla uzgodnienia w rozumieniu art. 4
pkt 4 uokik.
Strony postępowania miały możliwość wyjaśnienia przedmiotu spotkań przed
sierpniową podwyżką, korelacji decyzji zainteresowanego o wprowadzeniu
podwyżki i wysokości cen biletów oraz sekwencji czynności podejmowanych przez
zainteresowanego w reakcji na działania powoda. Z możliwości tej skorzystały,
wskazując chociażby jako środek dowodowy przesłuchania w charakterze świadka
Z. M. Jego zeznania nie potwierdziły jednak wersji zdarzeń prezentowanych w
skardze kasacyjnej powoda.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł o odmowie przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 3989
k.p.c.), o kosztach postępowania
kasacyjnego orzekając na podstawie art. 102 k.p.c.