Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 1/15
POSTANOWIENIE
Dnia 14 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa J. O.
przeciwko Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.
o wznowienie postępowania,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2015 r.,
zażalenia powoda na wyrok Sądu Okręgowego w W.
z dnia 29 listopada 2013 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 29 listopada 2013 r. odrzucił
skargę na wznowienie postępowania.
Powód wniósł skargę o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej
prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 21 listopada 2012 r.
oddalającym jego apelację od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 3 sierpnia 2011 r.
Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 24.102,90 zł tytułem
odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę, oddalił
powództwo w pozostałym zakresie, nadał wyrokowi w punkcie I rygor
2
natychmiastowej wykonalności do kwoty 8.034,30 zł i nie obciążył powoda kosztami
procesu.
Powód, jako podstawę skargi o wznowienie postępowania wskazał na
nieważność postępowania z powodu braku legitymacji prawnej pani E. K. do
występowania w charakterze pełnomocnika powoda. Argumentował, że Sąd
Rejonowy wydał wyrok w oparciu o pismo procesowe z dnia 26 lipca 2011 r.
sporządzone przez osobę, która nie mogła być pełnomocnikiem powoda, a Sąd
Okręgowy rozpatrując apelację powoda nie uwzględnił z urzędu występującej
nieważności postępowania. W piśmie z dnia 26 lipca 2011 r. E. K. podniosła, że w
związku z wybraniem powoda w dniu 21 lipca 2011 r. na pełnomocnika
Stowarzyszenia […] orzeczenie o przywróceniu powoda do pracy i nakazanie
dopuszczenia go do pracy jest niecelowe ze względu na sytuację konfliktową
powoda z kierownictwem zakładu pracy.
W kwestii zachowania terminu do wniesienia skargi powód wskazywał, że
wyrok Sądu Okręgowego wraz z uzasadnieniem pełnomocnik powoda, wyznaczony
z urzędu, otrzymał 4 stycznia 2013 r., a fakt braku umocowania E. K. został
stwierdzony 14 marca 2013 r. w opinii przekazanej powodowi, a sporządzonej
przez pełnomocnika powoda.
Sąd Okręgowy ustalił, że E. K. była pracownikiem pozwanej i reprezentowała
powoda zgodnie z art. 465 § 1 k.p.c. na mocy udzielonego jej przez powoda
pełnomocnictwa. Wobec rozwiązania z nią przez pozwaną umowy o pracę bez
wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 k.p. z dniem 8 lipca 2011 r.,
od dnia 8 lipca 2011 r. do ogłoszenia wyroku Sądu Rejonowego w dniu 3 sierpnia
2011 r. nie mogła ona skutecznie reprezentować powoda. Powód, o tym, że E. K.
nie jest już pracownikiem pozwanego dowiedział się co najmniej 13 stycznia 2012
r., ponieważ postanowieniem z dnia 13 stycznia 2012 r. Sąd Rejonowy nie dopuścił
jej do udziału w sprawie w charakterze pełnomocnika powoda, z uwagi na fakt, że
nie była już pracownikiem pozwanego. Ponadto, o tym, że E. K. nie jest jego
pełnomocnikiem powód poinformował osobiście, składając do akt sprawy pismo z
dnia 4 czerwca 2012 r., w którym występując jako pełnomocnik interwenienta
ubocznego (Stowarzyszenia […]) po stronie powoda wskazał, iż pełnomocnik
strony powodowej utracił prawo do reprezentacji powoda z mocy prawa, gdyż w
3
dniu 26 lipca 2011 r. nie był już pracownikiem pozwanej. W postępowaniu przed
Sądem II instancji powód występował bez udziału E. K., osobiście wniósł apelację i
stawił się na termin rozprawy apelacyjnej poprzedzającej wydanie wyroku. Przed
wydaniem wyroku przez Sąd Okręgowy w dniu 21 listopada 2012 r. nie podniósł
zarzutu nienależytej reprezentacji w postępowaniu przed Sądem Rejonowym.
Uwzględniając powyższe okoliczności Sąd Okręgowy stwierdził, że skarga
nie spełnia przesłanek koniecznych do jej rozpoznania. Powołując się na
stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w orzeczeniu z dnia 9 grudnia 1957 r.,
II CR 930/57, OSNCK 1959 nr 4, poz. 99; postanowieniach z 12 lutego 1999 r.,
II UKN 36/99, LEX nr 37056 oraz 13 stycznia 2012 r., II CZ 144/11, OSNC 2012 nr
7-8, poz. 92, podkreślił, że podstawą wznowienia postępowania przewidzianą w art.
401 pkt 2 k.p.c. jest brak należytej reprezentacji, którego strona nie mogła, przy
zachowaniu należytej staranności podnieść przed uprawomocnieniem się wyroku.
Przypominał, że skarga o wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym środkiem
zaskarżenia prowadzącym do wzruszenia prawomocnego wyroku, co przemawia za
ścisłą wykładnią przepisów o jej dopuszczalności, ukierunkowaną na ograniczenie
dopuszczalności skargi jedynie do tych przypadków, w których określone w
przepisach o podstawach skargi naruszenie interesów procesowych strony
nastąpiło bez jej winy. Zauważył, że przyjęta wykładnia koresponduje z
przewidzianymi w art. 407 k.p.c. zasadami dotyczącymi liczenia terminu do
wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. termin
na wniesienie skargi o wznowienie postępowania, w przypadku gdy podstawą
wznowienia ma być pozbawienie strony możności działania lub brak należytej
reprezentacji liczy się od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ
lub jej przedstawiciel ustawowy.
Wobec braku ustawowych podstaw do wznowienia postępowania, Sąd
Okręgowy nie badał kwestii zachowania terminu do wniesienia skargi.
Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 29 listopada 2013 r. w
przedmiocie odrzucenia skargi o wznowienie postępowania wniósł powód,
zaskarżając je w całości.
Zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 410 § 1 w zw. z
art. 401 pkt 2 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie skutkujące odrzuceniem skargi o
4
wznowienie postępowania z uwagi na brak przesłanki w postaci pozbawienia
powoda możliwości działania przed uprawomocnieniem się orzeczenia, podczas
gdy podstawą skargi o wznowienie postępowania był brak należytego umocowania
pełnomocnika powoda przed sądem pierwszej instancji, a nie wskazywana przez
Sąd Okręgowy niemożność działania Powoda.
Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne i należało je oddalić.
Wbrew temu co twierdzi pełnomocnik powoda Sąd Okręgowy badał istnienie
podstawy wznowienia postępowania z powodu nieważności, która została
wskazana w skardze, tj. okoliczność nienależytej reprezentacji powoda przed
sądem pierwszej instancji.
Uwzględniając nadzwyczajny charakter skargi o wznowienie postępowania,
wykładając art. 401 pkt 2 k.p.c. łącznie z art. 407 k.p.c., Sąd Okręgowy słusznie
przyjął, że podstawę wznowienia postępowania z powodu nieważności na skutek
nienależytej reprezentacji strony może stanowić tylko taki brak należytej
reprezentacji strony, którego strona nie mogła podnieść w formie zarzutu w toku
postępowania, także przy zachowaniu należytej dbałości o swoje interesy
procesowe i który nie ustał przed uprawomocnieniem się wyroku (s. 8
zaskarżonego postanowienia).
Przyjęte przez Sąd Okręgowy rozumienie przesłanki braku należytej
reprezentacji (art. 401 pkt 2 k.p.c.) znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu
Najwyższego (zob. orzeczenie SN z dnia 9 grudnia II CR 930/57, OSNCK 1959 nr
4, poz. 99; postanowienia SN z: 19 listopada 2003 r., V CZ 111/03, LEX nr 168298;
30 września 2008 r., II CZ 67/08, OSNC-ZD 2009 nr 1, poz. 26; 8 września 2010 r.,
II CZ 66/10, LEX nr 1380905, 18 stycznia 2012 r. II CZ 144/11, OSNC 2012 nr 7-8,
poz. 92). Z powyższych orzeczeń wynika, że podstawę wznowienia postępowania z
powodu nieważności postępowania na skutek nienależytej reprezentacji strony
może stanowić tylko taki brak należytej reprezentacji strony, którego nie mogła
podnieść w formie zarzutu w toku postępowania, także przy zachowaniu należytej
5
dbałości o swoje interesy procesowe i który nie ustał przed uprawomocnieniem się
wyroku. Jeżeli strona z powodu własnych zaniedbań nie podniosła zarzutu
nienależytej reprezentacji, choć mogła to uczynić przed uprawomocnieniem się
wyroku, nie może oprzeć na tym zarzucie skargi o wznowienie postępowania. Za
takim stanowiskiem argumentów dostarcza art. 407 k.p.c. Ponadto, przemawiają za
nim względy ekonomii procesowej oraz nadzwyczajny charakter skargi o
wznowienie postępowania.
Mając na uwadze ustalony stan faktyczny, którego skarżący nie kwestionuje,
w tej sprawie nie wystąpił brak należytej reprezentacji powoda przed sądem
pierwszej instancji uzasadniający wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego z powodu nieważności.
Z tych względów, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.,
orzeczono jak w sentencji.