Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 8/15
POSTANOWIENIE
Dnia 21 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Romualda Spyt (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Roman Kuczyński
w sprawie z wniosku Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w […]
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanych: […]
o ubezpieczenie i podstawę wymiaru składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 21 kwietnia 2015 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 26 stycznia 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 26 stycznia 2015 r. w sprawie z
odwołania Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych, z udziałem […], odrzucił skargę kasacyjną odwołującej
się od prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 6 października 2014 r.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że przedmiotem niniejszej sprawy jest
wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Okoliczność, że
wysokość podstawy wymiaru składki stanowi jeden z elementów stosunku
ubezpieczeniowego, nie może prowadzić do konkluzji, że w sprawie chodzi o
2
podleganie ubezpieczeniu. Przedmiotowa decyzja została wydana na podstawie art.
83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.) i określała
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie. Odwołanie od decyzji organu
ubezpieczeń społecznych dotyczącej wymiaru i poboru składek z tytułu podlegania
obowiązkowi ubezpieczenia społecznego nie kwalifikuje przedmiotu sporu jako
sprawy o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że o
dopuszczalności skargi kasacyjnej w takiej sprawie decyduje wartość przedmiotu
zaskarżenia.
Sąd wskazał, że wartość przedmiotu zaskarżenia wyliczona zgodnie z art. 19
i 20 k.p.c. wynosi 2.181 zł. W konsekwencji, skoro wartość przedmiotu zaskarżenia,
jest niższa od kwoty dziesięć tysięcy złotych przewidzianej w art. 3982
§ 1 zdaniu
pierwszym k.p.c. dla spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych,
skargę kasacyjną jako niedopuszczalną w rozumieniu tego przepisu należało
odrzucić.
Postanowienie to zostało zaskarżone zażaleniem przez odwołującą się, która
zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 3982
§ 1 k.p.c.,
polegające na odrzuceniu skargi kasacyjnej z uwagi na to, że wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych, w sytuacji gdy skarga
kasacyjna została wniesiona w sprawie o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia
społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego, a nie w sprawie o wysokość
podstawy wymiaru składek, co miało istotny wpływ na treść orzeczenia a także
obrazę prawa materialnego, to jest art. 8 ust. 2a w związku z art. 9 ust. 1 w związku
z art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z 16 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych w związku z art. 81 ust. 1, 5 i 6 w związku z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a) w
związku z art. 85 ust. 1 i 4 w związku z art. 87 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r.
Nr 164, poz. 1027 ze zm.), przez ich nieprawidłowe zastosowanie, polegające na
stwierdzeniu, że spór w niniejszej sprawie dotyczy kwestii podstawy wymiaru
składek i nie dotyczy kwestii objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.
W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że istotą sporu w sprawie jest to, czy
jest ona płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie
3
zdrowotne, a nie to, jaka jest wysokość podstawy wymiaru składek. Przypomniała,
że już w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji kwestionowała wykładnię
przepisów prawa materialnego, według której miałby być płatnikiem składek na
ubezpieczenia społeczne w przedmiotowej konfiguracji podmiotowej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione.
Sprawa o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, o której mowa w
art. 3982
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c., to sprawa, w której spór dotyczy istnienia
obowiązku podlegania danej osoby fizycznej ubezpieczeniom społecznym z
któregokolwiek tytułu wymienionego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych (w tym jako pracownik - art. 6 pkt 1). W orzecznictwie Sądu
Najwyższego przyjmuje się, że sytuacjach, do których odnosi się art. 8 ust. 2a
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, chodzi o jeden, szeroko ujęty
pracowniczy tytuł obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym. Z tą
regulacją korespondują unormowania zawarte w art. 18 ust. 1a i w art. 20 ust. 1 tej
ustawy, w których nakazano uwzględnienie w postawie wymiaru składek osób w
nim wymienionych również przychodu z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia
lub innej umowy, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy
dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Płatnikiem tych składek, w myśl art. 4 pkt
2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest pracodawca, który jest
zobowiązany uwzględniać w podstawie wymiaru składek za swoich pracowników
także przychody uzyskiwane przez tych pracowników z tytułu umów
cywilnoprawnych, o ile prace w ramach tych umów wykonują w warunkach objętych
dyspozycją art. 8 ust. 2a tej ustawy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6 maja
2014 r., II UK 442/13, LEX nr 1478022; z dnia 4 czerwca 2014 r., II UK 447/13, LEX
nr 1480061; z dnia 23 maja 2014 r., II UK 445/13, LEX nr 1475168; z dnia 18 marca
2014 r., II UK 449/13, LEX nr 1451362). Nie istnieje zatem odrębny tytuł
ubezpieczenia na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, który mógłby stanowić przedmiot sporu przed sądem ubezpieczeń
społecznych.
4
Przepis art. 1 k.p.c. zawiera definicję sprawy cywilnej, która jest sprawą
wynikającą ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego
oraz z prawa pracy. W rozumieniu tego przepisu (formalnoprawnym znaczeniu)
sprawami cywilnymi są również sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, a więc
sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych (art. 4779
k.p.c.), do których przepisy Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się z mocy
ustaw szczególnych. Od momentu wniesienia odwołania do sądu rozpoznawana
sprawa staje się sprawą cywilną, podlegającą rozstrzygnięciu wedle reguł
właściwych dla tej kategorii. Odwołanie pełni rolę pozwu (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 19 czerwca 1998 r., II UKN 105/98, OSNAPiUS 1999 nr 16,
poz. 529 oraz postanowienie z dnia 29 maja 2006 r. I UK 314/05, OSNP 2007 nr 11-
12, poz. 173). Jego zasadność ocenia się na podstawie właściwych przepisów
prawa materialnego. Zatem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd
powszechny, rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego, rozpoznaje
istotę sprawy, którą stanowi istnienie (nieistnienie) wynikającego z przepisów prawa
materialnego określonego prawa lub zobowiązania stwierdzonego tą decyzją
organu rentowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2012 r., II UK
164/12, OSNP 2013 nr 21-22, poz. 261). Oznacza to, że w takiej sprawie
orzeczenie sądu wskazuje w swojej podstawie właściwe przepisy prawa
materialnego i - nawiązując do sformułowanych w nich warunków nabycia prawa
lub nałożenia obowiązku - wyjaśnia merytoryczną podstawę rozstrzygnięcia (por.
uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2011 r., II UZP
8/11, OSNP 2012 nr 19-20, poz. 252).
Dlatego też w sprawie, w której adresat decyzji organu rentowego
wymierzającej, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, składki na ubezpieczenia społeczne (stwierdzającej obowiązek
zapłaty składek) zaprzecza, że jest płatnikiem należnych za ubezpieczonego
składek, spór przedmiotowo dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne.
Jeśli skarżąca nie kwestionuje, że wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze
kasacyjnej wynosi 2.181 zł, to odrzucenie skargi kasacyjnej przez Sąd drugiej
instancji znajduje oparcie w art. 3982
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art.
3986
§ 2 k.p.c.
5
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c.
w związku z art. art. 39814
k.p.c. orzekł jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13