Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 czerwca 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 03 czerwca 2015r. w O.

sprawy z odwołania K. D. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania K. D. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 25.02.2015r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

K. D. (1) wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 25.02.2015r., znak: (...), odmawiającej mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że domaga się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: od 06.12.1975r. do 29.09.1984r. w Zakładach (...) w W., od 03.12.1984r. do 31.07.1985r. i od 01.08.1985r. do 02.03.1990r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R., od 01.05.1995r. do 31.10.1995r. w Kółku Rolniczym w B., od 01.03.1990r. do 03.08.1994r. w N. L. N. w S..

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że na dzień 01.01.1999r. odwołujący udowodnił wprawdzie ostatecznie ogólny okres pracy wynoszący 25 lat okresów składkowych i uzupełniających, lecz nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach. Podniósł, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono żadnego okresu zatrudnienia, gdyż odwołujący nie złożył żadnego świadectwa pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 04.02.2015r. K. D. (1) złożył w ZUS wniosek o ustalenie uprawnień do emerytury, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 01.01.1999r. ogólny okres pracy wynoszący 25 lat okresów składkowych i uzupełniających. Stwierdził nadto, iż odwołujący nie wykazał żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, dlatego zaskarżoną decyzją z dnia 25.02.2015r. odmówił K. D. (1) prawa do emerytury.

Odwołujący w Zakładach (...) w W. od 06.12.1975r. do 29.09.1984r. był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. od 03.12.1984r. do 31.07.1985r. jako kierowca ciągnika i od 01.08.1985r. do 02.03.1990r. jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, w Kółku Rolniczym w B. od 01.05.1995r. do 31.10.1995r. jako kierowca ciągnika, w N. L. N. w S. od 01.03.1990r. do 03.08.1994r. jako pilarz i kierowca samochodu N., którym dowoził pracowników do pracy i przywoził z pracy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: zeznania świadków K. B., K. L., M. L. i T. L., zeznania K. D. (1), całość dokumentacji zawartej w aktach emerytalnych odwołującego.

Sąd zważył, co następuje:

K. D. (1) wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 25.02.2015r., znak: (...), odmawiającej mu prawa do emerytury.

W ocenie Sądu odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura, jeżeli ubezpieczony spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu wejścia w życie przepisów tej ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r., udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat.

Według przepisu § 2 ust. l w/w Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należało uznać, że rozstrzygnięcie w sprawie było uzależnione od wykazania przez K. D. (1) 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

K. D. (1) domagał się zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: w Zakładach (...) w W. od 06.12.1975r. do 29.09.1984r., w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. od 03.12.1984r. do 31.07.1985r. i od 01.08.1985r. do 02.03.1990r., w Kółku Rolniczym w B. od 01.05.1995r. do 31.10.1995r. i w N. L. N. w S. od 01.03.1990r. do 03.08.1994r.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy i jej wykonywanie w warunkach określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43), a więc stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy). Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (wyrok SN z dnia 10.04.2014r., II UK 395/13, LEX nr 1455235).

Zdaniem Sądu do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okresy zatrudnienia: w Zakładach (...) w W. od 06.12.1975r. do 29.09.1984r., w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. od 03.12.1984r. do 31.07.1985r. i od 01.08.1985r. do 02.03.1990r. i w Kółku Rolniczym w B. od 01.05.1995r. do 31.10.1995r.

Na okoliczność zatrudnienia Zakładach (...) w W. od 06.12.1975r. do 29.09.1984r. K. D. (1) złożył do ZUS ogólne świadectwo pracy (k. 14a.e.), w którym wskazano, iż był zatrudniony jako kierowca samochodu. Odwołujący zeznał, iż w zakładzie tym pracował jako kierowca, jeździł chłodnią (...), rozwożąc po sklepach kurczaki.

Należy dać mu wiarę, gdyż wykonywanie takiego rodzaju pracy potwierdził w swoich zeznaniach świadek K. D. (2), który w latach 1976-1984 pracował jako kierowca. Z jego zeznań wynika, iż Zakład (...) w W. zajmował się wykonywaniem prac transportowych, zarówno on, jak i odwołujący był kierowcą samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, wozili drób i jajka.

Zauważyć też trzeba, że w dniu 02.06.2015r. odwołujący złożył świadectwo pracy w szczególnych warunkach, wystawione przez następcę prawnego w/w zakładu - (...) S.A. Zakłady (...) w K. (k. 58a.s.). W świadectwie tym wskazano, iż jako kierowca samochodu wykonywał pracę w szczególnych warunkach wskazaną w Wykazie A Dział VIII poz. 2 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w Zarządzeniu Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Ponieważ K. D. (1) w spornym okresie był kierowcą samochodu J. i S. i wykonywał prace transportowe, jego zatrudnienie na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, stanowi pracę w szczególnych warunkach wskazaną w Dziale VIII poz. 2 Wykazu A, stanowiącego załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć też okres zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. od 03.12.1984r. do 31.07.1985r. i od 01.08.1985r. do 02.03.1990r. Odwołujący wykazał, że w okresie od 03.12.1984r. do 31.07.1985r. wykonywał pracę kierowcy ciągnika a w okresie od 01.08.1985r. do 02.03.1990r. pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Stanowisko kierowcy ciągnika i kierowcy samochodu wskazuje świadectwo pracy wystawione w dniu 02.03.1990r. (k. 15a.e.). Takie stanowiska wynikają tez z akt osobowych.

Odwołujący zeznał, iż w zakładzie tym był zatrudniony jako kierowca ciągnika i wykonywał usługi dla rolników zlecenia transportowe, jeździł też (...) przy pracach transportowych, przy odśnieżaniu i posypywaniu dróg piaskiem.

Na okoliczność pracy odwołującego w tym zakładzie Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków: M. L. i T. L.. Obaj zeznali, że K. D. (1) najpierw pracował jako kierowca ciągnika a potem samochodu S., ciągnikiem wykonywał prace polowe a zimą transport na zlecenie firm, zaś samochodem S. wykonywał prace transportowe. Sąd dał wiarę zeznaniom w/w świadków, gdyż wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają.

Praca kierowcy ciągnika jest pracą w szczególnych warunkach, wskazaną w wykazie A Dział VIII poz. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Tego rodzaju pracę K. D. (1) wykonywał również w Kółku Rolniczym w B. od 01.05.1995r. do 31.10.1995r. W świadectwie pracy wskazano wprawdzie stanowisko kierowcy (k. 16a.e.), lecz zarówno z zeznań odwołującego jak i zeznań świadka K. B. wynika, iż K. D. (1) wykonywał pracę kierowcy ciągnika i (...), ciągnikiem wykonywał prace polowe a samochodem świadczył usługi transportowe wożąc np. żwir, pustaki.

Mając powyższe na uwadze również pracę w tym zakładzie należy zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie podlega natomiast oddaleniu w zakresie żądania zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w zakładzie (...) w S. od 01.03.1990r. do 03.08.1994r. Z materiału dowodowego wynika, iż odwołujący nie wykonywał w tym zakładzie pracy w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Na okoliczność zatrudnienia w tym zakładzie odwołujący złożył świadectwo pracy z dnia 03.08.1994r., którym wskazano, iż był zatrudniony na stanowisku kierowcy i pilarza (k. 17a.e.). K. D. (1) przyznał, iż wykonywał tego rodzaju prace, przy czym zeznał, iż w N. - (...) był brygadzistą, dowoził brygadę do pracy N. i razem z nimi pracował przy ścinaniu drzew a po zakończeniu pracy odwoził pracowników domu. Odwołujący zeznał też, że był odpowiedzialny za samochód, dokonywał w nim drobnych napraw. Z jego zeznań wynika więc, że czynności pilarza była to tylko część jego obowiązków, gdyż odwołujący miał również w zakresie obowiązków prowadzenie samochodu N.. Taki zakres obowiązków potwierdził też świadek K. L., który zeznał, iż K. D. (1) był pilarzem-kierowcą, jeździł N. i za nią odpowiadał.

W świetle w/w okoliczności pracy K. D. (1) nie można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach, gdyż nie wykonywał jej w pełnym wymiarze. Wprawdzie bowiem praca pilarza jest pracą w szczególnych warunkach, lecz N. nie jest samochodem ciężarowym, dlatego praca kierowcy N. nie jest pracą w szczególnych warunkach.

Odmowa zaliczenia pracy w N. L. N. w S. od 01.03.1990r. do 03.08.1994r. powoduje, iż K. D. (1) nie wykaże 15-lat pracy w szczególnych warunkach. Okresy zatrudnienia w Zakładach (...) w W., w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. i w Kółku Rolniczym w B. stanowią jedynie okres 14 lat 5 miesięcy i 26 dni.

Zauważyć trzeba, że K. D. (1) składając w ZUS wniosek o emeryturę, po dacie 03.08.1994r. nie wykazał już żadnego okresu zatrudnienia a na ostatniej rozprawie oświadczył, iż po utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych w 1997r. utrzymywał się z robót dorywczych, pracując jako pracownik fizyczny na budowach: przy betoniarce, przynoszeniu pustaków i innych pracach pomocniczych. Wobec powyższego nie ma możliwości zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach innych okresów oprócz już uwzględnionych przez Sąd.

Do pracy w szczególnych warunkach nie można też zaliczyć okresu zasadniczej służby wojskowej od 24.10.1973r. do 15.10.1975r.

Zawarcie przez ustawodawcę w zamkniętym katalogu wykazu pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze wyłącza możliwość jego rozszerzenia w procesie stosowania prawa. Możliwość odstępstwa od zasady powszechnej - zwłaszcza ze względu na przesłankę szczególnego charakteru zatrudnienia - pozostaje atrybutem władzy ustawodawczej, a nie sądowniczej. Pozytywnej regulacji stwierdzającej, iż okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze nie ma w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ujęcie w nim jedynie żołnierzy zawodowych (§ 10), tak jak w ustawie z 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 32 ust. 3 pkt 3) świadczy o regulacji zamkniętej i wyklucza lukę prawną (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 10.03.2015r., III AUa 524/14, LEX nr 1663038).

Przed odbywaniem służby wojskowej odwołujący nigdzie nie pracował. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 sierpnia 2014 r. (I UK 442/13, niepubl.), wskazał, iż również żołnierzowi, który przed służbą nie był zatrudniony (w żadnym zakładzie pracy), a po zwolnieniu w ciągu 30 dni przystąpił do wykonywania zatrudnienia, uznanego za zatrudnienie w warunkach szczególnych, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień określonych w § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r. Nr 44, poz. 318 z późn. zm.), "czyli wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie".

Ponieważ K. D. (1) zatrudnienie w Zakładach (...) w W. podjął dopiero w dniu 06.12.1975r., tj. po upływie 30 dni od zakończenia zasadniczej służby wojskowej, okresu służby wojskowej nie można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż K. D. (1) nie spełnia warunków do przyznania mu prawa do emerytury, dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił jego odwołanie od decyzji ZUS z dnia 25.02.2015r.