Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 czerwca 2015r. w O.

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko Zespołowi Publicznych (...) w B.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrołęce

z dnia 22 grudnia 2014r. sygn. akt IV P 211/13

orzeka:

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Powód A. K. wniósł o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 20.05.2013r., a następnie o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy w pozwanym Zespole Publicznych (...) w B..

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych, a ostatecznie na rozprawie w dniu 22.12.2014r. pozostawił rozstrzygnięcie do uznania Sądu.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 22 grudnia 2014r. przywrócił powoda A. K. do pracy w pozwanym Zespole Publicznych (...) w B. na poprzednich warunkach pracy i płacy i odstąpił od obciążania stron kosztami postępowania w sprawie.

Podstawę takiego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i wywody prawne:

A. K. był zatrudniony w Zespole Publicznych (...) w B. od 1 września 2006r. na stanowisku nauczyciela muzyki, zajęć artystycznych i plastyki oraz miał ponadto kwalifikacje do nauczania wychowania fizycznego i inne uprawnienia pedagogiczne. Jest on nauczycielem dyplomowanym zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w wymiarze czasu pracy ½ etatu, tj. 9 godzin. Pismem z dnia 17 maja 2013r. p.o. dyrektora placówki rozwiązała z nim stosunek pracy na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela w zw. z art. 32 k.p., jako przyczynę podając „zmiany organizacyjne powodujące zmianę planu nauczania a w konsekwencji zmniejszenie liczby godzin dydaktycznych finansowanych przez organ prowadzący, co uniemożliwia dalsze zatrudnienie na dotychczas zajmowanym stanowisku”. Sąd Rejonowy ustalił, że w rzeczywistości godziny, jakie wcześniej miał powód, zostały rozdysponowane pomiędzy nauczycieli nie mających odpowiednich kwalifikacji do nauczania plastyki, muzyki, czy zajęć artystycznych i stanowią dla nich godziny ponadwymiarowe.

W porównaniu z poprzednim arkuszem organizacyjnym w arkuszu na rok 2013/2014 lista oddziałów pozostała taka sama, jedynie zlikwidowano pół etatu na świetlicy i pół etatu logopedy. Godziny, które mógł prowadzić powód rozdysponowano - K. S. (3 godziny techniki), M. M. (4 godziny zajęć technicznych), J. C. (2 godziny zajęć artystycznych i 3 godz. plastyki) i A. P., a godziny muzyki przeniesiono na następny rok. Z tych nauczycieli tylko K. S. miała stosowne kwalifikacje do nauczania przedmiotów, których uczył powód, a on jako jedyny miał pełne kwalifikacje i uprawnienia do nauczania wszystkich w/w przedmiotów. Sąd I instancji uznał, że wskazane jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy z powodem zmiany planu nauczania, a w konsekwencji zmniejszenie liczy godzin dydaktycznych finansowanych przez organ prowadzący, nie miały miejsca w pozwanej szkole. Sąd zauważył także, iż plan organizacyjny na rok 2013/2014 pomimo konieczności obniżenia kosztów, na jakie powoływał się pozwany pracodawca w wypowiedzeniu powodowi stosunku pracy, ustala dużą liczbę godzin ponadwymiarowych dla wielu nauczycieli, która to umożliwiłaby utworzenie etatu dla innego pracownika.

Sąd Rejonowy ustalił, iż nauczyciele, którzy uczą plastyki i zajęć artystycznych w pozwanej placówce, robią to w ramach godzin ponadwymiarowych, dodatkowo trzeba wskazać, że godziny nauczania techniki również są ponadwymiarowymi godzinami osoby prowadzącej ten przedmiot. Co do zajęć technicznych - 2 godziny stanowią ponadwymiarowy czas pracy danego nauczyciela. Sąd I instancji zauważył, że w planie organizacyjnym na rok szkolny 2013/2014 ustalono aż 14 ponadwymiarowych godzin zajęć z przedmiotów, do których nauczania pełne i kierunkowe kwalifikacje posiada powód. W szkole nie miała miejsca redukcja poszczególnych klas, czy oddziałów, nie dokonano także jej przekształcenia, bądź częściowej likwidacji, a ograniczenia finansowania przez organ prowadzący dotyczą połowy etatu na świetlicy i etatu pedagoga, a nie odnosiły się do zajęć, których nauczał powód. Z tych też względów Sąd Rejonowy uznał podaną przyczynę wypowiedzenia za nieprawdziwą. Sąd zauważył także, że zwolnienie dotyczące jednego z kilku nauczycieli, którzy mieli ewentualne uprawnienia do uczenia w/w przedmiotów powinno wskazywać kryterium, jakim kierował się pozwany, zwalniając danego nauczyciela. W przedmiotowym oświadczeniu brak tego kryterium. Z tych przyczyn już formalnie złożone wypowiedzenie narusza wskazane przepisy dotyczące wypowiadania umów o pracę.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu powoda, iż dyrektor placówki w sposób nieuprawniony określił ilość godzin lekcji muzyki, Sąd Rejonowy zauważył, iż Rozporządzenie Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, określa tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych dla każdego etapu edukacyjnego i dla każdej klasy. Dodatkowo § 2 ust. 1 pkt 5 wskazuje, iż ramowy plan nauczania powinien określać także wymiar godzin oddanych do dyspozycji dyrektora, które to mogą zostać przeznaczone na zwiększenie liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęcia realizujące potrzeby i zainteresowania uczniów. Trzeba wskazać, iż liczbę godzin, jaka pozostaje do dyspozycji dyrektora w danym roku szkolnym, określa dyrektor placówki przy uwzględnieniu wytycznych dotyczących obliczenia liczby tych godzin. Plan ramowy, jaki ustaliła dyrektor pozwanej placówki, powinien być zgodny ze wskazanym rozporządzeniem, ze specjalnym uwzględnieniem liczby godzin zajęć obowiązkowych w każdej klasie.

Kwalifikacje do zajmowania w szkole podstawowej i gimnazjum stanowiska nauczyciela plastyki, zajęć artystycznych, zajęć technicznych i techniki określa § 3 i § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 50, poz. 400 z późn. zm.). Rozporządzenie to zawiera szereg szczegółowych wytycznych dotyczących zdobytego wykształcenia umożliwiającego naukę danego przedmiotu. Sąd Rejonowy ustalił, że tzw. zbliżenie do zajęć plastycznych posiada tylko p. S., zaś pozostali nauczyciele pomimo wydania im stosownych zaświadczeń nie udokumentowali swoich kwalifikacji w tym zakresie i nie mają kwalifikacji do nauki wskazanych przedmiotów, co znalazło potwierdzenie w trakcie kontroli Mazowieckiego Kuratora Oświaty.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w przedmiotowej sprawie osoba obecnie ucząca plastyki - ma wykształcenie wyższe magisterskie w zakresie filologii polskiej i ukończone studia podyplomowe z zakresu bibliotekoznawstwa. Osoba ucząca techniki i prowadząca zajęcia artystyczne - ma wykształcenie wyższe magisterskie w zakresie filologii polskiej i studium nauczycielskie z nauczania początkowego. Natomiast osoba prowadząca zajęcia techniczne - posiada wykształcenie wyższe magisterskie z nauczania początkowego. Sąd I instancji stwierdził, że żadna ze wskazanych osób nie ma wykształcenia kierunkowego w zakresie powołanych przedmiotów i zajęć. Nie posiadają one nawet kursów kwalifikacyjnych z zakresu prowadzonego przedmiotu. Powołane przepisy wskazują, że nauczyciel, by uczyć danego przedmiotu powinien mieć ukończone studia magisterskie lub pierwszego stopnia, studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne na kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem, ewentualnie powinien ukończyć studia magisterskie lub pierwszego stopnia na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiadać przygotowanie pedagogiczne. W wypadkach, gdy w drodze oceny kwalifikacji zawodowych dyrektor uznał kwalifikacje nauczyciela za wystarczające do nauki danego przedmiotu, ocena ta jest wystarczającym dowodem potwierdzającym uprawnienia do nauczania w tym zakresie. Nie zmienia to jednak faktu, iż to powód jako jedyny posiadał wykształcenie stricte z zakresu wskazanych przedmiotów i zajęć.

Sąd Rejonowy uznał w konsekwencji, że zgodnie z powyższymi ustaleniami okoliczność braku godzin zajęć dydaktycznych dla powoda uniemożliwiająca dalsze jego zatrudnienie jest nieuzasadniona. Zajęcia, które mógłby prowadzić powód, zostały przekazane innym nauczycielom jako godziny ponadwymiarowe. Nie uzasadnia to podnoszonego przez pozwaną placówkę zarzutu oszczędności, do jakiej została zobowiązana przez organ prowadzący szkołę, gdyż dotyczyło to, jak wskazano wyżej – innych form działalności szkoły.

Sąd Rejonowy uznał, że przywrócenie powoda do pracy jest możliwe i celowe. Pracodawca dysponuje bowiem godzinami zajęć lekcyjnych, które zostały przekazane innym nauczycielom jako godziny ponadwymiarowe, które może przeznaczyć na ½ etatu powoda, zgodnie z umową o pracę na czas nieokreślony.

Apelację od wyroku złożył pozwany. Zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu:

naruszenie prawa procesowego tj. art.316§1 kpc oraz art.231 kpc w zw. z art.233 kpc w zw. z art.243§1 kpc w zw. z art.328§2 kpc poprzez zaniechanie dokonania należytego i wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowowego poprzez:

- bezpodstawne uznanie, że dla powoda w chwili obecnej jest miejsce do pracy w szkole;

- pominięcie faktu, że powód był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na ½ etatu, a nie przez mianowanie;

- pominięcie faktu, że praca w (...) w B. była dla powoda dodatkowym źródłem dochodu, ponieważ właściwym miejscem jego pracy jest szkoła w N.;

- pominięcie faktu, że po zwolnieniu powód nie pozostał bez środków do życia, co było decydującym kryterium w doborze go do zwolnienia;

- uznanie, że nie istniał związek przyczynowy między zmianami organizacyjnymi w szkole a brakiem możliwości dalszego zatrudniania powoda.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację powód powtórzył swe stanowisko prezentowane podczas postępowania przed Sądem I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

W apelacji skarżący przywołał szereg przepisów prawa procesowego, które jego zdaniem naruszył Sąd I instancji, jednak oczywistym jest, że zasadniczo strona pozwana nie zgadza się z oceną materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy.

Skuteczne postawienie zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń ze zgromadzonymi dowodami lub naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, lub nie uwzględnił wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodów, jedynie to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu do dokonywania swobodnej oceny dowodów (por. wyrok S.N. z dnia 13 października 2004 r. w sprawie III CK 245/04). Wykazanie przez stronę, że sąd naruszył art. 233 § 1 k.p.c. oraz że fakt ten mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być zastąpione odmienną interpretacją dowodów zebranych w sprawie (por. wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2000 r. w sprawie V CKN 17/00).

W ocenie Sądu II instancji apelujący nie zdołał wykazać wadliwości rozumowania Sądu Rejonowego z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej kryteriów. Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne, a zatem nie zachodzi potrzeba ich powtarzania w tym uzasadnieniu (por. wyrok SN z dnia 11 czerwca 1999 r. w sprawie II CKN 391/98).

W pierwszej kolejności podnieść należy, że Sąd Rejonowy dokonał analizy materiału dowodowego pod kątem wskazanej przez pracodawcę przyczyny rozwiązania umowy o pracę z powodem. Szczegółowo ustalił, który z nauczycieli i w jakim rozmiarze objął godziny prowadzone do tej pory przez powoda. To ustalenie doprowadziło Sąd Rejonowy do prawidłowego wniosku, że nie nastąpiło zmniejszenie liczby godzin dydaktycznych, które były prowadzone przez powoda. W szkole nie miała miejsca redukcja poszczególnych klas, czy oddziałów, nie dokonano także jej przekształcenia, bądź częściowej likwidacji a ograniczenia finansowania przez organ prowadzący dotyczyły połowy etatu na świetlicy i etatu pedagoga. Nie odnosiły się zatem do zajęć, których nauczał powód. Tym samym prawidłowo Sąd I instancji ustalił, że wskazana przez pracodawcę przyczyna rozwiązania z powodem umowy o pracę była nieprawdziwa.

Chybione są także zarzuty naruszenia przez Sąd Rejonowy regułom, o których mowa w art.316 § 1 kpc, który stanowi, że po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Przepis ten wyznacza jedynie moment graniczny zarówno dla stron, jak i dla Sądu I instancji do koncentracji materiału dowodowego. W przedmiotowej sprawie Sąd I instancji nie uchybił temu przepisowi, albowiem orzeczenie wydane zostało w oparciu o stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Skarżący zarzucił także w apelacji naruszenie przez Sąd Rejonowy art.231 kpc i art.243 kpc. Z przepisów tych wynika odpowiednio, że Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne) oraz że zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.

Przepisy te nie przystają do niniejszej sprawy, albowiem Sąd Rejonowy nie zastosował przy jej rozstrzyganiu domniemania faktycznego ani nie oparł się na uprawdopodobnieniu. Z uzasadnienia Sądu I instancji jednoznacznie wynika, że swe wnioski wyprowadził z dowodów zgromadzonych w sprawie. Były to zarówno dowody z dokumentów jak i z zeznań świadków oraz stron, które pozwoliły Sądowi I instancji na poczynienie w sprawie szczegółowych ustaleń istotnych z punktu widzenia przedmiotu sporu w przedmiotowej sprawie.

Nietrafiony jest także zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art.328§2 kpc. Zarzut ten byłby zasadny jedynie wówczas, gdyby treść uzasadnienia Sądu I instancji całkowicie uniemożliwia Sądowi II instancji ocenę toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie II CSK 136/05, publik. w LEX nr 200973). Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku daje możliwość prześledzenia toku rozumowania Sądu I instancji - wskazuje podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, jak również zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy pozostawały podnoszone w apelacji okoliczności, że praca w (...) w B. była dla powoda dodatkowym źródłem dochodu, ponieważ właściwym miejscem jego pracy jest szkoła w N. oraz że po zwolnieniu powód nie pozostał bez środków do życia, co – jak twierdzi apelujący - było decydującym kryterium w doborze go do zwolnienia. Podkreślić bowiem należy, że pracodawca wskazał powodowi inną przyczynę rozwiązania stosunku pracy i dlatego ocena, czy była to przyczyna prawdziwa, może być dokonywana jedynie przez pryzmat czy miały miejsce u pozwanego „zmiany organizacyjne powodujące zmianę planu nauczania a w konsekwencji zmniejszenie liczby godzin dydaktycznych finansowanych przez organ prowadzący”.

Także wbrew zarzutom apelacyjnym – Sąd Rejonowy uwzględnił okoliczność, że powód był zatrudniony na umowę o pracę na ½ etatu.

Reasumując, stwierdzić zatem należy, że Sąd I instancji prawidłowo uznał, że wskazana przez pracodawcę przyczyna rozwiązania umowy o pracę z powodem była nieprawdziwa, albowiem istniały godziny dydaktyczne dla powoda umożliwiające dalsze jego zatrudnienie w dotychczasowym rozmiarze. Prawidłowo także Sąd Rejonowy ustalił, że możliwe i celowe jest przywrócenie powoda do pracy. Skoro nie zlikwidowano zajęć prowadzonych przez powoda, a jedynie rozdysponowano je pomiędzy różnych nauczycieli jako godziny ponadwymiarowe, to istniała możliwość, aby ponownie powód prowadził te zajęcia. Przywrócenie takie jest również celowe, albowiem to powód ma niezbędne kwalifikacje do nauki tych zajęć, czego nie można przypisać nauczycielom, którzy objęli po nim te zajęcia.

Mając to na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art.385 kpc oddalił apelację.