Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku S. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w J.

o emeryturę

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 12 marca 2015 r. sygn. akt IV U 182/15

oddala apelację

Sygn. akt III AUa 517/15

Uzasadnienie
wyroku z dnia 7 października 2015 r.

Decyzją z dnia 31 grudnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. odmówił wnioskodawcy S. C. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, dochodzonego wnioskiem z dnia 6 listopada 2014 r. w trybie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społeczny (tekst jednolity Dz. U.
z 2013 r., poz. 1440 ze zm.). Powołując w podstawie prawnej decyzji art. 184 w zw. z art. 32 w/w ustawy ,a także § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) organ rentowy stwierdził, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich koniecznych przesłanek nabycia prawa do dochodzonego świadczenia , ponieważ nie legitymuje się wymaganym 15-sto letnim okresem pracy w szczególnym charakterze. Ten bowiem , dotyczący okresu zawodowej służby wojskowej wnioskodawcy ,zamknął się w wymiarze 13 lat , 5 miesięcy i 11 dni ( od 1 grudnia 1977r. do 11 maja 1991r.)

Wnioskodawca S. C. odwołał się od w/w decyzji ZUS do Sądu Okręgowego w Krośnie. W odwołaniu z dnia 15 stycznia 2015r. wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do dochodzonej emerytury , wnioskodawca zarzucił , że wbrew stanowisku pozwanego organu rentowego legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych , ponieważ do uwzględnionego przez ZUS okresu zawodowej służby wojskowej doliczyć należy okres odbywania przez niego długoterminowej zasadniczej służby wojskowej od
27 kwietnia 1972 r. do 6 kwietnia 1977r. W tym kontekście odwołujący równocześnie podkreślał , że kilkumiesięczna przerwa pomiędzy zakończeniem zasadniczej służby wojskowej a rozpoczęciem zawodowej służby wojskowej wynikała jedynie z długiej procedury naboru- co potwierdzić miały ,zawnioskowane jako dowód w sprawie, akta Archiwum Wojskowego w O. - przy czym fakt podjęcia przez niego pierwszych związanych z tym naborem czynności w okresie 30-stu dni od zakończenia zasadniczej służby wojskowej miał, w jego ocenie ,stanowić dostateczną przesłankę do doliczenia tego okresu do okresu zawodowej służby wojskowej. Na potwierdzenie zaś swych racji odwołujący wskazywał na uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013r.II UZP 6/213 OSNP 2014/3/42 jak i wyrok tego Sądu z dnia
5 sierpnia 2014 r. I UK 442/13 LEX nr 1491097.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 3 lutego 2015 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. wniósł o oddalenie żądania wnioskodawcy , z tych samych względów które legły u podstaw zaskarżonej decyzji. Jednocześnie organ rentowy zauważał , iż okres zasadniczej służby wojskowej może być uwzględniany w wymiarze okresów pracy w warunkach szczególnych ale tylko w sytuacji podjęcia po zakończeniu tej służby pracowniczego zatrudnienia ,gdy tymczasem odwołujący zarówno przed tym okresem jak i po nim nie pozostawał w stosunku pracy.

Sąd Okręgowy w Krośnie , po rozpoznaniu odwołania S. C.,wyrokiem z dnia 12 marca 2015 r. (sygn. akt IV U 182/15) oddalił odwołanie, zasądzając od wnioskodawcy na rzecz pozwanego organu rentowego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił , że wnioskodawca S. C. ur. (...),w dniu 6 listopada 2014r. wystąpił do pozwanego organu rentowego z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , wykazując w informacji dotyczącej okresów składkowych i nieskładkowych: okres odbywania zasadniczej służby wojskowej (od 27 kwietnia 1972 r. do 6 kwietnia 1977 r.) , okres pełnienia zawodowej służby wojskowej ( od 1 grudnia 1977r. do 11 maja 1991r.) ,oraz okres prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej ( od 1 listopada 1989 r. do nadal) . W konsekwencji powyższego wystąpienia Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J.– zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 31 grudnia 2014 r. – odmówił wnioskodawcy prawa do dochodzonej emerytury przyjmując ,że nie legitymuje się wymaganym okresem pracy w szczególnych warunkach. W tym bowiem względzie organ rentowy uwzględnił jedynie okres zawodowej służby wojskowej odwołującego w wymiarze 13 lat , 5 miesięcy i 11 dni. W świetle powyższych ustaleń ,Sąd Okręgowy w Krośnie uznał żądanie odwołania za nieuzasadnione, a zaskarżoną decyzję ZUS za trafną i odpowiadającą prawu . Powołując bowiem ogólnie w ocenie prawnej sprawy przepisy ustawy z dnia 21 listopada 1967r.o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. Nr 44,poz.220 ) jak i bliżej niezdefiniowane przepisy wykonawcze do tej ustawy, Sąd I instancji -wskazując dodatkowo na uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013r.II UZP 6/213 OSNP 2014/3/42 - stwierdził , że brak jest podstaw do uwzględnienia w wymiarze okresów pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych okresu odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej, skoro zawodową służbę wojskową zaczął on pełnić już po upływie ponad 7 miesięcy od zakończenia tej służby ,co tym samym stanowi o nie spełnieniu warunku podjęcia zatrudnienia w ciągu 30 dni od zakończenia zasadniczej służby wojskowej. Wyrażając powyższy pogląd Sąd Okręgowy
w Krośnie ponadto zauważał , że twierdzenia wnioskodawcy jakoby już bezpośrednio po odbyciu zasadniczej służby wojskowej zgłosił się do zatrudnienia w zawodowej służbie wojskowej nie zostały poparte żadnymi dowodami . W podstawie prawnej wyrok powołany został art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., zaś w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu , art. 98 § 1 k.p.c. i § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., pozycja 490 ).

Wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 12 marca 2015 r. zaskarżony został przez wnioskodawcę S. C.. W apelacji z dnia
17 kwietnia 2015 r. zarzucając zarówno naruszenie przepisów prawa materialnego (tj. art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych- tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.
w zw. z § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze- Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm. , art 108 i art. 107 ustawy z dnia
21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - Dz. U. Nr 44,poz.220 ze zm. oraz § 1 i § 5-7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy
i ich rodzin -Dz. U. Nr 44 poz. 318 ze zm.– poprzez czy to odmowę ich zastosowania , czy to błędną wykładnię prowadzącą do nieuzasadnionej odmowy zaliczenia czasu pełnienia długoterminowej zasadniczej służby wojskowej do okresu pełnienia służby w warunkach szczególnych ), jak też przepisów prawa procesowego (art. 227 k.p.c.
i art. 233 k.p.c. przez wydanie wyroku bez rozważenia w sposób wszechstronny zebranego materiału z pominięciem wniosku dowodowego odwołującego w zakresie pozyskania akt z Archiwum Wojskowego) ,wnioskodawca wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądania odwołania, przy zasądzeniu stosownych kosztów procesu , względnie uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi ,przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego jako części kosztów procesu. W obszernym uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego - opisując przebieg dotychczasowego postępowania- skarżący w szczególności podnosił, że fakt iż przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej nie pozostawał w stosunku pracy nie może być dla wyniku sporu przesądzający ( przy dodatkowym wskazaniu na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2014r.I UK 442/13 Lex nr 1491097) ,zaś jedyne istotne jest to ,że w ciągu 30-stu dni od zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej podjął starania
o zatrudnienie w charakterze żołnierza zawodowego ,co miały potwierdzać - wnioskowane do przeprowadzenia jako dowód w sprawie -akta Archiwum Wojskowego
w O. , który to wniosek dowodowy nie został w ogóle rozpoznany przez Sąd
I instancji , co czyni nieuprawnionym stwierdzenie tego Sądu o nie dowiedzeniu powyższej okoliczności przez wnioskodawcę. Niezależnie od tego skarżący podawał ,że osobiście zwrócił się do wyżej wskazanego Archiwum i z pozyskanych już po wydaniu zaskarżonego wyroku ,a dołączonych do apelacji ,dokumentów wynika jednoznacznie , że w dniu 14 kwietnia 1977r. złożył u Komendanta Wojskowej Komendy Uzupełnień w S. podanie o przyjęcie do służby wojskowej w charakterze podoficera zawodowego. To zaś ,że procedura naboru trwała aż ponad 7 miesięcy nie było od niego zależne , przy czym –jak dodatkowo naprowadzał dopiero w apelacji wnioskodawca- nawet w tym okresie wyczekiwania podjął krótkotrwałe zatrudnienie , początkowo w Zakładzie Handlu w U. na stanowisku ładowacza ( od dnia 21 kwietnia 1977 r. do 11 lipca 1977r.) , a następnie bezpośrednio
w Przedsiębiorstwie (...) S.A. we W. na stanowisku betoniarza , które to prace były pracami w szczególnych warunkach z Wykazu A Działu VIII pkt 1
i Działu V pkt 4 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Potwierdzeniem zaś tych nowo-naprowadzanych okoliczności miały być ,wnioskowane przez skarżącego do przeprowadzenia na tym etapie postępowania - zeznania świadków jak
i dowód ze świadectwa pracy z dnia 2 stycznia 1978 r. wystawionego przez (...) K.- Zakład Handlu w U..

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. nie ustosunkował się do treści apelacji wnioskodawcy.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie ,rozpoznając apelację wnioskodawcy S. C. zważył co następuje ;

Apelacja jest nieuzasadniona i jako taka podlega oddaleniu.
Zaskarżony bowiem wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 12 marca 2015r.
-w swym ostatecznym wyniku -uznany być musi za trafny i odpowiadający prawu , pomimo całkowicie chybionej ( nie dość ,że niepełnej) oceny prawnej sprawy.
I tak przede wszystkim zacząć trzeba od tego ,że ubiegając się o dochodzone świadczenie emerytalne, przy wykazanym we wniosku emerytalnym przebiegu ubezpieczenia , roszczenie wnioskodawcy – tak jak trafnie przyjął to już w treści zaskarżonej decyzji pozwany organ rentowy – rozpatrzone być mogło jedynie w aspekcie przesłanek przewidzianych w art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 i ust. 3 pkt 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) i § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U.
Nr 8, poz. 43 ze zm.). Jest to zaś o tyle istotne, że w świetle wyżej wskazanych uregulowań prawnych ,wnioskodawca- na potrzeby niniejszego postępowania emerytalnego- nie dowodził okresu pracy w warunkach szczególnych ,ale wyłącznie okresu pracy w szczególnym charakterze żołnierza zawodowego , który to okres co do zasady nie jest zatrudnieniem pracowniczym lecz stosunkiem służbowym, a jedynie na potrzeby ustalania omawianego uprawnienia traktowany jest jako praca w szczególnym charakterze. Równocześnie podkreślić należy ,że nie jest prawnie dopuszczalne łączenie okresów pracy w szczególnym charakterze z okresami pracy w warunkach szczególnych , czego potwierdzeniem jest ugruntowane już w tej mierze orzecznictwa zarówno sądów powszechnych jak i Sądu Najwyższego (por. m. innymi wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2015r. III AUa 524/14 LEX nr 1663038 , nie publikowany wyrok tut. Sądu z dnia 12 sierpnia 2015r. III AUa 333/15 , czy wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2002r.II UKN 53/01OSNP 2003/23/576 i 18 stycznia 2005 r. II UK 137/04 OSNP 2005/15/234). Skoro tak ,to stwierdzić należy, że tak określony okres zawodowej służby wojskowej wnioskodawcy zamknął się jedynie w -niedostatecznym do przyznania dochodzonej emerytury -wymiarze 13 lat , 5 miesięcy i 11 dni, przy czym w świetle zapisu pkt 2 ust. 1 § 10 powołanego na wstępnie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. ( zawartego tam odesłania „ tej służby”) ,oraz mając na względzie obowiązujące w spornym okresie czasu przepisy regulujące kwestie odbywania tak zasadniczej jak i zawodowej służby wojskowej (tj. przepisy ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - Dz. U. Nr 44, poz.220 , oraz ustawy
z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych - Dz. U. Nr 16 poz.134), nie może budzić wątpliwości, że okres zasadniczej służby wojskowej nie może być doliczony do okresu zawodowej służby wojskowej skarżącego. Tu dodatkowo odnotować też przyjdzie ,że nawet obowiązujące w okresie pełnienia przez wnioskodawcę zawodowej służby wojskowej przepisy emerytalno - rentowe dotyczące tej grupy świadczeniobiorców mundurowych , nie przewidywały uwzględniania zasadniczej służby wojskowej do okresu pełnienia służby w Wojsku Polskim przy ustalaniu prawa do emerytury (art. 7ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1972r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin tekst jednolity Dz. U. z 1983r. Nr 29,poz.139) .W kontekście więc powyższego bezprzedmiotowe stają się jakiekolwiek dalsze dywagacje dotyczące możliwości uwzględnienia okresu zasadniczej służby wojskowej skarżącego do okresu pracy w warunkach szczególnych, bo niezależnie od tego że na taką możliwość skarżący naprowadził dopiero w apelacji (przedkładając świadectwo pracy i wnioskując o przesłuchanie świadków), to nawet przy uznaniu i potwierdzeniu wykazywanego teraz przez niego okresu pracowniczego zatrudnienia od 21 kwietnia 1977r. do 1 grudnia 1977r. ( nadto jeszcze jako pracy w warunkach szczególnych ) byłby to i tak okres dalece niewystarczający do wymaganych lat 15 –stu ( stąd ostateczne oddalenie przez Sąd Apelacyjny wniosków dowodowych skarżącego jako nie tylko spóźnionych, ale przede wszystkim zbędnych dla rozstrzygnięcia istoty sporu). Już zupełnie marginalnie zauważyć też przyjdzie ,że zarówno w aktach kapitałowych jak i rentowych odwołującego , wskazywane w apelacji w niniejszej sprawie okresy zatrudnienia nie były wykazywane ,a z kolei reprezentujący wnioskodawcę fachowy pełnomocnik, będąc na rozprawie poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku ,nie zgłaszał też ,przewidzianych w art. 162 k.p.c., zastrzeżeń co do sposobu procedowania Sądu I instancji ( ta ostania uwaga poczyniona została w kontekście stawianego przez skarżącego zarzutu pominięcia przez Sąd Okręgowy w Krośnie dowodu z akt Archiwum Wojskowego w O. ) .Tu więc jedynie informacyjne podkreślić należy –nawiązując też do stwierdzonego na wstępie uchybienia w ocenie prawnej sprawy Sądu I instancji –, że bez względu na to czy wnioskodawca przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej pozostawał czy też nie w pracowniczym zatrudnieniu , istniała możliwość uwzględnienia tego okresu do okresu pracy w warunkach szczególnych ale tylko i wyłącznie pod warunkiem podjęcia przez niego po zwolnieniu ze służby pracowniczego zatrudnienia ( a więc nie powołania do służby zawodowej jako żołnierza zawodowego ) i to też przy zachowaniu 30-sto dniowego terminu na podjęcie pracy . Powyższe przewidywał zaś art.107 ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. Nr 44 poz.220) w związku z § 7 wykonawczego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin ( Dz. U. Nr 44 poz. 318 ze zm.)- tak też
w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2014r. I UK 442/13 LEX nr 149097.

Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów - skoro , co jest bezsporne , odwołujący nie wykazał 15-sto letniego okresu pracy w szczególnym charakterze rozumianego jako tylko i wyłącznie okresu pełnienia zawodowej służby wojskowej , z drugiej zaś strony okres jego ewentualnego pracowniczego zatrudnienia łącznie z okresem zasadniczej służby wojskowej nie sięga tego wymiaru, to -także w postępowaniu apelacyjnym należało potwierdzić prawidłowość stanowiska pozwanego organu rentowego jak i ostatecznie Sądu I instancji o nie spełnieniu przez wnioskodawcę wszystkich koniecznych przesłanek nabycia prawa do dochodzonego świadczenia emerytalnego, przewidzianych w art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 i ust. 3 pkt 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.)
i § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Mając zaś powyższe na uwadze – z braku dostatecznych podstaw faktycznych i prawnych – i na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

(...)