Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2014r. w Suwałkach

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

w związku z odwołaniem J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 28 maja 2014 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. S. prawo do emerytury od dnia 1 kwietnia 2014 roku.

Sygn. akt III U 457/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 28.05.2014r. odmówił J. S. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz.1440) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), ubezpieczonemu, urodzonemu po dniu 31.12.1948r. emerytura przysługuje, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny, wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzanych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 1.01.1999r., udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, wynoszący co najmniej 15 lat.

Zakład odmówił J. S. prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a jedynie 24 lata 2 miesiące i 6 dni. Ponadto odwołujący się nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, a tylko 12 lat 10 miesięcy i 15 dni.

W odwołaniu od tej decyzji J. S. domagał się zmiany powyższej decyzji i przyznania prawa do emerytury. Podniósł, iż organ rentowy bezpodstawnie nie uwzględnił mu okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach od 01.07.1989r. do 31.12.1991r. gdy w wymiarze ½ etatu pracował jako drwal i ½ etatu jako kierowca ciągnika przy zrywce i wywózce drewna z lasu. W tym okresie jego praca nie różniła się niczym od pracy innych pracowników Nadleśnictwa zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Codziennie stawiał się w pracy (od poniedziałku do piątku), w określonych godzinach, zadania do wykonania wydzielał mu jego przełożony, gdyż nie miał w tym zakresie dowolności. Zarówno praca kierowcy ciągnika, jak i drwala była pracą w warunkach szczególnych. Ponadto domagał się uzupełnienia stażu ubezpieczeniowego o okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców J. i M. S. w P. od 14.02.1970r. do 25.10.1973r., czyli do rozpoczęcia odbywania zasadniczej służby wojskowej oraz po zakończeniu tej służby, czyli od 15.19.1975r. do 16.08.1976r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż za okres od 01.07.1989r. do 31.12.1991r. odwołujący się nie przedłożył świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Natomiast z dokumentów znajdujących się w aktach rentowych wynika, iż w tym okresie odwołujący się pracował jedynie w połowie wymiaru czasu pracy.

Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie należało uznać za uzasadnione.

Mając na względzie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, należało uznać, iż odwołujący się wykazał obie sporne kwestie tj. posiadanie wymaganego
25-letniego okresu ubezpieczeniowego i mu równoważnego oraz 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Jak wynika z orzecznictwa, czego potwierdzeniem jest choćby wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.02.1996r. II URN 3/95 (Lex 24774), w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Przepisy bowiem kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują w tym względzie żadnych ograniczeń w postępowaniu przed sądami.

Ewentualne ograniczenia dowodowe wskazane w §2 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) bądź wynikające z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011r. w sprawie postępowania w sprawie o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz.U. z 2011r. Nr 237, poz. 1412), a poprzednio z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. z 1983r. Nr 10, poz. 49 ze zm.), sprowadzające się do złożenia na piśmie stosownych świadectw pracy, dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi.

Co do ogólnego stażu ubezpieczeniowego, to w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony przed organem rentowym i uzupełniony w niniejszym postępowaniu odwołujący się wykazał wymagane 25 lat okresów składkowych, równorzędnych i nieskładkowych. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz.1440) przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się przypadające przed dniem 01.01.1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W toku natomiast niniejszego postępowania odwołujący się wykazał, iż od (...)., czyli od ukończenia 16 roku życia, pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Jak wynika z zeznań świadków zawnioskowanych przez odwołującego się J. J. (2) i Z. M. (starszej siostry odwołującego się), wykonywał on wtedy większość prac w gospodarstwie rolnym. W tym okresie odwołujący był najstarszym synem i po ukończeniu szkoły podstawowej się podjął dalszej nauki. Ojciec odwołującego się pracował w gospodarstwie ale imał się również dorywczych prac w pobliskim nadleśnictwie, żeby uzyskać dodatkowe środki utrzymania. Matka odwołującego się w tym okresie była chora – przebyła gruźlicę i trwało jej leczenie. Odwołujący się pracował przy wszystkich pracach w gospodarstwie rolnym rodziców, począwszy od dojenia krów i obrządu, po prace w polu. Ocena zeznań tych świadków i wyjaśnień odwołującego się dała podstawę do przyjęcia, że odwołujący się wykonywał wszystkie prace w gospodarstwie codziennie co najmniej w ½ wymiaru czasu pracy, co uzasadnia zaliczenie jej do stażu ubezpieczeniowego. W świetle więc powyższego do stażu ubezpieczeniowego uwzględnieniu podlegał również okres pracy odwołującego się w gospodarstwie rolnym rodziców po (...). co najmniej do rozpoczęcia odbywania zasadniczej służby wojskowej, co nastąpiło w dniu 26.10.1973r., w wymiarze niezbędnym do uzupełniania ogólnego stażu do wymaganych 25 lat.

Odwołujący się wykazał więc spełnienie pierwszej spornej przesłanki, czyli 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych wraz z równorzędnymi.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił 12 lat 10 miesięcy 15 dni. W tym zakresie uwzględnił również częściowo zatrudnienie odwołującego się w (...)od 17.03.1986r. do 30.06.1989r. Okres ten został potwierdzony świadectwem pracy w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy ciągnika. Sporny pozostawał pozostały okres zatrudnienia w tym Nadleśnictwie od 01.07.1989r. do 31.12.1991r.

Jak wynikało z akt osobowych odwołującego się z dniem 30.06.1989r. nastąpiło rozwiązanie z nim dotychczasowej umowy o pracę, łączącej odwołującego się z (...) i od 01.07.1989r. został ponownie zatrudniony w tym Nadleśnictwie na umowę o pracę, tylko że w wymiarze 1/2 etatu na stanowisku drwala. Również od 01.07.1989r. odwołujący się podpisał z Nadleśnictwem umowę zlecenia, na podstawie której miał świadczyć usługi transportowe na rzecz Lasów Państwowych własnym ciągnikiem.

Na podstawie zeznań świadków T. G., P. M. (1), ale przede wszystkim T. W., który był Nadleśniczym w tym okresie, wynikało też , iż odwołujący się w trakcie dnia pracy przez 4 godziny dziennie pracował jako drwal przy wycince drzew, a następnie przez pozostałe 4 godziny pracował jako kierowca ciągnika przy zrywce, która odbywała się tylko do dróg wyjazdowych w lesie. Taka forma pracy odwołującego się była bardziej korzystna dla (...). Odwołujący się dotychczas pracował jako kierowca ciągnika, jednak dalsze zatrudnienie go na tym stanowisku w ramach stosunku pracy było utrudnione, gdyż kierownik bazy był w S., a odwołujący się wykonywał swoją pracę w O., oddalonej o ok. 20 km. Z uwagi na odległość kierownik bazy nie mógłby codziennie i stale kontrolować jego pracy. Zatem (...) podpisało z odwołującym się umowę zlecenia i w jej ramach odwołujący się wykonywał codziennie prace kierowcy ciągnika. Traktor był garażowany u leśniczego przy leśniczówce i ten sam leśniczy nadzorował pracę odwołującego się, wydawał mu polecenia, co do rodzaju prac jakie miał wykonywać zarówno jako drwal, jak i kierowca ciągnika. Odwołujący się też jako kierowca ciągnika mimo umowy zlecenia nie miał swobody w decydowaniu kiedy i jakie prace będzie wykonywał. Ponadto z uwagi na braki kadrowe i trudności ze znalezieniem stałych pracowników (...) oferowało mieszkania służbowe dla tych, którzy zdecydowali się na pracę na rzecz (...). Warunkiem otrzymania takiego przydziału lokalowego było zatrudnienie przynajmniej w ½ wymiaru czasu pracy w (...). W związku więc z pracą na stanowisku drwala w niepełnym wymiarze czasu pracy odwołujący się spełniał warunki do uzyskania takiego mieszkania służbowego. Świadkowie T. G. i P. M. (2) zapamiętali odwołującego z tego okresu głównie jako kierowcę ciągnika. Nie współpracowali z nim bezpośrednio, jednak z taką pracą go kojarzyli. Potwierdzili rówież, że pracował jako drwal (pilarz) przy wycince.

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, iż w okresie od 01.07.1989r. do 31.12.1991r. odwołującego łączyła z (...)umowa o pracę w pełnym wymiarze czas pracy, w ramach której zajmował dwa stanowiska – drwala i kierowcy ciągnika. W okresie tym stale więc i w pełnym wymiarze czasu pracował na rzecz tego (...). O tym, że umowa zlecenia była w rzeczywistości umową o pracę świadczyły jej charakter. Odwołujący się bowiem jako kierowca ciągnika wykonywał konkretne prace, przydzielone mu przez przełożonego – leśniczego, w konkretnym miejscu i czasie. Pracę swoją wykonywał też pod kierownictwem leśniczego. Praca ta była odpłatna w formie i czasie jak miało to miejsce w przypadku czynności drwala. W tej sytuacji trudno mówić o przeważaniu cech stosunku pracy, gdy tak naprawdę, wszystkie cechy tej umowy, oprócz nazwy, jednoznacznie wskazują na stosunek pracy, o którym mówi art. 22 §1 KP (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.04.1999r., sygn I POKN 642/98). .

Ustalenie, że w spornym okresie odwołujący się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był związany z (...) umową o pracę wymagał rozważania jeszcze jednej kwestii koniecznej do przyjęcia tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż w spornym okresie odwołujący się był zatrudniony i wykonywał dwa rodzaje prac przy szeroko pojętej wycince drzew w lesie. Natomiast zgodnie z zapisem w Wykazie A Dziale VI (prace w leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym) za pracę w warunkach szczególnych uznać należy (poz. 1 prace drwali (poz. 1) i prace przy zrywce i wywózce drewna z lasu (poz.2 ). Natomiast żadnej z tych prac odwołujący się nie wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednak zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych należało przyjąć, iż pracownik, który u jednego pracodawcy wykonuje łącznie różne rodzaje prac w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jest uprawniony do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach, wymaganego do przyznania wcześniejszej emerytury (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.01.2012r. sygn. II UK 103/11, LEX 1130388; Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10.09.2013r. sygn. III AUa 520/13 LEX 1372284; Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12.02.2013r. sygn. III AUa 1386/12 LEX 1289750).

W związku z powyższym okres więc od 01.07.1989r. do 31.12.1991r. również podlegał zaliczeniu do prac wykonywanych w warunkach szczególnych.

Mając więc te wszystkie okoliczności na uwadze, stwierdzić należy, że odwołujący się spełnił wszystkie warunki do otrzymania emerytury na postawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Posiada bowiem 25-letni okres składkowy, nieskładkowy i uzupełniający niezbędny do jej otrzymania, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący się nie był też członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

W związku z tym Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu się prawo do emerytury od dnia złożenia wniosku tj. 01.04.2014r.

mt