Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Nowosad

Sędziowie SSO Maria Siwek-Walczak (spr.)

SSO Wiesława Klimowicz

Protokolant st.sekr.sądowy Elżbieta Filipowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Sławomira Kozłowskiego

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2015r.

sprawy P. P.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 14 maja 2015r. sygn. akt VII K 141/15

I.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok.

II.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. L. Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 147,60(sto czterdzieści siedem 60/100) złotych tytułem nieopłaconych kosztów obrony udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

III.  Zwalnia skazanego od kosztów sądowych za postepowanie odwoławcze.

Sygn. akt IV Ka 290/15

UZASADNIENIE

P. P. skazany został prawomocnymi wyrokami:

I.  Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie o sygn. akt VII K 2353/10 za przestępstwo z art. 207§l kk w zw. z art. 64§l kk popełnione w okresie od października 2002r. do 14 października 2005r. i od kwietnia 2009r. do 5 czerwca 2009r. na karę l roku pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby lat 3, a następnie postanowieniem tego Sądu z dnia 9.10.2013r. sygn. akt VIII Ko 2882/13 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

II.  Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 25 marca 2011r. w sprawie o sygn. akt VII K 2583/10 za przestępstwo z art. 209§l kk w zw. z art. 64§l kk popełnione w okresie od 3 listopada 2006r. do 14 czerwca 2010 r., na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby lat 2, a następnie postanowieniem tego Sądu z dnia 13.05.2013r., sygn. akt VIII Ko 1082/13 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

III.  Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 27 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt VII K 1339/12 za przestępstwo z art. 190§l kk i art. 288§l kk w zw. z art. 11 § 2 kk popełnione w dniu 18 listopada 2012r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

IV.  Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 27 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt VII K 1203/12 za przestępstwo z art. 209§l kk popełnione w okresie od 15 czerwca 2010r. do l lutego 2012r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby lat 4, a następnie postanowieniem tego Sądu z dnia 2.12.2013r., sygn. akt VIII Ko 3003/13 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

V.  Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 28 maja 2013r. w sprawie o sygn. akt VII W 102/13 za wykroczenie z art. 51§2 kw, na karę l miesiąca ograniczenia wolności, a następnie postanowieniem tego Sądu z dnia 25.10.2013r., sygn. akt VIII Ko 2258/13 zarządzono wykonanie kary zastępczej 15 dni aresztu,

VI.  Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 6 czerwca 2013r. w sprawie o sygn. akt VII W 385/13 za wykroczenia z art. 66§l kw, 141 kw i 77 kw, na karę l miesiąca ograniczenia wolności, a następnie postanowieniem tego Sądu z dnia 8.11.2013r., sygn. akt VIII Ko 2568/13 zarządzono wykonanie zastępczej kary 15 dni aresztu,

Sąd Rejonowy w Kaliszu w zaskarżonym wyroku łącznym z dnia 14 maja 2015r. wydanym w sprawie VII K 141/15:

1. na podstawie art. 85 kk i art. 86§l kk w miejsce z osobna orzeczonych w wyrokach opisanych w pkt I (VII K 2353/10) i II (VII K 2583/10) kar pozbawiania wolności wymierzył skazanemu P. P. karę łączną l roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności,

2. na podstawie art. 85 kk, art. 86§l kk w miejsce z osobna orzeczonych w wyrokach opisanych w pkt III (VII K 1339/12) i IV (VII K 1203/12) kar pozbawienia wolności wymierzył skazanemu P. P. karę łączną l0 miesięcy pozbawienia wolności,

3. na podstawie art. 572 kpk postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie,

4. stwierdził, iż w zakresie nie objętym niniejszym wyrokiem łącznym wyroki opisane w punktach I, II, III i IV podlegają odrębnemu wykonaniu,

5. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej w K. adw. Ł. L. kwotę 120 zł powiększoną o podatek VAT, tytułem kosztów obrony skazanego pełnionej z urzędu,

6. zwolnił skazanego od ponoszenia kosztów sądowych, którymi obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku łącznego złożył obrońca skazanego i zaskarżył wyrok w części dotyczącej wymiaru kary, to jest punktów 1 i 2 wyroku.

Wyrokowi zarzucił:

1.  obrazę prawa materialnego – poprzez błędne zastosowanie art. 86§1 kk tj. niezastosowanie zasady pełnej absorbcji, podczas gdy z analizy okoliczności faktycznych wynika, że jest to możliwe i wskazane,

2.  obrazę prawa materialnego, dotyczącego dyrektyw wymiaru kary łącznej, poprzez uznanie, że przestępstwa pozostające w poszczególnych zbiegach realnych nie pozostają w ścisłym związku przedmiotowym i podmiotowym, mimo, iż w związku takim pozostają.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca skazanego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie skazanemu kary łącznej z uwzględnieniem zasady maksymalnej absorbcji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Na wstępie należy zauważyć, iż w apelacji błędnie zakwalifikowano zarzuty apelacyjne, jako naruszenie prawa materialnego. Naruszenie prawa materialnego występuje wówczas gdy sąd postępuje wbrew zakazowi lub niezgodnie z nakazem ustawy karnej materialnej. Wskazany w pierwszym zarzucie apelacji przepis art. 86§1 kk nie zawiera natomiast nakazu stosowania przy wymiarze kary łącznej zasady pełnej absorbcji. Oprócz przepisu art. 86 kk kodeks karny nie zawiera innych przepisów, które zawierałyby dyrektywy wymiaru kary łącznej, a jedynie judykatura i doktryna ugruntowały pogląd, iż przy wymiarze kary łącznej należy brać pod uwagę związek podmiotowo- przedmiotowy występujący pomiędzy zbiegającymi się przestępstwami. Nie można więc skutecznie konstruować zarzutu dotyczącego rzekomej obrazy przepisów dotyczących wymiaru kary łącznej, o ile sąd I instancji nie naruszy określonych w kodeksie karnym w przepisach art. 85 i 86 warunków orzekania kary łącznej, czy granic wymiaru tej kary. W niniejszej sprawie sąd I instancji, prawidłowo skonstruował opisane w punktach 1 i 2 zaskarżonego wyroku zbiegi przestępstw i orzekł kary łączne w granicach zakreślonych ustawą. Z tych powodów nie może być mowy o obrazie prawa materialnego.

Należy jednak pamiętać, iż zarzuty zawarte w środkach odwoławczych winny być oceniane pod kątem ich treści, a nie według ich błędnego oznaczenia. Analiza treści apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego wskazuje na to, że skarżący kwestionuje orzeczone przez sąd meriti w oparciu o zasadę asperacji kary łączne pozbawienia wolności, uważając, że winny zostać one orzeczone na warunkach wyznaczonych przez zasadę absorbcji. Tym samym więc de facto skarżący zarzuca rażącą niewspółmierność kar łącznych.

Przechodząc do analizy zaskarżonego wyroku, należy stwierdzić, iż sąd I instancji prawidłowo ustalił, że kary wymierzone za poszczególne przestępstwa zawarte w wyrokach opisanych w części wstępnej zaskarżonego orzeczenia kwalifikują się do połączenia w wyroku łącznym. Ustaleń z tym związanym oraz samego rozstrzygnięcia w tym zakresie skarżący zresztą nie podważał. Także sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do ich kwestionowania. Główną natomiast linią rozważań apelacji, jak już wcześniej zauważono, była kwestia wymiaru poszczególnych kar łącznych, analizowana przez pryzmat ich rażącej niewspółmierności.

W judykaturze przyjmuje się, że rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 kpk, zachodzić może jedynie wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w następstwie prawidłowej oceny tych ujawnionych okoliczności. Jednocześnie ustawa traktuje, jako podstawę odwoławczą tylko taką niewspółmierność, która ma charakter rażący. Zarzut rażącej niewspółmierności kary nie może zatem sprowadzać się do zaprezentowania przez skarżącego odmiennej od wyrażonej przez sąd I instancji, oceny wymiaru kary. Chodzi tu bowiem o różnicę o charakterze zasadniczym.

Zgodnie z treścią art. 86§1 kk kara łączna może zostać skonstruowana w oparciu o trzy zasady, a to absorbcji (kiedy wymierza się ją w wysokości najwyższej z kar orzeczonych za poszczególne przestępstwa), kumulacji (kiedy kara łączna stanowi sumę kar jednostkowych wymierzonych za poszczególne przestępstwa), a także asperacji (gdy kara łączna mieści się pomiędzy najwyższą z kar orzeczonych za poszczególne przestępstwa, a ich sumą). Zarówno w judykaturze, jak i doktrynie ugruntowany jest pogląd, iż kara łączna winna być orzekana odpowiednio do stopnia związku podmiotowo-przedmiotowego i czasowego występującego pomiędzy zbiegającymi się realnie przestępstwami (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 05.06. 2013r., II AKa 159/13, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 27.03.2013r., II AKa 52/13). Natomiast przez związek przedmiotowo- podmiotowy rozumieć należy przede wszystkim podobieństwo rodzajowe zbiegających się przestępstw, motywację i czas popełnienia każdego z nich. Im większe jest powiązanie pomiędzy zbiegającymi się przestępstwami, tym pełniej wymiar kary łącznej winien uwzględniać zasadę absorbcji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 28.02.2008r., II AKa 246/07)Wymierzenie kary łącznej w oparciu o zasadę absorbcji nastąpić może jednak tylko wyjątkowo, gdy między zbiegającymi się przestępstwami istnieje ścisły związek przedmiotowo-podmiotowy.

Przenosząc powyższe rozważania teoretyczne do realiów niniejszej sprawy należy stwierdzić, że dwa przestępstwa, za które wymierzono skazanemu, przy zastosowaniu zasady asperacji, w punkcie 1 zaskarżonego wyroku karę łączna w wymiarze 1 roku i 3 miesięcy, jakkolwiek skierowane przeciwko rodzinie, to jednak mają inną kwalifikacje prawną i zostały popełnione na szkodę różnych pokrzywdzonych, a czasookresy popełnienia tych przestępstw jedynie częściowo się pokrywają.

W przypadku drugiego zbiegu realnego przestępstw, za który wymierzono oskarżonemu, również przy zastosowaniu zasady asperacji, w punkcie 2 zaskarżonego wyroku, karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, to obejmuje on dwa różne rodzajowo przestępstwa. Pierwsze z nich skierowane bowiem było przeciwko wolności i mieniu ( art. 190§1 kk i art. 288§1 kk w zw. z art. 11§2 kk), a drugie przeciwko rodzinie i obowiązkowi alimentacyjnemu (art. 209§1 kk). Nie zachodzi zbieżność czasowa pomiędzy tymi przestępstwami gdyż pierwsze z nich popełnione zostało w dniu 18 listopada 2012r., a drugie w okresie od 15 czerwca 2010r. do 1 lutego 2012r.Zostały one również popełnione na szkodę różnych pokrzywdzonych.

Analizując więc powyższe okoliczności należy stwierdzić, iż występujący między zbiegającymi się przestępstwami związek podmiotowo-przedmiotowy nie był na tyle ścisły aby uzasadniać zastosowanie przy wymiarze kar łącznych zasady absorbcji. Wymierzonych skazanemu w niniejszej sprawie, w oparciu o zasadę aspiracji, kar łącznych pozbawienia wolności, nie można uznać za rażąco surowe w sytuacji gdy zostały one wymierzone w wymiarze jedynie o ¼ wyższym od najniższej z kar jednostkowych.

Odnosząc się do podniesionego w apelacji, sposobu zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, należy ocenić go jako przeciętny, nie uzasadniający w żaden sposób wymierzenia kar łącznych w minimalnym wymiarze.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności. Sąd odwoławczy uznał zawarte w apelacji obrońcy skazanego zarzuty za oczywiście bezzasadne i zaskarżony wyrok, na podstawie art. 437§1 kpk, utrzymał w mocy.

Ubocznie jedynie należy wskazać, iż uzasadnienie wyroku łącznego, jak również sądu odwoławczego rozpoznającego apelację od takiego wyroku, zawiera motywację, jaka była podstawą wydania tego wyroku, a nie motywacje wydania poszczególnych prawomocnych wyroków, z których kary uległy połączeniu w wyroku łącznym.

Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. L. kwotę 147,60 zł tytułem nieopłaconych kosztów obrony skazanego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd, na podstawie art. 624§1 kpk zwolnił skazanego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, uznając iż ich uiszczenie, w sytuacji finansowej skazanego, byłoby dla niego zbyt uciążliwe.