Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jolanta Węs

Protokolant – starszy sekretarz sąd. Alicja Machnio

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2015 roku w Lublinie

sprawy E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania E. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 15 czerwca 2015 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala E. S. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 12 maja 2015 roku.

Sygn. akt VIII U 1046/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 czerwca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił E. S. przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, ze względu na brak wymaganego czterdziestoletniego okresu uprawniającego do emerytury i nie ukończenie 60 roku życia (k. 66 akt ZUS).

Odwołanie od tej decyzji złożył E. S. i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie świadczenia przedemerytalnego oraz zaliczenie do okresu ubezpieczenia pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 17 sierpnia 1972 roku do 9 lipca 1974 roku w niezbędnym zakresie (k. 2-4 a.s.).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując w całości argumentację zaprezentowaną
w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (k. 5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 11 maja 2015 roku E. S. zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z wnioskiem o przyznanie świadczenia przedemerytalnego (k. 1-3 akt ZUS).

W chwili składania wniosku wnioskodawca nie pracował. Wcześniej, w okresie od dnia 1 kwietnia 2014 roku do dnia 24 października 2014 roku był zatrudniony w PHU (...) Sp. z o.o. w S. w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku konserwatora zieleni. Stosunek pracy ustał na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 kodeksu pracy, za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę z powodu likwidacji stanowiska pracy (świadectwo pracy – k. 28 akt ZUS).

W dniu 27 października 2014 roku E. S. został zarejestrowany w ewidencji osób bezrobotnych prowadzonej przez Powiatowy Urząd Pracy w L.. Od dnia 27 października 2014 do dnia 30 kwietnia 2015 roku otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych (zaświadczenie – k. 29 akt ZUS).

Organ rentowy dokonał sprawdzenia okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Do uprawnień uwzględnił łącznie 38 lat, 11 miesięcy i 21 dni okresów składowych i nieskładkowych, w tym 36 lat, 10 miesięcy i 27 dni okresów składkowych oraz 2 lata i 24 dni okresów nieskładkowych (raport – k. 65 akt ZUS).

Decyzją z dnia 15 czerwca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przyznania wnioskodawcy świadczenia przedemerytalnego z powodu braku wymaganego czterdziestoletniego okresu ubezpieczenia. Do stażu pracy nie uwzględniono okresu pracy w gospodarstwie rolnym należącym do jego rodziców w latach od 17 sierpnia 1972 roku do 9 lipca 1974 roku, ponieważ odległość od miejsca zamieszkania do szkoły była zbyt duża, co uniemożliwiało wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym (k. 66 akt ZUS).

E. S. urodził się w dniu (...) (bezsporne).

Jest synem H. i H. S. (1). Od urodzenia do 13 listopada 1975 roku zamieszkiwał w miejscowości M. w gminie M.. Jego rodzice byli w latach 1971-1975 posiadaczami gospodarstwa rolnego o powierzchni 4,09 ha, położonego w całości w Gminie M. (zaświadczenie Urzędu Gminy M.– k. 35 akt ZUS, zaświadczenie Starostwa Powiatowego w L. – k. 34 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy – k. 18v, 19v a.s).

Rodzina E. S. składała się w tym okresie łącznie z 5 osób. Oprócz wnioskodawcy i rodziców, w jej skład wchodziły młodsze siostry wnioskodawcy. Jego siostry w tym okresie uczęszczały do szkoły podstawowej i pomagały w pracy gospodarstwie, ale jedynie przy czynnościach związanych z uprawą tytoniu. Matka wnioskodawcy była w tym okresie w ciąży i pomagała w pracach w ograniczonym okresie. Główny ciężar pracy w gospodarstwie ponosili wnioskodawca i jego ojciec (zeznania wnioskodawcy – k. 18v, 19v a.s., zeznania świadków: H. S. (1) – k. 19 a.s., B. A. k. 19 a.s., S. P. k. 19v a.s.).

Wnioskodawca w dniu (...)roku ukończył szesnasty rok życia (bezsporne). W dniu 1 września 1971 roku podjął naukę w (...) Szkole Zawodowej w L. (świadectwo ukończenia (...) w L. k. 37 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy – k. 18v, 19v a.s., zeznania świadków: H. S. (1) – k. 19 a.s., B. A. k. 19 a.s., S. P. k. 19v a.s.). Przez 3 dni w tygodniu uczęszczał na zajęcia teoretyczne, które przez dwa dni trwały od 8 do 14 i przez jeden dzień od 8 do 16. Ponadto przez 3 dni w tygodniu (również w soboty) odbywały się praktyki w godzinach od 6 do 14. W dni, w które wnioskodawca miał zajęcia lekcyjne, wychodził z domu około 7 rano, a w dni które miał praktyki około 5 rano. Autobus powrotny był o godzinie 14.10. Podróż zajmowała mu około 45 minut. Odcinek od domu do przystanku pokonywał rowerem lub pieszo. Jego dom i szkołę dzielił dystans 20 kilometrów (zeznania wnioskodawcy – k. 18v, 19v a.s., zeznania świadków: H. S. (2) – k. 19 a.s., B. A. k. 19 a.s., S. P. k. 19v a.s.).

W gospodarstwie rolnym był inwentarz żywy: koń, 3 krowy, trzoda chlewna, kury. Uprawiano zboże, ziemniaki, tytoń. W skład gospodarstwa wschodziły również łąki (zeznania wnioskodawcy – k. 18v, 19v a.s., zeznania świadków: H. S. (2) – k. 19a.s.,B. A. k. 19 a.s., S. P. k. 19v a.s.).

Wnioskodawca w dni, w które miał zajęcia teoretyczne, zajmował się porannym obrządkiem i karmieniem zwierząt domowych. Po powrocie ze szkoły również wykonywał obowiązki w gospodarstwie. W zależności od pory roku wykonywał prace polowe przy żniwach, sianokosach. W okresie, gdy nie było prac polowych, nadal codziennie wykonywał obrządek inwentarza, uczestniczył w pracach związanych z obróbką tytoniu, to jest sortowaniem, prasowaniem, nawlekaniem. Zimą brał udział w przygotowywaniu karmy dla zwierząt, ciął sieczkę oraz rąbał drewno na opał. Praca w gospodarstwie rolnym rodziców zajmowała mu co najmniej 4 godziny dziennie (zeznania wnioskodawcy – k. 18v, 19v a.s., zeznania świadków: H. S. (1) – k. 19a.s.,B. A. k. 19 a.s., S. P. k. 19v a.s.).

Od dnia 10 lipca 1974 roku wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom społecznym w ZUS (raport k. 61 akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przytoczone dowody z dokumentów zawarte w aktach sprawy i aktach organu rentowego, które obdarzono wiarą w całości. Zostały one sporządzone
w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne oraz wydane przez kompetentne osoby w ramach przysługujących im uprawnień. Nie były także kwestionowane przez wnioskodawcę ani przez organ rentowy.

Sąd obdarzył również wiarą zeznania świadków, gdyż są przekonywujące, ponieważ pochodzą od matki wnioskodawcy i osób zamieszkujących w pobliżu gospodarstwa rolnego należącego do rodziców skarżącego. Zeznania są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają zarówno, co do faktu pracy E. S. w gospodarstwie rolnym rodziców, jak i zakresu i rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Pozostają również w związku z zeznaniami wnioskodawcy i tym samym uwiarygodniają je. Świadek H. S. (3) jest matką wnioskodawcy, a świadkowie H. A. i S. P. pochodzą z tej samej wsi, co skarżący, stąd też znają i orientują się, co do warunków, rodzaju i czasu jego codziennej pracy nie tylko w przedmiotowym gospodarstwie (zarówno w okresie spiętrzonych prac polowych, jak i późną jesienią i zimą, gdy prasowano i sortowano tytoń i wykonywano codzienny obrządek), ale także, co do innych okoliczności i faktów związanych z jego życiem (nauka w szkole zawodowej, dojazdy do szkoły do L.).

Z zeznań świadków wynika, że w okresie nauki w szkole, posiadając dogodne połączenie autobusowe wnioskodawca był w stanie pokonywać drogę z domu do szkoły we wskazanym przez siebie czasie jednej godziny. Tym samym za wiarygodne należało uznać twierdzenia wnioskodawcy i korelujące z nimi zeznania świadków, iż miał możliwość wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. Zważywszy również na to, że dysponował czasem wolnym, zarówno w dni wolne od szkoły, jak również w wakacje i ferie, to, zdaniem Sądu, pracował w gospodarstwie rolnym rodziców stale, w wymiarze przekraczającym cztery godziny dziennie

Odwołanie jest zasadne

Stosownie do treści art. 2 ust 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jednolity: Dz. U z 2013 roku, poz. 170) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje mężczyźnie, który do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 40 lat.

Zgodnie z ust. 3 powołanego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje po upływie, co najmniej sześciu miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli ubezpieczony spełnia następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowany jako bezrobotny;

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła= bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy
o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego
w terminie nieprzekraczającym trzydziestu dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego
sześciomiesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych

Za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust.
1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust.
1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 748 ).

Wnioskodawca w ostatnim zakładzie pracy pracował przez ponad sześć miesięcy (sześć miesięcy i 24 dni ), w pełnym wymiarze czasu pracy. Stosunek pracy ustał z przyczyn dotyczących zakładu pracy. E. S. posiada status osoby bezrobotnej i przez co najmniej sześć miesięcy pobierał zasiłek dla bezrobotnych. Ustalono również, że nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego złożył w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy dokumentu poświadczającego sześciomiesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych (zaświadczenie: 11 maja 2015 roku, wniosek: 11 maja 2015 roku).

W ocenie Sądu wnioskodawca spełnił również warunek czterdziestoletniego okresu uprawniającego do emerytury. Z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz z treści wyjaśnień i zeznań wnioskodawcy, potwierdzonych zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków wynika, iż w okresie od (...) roku (od ukończenia 16 roku życia) do 9 lipca 1974 roku pracował stale w gospodarstwie rolnym należącym do jego rodziców.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku
o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1403) domownikiem rolnika jest osoba mu bliska, która po ukończeniu 16 roku życia pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym – lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa lub w bliskim sąsiedztwie – oraz stale pracuje w tym gospodarstwie nie będąc związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca nie prowadził w spornym okresie własnego gospodarstwa rolnego, nie miał też opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Jednakże w ocenie Sądu, co najmniej cztery godziny dziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców.

W toku postępowania ustalono, że w spornym czasie gospodarstwo rolne rodziców skarżącego miało powierzchnię 4,07 ha. W okresach pracy w gospodarstwie wnioskodawca nie miał żadnego innego źródła utrzymania. Nie prowadził w tym czasie własnej działalności gospodarczej. Jak wynika z zeznań skarżącego oraz z zeznań świadków pracował i mieszkał stale razem z rodzicami w ich gospodarstwie. Ustalony na podstawie wymienionych wyżej dowodów dobowy wymiar czynności obciążających wnioskodawcę i brak zatrudnienia poza rolnictwem, bezwzględnie świadczą, że wnioskodawca był dyspozycyjny i w wymiarze, co najmniej czterech godzin każdego dnia i wykonywał różne czynności w gospodarstwie tak, aby prawidłowo funkcjonowało.

Powyższej oceny nie zmienia również fakt kontynuowania nauki w (...) Szkole Zawodowej w L.. Wnioskodawca wprawdzie dojeżdżał do szkoły około dwadzieścia kilometrów, lecz z poczynionych w toku postępowania ustaleń wynika, że jeszcze przed pójściem do szkoły oraz po powrocie ze szkoły wykonywał różne czynności związane z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego, których wymiar przekraczał cztery godziny (karmienie zwierząt domowych, obrządek inwentarza, prace polowe).

Zgodnie z art. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu prawa do emerytury
i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1)  składkowe, o których mowa w art. 6 ustawy;

2)  nieskładkowe, o których mowa w art. 7 ustawy.

Stosownie do art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki;

2)  przypadające przed dniem 1 lipca 1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia;

3)  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy
w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Przesłanką zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia jest wymiar czasu pracy przekraczający cztery godziny dziennie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 roku., II UKN 96/96 OSNAPiUS z 1997 roku, Nr 23, poz. 473; z dnia 7 listopada 1997 roku, II UKN 318/97, OSNAPiUS z 1998 roku, Nr 16, póz. 491; z dnia 13 listopada 1998 roku, II UKN 299/98, OSNAPiUS z 1999 roku, Nr 24, poz. 799 i z dnia 9 listopada 1999 roku, II UKN 190/99, OSNAPiUS z 2001 roku, Nr 4, poz. 122).

W sprawie ustalono, że w spornym okresie od(...) roku (od ukończenia 16 roku życia) do 9 lipca 1974 roku dobowy wymiar czasu pracy skarżącego przekraczał co najmniej cztery godziny dziennie. Z tego też względu sporny okres jest okresem pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, a tym samym stanowi okres składkowy. Mając jednak na względzie, iż przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia zalicza do się od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu, Sąd zaliczył jedynie do ogólnego stażu pracy okres od (...) roku do (...)roku tj. rok i 9 dni.

W związku w powyższym wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w wymiarze 40 lat. Sąd Okręgowy uznał więc, że wnioskodawca spełnia wszystkie wymagania konieczne do przyznania świadczenia przedemerytalnego

Z tych względów należało zmienić zaskarżoną decyzję i ustalić wnioskodawcy prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 12 maja 2015 roku, to jest od następnego dnia po złożeniu wniosku, zgodnie z art. 7 ust 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Mając powyższe na uwadze oraz na podstawie powołanych przepisów i na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak
w sentencji.