Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2015 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - (...)

przeciwko (...) Spółce z o.o. w G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 30 kwietnia 2015 r. sygn. akt I C 806/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

(...)

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – Wojewoda (...)- (...) wnosił o zasądzenie od pozwanej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kwoty 124.537,50 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 maja 2013 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu. Podał, że na żądaną kwotę składa się wynagrodzenie wypłacone pozwanej w wysokości 107.932,50 zł oraz kwota 16.605 zł z tytułu kary umownej za niewykonanie umowy polegającej na opracowaniu dokumentacji projektowej przebudowy (...) Przejścia G. w B..

Pozwana (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. w odpowiedzi na pozew, kwestionując roszczenie powoda, wnosiła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie uwzględnił w całości żądanie pozwu. Zasądził też od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Olsztynie kwotę 6.227 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, od uiszczenia których powód był zwolniony z mocy ustawy.

Orzeczenie to zapadło w oparciu o następujące ustalania faktyczne.

W dniu 27 września 2012 roku (...)- (...) Urząd Wojewódzki ogłosił postępowanie o udzieleniu zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, którego przedmiotem było opracowanie dokumentacji projektowej przebudowy (...) Przejścia G. w B.. Bazą do projektowania była Koncepcja przebudowy (...) Przejścia G. w B. stanowiąca załącznik do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (w skrócie (...)). Koncepcja została opracowana w dwóch wariantach. Zamawiający wskazał w (...), że realizacji podlega wariant I koncepcji stanowiącej załącznik nr (...).

W toku prowadzonego postępowania przetargowego ofertę zgłosiła (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.. Wymieniona Spółka, pomimo braku przejrzystości oraz jednoznaczności zapisów odnośnie przedmiotu zamówienia, nie zwróciła się do zamawiającego o ich wyjaśnienie w trybie art. 38 ustawy Prawo zamówień publicznych.

Na przełomie października/listopada 2012 roku na teren kolejowego przejścia kolejowego w B. przybyli przedstawiciele firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. celem zapoznania się z infrastrukturą przejścia pod kątem, m.in. zaprojektowania systemu monitoringu od stacji B. do granicy. Wymienieni nie zgłaszali żadnych uwag, ani zastrzeżeń.

W dniu 8 listopada 2012 roku, w wyniku rozstrzygnięcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego, Skarb Państwa Wojewoda (...)- (...) zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. umowę nr (...), na mocy której pozwana Spółka zobowiązała się opracować za wynagrodzeniem ryczałtowym w wysokości 166.050 zł brutto do dnia 30 kwietnia 2013 roku dokumentację projektową przebudowy (...) Przejścia G. w B., której zakres – zgodnie z wariantem I koncepcji stanowiącej załączniki nr (...)do specyfikacji istotnych warunków zamówienia – obejmował adaptację budynków przy ul. (...) i ul. (...) na potrzeby służb granicznych, lokalizację skanera RTG z bramkami radiometrycznymi, budowę garażu (...)-stanowiskowego na terenie działki przy ul. (...), remont i rozbudowę zwyżki – kładki zlokalizowanej nad torami do kontroli pociągów, drogi i chodniki, przyłącza wody i kanalizacji oraz przebudowę elementów związanych, przyłącze energetyczne oraz przebudowę elementów związanych, przyłącze do sieci teletechnicznych, przebudowę (...) i rozdzielni NN, oświetlenie i system monitoringu terenu, ogrodzenie terenu inwestycji, program inwestycji zgodny z wymogami określonymi w § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 2010 roku w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa.

Z treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wraz z mapą i opisem technicznym wynikało, że przedmiot zamówienia obejmował również budowę ogrodzenia o wysokości minimum 2,2 m na terenie od linii granicy polsko-rosyjskiej do przejazdu na ul. (...) w B., na którym miało zostać również wykonane oświetlenie oraz pełen monitoring. Obszar inwestycji określono na działki (...) obręb B..

W § 1 ust. 3 pkt 2 umowy z dnia 8 listopada 2012 roku przewidziano, że w skład dokumentacji projektowej mają wejść: projekt budowlany wraz z projektami wykonawczymi, opracowany na podstawie wariantu I koncepcji przebudowy (...) Przejścia G. w B. ze wszystkimi niezbędnymi uzgodnieniami oraz uzyskaniem w imieniu zamawiającego decyzji o pozwoleniu na budowę. Ponadto w § 5 ust. 2 umowy z dnia 8 listopada 2012 roku wskazano na konieczność organizacji spotkań zamawiającego z wykonawcą raz w miesiącu, w siedzibie zamawiającego lub innym uzgodnionym miejscu, celem przedstawienia postępu prac oraz dokonania uzgodnień w zakresie niezbędnym do prawidłowego wykonania przedmiotu umowy. Stosownie zaś do treści § 5 ust. 2 przedmiotowej umowy pozwana była obowiązana również do uzgodnienia ze służbami działającymi na Kolejowym Przejściu G. w B. kompletnej dokumentacji projektowej.

Wykonawca na mocy umowy z dnia 8 listopada 2012 roku zobowiązał się wykonać przedmiot umowy zgodnie z zasadami współczesnej wiedzy technicznej, obowiązującymi przepisami oraz obowiązującymi normami i normatywami.

Na wypadek niewykonywania lub nienależytego wykonywania umowy przez wykonawcę, zamawiający miał również prawo odstąpić od umowy za siedmiodniowym okresem wypowiedzenia, co nie zwalniało wykonawcy z zapłacenia kary umownej. Wykonawca nie miał natomiast prawa do wynagrodzenia za wykonany do dnia odstąpienia od umowy przedmiot umowy (§ 8 ust. 3 umowy).

W piśmie z dnia 19 grudnia 2012 roku Izba Celna, na zapytanie pozwanej, zwróciła się o uwzględnienie przy sporządzeniu dokumentacji projektowej wymogów w odniesieniu do systemów teleinformatycznych oraz standardów dla obiektów budowlanych określonych Zarządzeniem nr 24/FR/2011 Ministra Finansów. Wskazane wytyczne zostały przesłane przez pozwaną powodowi do zapoznania się. Dodatkowo w dniu 11 stycznia 2013 roku pozwana zwróciła się do strony powodowej o wyjaśnienie, w związku z otrzymanymi od Izby Celnej wymogami, problematycznych kwestii w systemie łączności.

Na podstawie wystawionej przez pozwaną, zgodnie z brzmieniem § 4 ust. 2 pkt 1 umowy z dnia 8 listopada 2013 roku, faktury nr (...) z dnia 21 grudnia 2012 roku z tytułu opracowania dokumentacji projektowej przebudowy (...) Przejścia G. w B., powód uiścił 31 grudnia 2012 roku wynagrodzenie częściowe w wysokości 107,932,50 zł. Wedle protokołu zdawczo-odbiorczego stan zaawansowania prac, w tym rozbudowy i przebudowy budynku przy ul. (...) i ul. (...) w B., budowy budynku obsługi skanera, rozbudowy zwyżki i ogrodzenia oraz oświetlenia i monitoringu wzdłuż torów od przejazdu na ul. (...) w B. do granicy państwa określono na 70%.

W dniu 18 stycznia 2013 roku pozwana wystąpiła do Izby Celnej o uzgodnienie lokalizacji obiektu – skanera RTG wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Izba Celna przedstawiła w związku z powyższym 28 stycznia 2013 roku szczegółowe wytyczne w omawianym przedmiocie, w tym dotyczące zmian parametrów budynku obsługi skanera.

Pozwana uwzględniła uwagi odnośnie powiększenia powierzchni budynku na obsługę skanera, albowiem zmiana ta nie miała charakteru istotnego.

Pismami z dnia 15 lutego 2013 roku i 4 marca 2013 roku. (...) Oddział Straży Granicznej, odpowiadając na zapytanie pozwanej z 31 stycznia 2013 roku, przedstawił wymagania w zakresie budowy ogrodzenia oraz oświetlenia i monitoringu wzdłuż torów kolejowych od przejazdu przy ul. (...) do granicy państwa, a nadto dróg pieszych. W dniu 20 lutego 2013 roku pozwana wskazała, że propozycje Straży Granicznej nie przystają do postanowień umowy z dnia 8 listopada 2012 roku, albowiem nie zostały opisane w I wariancie koncepcji przebudowy (...) Przejścia G. w B..

O zgłaszanych przez Izbę Celną i Straż Graniczną zastrzeżeniach pozwana informowała powoda przesyłając mu korespondencję w tym przedmiocie.

Powód od stycznia 2013 roku starał się nawiązać kontakt z pozwaną celem uzyskania informacji o zaawansowaniu prac i dokonaniu niezbędnych uzgodnień w tym zakresie. Pismem z dnia 5 marca 2013 roku zwrócił się do pozwanej z propozycją spotkania celem przedstawienia wykonanych prac oraz dokonania uzgodnień w zakresie niezbędnym do prawidłowego wykonania umowy.

Pozwana w piśmie z dnia 6 marca 2013 roku wskazała powodowi, że z uwagi na przedstawione przez służby graniczne wymagania, które nie znajdują odzwierciedlenia w wariancie I koncepcji przebudowy (...) Przejścia G. w B., a których uwzględnienie konieczne jest do opracowywania dokumentacji projektowej, zasadne jest rozszerzenie zakresu przedmiotu umowy z dnia 8 listopada 2013 roku na: poprowadzenie kabli światłowodowych, doprowadzenie sygnału wizyjnego z kamer wzdłuż torów kolejowych prowadzących od granicy państwa do ul. (...), zlokalizowanie urządzenia typu skaner numerów wagonów kolejowych, ogrodzenie torowiska od ul. (...) do granicy państwa oraz poprowadzenie dróg patrolowych wzdłuż torów. Ponadto wystąpiła o ustalenie wysokości wynagrodzenia na poziomie 319.800 zł.

Jednocześnie pozwana w dacie tej wstrzymała prace nad wykonaniem dokumentacji projektowej do czasu podpisania stosownego aneksu uwzględniającego zgłoszone przez nią wymogi.

W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 7 marca 2013 roku powód ponowił prośbę o spotkanie z pozwaną, na którym miały zostać omówione zgłaszane przez nią sporne zagadnienia. Jednocześnie wskazano, że przedstawione przez (...) sp. z o.o., a zgłaszane przez służby graniczne rozwiązania, mieszczą się w zakresie zleconych do wykonania prac projektowych w umowie z dnia 8 listopada 2012 roku.

W piśmie z dnia 13 marca 2013 roku (...) Sp. z o.o. wskazała, że prace projektowe zostaną wznowione po uzyskaniu akceptacji zamawiającego dla zmian umowy w zakresie proponowanym przez pozwaną.

W odpowiedzi z dnia 19 marca 2013 roku powód ponownie zwrócił się z propozycją spotkania w celu ustalenia zakresu wykonanych prac oraz dokonania uzgodnień w zakresie niezbędnym do prawidłowego zrealizowania przedmiotu umowy, jak również omówienia zagadnień zgłoszonych przez pozwaną, a dotyczących przedmiotu umowy.

W piśmie z dnia 20 marca 2013 roku strona pozwana wezwała stronę powodową, aby ta w terminie siedmiu dni doręczyła rysunek pt. Koncepcja w skali 1:1000 obszar D wariant I wraz z opisem oraz z dodatkowymi wytycznymi pod rygorem odstąpienia od umowy na podstawie art. 640 k.c.

W dniu 28 marca 2013 roku strona powodowa ustosunkowując się do pisma pozwanej wskazała na postanowienia przedstawionej w ramach zamówienia publicznego dokumentacji, znajdującej się w posiadaniu pozwanej, obejmujące sporny zakres prac (stanowiących załącznik do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, Rysunku Pz-l oraz Koncepcji P. (...) Przejścia G. w B. Opis Techniczny Projekt Zagospodarowania Terenu). Jednocześnie poinformowano o braku podstaw do odstąpienia od umowy przez pozwaną i wezwano ją do kontynuowania prac w celu terminowego wykonania umowy.

W następstwie powyższego pozwana przedstawiła zakres prac na dzień ich wstrzymania, tj. 6 marca 2013 roku, dalej utrzymując, że wstrzymanie prac nastąpiło z winy powoda. Ponownie wskazała, że bez uwzględnienia jej stanowiska dotyczącego modyfikacji umowy z dnia 8 listopada 2012 roku brak jest podstaw do przeprowadzenia spotkania z powodem.

W dniu 3 kwietnia 2013 roku pozwana wysłała do powoda pismo informując o odstąpieniu od umowy z dnia 8 listopada 2013 roku z winy zamawiającego w oparciu o art. 640 k.c. Jako powód swej decyzji wskazała brak współpracy ze strony powoda w zakresie dokonania – postulowanych w oparciu o wytyczne służb granicznych przekraczających zakres umowy – zmian w umowie.

W piśmie z dnia 3 kwietnia 2013 roku powód ponownie zwrócił się do pozwanej o przekazanie informacji o wznowieniu prac projektowych związanych z realizacją umowy z dnia 8 listopada 2012 roku oraz nadesłanie informacji o dalszym postępie prac, zarazem zastrzegając ostatecznie termin 7 dni na przedstawienie tych informacji.

Pismem z dnia 12 kwietnia 2013 roku powód odstąpił za 7-dniowym okresem wypowiedzenia od umowy z dnia 8 listopada 2012 roku w oparciu o § 8 ust. 3 tejże umowy z uwagi na uchybienie przez pozwaną postanowieniom § 5 ust. 2 Umowy z dnia 8 listopada 2012 roku oraz nieuzasadnione wstrzymanie przez nią prac projektowych. Powód wskazał nadto, że wykonane do dnia odstąpienia od umowy i przekazane mu prace projektowe nie posiadają wymaganych uzgodnień i pozwoleń, do których pozwana była zobowiązana w oparciu o postanowienia § 3 umowy. Odstępując od umowy powód wskazał zatem, że przekaże pozwanej uzyskaną dotychczas dokumentację projektową w terminie 7 dni od dnia zwrotu przez wymienioną na podany rachunek bankowy kwoty 107.932,50 zł z tytułu pobranego wynagrodzenia oraz wypłaty 16.605 zł z tytułu kar umownych. Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanej w dniu 16 kwietnia 2013 roku.

Pismem z dnia 7 maja 2013 roku powód wysłał pozwanej dodatkowe wezwanie do zapłacenia kwoty 124.536,50 zł w terminie ostatecznym do dnia 24 maja 2013 roku (data doręczenia – 13 maja 2013 roku).

Pomimo odstąpienia przez powoda od umowy z dnia 8 listopada 2012 roku i zaproponowania przez niego zwrotu dotychczas uzyskanej dokumentacji, pozwana nie dokonała zwrotu uzyskanego dotychczas świadczenia.

Pismem z dnia 17 kwietnia 2013 roku pozwana przesłała powodowi opracowane do dnia 6 marca 2013 roku dokumenty z żądaniem uiszczenia za nie zapłaty w brakującej części, tj. 18.081 zł.

Odpowiadając na powyższe pismo powód podtrzymał swe stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 12 kwietnia 2013 roku.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd uznał roszczenie pozwu za zasadne w całości. Wskazał, iż z analizy dokumentacji załączonej do akt sprawy wynikało, że zawarte w niej zapisy dotyczące przedmiotu zamówienia charakteryzował duży stopień ogólności i brak precyzji, w tym wskazania dokładnych parametrów. W ich świetle nie ulegało jednak wątpliwości – wbrew odmiennemu stanowisku pozwanej, w tym W. P. – że zgodnie z § 1 ust. 2 i 3 umowy z dnia 8 listopada 2012 roku oraz uzupełniającym je postanowieniom (...) oraz wariantu I koncepcji, wykonawca został zobowiązany do opracowania dokumentacji przebudowy (...) Przejścia G. w B., w tym m.in. wykonania projektów budowlanych: budynku wielofunkcyjnego na potrzeby służb granicznych, budynku do obsługi skanera, dróg i chodników, infrastruktury telekomunikacyjnej oraz sieci światłowodowej i miedzianej, przyłącza do sieci teletechnicznych oraz systemu monitoringu wizyjnego C. i pogrodzenia terenu inwestycji, który miał obejmować działki (...) obręb B..

Sąd zauważył, że powyższe potwierdził również świadek P. T., dokonujący na przełomie października/listopada 2012 roku wizji lokalnej na odcinku od stacji kolejowej do przejścia granicznego. Wprawdzie świadek ten negował, aby przedmiotem zainteresowania był obszar nieobjęty wariantem I koncepcji – wielkości około 500 metrów oddzielający stację kolejową w B. od przejścia granicznego – tym niemniej powyższe nie zasługiwało na podzielenie. Pozostawało bowiem w opozycji do jego zeznań, w których wskazywał, że przedmiotem zainteresowania był cały 4-kilometrowy odcinek terenu od stacji B. do granicy. Okoliczność ta – biorąc pod uwagę czas czynienia spostrzeżeń, tj. przed zawarciem umowy z dnia 8 listopada 2012 roku – winna zatem wzbudzić określone zastrzeżenia pozwanej odnośnie niespójności zapisów (...) oraz wariantu I koncepcji i skutkować podjęciem stosownych działań w celu ich wyjaśnienia. Odstąpienie od podjęcia stosownych kroków w tym kierunku należało więc zdaniem Sądu traktować jako akceptację ze strony pozwanej dla treści (...) i wynikających z niej ogólnych postanowień. Tym bardziej, że(...) stanowiło pewne ramy, w oparciu o które wykonawca winien sporządzić konkretne i szczegółowe projekty budowlane. Znajdywało to również potwierdzenie w zeznaniach świadka A. P., która podała, że na skutek zgłoszenia przez Izbę Celną dodatkowych wymogów parametrów budynku służącego do obsługi skanera, zaakceptowano powiększenie jego wymiarów zgodnie z wnioskiem.

W związku z powyższym Sąd podzielił argumentację powoda, zgodnie z którą ogólny charakter zapisów (...)oraz wariantu I koncepcji, nie skutkował koniecznością automatycznego rozszerzenia przedmiotu zamówienia. Celem sporządzenia tego dokumentu było bowiem dokładne zakreślenie założeń prac, których wykonanie zlecono pozwanej. Sąd zaznaczył, że choć postanowienia (...) wraz z wariantem I koncepcji cechował pewien stopień uogólnienia, mogący skutkować rozbieżnościami co do konkretnych rozwiązań (za które z mocy art. 29 i 30 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych odpowiedzialność ponosi strona powodowa), to pozwana, będąca profesjonalistą w branży projektowej – jaki to wymóg nakładał na nią również pkt 5 ppkt 1b (...) – nie podjęła decyzji o zwróceniu się do zamawiającego – ogłaszającego przetarg o wyjaśnienie treści (...) w trybie art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych. Pozwana miała bowiem nie tylko uprawnienie, lecz także obowiązek zwrócenia się do zamawiającego o wyjaśnienie (...) w kontekście występującej w jej treści niejasności i rozbieżności.

Sąd podkreślił, że niezależnie od powyższego pozwana powinna zwrócić się do powoda z prośbą o wyjaśnienie postanowień (...) i jej załącznika wariantu I koncepcji także z uwagi na cel inwestycji i zapis o konieczności dokonania niezbędnych uzgodnień ze służbami działającymi na Kolejowym Przejściu G. w B.. Nie ulega bowiem wątpliwości, że pozwana, jako profesjonalista miała świadomość tego, że jej założeniem było całościowe opracowanie dokumentacji projektowej przebudowy (...) Przejścia G. w B..

Sąd zwrócił również uwagę, na postawę strony pozwanej po uzyskaniu stosownych wytycznych od Izby Celnej w O. i (...) Oddziału Straży Granicznej. Mianowicie wymieniona nie tyle podjęła starania o wyjaśnienie rysujących się na ich tle rozbieżności odnośnie sposobu realizacji projektu ze stroną powodową, ale wystąpiła z żądaniem dokonania zmian – niepoddających się negocjacjom – w umowie z dnia 8 listopada 2012 roku, w tym zwiększenia kwoty należnego jej wynagrodzenia. Jednocześnie, nie czekając na odpowiedź strony przeciwnej, wstrzymała dalsze prace nad projektem. Powód zaś wielokrotnie, w tym w pismach z dnia 5, 7 i 19 marca 2013 roku, wnosił bezskutecznie o zorganizowanie w trybie § 5 pkt 2 umowy z dnia 8 listopada 2012 roku spotkania – który to obowiązek nota bene ciążył na pozwanej – na którym podjęte zostałyby rozmowy mające na celu sfinalizowanie zadania.

Odnosząc się natomiast do zgłoszonego przez pozwaną w piśmie z dnia 6 marca 2013 roku żądania zwiększenia wynagrodzenia Sąd stwierdził, że poprzez odstąpienie od podjęcia przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. działań w oparciu o art. 38 ustawy – Prawo zamówień publicznych, przejęła ona na siebie ryzyko, iż określone umową z dnia 8 listopada 2012 roku wynagrodzenie ryczałtowe (§ 4 pkt 1) obejmuje wszystkie koszty związane z realizacją prac objętych dokumentacją. Jednocześnie według Sądu pozwana nie wykazała – a to na niej jako stronie wywodzącej z danej okoliczności skutki prawne, ciążył ten obowiązek – aby sporny zakres prac nie został ujęty w dokumentacji dotyczącej udzielonego przez powoda zamówienia publicznego i aby nie miała, ani nie mogła mieć, o nim wiedzy w dacie zawarcia umowy z dnia 8 listopada 2012 roku. Z tego też względu Sąd podzielił zapatrywanie strony powodowej, że odstąpienie przez pozwaną od umowy z dnia 8 listopada 2012 roku na podstawie art. 640 k.c. nie miało oparcia w obiektywnych przesłankach, a zatem było bezskuteczne.

Rozważając z kolei, czy strona powodowa uprawniona była w piśmie z dnia 12 kwietnia 2013 roku do odstąpienia od umowy z dnia 8 listopada 2012 roku z winy pozwanej, Sąd powołał się na zapis § 8 ust. 3 umowy, zgodnie z którym w razie niewykonywania, bądź nienależytego wykonywania umowy przez Wykonawcę, Zamawiający ma prawo odstąpić od umowy za 7-dniowym wypowiedzeniem, co nie zwalnia Wykonawcy z zapłacenia kary umownej. Jednocześnie zdaniem Sądu z uwagi na fakt, że strony umowy nie wskazały terminu odstąpienia od umowy, zastosowanie powinien znaleźć art. 635 k.c., zgodnie z treścią którego, jeżeli przyjmujący zamówienie (wykonawca) opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający (inwestor) może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. W sprawie nie budziło zaś wątpliwości, że pozwana miała możliwość zapoznać się z treścią oświadczenia o odstąpieniu od umowy jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła, tj. 16 kwietnia 2013 roku. Pozwana tymczasem nie zrealizowała umowy w całości i to z przyczyn leżących po jej stronie. Nie tylko bowiem nie zapoznała się wnikliwie z dokumentacją stanowiącą podstawę umowy z dnia 8 listopada 2012 roku, ale również nie dążyła do wyjaśnienia rozbieżności zaistniałych na tle interpretacji jej zapisów w toku realizacji prac projektowych, a w dniu 6 marca 2013 roku zaprzestała jakichkolwiek działań mających na celu ich wykonanie. Nie miała więc ona woli wywiązania się z zobowiązania do dnia 30 kwietnia 2013 roku, czego dowodzi wprost treść jej pism z 13 i 20 marca 2013 roku, w których to wyrażała brak podstaw do kontynuacji prac.

W świetle powyższego Sąd uznał zatem, że powód był uprawniony do złożenia oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy na mocy § 8 ust. 3 tejże umowy. Nie tylko bowiem wedle treści przedmiotowej umowy, ale również na podstawie art. 494 k.c., miał on prawo wystąpić do pozwanej o zwrot świadczeń, które uzyskała dotychczas w wyniku realizacji dzieła, tj. częściowego wynagrodzenia w kwocie 107.932,50 zł. Jednocześnie w ocenie Sądu słusznie została również naliczona przez powoda kara umowna w oparciu o § 8 pkt 1 ppkt 1 umowy z dnia 8 listopada 2012 roku. Przesłanką jej naliczenia było bowiem zaistnienie okoliczności odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie Wykonawcy, bez konieczności ustalania zawinienia w wystąpieniu takich przyczyn.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie przepisu art. 635 k.c., art. 483 § 1 k.c., art. 484 k.c. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem wraz z ustawowymi odsetkami.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniosła pozwana, która – zaskarżając wyrok w całości – sformułowała następujące zarzuty:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a) art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych poprzez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, co skutkowało uznaniem, iż pozwana ponosi odpowiedzialność za niejasne zapisy zawarte w SIWZ, podczas gdy z treści tego przepisu wynika, że to na powodzie (zamawiającym) spoczywa obowiązek przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,

b) art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych poprzez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, co skutkowało uznaniem, iż pozwana ponosi odpowiedzialność za niejasne zapisy zawarte w SIWZ, podczas gdy z treści tego przepisu wynika, iż przedmiot zamówienia winien być opisany w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, a obowiązek w tym zakresie spoczywał na powodzie (zamawiającym),

c) art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych poprzez jego niewłaściwą wykładnię, polegającą na przyjęciu, że to pozwana (wykonawca) odpowiada za brak precyzji i duży stopień ogólności sformułowań zawartych w (...),

d) art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych poprzez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, co skutkowało uznaniem, iż zakres świadczenia pozwanej (wykonawcy) nie musi być tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie, podczas gdy z treści tego przepisu wynika wyraźnie, iż zakres świadczenia wykonawcy jest tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie,

e) art. 635 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że pozwana (przyjmująca zamówienie) opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołała je ukończyć w czasie umówionym, co skutkowało uznaniem, iż oświadczenie z dnia 12 kwietnia 2013 roku o odstąpieniu od umowy z dnia 8 listopada 2012 roku złożone przez stronę powodową jest skuteczne, podczas gdy pozwana wykazała szereg zdarzeń oraz okoliczności przemawiających za uznaniem, że była skłonna wykonać przedmiot umowy z uwzględnieniem wprowadzenia koniecznych zmian,

f) art. 640 k.c. przez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że powód (zamawiający) współdziałał z pozwaną (przyjmującą zamówienie), co skutkowało uznaniem, że oświadczenie pozwanej z dnia 3 kwietnia 2012 roku o odstąpieniu od umowy było nieskuteczne, podczas gdy takiego współdziałania nie było,

g) art. 644 k.c. poprzez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, mimo wykazania przez pozwaną, że w sytuacji odstąpienia od umowy przez zamawiającego, za które ponosi on odpowiedzialność, dokonane odstąpienie na podstawie art. 635 k.c. jest bezskuteczne i w tej sytuacji należy je traktować jak odstąpienie na podstawie art. 644 k.c.;

2) naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik postępowania:

a) art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie części zebranego w sprawie i niekwestionowanego materiału dowodowego, tj. dokumentu w postaci planszy zagospodarowania terenu, na którym znajdują się podpisy i pieczęcie Służb G.;

b) art. 232 k.p.c. w zw. z art. 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że pozwana nie wywiązała się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z której wywodzi skutki prawne, tj., że sporny zakres prac nie został ujęty w dokumentacji dotyczącej udzielonego przez powoda zamówienia publicznego i aby pozwana nie miała ani nie mogła mieć o nim wiedzy w dacie zawarcia umowy z dnia 8 listopada 2012 roku oraz że pozwana winna podjąć działania zmierzające do wyjaśnienia istniejących wątpliwości odnośnie zakresu prac,

c) art. 233 k.p.c. przez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie faktów niedochowania należytej staranności, wymaganej od przedsiębiorcy oraz niepodjęcia żadnych starań o wyjaśnienie rysujących się rozbieżności i wystąpienia z żądaniem dokonania zmian, nie poddających się negocjacjom,

d) art. 233 § 1 i 2 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo – z pominięciem zasad obowiązujących w Prawie zamówień publicznych – wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającej na zupełnym pominięciu dla oceny faktu wykazania należytej staranności, podjętych przez pozwaną działań zmierzających do wyjaśnienia rysujących się wątpliwości, a w konsekwencji błędnym przyjęciu, zarówno na etapie subsumpcji, jak i wyrokowania, że pozwana nie wykazała przesłanek warunkujących możliwość odstąpienia od umowy z winy powoda (zamawiającego).

Wskazując na powyższe, skarżąca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Jako ewentualny zgłosiła wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się niezasadna.

Ustalenia faktyczne stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku zostały poczynione przez Sąd pierwszej instancji prawidłowo. Znajdują one oparcie w przeprowadzonych w sprawie dowodach – głównie z dokumentów – ocenionych z poszanowaniem zasad wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny podziela je zatem i przyjmuje za własne.

Ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji nie zostały skutecznie zakwestionowane w apelacji. Sformułowane w niej zarzuty naruszenia art. 233 k.p.c. są w sposób oczywisty chybione. Niezależnie od tego, że skarżący nie wskazał o który przepis wymienionego artykułu mu chodzi tj. sformułowany w § 1 czy też w § 2, to ani treść zarzutów ani argumentacja przytoczona w uzasadnieniu apelacji nie uzasadniają naruszenia przepisów, które – przypomnieć w tym miejscu należy – dotyczą oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów (§ 1) oraz oceny odmowy przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkód stawianych przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu (§ 2). Skuteczność tego rodzaju zarzutu uzależniona jest bowiem od wykazania przez skarżącego, że zostały naruszone reguły oceny określone w wymienionym przepisie w odniesieniu do konkretnie wskazanych przez niego, przeprowadzonych przez sąd dowodów, albo odmowy przedstawienia czy przeszkodom stawianym przez przeprowadzeniu również konkretnych dowodów. Tego rodzaju argumentacji skarżący zaś nie przedstawił, a treść zarzutu i jego uzasadnienie wskazują, że skarżący w istocie kwestionuje nie tyle ocenę dowodów, co poczynione w oparciu o te dowody ustalenia oraz wnioski w zakresie dochowania przez pozwaną należytej staranności.

Chybione są także pozostałe zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego.

Art. 227 k.p.c. nie przewiduje, ani nie określa uprawnień sądu związanych z rozpoznawaniem sporu, lecz wyznacza granice, w jakich podawane fakty mogą być przedmiotem dowodu w postępowaniu cywilnym. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. ma zatem rację bytu tylko w sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności niemające istotnego znaczenia w sprawie, co mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a jego pośrednie naruszenie może polegać na odmowie przeprowadzenia przez sąd dowodu z uwagi na powołanie go do udowodnienia okoliczności niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sytuacji, kiedy ocena ta była błędna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2008 roku, II PK 47/08, LEX nr 500202; z dnia 11 maja 2005 roku, III CK 548/04, LEX nr 151666 czy postanowienie z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 970/00, Lex nr 52753.). Z tego względu przyjmuje się, że sam art. 227 k.p.c. nie może być podstawą skutecznego zarzutu, bez równoczesnego powołania uchybienia innym przepisom postępowania, istotnym dla podejmowania decyzji dowodowych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2011 roku, I CSK 237/10, LEX nr 784978; z dnia 6 października 2009 roku, II UK 47/09, LEX nr 559955; z dnia 12 lutego 2009 roku, III CSK 272/08, LEX nr 520039 czy postanowienie z dnia 9 września 2011 roku, LEX nr 1043961). Tymczasem powołanym przez skarżącego w powiązaniu z art. 227 k.p.c. przepisom postępowania Sąd pierwszej instancji nie uchybił.

Artykuł 217 § 2 k.p.c. w aktualnym brzmieniu, oparty na systemie dyskrecjonalnej władzy sędziego, stanowi, że sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez owej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Sąd zaś w ogóle nie korzystał z uprawnienia przewidzianego w tym przepisie, a zatem nie mógł go naruszyć

Z kolei adresatem norm wysłowionych w art. 232 k.p.c. i art. 3 k.p.c. nie jest sąd, lecz strony, nie można zatem zarzucać, że Sąd je naruszył.

Dodać trzeba, że nietrafny jest także przywołany w tym kontekście zarzut naruszenia art. 6 k.c. Przepis ten rozstrzyga o ciężarze dowodu w znaczeniu materialnoprawnym, wskazuje bowiem kogo obciążają skutki niewypełnienia obowiązku udowodnienia istnienia prawa. Do jego naruszenia dochodzi wtedy, gdy sąd orzekający przypisuje obowiązek dowodowy innej stronie, niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne. Tego zaś skarżący Sądowi pierwszej instancji nie zarzuca.

Wreszcie nie sposób także zgodzić się ze skarżącym, że Sąd pierwszej instancji naruszył art. 328 § 2 k.p.c. Naruszenie tego przepisu nie może polegać – co zarzuca skarżący – na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, skoro przepis ten odnosi się nie do oceny dowodów a do uzasadnienia wyroku, wskazując jakie elementy konstrukcyjne uzasadnienie to winno zawierać. Dodatkowo zauważyć trzeba, że zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych przypadkach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia. O skutecznym jego postawieniu można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej. Tego rodzaju zarzutu nie można zaś w żadnym razie postawić wyjątkowo wnikliwemu uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, w którym Sąd ustalił podstawę faktyczna rozstrzygnięcia oraz wyjaśnił podstawę prawna wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Podsumowując powyższe rozważania, należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się zarzucanych mu naruszeń prawa procesowego. Dlatego Sąd odwoławczy w pełni podzielił ustalenia Sądu pierwszej instancji i przyjął je za własne, uznając za zbędne ich ponowne przytaczanie. Na aprobatę – w ocenie Sądu Apelacyjnego – zasługuje także ocena prawna dokonanych ustaleń.

Pozwana – w obronie przed żądaniem zwrotu części uiszczonego wynagrodzenia, które otrzymała od powoda na mocy umowy oraz przewidzianej w tej umowie kary umownej, wywodzonego przez powoda z faktu odstąpienia przez niego od umowy – powołała się na swoje wcześniejsze odstąpienie od umowy w oparciu o art. 640 k.c. W pierwszej kolejności zatem ocenie podlegała skuteczność złożonego przez pozwaną oświadczenia, a w konsekwencji na etapie postepowania apelacyjnego ocena zarzutu naruszenia art. 640 k.c.

Skarżąca formułując zarzut błędnej wykładni przepisu art. 640 k.c. w istocie – na co wskazuje treść zarzutu – zarzuca błędne jego zastosowanie Zarzut ten jest nietrafny. Sąd pierwszej instancji – zdaniem Sądu Apelacyjnego – nie dopuścił się naruszenia tego przepisu w żadnej z wymienionych postaci.

Przepis art. 640 k.c. dotyczy braku współdziałania ze strony zamawiającego potrzebnego do wykonania dzieła. Przepisy regulujące umowę o dzieło nie zawierają postanowień szczególnych, określających, czy i w jakim zakresie na zamawiającym ciąży obowiązek współdziałania z przyjmującym zamówienie przy wykonywaniu dzieła. Analiza istoty umowy o dzieło prowadzi zaś do wniosku, że o tym, czy i w jakim zakresie taki obowiązek współdziałania obciąża zamawiającego, decyduje bądź właściwość wykonywanego dzieła (bez współdziałania zamawiającego wykonanie dzieła nie jest w ogóle możliwe), bądź też treść umowy. W innych natomiast wypadkach, chociażby nawet za współdziałaniem przemawiał interes przyjmującego zamówienie, nie może on żądać współdziałania od zamawiającego. Współdziałanie stron umowy o dzieło w praktyce z reguły polega na dokonywaniu czynności faktycznych lub prawnych, koniecznych z punktu widzenia procesu wytwarzania dzieła (np. dostarczenie planów, materiałów, udzielenie wskazówek), bądź też na umożliwieniu przyjmującemu zamówienie wykonania zdjęć, wpuszczeniu na teren budowy, udostępnieniu pomieszczeń itp. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 1999 roku, II CKN 426?98 , OSNC 2000/2/32).

Umowa stron wprost nie przewidywała po stronie zamawiającego obowiązku współdziałania. Trudno także wywieść obowiązek współdziałania zamawiającego w takiej postaci jaką określiła pozwana w wezwaniu z dnia 20 marca 2013 roku z właściwości dzieła będącego przedmiotem umowy.

Brak potrzebnego współdziałania zamawiającego nie może oczywiście polegać na odmowie przez zamawiającego zawarcia aneksu do umowy, w którym rozszerzony zostanie zakres przedmiotu zamówienia i ustalone zostanie nowe, wyższe wynagrodzenie. Takie było zaś w istocie żądanie ze strony pozwanej, którego niewypełnienie było przyczyną odstąpienia przez pozwaną od umowy. Formalnie bowiem wprawdzie pozwana – odstępując od umowy – powołała się na niedostarczenie przez zamawiającego w terminie określonym we wcześniejszym wezwaniu „opracowania koncepcyjnego zagospodarowania terenu wzdłuż linii kolejowej od ulicy (...) do granicy Państwa określonego w wezwaniu jako rysunek pt. Koncepcja skala 1:1000 obszar D wariant I wraz z opisem”, jednakże w świetle treści korespondencji poprzedzającej oświadczenie o odstąpieniu oraz uzasadnienia przytoczonego w samym oświadczeniu o odstąpieniu od umowy nie sposób uznać, że owo „opracowanie koncepcyjne” było potrzebne do wykonania umowy. Tylko zaś brak współdziałania w takim zakresie upoważnia przyjmującego zamówienie – w świetle art. 640 k.c. – do odstąpienia od umowy.

Nie negując tego, że zapisy umowy i stanowiących jej integralna część dokumentów charakteryzuje duży stopień ogólności i brak precyzji, jak ustalił Sąd pierwszej instancji, wskazać jednak w tym kontekście trzeba, na obowiązki wykonawcy przewidziane w § 5 umowy. Pozwana nie wykazała aby pojawiających się wątpliwości czy też nawet rozbieżności pomiędzy uzyskanymi wytycznymi od Izby Celnej w O. i (...) ogólną koncepcją przebudowy (...) Przejścia G. w B. według załączonego do umowy dokumentu nie można było wyjaśnić i uzgodnić w drodze przewidzianych umową uzgodnień z zamawiającym i służbami działającymi na przejściu granicznym w zakresie przyjętych rozwiązań, w tym na comiesięcznych spotkaniach ze służbami, oraz że do wykonania umowy konieczne było dostarczenie wykonawcy przez zamawiającego w/w „opracowania koncepcyjnego”.

Podsumowując, w ocenie Sądu Apelacyjnego wniosek Sądu pierwszej instancji dotyczący bezskuteczności złożonego przez pozwana oświadczenia o odstąpieniu od umowy jest słuszny.

Nietrafny jest także zarzut naruszenia art. 635 k.c.

Według art. 635 k.c., jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przez upływem terminu do wykonania dzieła. Dla realizacji tego uprawnienia istotne jest, aby opóźnienie nie wynikało z przyczyn leżących po stronie zamawiającego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2006 roku, I CSK 129/06, niepubl.). Uwzględniając to zastrzeżenie, należy podzielić także pogląd, że w świetle art. 635 k.c. nie są istotne przyczyny, dla których wykonawca opóźnia się z wykonaniem robót, co oznacza, że możliwe jest skorzystanie przez inwestora z uprawnienia do odstąpienia od umowy nawet wtedy, gdy wykonawca nie popada w zwłokę.

W świetle ustalonych w sprawie okoliczności, zgodzić się należy w zupełności z Sądem pierwszej instancji, że złożone przez powoda w dniu 12 kwietnia 2013 roku oświadczenie o odstąpieniu od umowy było skuteczne.

Przypomnieć należy, że zgodnie z umową termin wykonania umowy upływał w dniu 30 kwietnia 2013 roku. Pozwana wstrzymała się z wykonaniem prac projektowych na początku marca 2013 roku, o czym poinformowała powoda pismem z dnia 6 marca 2013 roku. Następnie pismem z dnia 13 marca 2013 roku poinformowała powoda, że wznowi prace dopiero po uzyskaniu akceptacji zamawiającego dla zmiany umowy w zakresie rozszerzenia przedmiotu umowy i zmiany wynagrodzenia. Z dalszej korespondencji wynika, że prac nie podjęła, a co więcej - w dniu 3 kwietnia 2013 roku złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

W tych okolicznościach wniosek, że pozwana na dzień złożenia przez powoda oświadczenia o odstąpienia od umowy „opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym”, jest całkowicie uprawniony.

W zupełności też zgodzić się należy z Sądem pierwszej instancji, że ustalone w sprawie okoliczności nie dostarczyły podstaw do twierdzenia, że to brak współpracy ze strony zamawiającego spowodował niemożność wykonania umowy. Przeciwnie – ustalone w sprawie okoliczności wskazują na to, ze pozwana nie realizowała umowy z przyczyn leżących po jej stronie. Słusznie Sąd wskazał, ze pozwana „…nie tylko nie zapoznała się wnikliwie z dokumentacją stanowiącą podstawę umowy z dnia 8 listopada 2012 roku, ale również nie dążyła do wyjaśnienia jej zapisów w toku realizacji praz projektowych (…). Nie można mieć tym samym wątpliwości, że nie miała ona woli wywiązania się z zobowiązania do dnia 30 kwietnia 2013 roku”.

Przepis art. 635 k.c. nie określa konsekwencji odstąpienia od umowy, wobec tego należy sięgnąć do unormowania art. 494 k.c., który nakłada na strony obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń, a odstępującego od umowy uprawnia do żądania naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

W sprawie nie miał zastosowania art. 644 k.c., którego naruszenie przez niezastosowanie zarzuca skarżąca. Powód nie skorzystał bowiem z uprawnienia do odstąpienia do umowy na podstawie tego przepisu,. Odstępując od umowy powołał się na „brak współdziałania i niewykonywanie przedmiotu umowy” oraz zastrzeżone w umowie prawo odstąpienia.

Nie trafne są także pozostałe zarzuty naruszenia prawa materialnego.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że Sąd Apelacyjny w całości podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji w kwestii wykładni art. 38 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych, któremu dał także wyraz Sąd Najwyższy w przywołanym przez Sąd pierwszej instancji wyroku z dnia 5 czerwca 2014 roku, IV CSK 626/13; LEX nr 1491332, a także Sąd Apelacyjny w Krakowie z dnia 12 maja 2015 roku, I A Ca 287/15, LEX nr 1745564. Nie znajdując potrzeby ponownego przytaczania argumentów na rzecz dokonanej przez Sąd pierwszej instancji wykładni, podkreślić jedynie trzeba, że nałożenie ww. obowiązku uwarunkowane jest wątpliwościami występującymi po stronie wykonawcy.

Chybione są zatem także zarzuty naruszenia art. 15 ust. 1, art. 29 ust. 1 p.z.p. i art. 140 ust. 1 p.z.p. W istocie bowiem pozwana powołując się na te przepisy uzasadnia naruszenie art. 38 p.z.p.

Sąd pierwszej instancji bardzo szczegółowo wskazał na istniejące wątpliwości i równie szczegółowo wyjaśnił dlaczego pozwaną obciążał obowiązek zażądania wyjaśnień w trybie art. 38 p.z.p. Stanowisko Sądu pierwszej instancji w tym zakresie Sąd Apelacyjny w zupełności podziela.

Odnosząc się natomiast do argumentów podniesionych w apelacji wskazać więc jedynie trzeba w szczególności, że oczywiście chybiony, jako nieznajdujący uzasadnienia w poczynionych przez Sąd ustaleniach, jest argument, że pozwana miała prawo oczekiwać, że powód nie będzie żądał wykonania części prac nieobjętych wariantem I, a objętych wariantem II, gdyż w ogóle nie chodzi o wykonanie prac nieobjętych wariantem I, a o uszczegółowienie prac objętych tym wariantem. W świetle postanowień zawartej umowy zobowiązujących pozwaną do dokonywania ze służbami działającymi na przejściu granicznym uzgodnień niezbędnych do prawidłowego wykonania przedmiotu umowy, ale także działań podjętych przez pozwaną w tym zakresie, nie przekonuje też argument, że znajdujące się na planszy zagospodarowania terenu podpisy i pieczęcie służb granicznych mogły sugerować, że wariant I koncepcji przebudowy został w całości uzgodniony z ww. służbami.

Ze wskazanych wyżej przyczyn apelacja powódki, jako niezasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach instancji odwoławczej orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

(...)