Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 stycznia 2016 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Zofia Kubalska

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 2016 roku w Lublinie

sprawy W. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 18 grudnia 2014 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala W. R. prawo do emerytury od dnia 28 października 2015 roku.

Sygn. akt VIII U 223/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 grudnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił W. R. prawa do emerytury. W uzasadnieniu swego stanowiska organ rentowy, powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 tekst jednolity ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) wskazał, że wnioskodawca wykazał na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat, 3 miesiące i 2 dni, w tym okres 5 lat 8 miesięcy i 3 dni pracy w szczególnych warunkach. Osiągnął wiek emerytalny 60 lat, ale przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Organ rentowy nie uwzględnił, jako pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia wnioskodawcy: od dnia 18 listopada 1980 roku do dnia 11 czerwca 1987 roku w (...) w P. ponieważ w przedłożonym świadectwie pracy z dnia 17 września 2003 r. błędnie podano imię ojca skarżącego oraz wskazano, iż wnioskodawca pracował na stanowisku „maszynisty koparki” co jest niezgodne ze stanowiskami pracy w tym zakładzie (maszynista spycharki i maszynista koparki) określonymi w świadectwie pracy z dnia 13 czerwca 1987 r. ( k.32 a.e.).

W dniu 21 stycznia 2015 roku W. R. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany i ustalenia mu prawa do emerytury. Wskazał, że jego praca na stanowisku pomocnika maszynisty oraz następnie maszynisty spycharki w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach. W zakwestionowanym świadectwie pracy błędnie wpisano imię jego ojca podając A. zamiast A.. Świadectwo pracy nie może być sprostowane, bowiem zakład pracy Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) już nie istnieje. Pracował w nim na dwóch stanowiskach, jako maszynista spycharki a następnie jako maszynista koparki (k. 2-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji (k. 5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W. R. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna).

W dniu 3 grudnia 2014 roku złożył wniosek o ustalenie prawa do emerytury (k.1-4 a.e). Dołączył do niego między innymi: świadectwo pracy z dnia 12 czerwca 1987 roku wystawione przez Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w P. z którego wynika, iż w okresie od 18 listopada 1980 roku do 11 czerwca 1987 roku zajmował stanowiska maszynisty spycharki i maszynisty koparki (k. 11 a.e.), wystawione przez (...)w W. sporządzone na podstawie akt osobowych świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w powyższym przedsiębiorstwie z którego wynika, że wnioskodawca w okresie od 18 listopada 1980 roku do 11 czerwca 1987 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku maszynisty koparki wykonywał prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych określone w wykazie A dziale V , poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) wymienionym w wykazie A dziale V poz. 3, pkt 2 załącznika 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra – Kierownika Urzędu Ochrony (...) z 2 sierpnia 1985 roku w sprawie wykazów prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, uprawniających do niższego wieku emerytalnego (świadectwa pracy k. 11, 12 a.e.), oraz świadectwo pracy z 31 sierpnia 1979 roku z (...) Przedsiębiorstwa Budownictwa (...) w P. z którego wynika, iż od 26 marca 1975 roku do 31 sierpnia 1979 roku wnioskodawca był zatrudniony na stanowiskach: montażysty torowisk, pomocnika maszynisty i maszynisty koparki (świadectwo pracy k. 10 a.e.).

Zaskarżoną decyzją z dnia 18 grudnia 2014 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z uwagi na nieudowodnienie wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że wnioskodawca legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 roku stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 25 lata, 3 miesiące i 2 dni, w tym 24 lata, 8 miesięcy i 9 dni okresów składkowych, oraz 6 miesięcy i 23 dni okresów nieskładkowych (bezsporne - karta przebiegu zatrudnienia k.31 a.e., decyzja k.32 a.e.).

W dniu 28 października 2015 roku W. R. złożył wniosek o wykreślenie z rejestru członków Otwartych Funduszy Emerytalnych i przekazanie do Budżetu Państwa środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku w Otwartych Funduszach Emerytalnych (k.34, 38 a.s.).

Wnioskodawca odbywał służbę wojskową w dwóch etapach. Po odbyciu pierwszej części od 30 kwietnia 1974 roku do 27 sierpnia 1974 roku (książeczka wojskowa k. 16-17 a.s.), podjął pracę w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P.. Został zatrudniony w dniu 25 marca 1975 roku, na podstawie umowy o pracę na okres próbny, wstępny a następnie na czas nieokreślonym, na stanowisku montażysty torowisk (akta osobowe k. 28 a.s.- umowa o pracę z 25 marca 1975 roku). Od 1 stycznia 1976 roku został zatrudniony na stanowisku pomocnika maszynisty spycharki (akta osobowe k. 28 a.s., protokół zaszeregowania z 31 grudnia 1975 roku). Do jego obowiązków należała obsługa, naprawa i czyszczenie spycharki gąsiennicowej S.. Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, od 7 do 15. Samodzielnie wykonywał czynności obsługi spycharki jako pomocnik maszynisty ucząc się ją obsługiwać. Jego przełożony nadzorował jego pracę. Konserwacją i naprawą sprzętu zajmował się po godzinach pracy. Samodzielnie nie wykonywał niwelacji terenu. Zajmował się tym jego przełożony – mistrz maszynista. Wówczas wnioskodawca siedział z boku w spycharce i obserwował jego pracę. W dniach tych samodzielnie pracował zwykle przez około pięć godzin, dwie –trzy godziny pracował uczący go maszynista. Po uzyskaniu uprawnień w dniu 15 lutego 1976 roku, od dnia 1 marca 1976 roku wnioskodawcy powierzono stanowisko maszynisty spycharki (akta osobowe k. 28 a.s. – odpis uprawnień z 15 lutego 1976 roku, zaświadczenie z działu zatrudnienia z dnia 6 marca 1976 roku) i została przydzielona do pracy spycharka S. 100 km. Pracował wówczas po 12 godzin dziennie. Jego przełożonym był kierownik zakładu (...). Pracował na budowach robiąc wykopy pod bloki i wyrównując teren. Z uwagi na bardzo głośne silniki obsługiwanego sprzętu, pracował w ochraniaczach. Na każdej budowie była jedna spycharka. Otrzymywał dodatek z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W dniu 18 maja 1976 roku W. R. został powołany na do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Po jej odbyciu w dniu 23 grudnia 1977 roku, w dniu 1stycznia 1978 roku powrócił do macierzystego zakładu pracy. Pracował tak samo jak przed powołaniem do służby wojskowej jako maszynista, obsługując spycharkę S. do dnia 31 sierpnia 1979 roku (zeznania wnioskodawcy k.12v-13 a.s., zeznania świadka L. L. k.32v-33 a.s., książeczka wojskowa k. 16-17 a.s., akta osobowe k. 28 a.s.- odpis karty powołania, umowa o pracę z 5 stycznia 1978 r., świadectwo pracy z 31 sierpnia 1979 r.).

W dniu 18 listopada 1980 roku wnioskodawca został zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P., na podstawie umowy o pracę, na okres próbny, następnie na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku maszynisty spycharki. Pracował w kamieniołomie w K. D. i N. spychając kamień ze skarp przy pomocy spycharki S. 100 km. W dniu 19 maja 1984 roku zdobył uprawnienia do obsługi koparki kategorii 2. Po ich otrzymaniu pracował przy budowie tam i regulacji rzeki W.. Pracował na odcinku od A. do K., obsługując koparkę gąsiennicową U. przytwierdzoną do promu. Przesypywał kamień z promów na wały łyżką o pojemności 1,2 metra sześciennego. Obsługiwał również koparkę W., jednonaczyniową, o pojemności łyżki 0,7. Ładował nią kamień na samochody. Podlegał wówczas kierownikowi budowy. Pracował w systemie jednozmianowym, cały czas obsługując spycharkę lub koparkę (akta osobowe k. 25 a.s.- umowa z dnia 17 listopada 1980 r., świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 17 września 2013 r., uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych z 19 maja 1984 r. k. 18 a.s., karty obiegowe zmiany, zeznania wnioskodawcy k.13 a.s., zeznania świadka J. P. k. 33 a.s. ).

Przechodząc do oceny materiału dowodowego należy wskazać, że wnioskodawca przedstawił świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. wystawione (...)w W. sporządzone na podstawie akt osobowych, z którego wynika, że wnioskodawca w okresie od 18 listopada 1980 roku do 11 czerwca 1987 roku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty koparki wykonywał prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych określoną w wykazie A dziale V , poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) wymienionym w wykazie A dziale V poz. 3, pkt 2 załącznika 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra – Kierownika Urzędu Ochrony (...) z 2 sierpnia 1985 r. w sprawie wykazów prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, uprawniających do niższego wieku emerytalnego (świadectwa pracy k. 12 a.e.)

Zeznania wnioskodawcy co do okoliczności faktycznych, w tym organizacji zakładów pracy i zajmowanych stanowisk oraz rodzaju obowiązków pracowniczych w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. oraz w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. Sąd uznał za wiarygodne. Są one bowiem wewnętrznie spójne, logiczne i znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków: L. L. (k. 32v-33) i J. P. (k. 33a.s.). Świadkowie w sposób spójny przedstawili istotne dla sprawy okoliczności, jak zakres codziennych prac wnioskodawcy wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu jako maszynisty spycharki w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. oraz jako maszynisty spycharki i koparki w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P.. Relacja świadków w pełni przekonuje, jeżeli zważy się na fakt, iż wspólnie z wnioskodawcą pracowali w tym samym zakładzie pracy. L. L. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. w latach 1968-1986 jako majster sprzętu ciężkiego a świadek J. P. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. w latach 1960-1989 jako operator agregatu. Świadkowie z racji swoich obowiązków pracowniczych znali organizację zakładu pracy, specyfikę czynności wykonywanych na poszczególnych stanowiskach, w tym na stanowisku wnioskodawcy. Mieli bezpośredni kontakt z wnioskodawcą, kiedy ten pracował jako operator sprzętu ciężkiego. Świadek L. L. był przełożonym wnioskodawcy, zaś J. P. mimo zatrudnienia na innym stanowisku w razie potrzeby zastępował nieobecnego operatora i mając wymagane do tego uprawnienia, wykonywał jego obowiązki.

Stałość i powtarzalność tych zdarzeń spowodowały, iż okoliczności zostały zapamiętane i na tyle dobrze utkwiły w pamięci świadków, iż obecnie pomimo upływu czasu byli w stanie rzetelnie je wykazać.

W aktach osobowych znajdują się angaże i zaświadczenia wskazujące, że wnioskodawca w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. od 1 marca 1976 roku (po uzyskaniu w dniu 15 lutego 1976 roku uprawnień) został zatrudniony na stanowisku maszynisty spycharki (akta osobowe k. 28 a.s. – odpis uprawnień z 15 lutego 1976 roku, zaświadczenie z działu zatrudnienia z dnia 6 marca 1976 roku). Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w spójnych i zgodnych zeznaniach świadka L. L. i samego wnioskodawcy, w którzy podali, iż pracował on wówczas przy samodzielnej obsłudze spycharki S. 100 km. Ustalenia te pozwalają na uznanie, iż w okresie od 1 marca 1976 roku do 31 sierpnia 1979 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę maszynisty ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych

Znajdujące się w aktach osobowych wnioskodawcy z Przedsiębiorstwa Budownictwa (...) w P. dokumenty umowa o pracę, karty obiegowe zmiany, świadectwa pracy oraz zeznania świadka i wnioskodawcy dowodzą, iż wnioskodawca pracował zarówno jako operator spychaki jak i koparki wykonując w okresie od 18 listopada 1980 roku do 11 czerwca 1987 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę maszynisty ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.

Odwołanie W. R. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Prawo do wcześniejszej emerytury dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z uwagi na datę urodzenia wnioskodawcy, regulują przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440, tekst jednolity) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43, ze zmianami). Prawo do emerytury nabywają ubezpieczeni po osiągnięciu wieku przewidzianego m. in. w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnili enumeratywnie określone przesłanki:

- posiadają okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn,

- legitymują się okresem składkowym i nieskładkowym, o którym mowa w art. 27.

Natomiast, w myśl art. 184 ust. 2 emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) w dziale V, poz. 3 wymienione zostały prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych. Pomocniczo zastosowanie mają przepisy wymienione w wykazie A dziale V poz. 3, pkt 3 załącznika do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazów prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, uprawniających do niższego wieku emerytalnego – prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych. Prace te wnioskodawca wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracy podczas zatrudnienia na stanowisku maszynisty spycharki od 1 marca 1976 roku do 31 sierpnia 1979 roku tj. przez okres 3 lat i 6 miesięcy.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażone między innymi w wyrokach: z dnia 6 kwietnia 2006 roku (III UK 5/06 OSNP z 2007 roku, Nr 7-8, poz. 108), z dnia 9 marca 2010 roku (I UK 333/09 LEX 585739), z dnia 7 grudnia 2010 roku (I UK 203/10 LEX 786370) i z dnia 25 lutego 2010 roku (II UK 215/09 OSNP z 2011 roku, Nr 15-16, poz. 219) okres zasadniczej służby wojskowej podlega zaliczeniu do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach jeśli przed i po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wykonywana jest praca tego rodzaju, a pracownik w ustawowym terminie (najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej) zgłosi swój powrót do tego zatrudnienia.

Zasadniczą służbę wojskową wnioskodawca odbywał w okresie od 18 maja 1976 roku do 27 grudnia 1977 roku. Po zwolnieniu ze służby wojskowej od 1 stycznia 1978 roku powrócił do pracy na to samo stanowisko, które zajmował przed powołaniem. Okres ten podlega więc zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach.

Okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. od 18 listopada 1980 roku do 11 czerwca 1987 roku (7 lat, 3 miesiące i 29 dni) w którym wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako maszynista spychaki i koparki wykonywał pracę maszynisty ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych określoną w wykazie A dziale V , poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) (pomocniczo określoną w wykazie A dziale V poz. 3, pkt 2 załącznika 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra – Kierownika Urzędu Ochrony (...) z 2 sierpnia 1985 roku w sprawie wykazów prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, uprawniających do niższego wieku emerytalnego) również należy zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach.

Zgromadzone dowody pozwalają na uznanie, iż W. R. wykonywał prace w szczególnych warunkach w okresach od 1 marca 1976 roku do 31 sierpnia 1979 roku tj. przez okres 3 lat i 6 miesięcy oraz od 18 listopada 1980 roku do 11 czerwca 1987 roku tj. przez 7 lat, 3 miesiące i 29 dni - łącznie przez 10 lat, 9 miesięcy i 29 dni. Razem z uwzględnionym przez organ rentowy zatrudnieniem w szczególnych warunkach 5 lat, 8 miesięcy i 3 dni, okres pracy pozwalający na ustalenie wnioskodawcy prawa do emerytury na podstawie powołanych przepisów wynosi 16 lat, 6 miesięcy i 2 dni.

Reasumując, W. R. spełnił przesłanki z art. 184 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to jest:

1)  ukończył 60 lat w dniu(...) roku

2)  udowodnił 25 lat zatrudnienia, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

3)  złożył wniosek o wykreślenie z rejestru członków Otwartych Funduszy Emerytalnych i przekazanie do Budżetu Państwa środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku w Otwartych Funduszy Emerytalnych.

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi wskazaniami, zmienił zatem zaskarżoną decyzję, ustalając wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 28 października 2015 roku tj. złożenia przez niego wniosku o wykreślenie z rejestru członków Otwartych Funduszy Emerytalnych i przekazanie do Budżetu Państwa środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku w Otwartych Funduszy Emerytalnych.

Mając powyższe na uwadze w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.