Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Joanna Kołodziej – Michałowicz

Ławnicy: Aleksander Klimowicz, Halina Gągała

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Stankiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016r. w S.

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko Miejskiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w L.

związanej z wypowiedzeniem umownych warunków pracy i płacy

1. oddala powództwo,

2. zasądza od M. M. na rzecz Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt V P 136/15

UZASADNIENIE

Powód – M. M. wystąpił przeciwko pozwanemu Miejskiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. z pozwem o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia warunków pracy i płacy pismem z dnia 25 maja 2015 roku, zaś w przypadku gdyby upłynął okres wypowiedzenia – o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach.

Uzasadniając powyższe wskazał, że w dniu 22 czerwca 2006 roku zawarł z pozwaną Spółką umowę na czas określony, przy czym od dnia 1 grudnia 2006 roku na czas nieokreślony. Wskazał, że początkowo zatrudniony był na stanowisku referenta ds. technicznych, a następnie na stanowisku specjalisty ds. zaopatrzenia. M. M. argumentował, że od dnia 1 września 2014 roku jego wynagrodzenie zasadnicze ustalone zostało na kwotę 2.400 zł, natomiast wymiar czasu pracy na 50% etatu.

Wskazał, że w dniu 25 maja 2015 roku otrzymał wypowiedzenie warunków pracy i płacy wynikających z umowy z dnia 22 czerwca 2006 roku w części dotyczącej wymiaru czasu pracy oraz wynagrodzenia zasadniczego, z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia. Podał nadto, że pracodawca podał, iż przyczyną wypowiedzenia warunków pracy i płacy prowadzących do zmniejszenia wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia są efekty wprowadzonych w spółce zmian organizacyjnych w zakresie zamówień i zakupów towarów i usług niezbędnych do bieżącej działalności MPWiK Sp. z o.o., w szczególności że wprowadzony w dniu 21 października 2013 roku nowy Regulamin zamówień w rzeczywistości skutkuje mniejszym obciążeniem obowiązkami specjalisty ds. zaopatrzenia.

Nadto, w treści uzasadnienia pozwu, M. M. zarzucił, że pracodawca nie przedstawił mu jakichkolwiek dowodów na to, że faktycznie kierownicy działów i pracownicy na samodzielnych stanowiskach pracy organizują i dokonują zakupy w coraz większym zakresie, a który dodatkowo ma się pokrywać z jego dotychczasowymi kompetencjami.

Zarzucił, że przyczyna ww. wypowiedzenia warunków pracy i płacy jest nazbyt ogólnikowa, nie podaje żadnych szczegółowych danych dotyczących korzystania z nowych kompetencji oraz kierowników i pracowników zatrudnionych na samodzielnych stanowiskach.

Wskazał, że pracodawca nie wyjaśnił, jakimi kryteriami kierował się, dobierając jego osobę do zmniejszenia wymiaru zatrudnienia. Podał również, że posiada kwalifikacje do wykonywania pracy również na innych stanowiskach, natomiast pracodawca zwiększa zatrudnienie i nowi pracownicy przyjmowani są na stanowiskach, na których to powód mógłby wykonywać obowiązki pracownicze.

Pozwany – Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (MPWiK) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, iż od czasu wprowadzenia Regulaminu zamówień, pracownicy uzyskali możliwość dokonywania bezpośrednich zakupów przy zachowaniu wprowadzonych procedur. Argumentował nadto, że w celu zorientowania się, czym faktycznie zajmuje się w pracy powód, pracodawca ustnie polecił mu sporządzenie miesięcznych zestawień wykonywanych zleceń i zamówień w opracowanej tabeli i przekazanie tejże Dyrektorowi. Pozwany wskazał, że wobec sporządzonych zestawień powód nie mógł nie zauważyć, że jego obowiązki uległy zmniejszeniu. Wywodził również, że pracodawca dokonał zmniejszenia czasu pracy powodowi dostosowując go do faktycznie wykonywanych obowiązków i poświęcanego czasu pracy.

Pozwany argumentował, że pomimo 4 godzin obowiązkowego czasu pracy dziennie, powód w tym przedziale czasowym korzystał z wielu wyjść prywatnych i krótkich urlopów wypoczynkowych.

Zarzucił również, że nieprawdziwe są twierdzenia powoda, że ma on kwalifikacje do wykonywania obowiązków na innych stanowiskach w Spółce, gdyż nie posiada on technicznego wykształcenia, ani przygotowania zawodowego. Wskazał, że powód pracując na stanowisku referenta ds. technicznych przez okres około 5 lat prowadząc mapę GIS, wykonał bazę zawierającą zaledwie 25 km sieci wodno-kanalizacyjnej, której utworzenie przy pracy jednego operatora powinno zająć około 5-6 dni roboczych.

Pozwany podniósł, że praca powoda w wyznaczonych 2 godzinach dziennie pozwoli na płynną współpracę z innymi pracownikami w zakresie zakupów i zamówień oraz umożliwi powodowi dysponowanie czasem dla własnych celów bez konieczności częstego zwalniania się z pracy.

Sąd ustalił, co następuje.

M. M. został zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. na mocy umowy o pracę zawartej w dniu 22 maja 2006 roku na czas określony – do 31 maja 2007 roku, na stanowisku referent ds. technicznych. Wymiar czasu pracy wskazano jako 100%.

Bezsporne, a nadto dowód: umowa o pracę z dnia 22 maja 2006 roku – k. 74 akt sprawy.

Z dniem 01 grudnia 2006 roku nastąpiła zmiana umowy na czas określony na umowę na czas nie określony.

Bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 23 listopada 2006 roku – k. 73 akt sprawy.

Do obowiązków M. M. wykonującego pracę na stanowisku referenta ds. technicznych należało m.in.: prowadzenie mapy GIS, zaopatrzenie działów w wyroby zgodnie ze złożonymi zapotrzebowaniami nieobjętymi postępowaniami przetargowymi związanymi z bieżącym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, dokonywanie zakupów zgodnie z przepisami ustawy o zamówieniach publicznych, prowadzenie monitoringu rynku producentów, dostawców i dystrybutorów artykułów powszechnego użytku, przygotowywanie obowiązującej dokumentacji stosowanej w obiegu dokumentów między działami, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej, prowadzenie wymaganej dokumentacji z zakresu zaopatrzenia, koordynowanie zakupów ściśle ze stanem materiałów w magazynie, zakup sprzętu ochrony osobistej, środków czystości zgodnie z zapotrzebowaniem insp. BHP, zakup materiałów, ogumienia i części zamiennych zgodnie z zapotrzebowaniem do środków transportowych, kontrola i potwierdzanie rachunków i faktur pod względem zgodności zakupów z zapotrzebowaniem, umową lub wybraną formą przetargową, wykonywanie innych poleceń przełożonych.

Bezsporne, a nadto dowód: karta uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności M. M. pracującego na stanowisku referent ds. technicznych – k. 69-72 akt sprawy.

M. M. wykonując swe obowiązki na stanowisku referenta ds. technicznych, w roku 2006 wprowadził do bazy danych (...) tylko 1 element sieci wodno-kanalizacyjnej. W kolejnych latach odpowiednio: 267 obiektów w 2007 roku; 427 obiektów w 2008 roku; 222 obiekty w 2009 roku, 24 obiekty w 2010 roku, natomiast w 2011 i 2012 roku – 0 obiektów. Całkowita długość wprowadzonej (przez ww. czasookres) sieci wynosi 25,59 km. Wprowadzone ww. dane zawierają błędy, które uniemożliwiają wykorzystanie pełnych możliwości systemu (...) i mogą wprowadzić w błąd innych użytkowników mapy.

Przy założeniu średniej wydajności pracy z systemem jednego operatora przez 8 godzin, baza zawierająca 25 km sieci wodno-kanalizacyjnej, powstaje w ciągu ok. 5-6 dni roboczych.

Dowód: dokument: analiza bazy danych (...) dla MPWiK L. z dnia 07 sierpnia 2012 roku – k. 20-24 akt sprawy.

Z dniem 01 sierpnia 2011 roku Dyrektor Zarządu powierzył M. M. wykonywanie obowiązków specjalisty ds. zaopatrzenia.

Bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 01 sierpnia 2011 roku – k. 66.

Na przełomie lat 2014 – 2015 M. M. często opuszczał zakład pracy w celach prywatnych. Wiele było tygodni, w których suma wyjść wynosiła 6-8 godzin przy ogólnym czasie pacy 20 h tygodniowo. Wyjścia prywatne M. M. osobiście zgłaszał do zaewidencjonowania.

Dowód: zestawienia wyjść prywatnych M. M. za rok 2014 oraz 2015 – k. 44-46.

M. M. w ramach wykonywanych przez siebie obowiązków pracowniczych na stanowisku specjalisty ds. zaopatrzenia w miesiącu październik 2014 roku zrealizował 3 zlecenia (zamówienia); w miesiącu listopad 2014 roku – zrealizował łącznie 3 zamówienia; w miesiącu grudniu 2014 roku – 0 zamówień; w styczniu 2015 roku – 0 zamówień; w miesiącu lutym 2015 roku – 4 zamówienia; w marcu 2015 roku – 5 zamówień; w kwietniu 2015 roku – zrealizował 3 zamówienia; w maju 2015 roku – 1 zamówienie; w czerwcu 2015 roku – 0 realizacji.

Dowód: zestawienie realizacji zleceń i zamówień – k. 47-54 akt sprawy.

W miesiącu październiku 2014 roku Kierownictwo MPWiK Sp. z o.o. z siedzibą w L. rozpoczęło dokonywanie analizy obciążenia obowiązkami pracowniczymi M. M., z uwagi na fakt, że pojawiały się sygnały, iż zakupy nie są dokonywane w sposób satysfakcjonujący kierowników poszczególnych działów. Celem analizy było również ustalenie szybkości zakupów.

Dowód: zeznania P. B. (1) na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 95; zapis nagrania: 00:30:38

Na mocy Zarządzenia Nr (...) z dnia 21 października 2013 roku Dyrektora Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. wprowadzono w życie Regulamin udzielania zamówień, do których nie ma zastosowania ustawa z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych.

Na mocy ww. Regulaminu Kierownicy poszczególnych działów nabyli uprawnienie do składania zamówień – zgodnie z bieżącymi potrzebami i realizacjami zadań i do samodzielnego realizowania zakupów.

Ww. zarządzenie weszło w życie z dniem 28 października 2013 roku.

Bezsporne, a nadto dowód: Zarządzenie nr (...) – załącznik do teczki akt osobowych M. M.; zeznania świadka W. M. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 roku – k. 103v. – zapis nagrania: 00:03:32.

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. zawarła w miesiącu kwietniu 2014 roku w trybie przetargów nieograniczonych umowy z następującymi wykonawcami: (...) Sp. z o.o. spółka komandytowa (umowa nr (...)) oraz (...) Sp. z o.o. – umowa Nr (...) na okres 12 miesięcy z uwagi na prowadzoną dużą inwestycję uzbrojenia wodno-kanalizacyjnego na Osiedlu-Wschód, a także do bieżącej działalności, aby przy ewentualnych brakach w magazynie nie było konieczności każdorazowo wdrażać procedury zakupu.

Wyszczególnione w ww. umowach wyroby miały być dostarczane sukcesywnie do magazynu zamawiającego po ustalonych cenach jednostkowych w terminach każdorazowo uzgadnianych telefonicznie lub pocztą mailową.

M. M. został wyznaczony jako osoba do kontaktu z dostawcami.

Bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 30 listopada 2015 roku – k. 100 akt sprawy; wyjaśnienia M. M. podczas rozprawy w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 94v; zapis nagrania – 00:13:45.

Na mocy porozumienia stron, z dniem 01 września 2014 roku ustalono nowe warunki zatrudnienia M. M., tzn. wymiar czasu pracy wskazano jako 50% etatu, natomiast wynagrodzenie określono w kwocie 2.400 zł.

Bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 01 września 2014 roku – k. 59 akt sprawy.

Od czasu wprowadzenia nowego Regulaminu zamówień w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. z siedzibą w L., kierownicy poszczególnych działów oraz osoby zatrudnione na samodzielnych stanowiskach, chętnie korzystają z nowego uprawnienia, samodzielnie dokonując zakupów na potrzeby swego działu lub stanowiska. Powyższe skutkuje dużo sprawniejszą i szybszą realizacją niezbędnych zamówień specjalistycznych towarów. Zakupy wielkogabarytowe (np. zaprawa w workach 25 kg) oraz środki bhp (rękawice, środki ochrony, ubrania robocze, woda mineralna) nadal zbiorczo realizuje M. M..

Po wprowadzeniu w życie postanowień ww. Regulaminu, M. M. ma znacznie mniej zajęć.

Dowód: zeznania świadka P. B. (1) na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 94v.; zapis nagrania – 00:23:34; zeznania świadka A. P. na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 95v. – zapis nagrania: 00:55:38; 00:57:42; zeznania A. S. na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 96v.; zapis nagrania:01:19:54; zeznania świadka W. M. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 roku – k. 103v. – zapis nagrania: 00:06:40; 00:14:27; zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 roku – k. 104 – zapis nagrania: 00:24:46.

Realizacja zamówień i zakupów dokonywana przez poszczególnych kierowników działów Spółki powoduje, że poświęcają na ten cel dodatkowy czas ich pracy. Takie rozwiązanie przyczyniło się do zwiększenia sprawności pracy działów, efektywności zakupów, wyboru trafnych towarów specjalistycznych i odpowiednich dostawców oraz bezzwłoczności dokonywanych zamówień.

Dowód: zeznania A. S. na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 96v.; zapis nagrania: 01:27:51; zeznania świadka A. P. na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 95v. – zapis nagrania:01:01:05; 01:08:49; zeznania świadka Z. W. na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 97 – zapis nagrania: 01:55:27.

Pismem z dnia 16 marca 2015 roku Dyrektor Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., zaproponował M. M. (zatrudnianemu jako specjalista ds. zaopatrzenia) zmianę od dnia 01 kwietnia 2015 roku na mocy porozumienia stron następujących warunków zatrudnienia:

- wymiar czasu pracy: ¼ etatu;

- wynagrodzenie zasadnicze: 1.200 zł.

Bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 16 marca 2015 roku – k. 58 akt sprawy.

Na mocy pisemnego oświadczenia z dnia 25 maja 2015 roku Dyrektora Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy, wypowiedziano M. M. warunki umowy o pracę zawartej w dniu 22 czerwca 2006 roku w części dotyczącej:

- wymiaru czasu pracy ½ etatu;

- wynagrodzenia zasadniczego 2.400 zł

z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31.08.2015 roku. Po upływie okresu wypowiedzenia tj. od dnia 01.09.2015 roku miały obowiązywać następujące warunki pracy i płacy:

- wymiar czasu pracy ¼ etatu;

- wynagrodzenie zasadnicze 1.200 zł;

Zakres obowiązków od 01.09.2015r. stanowi załącznik do pisma jako Karta uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności.

Jako przyczynę wypowiedzenia warunków pracy i płacy wskazano efekty wprowadzonych w Spółce zmian organizacyjnych w zakresie zamówień i zakupów towarów i usług niezbędnych do bieżącej działalności MPWiK Sp. z o.o.

Podano, iż wprowadzenie w dniu 21.10.2013 roku Regulaminu zamówień przez MPWiK w celu usprawnienia realizacji zamówień i dokonywania zakupów przez pracowników spółki spowodowało szereg następstw, które skutkują mniejszym obciążeniem obowiązkami specjalisty ds. zaopatrzenia. W/w regulamin daje możliwość organizowania i dokonywania zakupów przez kierowników działów i pracowników na samodzielnych stanowiskach pracy również w zakresie dotychczas wykonywanym przez M. M..

Bezsporne, a nadto dowód: wypowiedzenie warunków pracy i płacy z dnia 25 maja 2015 roku – k. 9-9v. akt sprawy.

Do obowiązków M. M. wykonującego pracę na stanowisku specjalisty ds. zaopatrzenia od dnia 01 września 2015 roku należało m.in.: zaopatrzenie działów w wyroby zgodnie ze złożonymi zapotrzebowania mi nieobjętymi postępowaniami przetargowymi związanymi z bieżącym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, dokonywanie zakupów zgodnie z przepisami zawartymi w wewnętrznych zarządzeniach, prowadzenie monitoringu rynku producentów, dostawców i dystrybutorów artykułów powszechnego użytku, prowadzenie wymaganej dokumentacji z zakresu zaopatrzenia, koordynowanie zakupów ściśle ze stanem materiałów w magazynie, kontrola i potwierdzanie rachunków i faktur pod względem zgodności zakupów z zapotrzebowanie\m, umową lub wybraną formą przetargową, wykonywanie innych poleceń przełożonych możliwych do wykonania ze względu na warunki i kwalifikacje.

Bezpośrednim przełożonym specjalisty ds. zaopatrzenia jest Dyrektor Zarządu.

Bezsporne, a nadto dowód: karta uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności M. M. zatrudnionego na stanowisku specjalista ds. zaopatrzenia – k. 10-11.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo M. M. nie jest zasadne i jako takie zasługuje na oddalenie.

Rozpoznając powyższą sprawę Sąd w pierwszej kolejności zbadał, czy wypowiedzenie warunków pracy M. M. odbyło się zgodnie z prawem.

Art. 42 § 2 kp stanowi, że wypowiedzenie warunków pracy i płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków (§3).

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż pracodawca zaproponował M. M. nowe warunki pracy i płacy na piśmie, a pismo zawierało pouczenie o skutkach wyrażenia lub też nie wyrażenia zgody na nowe warunki.

Ponieważ zgodnie z art. 42 § 1 kp przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy, w niniejszej sprawie należało także ocenić zasadność wypowiedzenia powodowi warunków pracy i płacy, ocenić czy wypowiedzenie niniejsze spełniało wymóg jasnego określenia przyczyny i w konsekwencji ustalenie, czy powód może skutecznie skorzystać z uprawnień przewidzianych w razie nieuzasadnionego wypowiedzenia warunków pracy i płacy.

Na wstępie wymaga wyjaśnienia, iż w przepisach kodeksu pracy istnieje wyraźne rozdzielenie pomiędzy czysto formalnym wskazaniem przyczyny wypowiedzenia, czego dotyczy art. 30 § 4 kp, a zasadnością (prawdziwością, rzeczywistością) tej przyczyny, o czym stanowi art. 45 § 1 kp.

Niewątpliwym jest, że pracodawca winien dokonać wypowiedzenia na piśmie oraz wskazać przyczyny uzasadniające dokonane wypowiedzenie. Konieczność zachowania takich wymogów wynika z treści art. 30 § 4 k.p., który znajduje tu zastosowanie, z uwagi na fakt zatrudnienia powoda na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony.

W myśl art. 30 § 4 k.p., pracodawca w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony winien wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy.

Naruszenie tegoż przepisu może polegać - i tak należy rozumieć ten przepis- na:

-

nie wskazaniu w ogóle przyczyny wypowiedzenia lub

-

podaniu w wypowiedzeniu innej przyczyny niż faktycznie uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę, a więc wskazanie przyczyny „nierzeczywistej” lub

-

na niewystarczająco jasnym jej określeniu.

Jak wynika z bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego, podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej), jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie w pojęciu art. 30 § 4 k.p. Pozorność takowej przyczyny powoduje z kolei bezzasadność dokonanego wypowiedzenia i powstanie roszczeń z art. 45 § 1 k.p.(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 r., I PKN 645/98, z dnia 13 października 1999r., I PKN 304/99, z dnia 15 kwietnia 1999 r., I PKN 9/99).

Powinność wskazania przez pracodawcę przyczyny- wynikającej z art. 30 § 4 k.p. – ma doniosłe skutki procesowe, gdyż wskazanie w pisemnym oświadczeniu przez pracodawcę przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę przesądza o tym, że spór przed organami orzekającymi toczyć się może tylko w graniach zarzutu skonkretyzowanego w pisemnym oświadczeniu, a pracodawca jest pozbawiony możliwości powoływania się w toku postępowania na inne przyczyny, które mogłyby uzasadniać wypowiedzenie stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98).

Podkreślić należy, iż podanie pracownikowi przyczyny ma umożliwić mu dokonanie racjonalnej oceny, czy ta przyczyna w rzeczywistości istnieje i czy w związku z tym zaskarżenie czynności prawnej pracodawcy może doprowadzić do uzyskania przez pracownika odpowiednich korzyści.

Powyższe rozważania mają dla sprawy oraz jej rozstrzygnięcia istotne znaczenie, bowiem stwierdzenie naruszenia przepisu art. 30 § 4 k.p. ma wpływ na ocenę zgodności rozwiązania stosunku pracy z prawem, bądź też naruszenie prawa. Stwierdzenie naruszenia prawa determinuje powstanie po stronie pracownika roszczeń przewidzianych w art. 45 § 1 k.p.

Zgodnie z treścią wskazanego wyżej przepisu ustawy Kodeks Pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Jak wskazano wyżej przesłanki formalne wypowiedzenia warunków pracy i płacy powodowi zostały spełnione.

Na gruncie przedmiotowej sprawy, istota sporu sprowadzała się do oceny, czy przyczyna wypowiedzenia, a mianowicie efekty wprowadzonych w spółce zmian organizacyjnych w zakresie zamówień i zakupów towarów i usług niezbędnych do bieżącej działalności MPWiK Sp. z o.o., były przyczyną konkretną, rzeczywistą i zasadną.

W ocenie powoda, przyczyny wypowiedzenia zostały wskazane nazbyt ogólnikowo, nie podano żadnych szczegółowych danych dotyczących korzystania z nowych kompetencji przez kierowników i pracowników zatrudnionych na samodzielnych stanowiskach. Nadto, zarzucał, iż pracodawca nie wyjaśnił, jakimi kryteriami kierował się dobierając jego osobę do zmniejszenia wymiaru zatrudnienia. Podniósł też, że od wprowadzenie regulaminu w 2013 roku upłynęło na tyle dużo czasu, że przyczyna ta nie może być aktualna.

Istotne jest, że ciężar udowodnienia prawdziwości i zasadności przyczyny stanowiącej podstawę wypowiedzenia obciąża pracodawcę, a pracownika natomiast obciąża dowód istnienia okoliczności przytoczonych przez niego w celu wykazania, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione (wyrok SN z 8.09.1997 r., I PRN 17/7).

Pozwany wywiązując się z tego obowiązku wskazał, że od czasu wprowadzenia Regulaminu zamówień, przy tworzeniu którego powód brał czynny udział, tak jak i inni zainteresowani pracownicy, powód powinien zdawać sobie sprawę, że jego obowiązki ulegną zmniejszeniu, albowiem inni pracownicy uzyskali możliwość dokonywania bezpośrednich zakupów przy zachowaniu wprowadzonych procedur. Strona pozwana wskazała nadto, że pracodawca dokonał zmniejszenia czasu pracy powodowi dostosowując go do faktycznie wykonywanych obowiązków i poświęcanego im czasu pracy. Wskazał przy tym na fakt korzystania przez powoda z wielu prywatnych wyjść z pracy, pomimo wyłącznie 4-ro godzinnego obowiązkowego czasu pracy dziennie. Powołał się na załączone do akt sprawy zestawienie wyjść prywatnych M. M. za okres od miesiąca stycznia 2014 roku do czerwca 2015 roku.

Zgodnie z ustalonymi poglądami orzecznictwa, kwestia, czy występuje potrzeba dokonania przez pracodawcę zmian organizacyjnych, należy do autonomii zarządczej pracodawcy i nie podlega ocenie sądu.

Co ważne, z wyroku Sądu Najwyższego - Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 grudnia 1982 r., I PRN 130/82 wynika, iż organy powołane do rozstrzygania sporów pracowniczych nie są uprawnione do badania celowości i zasadności zmniejszenia stanu zatrudnienia, czy to w ramach wprowadzonej reformy gospodarczej, zmiany struktury organizacyjnej zakładu, czy też z innych uzasadnionych przyczyn. Są one jednak uprawnione do badania i ustalania, czy zmniejszenie zatrudnienia i w konsekwencji likwidacja stanowisk pracy jest autentyczna, czy też ma charakter pozorny (fikcyjny) mający na celu jedynie uzasadniać rozwiązanie umowy o pracę z konkretnym pracownikiem.

Nadto, w myśl przepisów prawa pracy wypowiedzenie wynikających z umowy warunków pracy i pracy, zmiana jej istotnych elementów, takich jak stanowisko, czas pracy, miejsce wykonywania pracy, rodzaj pracy, wysokość wynagrodzenia, jest instytucją prawa pracy służącą pracodawcy do realizacji jego potrzeb kadrowych czy organizacyjnych. Umożliwia dalsze zatrudnienie tego samego pracownika, ale na innych niż dotychczas warunkach, bez potrzeby definitywnego rozstania.

Powód wystąpił do Sądu z roszczeniem o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach.

Zaznaczyć należy, iż stosunkowo często zachodzi swoista zależność pomiędzy dwoma zdarzeniami, tzn. dokonania przez pracodawcę pewnych zmian organizacyjnych, zwykle potwierdzonych zmianą np. regulaminów lub statutu, a następnie dokonania przez tego pracodawcę wypowiedzeń zmieniających. W sytuacjach, gdy pomiędzy dwoma wskazanymi powyżej zdarzeniami odstęp czasowy jest niewielki, wówczas często artykułowane przez pracowników są zarzuty, że decyzja o zmianie warunków pracy i pracy jest przedwczesna oraz że zmiany nie weszły jeszcze w życie, ani też nie wiadomo, jakie będą efekty tychże zmian, wskazując, że zmiany te występują wyłącznie w dokumentach.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać i podkreślić należy, że w realiach pozwanej Spółki nastąpił wielomiesięczny odstęp czasowy pomiędzy wprowadzonymi na mocy nowego regulaminu zmianami, a wypowiedzeniem zmieniającym wręczonym powodowi.

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, rozsądny pracodawca, który odpowiedzialnie zarządza zasobami ludzkimi, a przy tym traktuje każdego pracownika jako indywidualnego człowieka, za którego m.in. jest odpowiedzialny, jest uprawniony, ale też zobowiązany do namysłu i zachowania rozwagi. Wobec powyższych jest on również uprawniony do tego, ażeby dokonać szczegółowej analizy i właściwej oceny sytuacji swego przedsiębiorstwa – również w zakresie odpowiedniego obciążenia pracowników z uwzględnieniem bieżącej struktury organizacyjnej. W relacji pracownik – pracodawca, to właśnie ten drugi jest wręcz zobowiązany do dokonania oceny, jak funkcjonuje jego zakład pracy. Może zatem i powinien nie tylko wprowadzać zmiany organizacyjne, ale i analizować ich skutki.

Sąd pracy nie jest uprawniony do dokonywania kontroli, czy określone i wprowadzone przez pracodawcę zasady rzeczywiście służą zakładowi pracy, czy są słuszne, korzystne oraz czy są przejawem gospodarności, o czym mowa w uprzedniej części rozważań. Sąd pracy jest natomiast właściwy do przeprowadzenia kontroli, czy argumentacja wskazana przez pracodawcę w wypowiedzeniu zmieniającym jest prawdziwa i zasadna.

W związku z powyższym Sąd, na podstawie całości materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, dokonał wnikliwej analizy zmierzającej w konsekwencji do oceny, czy argumentacja wskazana przez pozwanego w treści oświadczenia o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy z dnia 25 maja 2015 roku, jest prawdziwa.

Pozwany wykazał dostatecznie zasadność wskazanej przyczyny wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Pracodawca wywodził bowiem, że w dniu 28 października 2013 roku weszło w życie Zarządzenie nr (...) z dnia 21 października 2013 roku, które wprowadziło w życie Regulamin udzielania zamówień przez MPWiK Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.. Argumentował przy tym, że powyższy Regulamin nadał kierownikom wydziałów oraz pracownikom zatrudnionym na samodzielnych stanowiskach uprawnienie do składania zamówień towarów i usług według bieżących potrzeb i realizowanych zadań. Podnosił również, że kierownicy wydziałów bardzo chętnie z nowego uprawnienia zaczęli korzystać, co bezpośrednio wpłynęło na zmniejszenie zadań wykonywanych przez M. M.. Dodatkowo od miesiąca kwietnia 2014 roku pozwana Spółka zawarła umowy ze stałymi kontrahentami (ustalając ceny jednostkowe towarów), tj. przedsiębiorstwa (...) oraz (...), co przełożyło się również na zredukowanie obowiązków powoda, albowiem nie musiał on poświęcać czasu i pracy na wyszukiwanie stosownego kontrahenta, u którego ostatecznie złożyłby zamówienie oraz porównywanie cen oferowanych przez nich produktów. Pozwany wykazał, że wprowadzone powyżej wskazanym Regulaminem zmiany odniosły pozytywny skutek jeśli idzie o sprawność funkcjonowania działów, szybkość składania zamówień, realizacji zakupów, zapewnienia stosownych ilości na bieżące stany magazynowe, koordynację pracy w wydziałach i bezzwłoczną realizację ich zadań. Kierownicy działów wskazując, że składanie zamówień i realizacja zakupów towarów specjalistycznych wymaga poświęcenia przez nich dodatkowego czasu pracy oraz innej organizacji pracy, to jednak w efekcie przynosi im zadowolenie. Podali, że aktualnie nie występują sytuacje długiego oczekiwania na zamówienie towaru, a co ważniejsze – nie zdarza się, że zamówiono towar, który nie posiada wszelkich oczekiwanych cech co do funkcji oraz jakości. Zawnioskowani przez pozwanego świadkowie, potwierdzili, iż zakupy wielkogabarytowe (np. zaprawa w workach 25 kg) oraz środki bhp (rękawice, środki ochrony, ubrania robocze, woda mineralna) i zakupy u stałych dostawców (R. i K.) nadal zbiorczo realizuje M. M.. Powyższe fakty odnajdują swe potwierdzenie w treści zeznań świadka P. B. (1) na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 94v.; zeznań świadka A. P. na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 95v., zeznań A. S. na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 roku – k. 96v.; zeznań świadka W. M. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 roku – k. 103v.; zeznań świadka J. S. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 roku – k. 104.

W ocenie Sądu, zeznania wszystkich przesłuchiwanych w sprawie świadków, tj. P. B. (2), Ł. Ł., A. P., A. S., Z. W., W. M. oraz J. S., zasługują na przyznanie im waloru wiarygodności. Były szczere, spójne i wzajemnie ze sobą korespondujące. Z uwagi na powyższe, Sąd uznał treść zeznań złożonych przez ww. świadków jako podstawę ustalonego stanu faktycznego.

W ocenie Sądu orzekającego w sprawie, ww. argumenty wskazane w wypowiedzeniu warunków pracy i płacy, zasługują na przyznanie, że są prawdziwe oraz zasadne. Przede wszystkim podkreślić należy, iż w treści powyżej wskazanego oświadczenia o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy, nie wskazano samego faktu wprowadzenia nowego regulaminu, czyli zmian organizacyjnych w zakresie zamówień i zakupów towarów i usług, lecz określono, że przyczyną takiego stanu rzeczy są efekty wprowadzonych w spółce zmian organizacyjnych w tymże zakresie. Słowo efekt (z łac. „effectus”) oznacza rezultat procesu lub zjawisko. Zważyć zatem należy, iż efekty wprowadzonych w pozwanej Spółce zmian organizacyjnych nie mogły nastąpić z dnia na dzień, w trybie natychmiastowym. Po pewnym czasie (upływ kilku miesięcy) stały się one jednak zauważalne i odczuwalne zarówno przez pracodawcę, jak i wielu pracowników zatrudnianych przez pozwaną. Z treści zeznań przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków wynika, że grupa osób, których bezpośrednio dotyczy kwestia i organizacja procesu zakupowego w Spółce, była niejako zmuszona się do tych zmian wdrożyć, przyzwyczaić, a następnie ocenić, jak ww. zmiany funkcjonują (dokonywanie zakupów według nowych reguł). Doświadczenie życiowe wskazuje, że opisany proces, aby mógł zaistnieć, musiał trwać przez pewien czas, co jest naturalne. Podkreślić przy tym należy również, że pracodawca potrzebował także czasu na powzięcie informacji od załogi o skutkach wprowadzonych zmian oraz dokonanie właściwej i niezbędnej własnej analizy zaistniałych zmian oraz ich rezultatów.

Z zeznań świadków, a przede wszystkim analizy dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika jednoznacznie, że powód M. M. (w ostatnim okresie analizowanym przez pracodawcę) w niemalże każdym miesiącu pracy faktycznie pracował mniej czasu niż wynika to z wymiaru ½ etatu. Zważyć w tym miejscu należy przede wszystkim na dokumenty w postaci: zestawienia prywatnych wyjść z pracy oraz zestawienia obowiązków zrealizowanych przez M. M.. Co prawda powyżej wskazane dokumenty do akt sprawy złożyła pozwana Spółka, to jednak żadna ze stron postępowania nie kwestionowała jednak, że zapisy w tychże dokumentach czynione były przez samego powoda. To M. M. osobiście wpisywał w wykaz (rejestr) wyjść prywatnych każdorazowe swoje nieobecności w skali miesiąca, z wyszczególnieniem konkretnych dni oraz godzin. Co istotne, bywało wiele tygodni, w których łączna liczba wyjść prywatnych powoda wynosiła 6-8 godzin tygodniowo. Nadto, na zlecenie przełożonego, powód sporządził raport zrealizowanych przez siebie obowiązków pracowniczych, z podziałem na konkretne miesiące. Sąd wywodzi zatem, że powód uwzględnił w tymże zestawieniu wszelkie faktycznie wykonane przez siebie prace (co bezwzględnie pozostaje w interesie pracownika). Wnikliwa analiza ww. dokumentów wskazuje bowiem, że M. M. z powodzeniem realizował powierzony mu zakres obowiązków w czasie krótszym, niż określony dotychczas (1/2 etatu). M. M. w ramach wykonywanych przez siebie obowiązków pracowniczych w miesiącu październik 2014 roku zrealizował 3 zlecenia (zamówienia); w miesiącu listopad 2014 roku – zrealizował łącznie 3 zamówienia; w miesiącu grudniu 2014 roku – 0 zamówień; w styczniu 2015 roku – 0 zamówień; w miesiącu lutym 2015 roku – 4 zamówienia; w marcu 2015 roku – 5 zamówień; w kwietniu 2015 roku – zrealizował 3 zamówienia; w maju 2015 roku – 1 zamówienie; w czerwcu 2015 roku – 0 realizacji. Powyższe powód odnotował w zestawieniu realizacji zleceń i zamówień – k. 47-54 akt sprawy.

Już tylko na marginesie odnosząc się do zarzutu formułowanego przez powoda, iż pracodawca nie podał, jakimi kryteriami kierował się wskazując jego osobę do zmniejszenia wymiaru zatrudnienia, podnieść należy, iż zmiany organizacyjne zakreślone w nowym Regulaminie dotyczyły procesu i organizacji procesu zakupowego w Spółce. Uwadze Sądu nie uszedł bowiem fakt, że powód M. M. w pozwanej Spółce był jedyną osobą zajmującą się cyklem zakupowym. Nie sposób zatem mówić, że redukcja czasu pracy w związku z realizacją zakupów mogła w dziale zaopatrzenia dotyczyć innej osoby. Omawiając ww. aspekt wspomnieć jedynie można, że wprowadzenie ww. zmian regulaminowych w konsekwencji spowodowało zwiększenie wręcz ilości obowiązków i zadań ciążących na pozostałych pracownikach, tzn. kierownikach poszczególnych działów oraz pracownikach na samodzielnych stanowiskach.

Co do pozostałych ewentualnych zastrzeżeń pracodawcy odnośnie pracy wykonywanej przez powoda, Sąd uznał, że mają one luźny związek z przedmiotową sprawą, albowiem nie zostały one wskazane w treści uzasadnienia pisemnego oświadczenia o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy. Odnoszą się natomiast do zarzutów powoda, iż nie zaproponowano mu zatrudnienia dodatkowego na innym stanowisku.

Przypomnieć należy, że pracownik nie ma roszczenia o powierzenie mu dodatkowych obowiązków. Pracodawca prowadząc rekrutację na wolne stanowisko nie ma obowiązku preferencyjnego traktowania dotychczasowych pracowników. Sąd pracy nie jest uprawniony do dokonywania oceny, czy pracodawca prawidłowo prowadził rekrutację.

Zarzuty powoda można zatem analizować wyłącznie poprzez zgodność z zasadami współżycia społecznego, których naruszenia Sąd nie stwierdził.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że przyczyna wskazana w oświadczeniu o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy jest prawdziwa i zasadna.

Mając na uwadze przedstawione i omówione powyżej argumenty, Sąd oddalił powództwo powoda M. M. o uznanie wypowiedzenia warunków umowy o pracę za bezskuteczne oraz o przywróceniu do pracy na dotychczasowych warunkach z tego tytułu, o czym orzeczono w punkcie pierwszym części dyspozytywnej wyroku.

W punkcie drugim części dyspozytywnej wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania, zgodnie z zasadą odpowiedzialności finansowej za wynik postępowania (art. 98 § 1 k.p.c.).

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej Spółki Sąd określił na podstawie przepisu § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w brzmieniu obowiązującym do dnia 01.08.2015 r. zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 29.07.2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz zgodnie z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 25.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSR Joanna Kołodziej Michałowicz