Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2016 r. w Lublinie

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji A. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu

z dnia 6 sierpnia 2015 r. sygn. akt VI U 1432/14

oddala apelację.

Barbara Hejwowska Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Elżbieta Czaja

III AUa 944/15

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją z dnia 20 października 2014 roku odmówił A. S. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił podstawowej przesłanki wymaganej ustawą a stanowiącą warunek nabycia prawa do świadczenia emerytalnego tj. 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie zaliczono do pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. Zakładzie (...) w R. na stanowisku montera sieci gazowej, instalacji gazowej, ponieważ charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy nie jest zgodny z powołaną pozycją 30 działu IV rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku – wskazany dział IV – w chemii, nie jest zgodny z charakterem powołanego zarządzenia resortowego pod jaki podlegał zakład pracy, tj. z zakresu górnictwa i energetyki.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Radomiu wniósł A. S. domagając się zmiany decyzji i przyznania prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy w Radomiu wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2015 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że A. S., urodzony (...), złożył w dniu 6 października 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do dochodzonego świadczenia wobec braku udowodnienia wymaganego przepisami ustawy 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy uznał za udowodniony łączny staż ubezpieczeniowy wynoszący na dzień 1 stycznia 1999 roku 27 lat i 3 dni. ZUS nie uwzględnił okresu pracy w warunkach szczególnych od dnia 14 listopada 1973 roku do dnia 23 kwietnia 1974 roku i od dnia 1 listopada 1990 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku z tytułu zatrudnienia w (...) Spółce (...) w R., na podstawie zaświadczenia wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 18 kwietnia 2012 roku na stanowisku montera sieci gazowej, instalacji gazowej, ponieważ powołany charakter pracy nie jest zgodny z powołaną pozycją 30, działem IV rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Wykazany dział IV w chemii nie jest zgodny z charakterem powołanego zarządzenia resortowego pod jaki podlegał zakład pracy, tj. z zakresu górnictwa i energetyki. Prace montera gazowego nie wynikają ani z działu II w energetyce, ani też z pozycji 30 działu IV powołanego przez zakład pracy.

A. S. z dniem 14 listopada 1973 roku został zatrudniony w (...) Zakładzie (...) w R. (po przekształceniu (...) Zakłady (...) w W.) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku młodszego montera. W okresie od dnia 29 kwietnia 1974 roku do dnia 5 maja 1976 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową, po czym z dniem 1 czerwca 1976 roku został ponownie przyjęty do pracy w (...) Zakładach (...) w W. na stanowisku montera instalacji gazowej – kierowcy. Praca wykonywana była na czynnych rurociągach i polegała na naprawie uszkodzonych lub zerwanych rurociągów. Odkopaniu uszkodzonych rurociągów, ułożeniu ich na nowo w wykopach, ich izolowaniu, sprawdzeniu szczelności bądź uszczelnieniu zasuw, ich zasypaniu, jak też budowaniu przyłączy gazociągów do posesji prywatnych tzn. od głównego gazociągu do ściany budynku lub ogrodzenia, zakładaniu opomiarowania (liczników) oraz montowaniu przyłączy gazowych tzn. wprowadzeniu instalacji do budynku i wykonaniu częściowego montażu. Wewnątrz budynku montowane były gazomierze, na zewnątrz budynku z kolei instalowano punkty redukcyjno – pomiarowe. Wykonywał również przełącza kuchenek gazowych z gazu propan-butan do gazu ziemnego wymieniając w kuchenkach dysze. Praca wykonywana była w brygadzie. Monterzy nie wykonywali budowy samej instalacji bądź głównych gazociągów, obsługiwali natomiast istniejące gazociągi. Wnioskodawca był jednocześnie kierowcą samochodu zakładowego. Do jego obowiązków należało dowieźć pracowników (także monterów gazociągów) na miejsce zleconych prac. Po zawiezieniu pracowników do pracy, wnioskodawca wykonywał prace montera, tak jak pozostali pracownicy. Samochód pozostawał jednak cały czas w jego dyspozycji, gdyż on miał zezwolenie na korzystanie z tego pojazdu. W okresie od dnia 9 grudnia 1989 roku do dnia 16 grudnia korzystał z urlopu bezpłatnego.

W Sąd Okręgowy orzekł, że w oparciu o przepis art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wnioskodawca urodzony po dniu 31 grudnia 1948 roku mógłby uzyskać prawo do emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32 – czyli 60 roku życia, pod warunkiem osiągnięcia w dniu wejścia w życie ustawy 15 letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienionym w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.). Poza sporem w niniejszej sprawie pozostaje, że wnioskodawca w dniu roku osiągnął wiek emerytalny i udowodnił wymagany 25 – letni okres zatrudnienia oraz fakt, że nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Okolicznością sporną jest natomiast czy wykonywał prace w warunkach szczególnych wymienione w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat i czy staż ten osiągnął przed dniem 1 stycznia 1999 roku. myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Na tę okoliczność wnioskodawca przedłożył zaświadczenie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez zakład pracy w dniu 18 kwietnia 2012 roku. W treści dokumentu wskazano, iż A. S. od dnia 14 listopada 1973 roku jest zatrudniony w (...) Sp. z o.o., Oddział Zakład (...) w R. i w okresach od dnia 14 listopada 1973 roku do dnia 25 kwietnia 1974 roku i od dnia 1 listopada 1990 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wytwarzania, oczyszczania i przesyłania gazu węglowego i ziemnego na stanowisku młodszego montera i montera instalacji gazowych wymienione w wykazie A, dziale IV poz. 30 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, które to prace, jak wskazał pracodawca, pod względem wykonywanych czynności i zakresu obowiązków odpowiadają stanowisku montera sieci gazowej ujętego przez ustawodawcę w wykazie A, dziale IV poz. 30 pkt. 16 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym dokumentacji osobowej wnioskodawcy, zeznań świadków, jak też zeznań samego zainteresowanego ustalił, że A. S. w okresie od 14 listopada 1973 roku do 31 grudnia 1998 roku był zatrudniony w (...) Sp. z o.o., Oddział Zakład (...) w R. na stanowiskach młodszego montera i montera instalacji gazowych – kierowcy, o czym świadczą znajdujące się w jego aktach osobowych umowy o pracę i angaże pracownicze. Skarżący pracował w D. Pogotowia (...). Jak wynika z zeznań wnioskodawcy, potwierdzonych następnie zeznaniami świadków R. W. – zatrudnionego w Spółce (...) w latach 1968-2007 jako monter-kierowca oraz B. O. – zatrudnionego w Spółce (...) od 1978 roku jako monter instalacji sieci gazowych, praca skarżącego w w/w charakterze wykonywana była na czynnych rurociągach, które podczas remontu zazwyczaj były zakręcane, i polegała na naprawie uszkodzonych lub zerwanych rurociągów. Monterzy, w tym wnioskodawca, odkopywali uszkodzone rurociągi, układali je na nowo w wykopach, wykonywali ich izolację, sprawdzali ich szczelność bądź uszczelniali zasuwy; zajmowali się również budowaniem przyłączy gazociągów do posesji prywatnych tzn. od głównego gazociągu do ściany budynku lub ogrodzenia, zakładaniem opomiarowania (liczników) oraz montowaniu przyłączy gazowych tzn. wprowadzeniu instalacji do budynku i wykonaniu częściowego montażu. Jak zeznali świadkowie w wewnątrz budynku montowane były gazomierze, a na zewnątrz instalowano punkty redukcyjno – pomiarowe. Monterzy nie wykonywali budowy samej instalacji bądź głównych gazociągów, obsługiwali natomiast istniejące już gazociągi. Jak wynika z zeznań wnioskodawcy był on jednocześnie kierowcą samochodu, którym przemieszczał się na miejsca pracy razem z pracownikami brygady (także monterami gazociągów). Po przybyciu na miejsce, wnioskodawca wykonywał prace montera, tak jak pozostali pracownicy. Samochód pozostawał jednak cały czas w jego dyspozycji, bowiem jedynie on miał zezwolenie na korzystanie z pojazdu.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie pozwala w sposób kategoryczny stwierdzić, by A. S. w spornym okresie wykonywał prace w szczególnych warunkach w zakresie uprawniającym do nabycia uprawnień do wcześniejszej emerytury tj. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W pierwszej kolejności podnieść należy, że aby wykazać prawo do wcześniejszego świadczenia emerytalnego konieczne jest wykazanie, że wyłącznie prace określone w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu tj. w ramach 8-godzinnej dniówki w ramach obowiązującego tygodniowego czasu pracy w danym okresie. Tylko, bowiem, konkretne stanowiska, które są przypisane poszczególnym działom wykazu A załącznika do w/w rozporządzenia, mogą być traktowane jako praca w warunkach szczególnych i tylko te okresy zatrudnienia uprawniają do niższego wieku emerytalnego.

W niniejszej sprawie, w zakresie wykonywanych przez wnioskodawcę prac, zastosowanie znajduje dział I wspomnianego wyżej wykazu szczegółowo określający prace związane z przemysłem górniczym albowiem przedsiębiorstwo, w którym zatrudniony był skarżący podlegało pod resort Ministerstwa Górnictwa i Energetyki, stanowiące podstawę do uznania, iż praca wykonywana była w warunkach szczególnych, a w konsekwencji skutkujące, przyznaniem prawa do emerytury. W dziale tym ustawodawca jednak nie wymienił zawodu montera gazociągów. Stanowisko to nie znalazło się również w dziale XIV określającym prace różne, nie wymienione w poszczególnych działach przemysłu. W tym miejscu zauważyć trzeba, iż prace w bezpośredniej styczności z gazem wprawdzie znalazły się w w/w dziale I poz. 2, jednak dotyczą tylko prac związanych z wydobywaniem gazu, także w dziale IV poz. 30 przedmiotowego rozporządzenia (na które powołuje się wnioskodawca w swoim odwołaniu), ujęto prace przy wytwarzaniu i oczyszczaniu gazu syntetycznego, jednakże dział ten dotyczy całkiem innej gałęzi przemysłu, mianowicie przemysłu chemicznego. Tymczasem jak wykazało postępowanie dowodowe wnioskodawca zajmował się m.in. remontowaniem uszkodzonych lub zerwanych rurociągów w wykopach, ich izolowaniem, uszczelnianiem oraz wykonywaniem przyłączy gazowych w prywatnych posesjach, montażem opomiarowania, wymianą dysz w kuchenkach gazowych oraz sprawdzaniem urządzeń gazowniczych w budynkach. W związku z tym w żadnym razie nie można stwierdzić, by wnioskodawca pracował przy wydobyciu gazu, jego wytwarzaniu bądź oczyszczaniu. Zakład pracy nie był nadto zakładem pracy przemysłu chemicznego. W tym miejscu wskazać należy, iż powyższy sposób kwalifikacji prawnej w/w prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje, bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Sąd, zatem nie może swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym. By uznać pracę za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach, dane stanowisko musi być wymienione w danym dziale przemysłu, którego dotyczy rozporządzenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638 ). Sąd zwrócił uwagę, że pracodawca w wystawionym wnioskodawcy zaświadczeniu wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 18 kwietnia 2012 roku, powołał się na zarządzenie resortowe, pod które podlegał zakład pracy tj. zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki nr 17 z dnia 12 sierpnia 1983 roku, w którym wskazano stanowiska montera sieci gazowej, jednakże podnieść należy, iż jest to akt normatywny, który w dacie orzekania przez Sąd nie ma już mocy obowiązującej, ma ją natomiast rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i ono jest podstawą do ustalenia czy dane stanowisko pracy mieści się w wykazie prac, które ustawodawca zaliczył do prac w warunkach szczególnych, stanowiących podstawę ubiegania się o wcześniejsze świadczenie emerytalne. Tymczasem, jak to już zostało wskazane powyższej w/w stanowisko nie zostało sklasyfikowane w cytowanym powyżej akcie prawnym. Co istotne, wykonywanie równocześnie dodatkowo innych czynności, poza pracą w warunkach szczególnych, oznacza, że nie można mówić o tym, iż praca w warunkach szczególnych wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2011 roku, II UK 2/11, Lex nr 989128). Jak wynika z materiału dowodowego wnioskodawca oprócz prac montera gazociągów wykonywał również prace kierowcy. Do jego obowiązków należało przywiezienie pracowników na miejsce wykonania prac i odwiezienie z powrotem po ich zakończeniu. Samochód był stale w jego dyspozycji, a praca kierowcy zawierała się w 8 godzinnym czasie pracy, tym samym, nie można uznać by została spełniona przesłanka stałości pracy w warunkach szczególnych. Praca kierowcy, w takim charakterze jaką wykonywał skarżący, nie jest bowiem pracą zaliczaną do prac w tych warunkach.

Sąd dał wiarę zarówno wnioskodawcy, jak i przesłuchanym w sprawie świadkom, co do okoliczności potwierdzających wykonywanie przez wnioskodawcę czynności montera gazociągów – kierowcy, jak również ich charakteru, jednak jest to okoliczność niewystarczająca do uznania, że świadczona praca była wykonywana w warunkach szczególnych, z uwagi na fakt, iż powyższe stanowisko nie kwalifikuje się jako praca w warunkach szczególnych. Z tej przyczyny nie można uznać, że świadczona przez wnioskodawcę praca spełnia przesłanki nabycia prawa do emerytury w szczególnych warunkach na postawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.

Odnosząc się do argumentu wnioskodawcy, który powoływał się na wyrok wydany w innej sprawie, Sąd podkreślił, że ustalenia Sądu orzekającego w innej sprawie nie są wiążące dla Sądu rozpoznającego sprawę w określonym stanie faktycznym pomiędzy innymi stronami. Dodatkowo, zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie nie było podstaw do uwzględnienia wniosku dowodowego wnioskodawcy o zasięgnięcie opinii biegłego, czy zajmowane przez wnioskodawcę stanowisko jest zaliczane do pracy w warunkach szczególnych, ponieważ zastosowanie odpowiednie przepisów prawa, w tym Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r., należy do Sądu orzekającego i nie może być przedmiotem opinii biegłego.

Od tego wyroku apelację wniósł wnioskodawca A. S. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał:

- naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy tj. art.233 kpc poprzez wyprowadzenie z materiału odwodowego wniosków z niego niewypływających, to jest okoliczności, że wnioskodawca w spornym okresie wykonywał również pracę kierowcy w sytuacji, gdy stoi to w sprzeczności z zeznaniami świadków i wyjaśnieniami wnioskodawcy, a w konsekwencji błędne ustalenie okoliczności faktycznych;

- naruszenie art.233 poprzez pominięcie części zeznań świadków, którzy wskazali, że wnioskodawca wykonywał takie same czynności, jak każdy z monterów;

- naruszenie art.233 kpc przez nieuwzględnienie zarządzenia Ministra Górnictwa i Energetyki nr 17 z dnia 12 sierpnia 1983 roku, które choć jest aktem prawnym nieobowiązującym to zgodnie z orzecznictwem może mieć charakter dowodowy i pomocniczy przy ustalaniu, czy dane stanowisko było pracą w warunkach szczególnych;

- naruszenie art.227 kpc w związku z art.233 w związku z art.278 kpc poprzez nieustalenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bhp mającego istotne znaczenie dla wyjaśnienia okoliczności sprawy.

Wnosił o zmianę wyroku i uwzględnienie odwołania oraz o uzupełnienie postępowania dowodowego przez dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu BHP na okoliczność, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę od 14 listopada 1973 roku do 31 grudnia 1998 roku była pracą w warunkach szczególnych, o której mowa w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania oraz przeprowadzenie dowód z opinii biegłego BHP.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi, nie przekraczając granic zakreślonych w art.233 § 1 KPC. Wywody apelacji sprowadzając się do podważenia oceny dowodów dokonanej przez Sąd Okręgowy i stanowią polemikę z prawidłowymi ustaleniami tego Sądu. Sąd Okręgowy wyczerpująco w uzasadnieniu wypowiedział się, co do powodów, dla których odmówił uznania spornego okresu za pracę w warunkach szczególnych i Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do uznania, że przy tej ocenie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów i naruszony został przepis art.233 § 2 KPC. Przepis ten zawiera nakaz - nie doznający wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. m. in. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1996 r., III CKN 8/96 - OSNC 1997, nr 3, poz. 30) Wyraz tej oceny Sądu Okręgowego znalazł się w motywach wyroku, a zatem uzasadnienie zaskarżonego wyroku w pełni odpowiada wymogom art. 328 § 2 KPC. Istota sporu sprowadzała się nie do tego, jakie konkretnie prace wnioskodawca miał wykonywać, ale czy ta kategoria prac kwalifikowane do uznania, że ich wykonywanie umożliwia obniżenie wieku emerytalnego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji słusznie oddalił wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę była pracą w warunkach szczególnych o której mowa w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów. Podkreślić należy przede wszystkim, że już sama teza okoliczności na jaką został zawnioskowany ten dowód była niedopuszczalna, bowiem wykraczała poza sferę kompetencji biegłego. Dowód z opinii biegłego ma na celu ułatwienie sądowi dokonania oceny zebranego materiału (który wskazują strony postępowania), gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Nie może natomiast być sam w sobie źródłem materiału faktycznego sprawy ani tym bardziej stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłego. To nie biegły decyduje czy dane prace należy zaliczyć do warunków szczególnych, decydują o tym bowiem przepisy prawa, tj. art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i przepisy wykonawcze rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (zastosowane w niniejszej sprawie przez Sąd i instancji). Praca w szczególnych warunkach to w istocie określona sytuacja faktyczna, natomiast o kwalifikacji prawnej decyduje Sąd, a nie biegły (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2014 r. sygn. akt. III UK 196/13).

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny postanowił oddalić ponowiony w apelacji wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowód z opinii biegłego z zakresu BHP na wskazane okoliczności.

Przypomnieć należy, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r, I UK 393/10, Lex nr 950426). Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), które ma zastosowanie na podstawie art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 roku, poz.748) wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W załączniku do rozporządzenia zawarty jest kompletny wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. A zatem, dla uznania konkretnego rodzaju lub stanowiska pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach decydujące znaczenie ma to, czy jest to praca wymieniona w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 4 ze zm.) i w wykazie A stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia.

Sąd I instancji prawidłowo uznał, że praca montera, jaką wnioskodawca wykonywał w (...) Spółce (...) nie jest wymieniona w wykazie A cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów,, bowiem rodzaju prac nie można zakwalifikować, tak jak wskazuje wnioskodawca - do prac wymienionych w wykazie A dział IV poz. 30 rozporządzenia przyporządkowanych do działu Chemia – wytwarzanie i oczyszczanie gazu syntezowego oraz produkcja amoniaku i metanolu. Zakład zatrudniający wnioskodawcę w spornym okresie to – (...) Sp. z o.o. Wystawione świadectwo pracy w szczególnych warunkach stwierdza, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wytwarzania, oczyszczania i przesyłania gazu węglowego i ziemnego na stanowisku montera gazociągów wymienione w wykazie A, dziale IV poz. 30 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., które to prace, jak wskazał pracodawca, pod względem wykonywanych czynności i zakresu obowiązków odpowiadają stanowisku montera sieci gazowej ujętego przez ustawodawcę w wykazie A, dziale IV poz. 30 pkt. 16 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach.

Ustalenia dokonane przez Sąd Okręgowy nie pozwalają na przyjęcie , że wnioskodawca wykonywał w pełnym wymiarze prace określone w dziale IV załącznika - w Chemii – wytwarzanie i oczyszczanie gazu syntezowego oraz produkcja amoniaku, i metanolu, bo tylko ten rodzaj pracy jest wymieniony w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów. Jak wynika z dokonanych przez Sąd ustaleń - wnioskodawca jako monter zajmował się układaniem rurociągów w wykopach, ich izolowaniem, sprawdzaniem szczelności, zasypywaniem, a także usuwaniem awarii sieci, montażem urządzeń gazowych.

Bez znaczenia jest to, że stanowisko montera gazociągów wymienione zostało w zarządzeniu nr. 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12 sierpnia 1983 roku. Wymienienie tego stanowiska stanowiło bowiem nie uściślenie, lecz nieprawidłowe, a tym samym prawnie obojętne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy rozszerzenie katalogu czynności wymienionych w rozporządzeniu. Dla uznania konkretnego rodzaju lub stanowiska pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze decydujące znaczenie ma to, czy jest to praca wymieniona w rozporządzeniu oraz w wykazach stanowiących załącznik do tego rozporządzenia, natomiast wykazy stanowisk ustalane przez właściwe podmioty w odniesieniu do podległych zakładów pracy mają jedynie charakter techniczno-porządkujący. Samo nawet wymienienie danego stanowiska czy rodzaju prac warunkujących przyznanie spornego prawa do emerytury nie może być interpretowane w sposób rozszerzający, tzn. w całkowitym oderwaniu od rodzaju zakładu z danej branży w którym praca była wykonywana.

Wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A, B, stanowiących załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43), nie uprawnia do uzyskania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2012 r. ( I UK 103/110 LEX nr 1130388).

W tej sytuacji bezprzedmiotowe są zarzuty wadliwości oceny materiału dowodowego przez przyjęcie, że wnioskodawca z uwagi na dodatkowo powierzone mu obowiązki kierowcy, nie wykonywał pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Skoro praca ta nie jest pracą w warunkach szczególnych, to okoliczność, czy była wykonywana w pełnym, czy niepełnym czasie pracy nie ma żadnego znaczenia.

Wbrew stanowisku skarżącego nie udowodnił on, że spełnia przesłanki z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 roku, poz.748) oraz § 2 ust 1 i § 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku wyżej cytowanego do ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku. Wobec niewykazania 15 lat pracy w warunkach szczególnych Sąd Okręgowy prawidłowo orzekł, że wnioskodawca nie może zyskać prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Z tych względów i na mocy art. 385 KPC Sad Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.