U 3/94
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
34
POSTANOWIENIE
Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 28 września 1994 r.
(Sygn. U. 3/94)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący sędzia TK: Wojciech Sokolewicz
Sędziowie TK: Lech Garlicki – sprawozdawca
Janina Zakrzewska
po rozpoznaniu w dniu 28 września 1994 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Komisji Krajowej NSZZ “Solidarność” o zbadanie zgodności rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 kwietnia 1993 r. w sprawie czynności fachowych, które mogą być wykonywane w poszczególnych typach aptek przez osoby nie mające prawa samodzielnego wykonywania zawodu aptekarza (Dz. U. Nr 38, poz. 170) z ustawą z dnia 19 kwietnia 1990 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 1991 r. Nr 41, poz. 179; zm.: z 1991 r. Nr 105, poz. 452) oraz z ustawą z dnia 10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym (Dz. U. Nr 105, poz. 452; zm.: z 1993 r. Nr 16, poz. 68 i Nr 47, poz. 211)
na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r., o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470 i z 1993 r. Nr 47, poz. 213)
postanawia
umorzyć postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
1. Komisja Krajowa NZSS “Solidarność” wniosła w dniu 9 marca 1994 r. o zbadanie zgodności rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 kwietnia 1993 r. w sprawie czynności fachowych, które mogą być wykonywane w poszczególnych typach aptek przez osoby nie mające prawa samodzielnego wykonywania zawodu aptekarza (Dz. U. Nr 38, poz. 170) z ustawą z dnia 19 kwietnia 1990 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 1991 r. Nr 41, poz. 179 z późn. zm.) oraz z ustawą z dnia 10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym (Dz. U. Nr 105, poz. 452 z późn. zm.). Wniosek Komisji Krajowej dotyczył w istocie par. 2 wymienionego rozporządzenia MZiOS. Przepis ten wskazywał cztery kategorie czynności fachowych, które technicy farmaceutyczni z odpowiednim stażem mogą wykonywać samodzielnie, zawsze jednak uzależniając dopuszczalność wykonywania tych czynności od jednoczesnej obecności aptekarza w aptece. Zdaniem Wnioskodawcy przepis ten jest nieracjonalny (zabrania on wykonywania nawet najprostszych czynności fachowych pod nieobecność aptekarza i ogranicza ponad uzasadnione potrzeby zakres czynności fachowych, które w ogóle mogą być wykonywane przez techników farmaceutycznych) oraz przekraczając ramy upoważnienia ustawowego do jego wydania (art. 6 ust. 2 ustawy o izbach aptekarskich) i wypaczający intencję ustawodawcy (wynikającą także z art. 40 ust. 3 ustawy o środkach farmaceutycznych...). Rozporządzenie, zrywając z dotychczas ukształtowaną samodzielnością techników farmaceutycznych, prowadzi do ich faktycznego ubezwłasnowolnienia zawodowego. Zdaniem Wnioskodawcy, można też mieć zastrzeżenia co do procedury wydania kwestionowanego rozporządzenia.
Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 25 kwietnia 1994 r., działając na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, postanowił nadać wnioskowi dalszy bieg w postępowaniu.
Prokurator Generalny, w piśmie z dnia 31 maja 1994 r., poparł stanowisko Wnioskodawcy i wskazał, iż par. 2 kwestionowanego rozporządzenia jest niezgodny z art. 6 pkt 2 ustawy o izbach aptekarskich oraz z art. 40 ust. 3 w zw. z art. 36 ust. 2 ustawy o środkach farmaceutycznych...
2. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej uznał słuszność zarzutów zawartych we wniosku i w dniu 27 lipca 1994 r. wydał rozporządzenie w sprawie czynności fachowych, które mogą być wykonane w poszczególnych typach aptek przez osoby nie mające prawa samodzielnego wykonywania zawodu aptekarza. Uchylone w nim zostało unormowanie zawarte w par. 2 kwestionowanego przez Wnioskodawcę rozporządzenia. Nowe rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw Nr 95, poz. 464 z dnia 9 września 1994 r. i po upływie 14 dni weszło w życie.
Nowe rozporządzenie ograniczyło zakres czynności fachowych, które nie mogą być wykonywane przez techników farmaceutycznych i odstąpiło od wymagania stałej obecności aptekarza w aptece jako przesłanki wykonywania przez nich czynności fachowych. W aspekcie materialnym położyło więc ono kres treściom normatywnym, kwestionowanym przez Wnioskodawcę.
Nowe rozporządzenie uchyliło kwestionowane rozporządzenie z dnia 19 kwietnia 1993 r. Należy uznać, że uchylenie rozporządzenia było w tym wypadku równoznaczne z utratą przez nie mocy obowiązującej. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego (orzeczenie z dnia 11 kwietnia 1994 r. K. 10/93; postanowienia: z dnia 10 sierpnia 1994 r. U. 9/93 oraz z dnia 31 sierpnia 1994 r. U. 4/94, uchwała z dnia 14 września 1994 r. W. 5/94), samo uchylenie lub zmiana przepisu nie muszą powodować zarazem utraty mocy obowiązującej przez ten przepis. Utrata mocy obowiązującej następuje dopiero w sytuacji, gdy przepis ten nie może już być zastosowany. Taka właśnie sytuacja występuje w niniejszej sprawie, ponieważ nie zachodzi możliwość dalszego stosowania przepisów uchylonego rozporządzenia do stanów faktycznych z okresu poprzedzającego jego uchylenie. Tym samym wyczerpane zostały przesłanki art. 4 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, nakazującego umorzenie postępowania w razie utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny.
Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny wydał postanowienie jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 28 września 1994 r.
(Sygn. U. 3/94)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący sędzia TK: Wojciech Sokolewicz
Sędziowie TK: Lech Garlicki – sprawozdawca
Janina Zakrzewska
po rozpoznaniu w dniu 28 września 1994 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Komisji Krajowej NSZZ “Solidarność” o zbadanie zgodności rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 kwietnia 1993 r. w sprawie czynności fachowych, które mogą być wykonywane w poszczególnych typach aptek przez osoby nie mające prawa samodzielnego wykonywania zawodu aptekarza (Dz. U. Nr 38, poz. 170) z ustawą z dnia 19 kwietnia 1990 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 1991 r. Nr 41, poz. 179; zm.: z 1991 r. Nr 105, poz. 452) oraz z ustawą z dnia 10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym (Dz. U. Nr 105, poz. 452; zm.: z 1993 r. Nr 16, poz. 68 i Nr 47, poz. 211)
na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r., o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470 i z 1993 r. Nr 47, poz. 213)
postanawia
umorzyć postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
1. Komisja Krajowa NZSS “Solidarność” wniosła w dniu 9 marca 1994 r. o zbadanie zgodności rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 kwietnia 1993 r. w sprawie czynności fachowych, które mogą być wykonywane w poszczególnych typach aptek przez osoby nie mające prawa samodzielnego wykonywania zawodu aptekarza (Dz. U. Nr 38, poz. 170) z ustawą z dnia 19 kwietnia 1990 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 1991 r. Nr 41, poz. 179 z późn. zm.) oraz z ustawą z dnia 10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym (Dz. U. Nr 105, poz. 452 z późn. zm.). Wniosek Komisji Krajowej dotyczył w istocie par. 2 wymienionego rozporządzenia MZiOS. Przepis ten wskazywał cztery kategorie czynności fachowych, które technicy farmaceutyczni z odpowiednim stażem mogą wykonywać samodzielnie, zawsze jednak uzależniając dopuszczalność wykonywania tych czynności od jednoczesnej obecności aptekarza w aptece. Zdaniem Wnioskodawcy przepis ten jest nieracjonalny (zabrania on wykonywania nawet najprostszych czynności fachowych pod nieobecność aptekarza i ogranicza ponad uzasadnione potrzeby zakres czynności fachowych, które w ogóle mogą być wykonywane przez techników farmaceutycznych) oraz przekraczając ramy upoważnienia ustawowego do jego wydania (art. 6 ust. 2 ustawy o izbach aptekarskich) i wypaczający intencję ustawodawcy (wynikającą także z art. 40 ust. 3 ustawy o środkach farmaceutycznych...). Rozporządzenie, zrywając z dotychczas ukształtowaną samodzielnością techników farmaceutycznych, prowadzi do ich faktycznego ubezwłasnowolnienia zawodowego. Zdaniem Wnioskodawcy, można też mieć zastrzeżenia co do procedury wydania kwestionowanego rozporządzenia.
Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 25 kwietnia 1994 r., działając na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, postanowił nadać wnioskowi dalszy bieg w postępowaniu.
Prokurator Generalny, w piśmie z dnia 31 maja 1994 r., poparł stanowisko Wnioskodawcy i wskazał, iż par. 2 kwestionowanego rozporządzenia jest niezgodny z art. 6 pkt 2 ustawy o izbach aptekarskich oraz z art. 40 ust. 3 w zw. z art. 36 ust. 2 ustawy o środkach farmaceutycznych...
2. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej uznał słuszność zarzutów zawartych we wniosku i w dniu 27 lipca 1994 r. wydał rozporządzenie w sprawie czynności fachowych, które mogą być wykonane w poszczególnych typach aptek przez osoby nie mające prawa samodzielnego wykonywania zawodu aptekarza. Uchylone w nim zostało unormowanie zawarte w par. 2 kwestionowanego przez Wnioskodawcę rozporządzenia. Nowe rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw Nr 95, poz. 464 z dnia 9 września 1994 r. i po upływie 14 dni weszło w życie.
Nowe rozporządzenie ograniczyło zakres czynności fachowych, które nie mogą być wykonywane przez techników farmaceutycznych i odstąpiło od wymagania stałej obecności aptekarza w aptece jako przesłanki wykonywania przez nich czynności fachowych. W aspekcie materialnym położyło więc ono kres treściom normatywnym, kwestionowanym przez Wnioskodawcę.
Nowe rozporządzenie uchyliło kwestionowane rozporządzenie z dnia 19 kwietnia 1993 r. Należy uznać, że uchylenie rozporządzenia było w tym wypadku równoznaczne z utratą przez nie mocy obowiązującej. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego (orzeczenie z dnia 11 kwietnia 1994 r. K. 10/93; postanowienia: z dnia 10 sierpnia 1994 r. U. 9/93 oraz z dnia 31 sierpnia 1994 r. U. 4/94, uchwała z dnia 14 września 1994 r. W. 5/94), samo uchylenie lub zmiana przepisu nie muszą powodować zarazem utraty mocy obowiązującej przez ten przepis. Utrata mocy obowiązującej następuje dopiero w sytuacji, gdy przepis ten nie może już być zastosowany. Taka właśnie sytuacja występuje w niniejszej sprawie, ponieważ nie zachodzi możliwość dalszego stosowania przepisów uchylonego rozporządzenia do stanów faktycznych z okresu poprzedzającego jego uchylenie. Tym samym wyczerpane zostały przesłanki art. 4 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, nakazującego umorzenie postępowania w razie utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny.
Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny wydał postanowienie jak w sentencji.