Pełny tekst orzeczenia

649/II/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 28 lutego 2011 r.
Sygn. akt Tw 1/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Zubik,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa o zbadanie zgodności:
1) art. 15 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623) z art. 119 ust. 1 i 2 w zw. z art. 118 ust. 1, art. 65 ust. 1 w zw. z art. 2, art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 2 w zw. z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art. 8 pkt 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, ze zm.);
2) art. 15 w zw. z art. 91 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623) z art. 42 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
3) art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623) z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.

UZASADNIENIE

W dniu 7 stycznia 2011 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa (dalej: PIIB) o zbadanie zgodności: po pierwsze, art. 15 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623; dalej: prawo budowlane) z art. 119 ust. 1 i 2 w zw. z art. 118 ust. 1, art. 65 ust. 1 w zw. z art. 2, art. 17 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 2 w zw. z art. 7 Konstytucji w zw. z art. 8 pkt 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, ze zm.; dalej: ustawa o samorządach); po drugie, art. 15 w zw. z art. 91 ust. 1 pkt 2 prawa budowlanego z art. 42 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji; po trzecie, art. 15 ust. 3 prawa budowlanego z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny i czy braki zostały usunięte w określonym terminie (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

2. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowym władzom organizacji zawodowych przysługuje kompetencja do inicjowania kontroli konstytucyjności norm. Wola ogólnokrajowej władzy, zazwyczaj kolegialnej, znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. statut), a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia takiej władzy. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego podmiotu. Dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej, a nie od osoby fizycznej, która go sporządziła lub podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionej władzy. Stąd wymagane jest dołączenie do wniosku uchwały tej władzy. Treść uchwały i wniosku powinny być zbieżne. Minimalna zbieżność cechująca wniosek i uchwałę obejmuje dokładne wskazanie kwestionowanego przepisu (przepisów) danego aktu normatywnego, wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej, którym w przypadku ustawy może być Konstytucja lub ratyfikowana umowa międzynarodowa (por. postanowienie TK z 14 listopada 2007 r., Tw 38/07, OTK ZU nr 6/B/2007, poz. 262 i powołane tam orzeczenia).
Trybunał Konstytucyjny podkreśla również, że uchwała w sprawie wystąpienia z wnioskiem raz wykonana (skonsumowana) nie może stanowić podstawy prawnej kolejnego wniosku, nawet skierowanego do Trybunału przez ten sam podmiot. Każde (następne) zainicjowanie postępowania przed Trybunałem wymaga dla swojej skuteczności odrębnej („nowej”) uchwały, w której uprawniony podmiot wyrazi (ponownie) wolę wystąpienia z wnioskiem (por. postanowienia TK z 21 listopada 2007 r., Tw 32/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 46 oraz 19 lutego 2008 r., Tw 42/07, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 5).

3. Na wstępie należy podkreślić, że PIIB kilkakrotnie wszczynała postępowania w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm. Trybunał Konstytucyjny, uzasadniając zarówno odmowę nadania dalszego biegu rozpatrywanym wnioskom, jak i nieuwzględnienie zażaleń, wyjaśniał, jakie wymogi musi spełniać uchwała w sprawie wniosku do Trybunału (por. postanowienia TK z 14 lipca 2009 r., Tw 1/09, OTK ZU nr 4/B/2009, poz. 217 oraz 20 października 2009 r., OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 67, wydane w sprawach z wniosków PIIB).
Trybunał Konstytucyjny postanowił zbadać, czy – jak zapewnia wnioskodawca – „niniejszy wniosek został sporządzony zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w postanowieniach Trybunału Konstytucyjnego wydanych w tych [sygn.: Tw 1/09, Tw 20/09 i Tw 14/10] postępowaniach”.

3.1. W ramach obecnego postępowania PIIB doręczyła wraz z wnioskiem uchwałę nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r. „w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego” (dalej: uchwała nr 11/R/10 albo uchwała z 21 kwietnia 2010 r.) oraz uchwałę nr 17/R/10 Krajowej Rady PIIB z 1 września 2010 r. zmieniającą uchwałę w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego (uchwała nr 17/R/10, uchwała z 1 września 2010 r. albo uchwała zmieniająca).
W uchwale nr 11/R/10 „Krajowa Rada (…) postanawia się zwrócić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności: art. 15 ustawy – Prawo budowlane (…) z art. 119 ust. 1 i 2 w zw. z art. 118 ust. 1 Konstytucji RP, z art. 2 w zw. z art. 7 Konstytucji RP w zw. z art. 8 pkt 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów, z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji RP, z art. 17 ust. 1 Konstytucji RP (§ 1 pkt 1 lit. a-d), art. 15 w zw. z art. 91 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane (…) z art. 42 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji RP (§ 1 pkt 2), art. 15 ust. 3 ustawy – Prawo budowlane (…) z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP (§ 1 pkt 3). Do sporządzenia i podpisania wniosku, o którym mowa w § 1, złożenia go w Trybunale Konstytucyjnym oraz do reprezentowania wnioskodawcy przed Trybunałem Konstytucyjnym upoważnia się [wskazanych z imienia i nazwiska] Prezesa Krajowej Rady (…) oraz Sekretarza Krajowej Rady (…) [piastujących te stanowiska w chwili podjęcia uchwały] (§ 2 ust. 1)”.
Zgodnie z uchwałą nr 17/R/10 Krajowej Rady PIIB „w uchwale nr 11/R/10 Krajowej Rady Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa z dnia 21 kwietnia 2010 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego § 2 ust. 1 otrzymuje brzmienie: »do sporządzenia i podpisania wniosku, o którym mowa w § 1, złożenia go w Trybunale Konstytucyjnym oraz do reprezentowania wnioskodawcy przed Trybunałem Konstytucyjnym upoważnia się [wskazane z imienia i nazwiska osoby fizyczne, inne niż powołane w uchwale nr 11/R/10, piastujące stanowiska] Prezesa Krajowej Rady (…) oraz Sekretarza Krajowej Rady (…) lub zastępcę sekretarza (…) (§ 1)«”. Uchwała „zmieniająca uchwałę w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego” sprowadza się zasadniczo do „zmiany” podmiotu umocowania do wykonania uchwały z 21 kwietnia 2010 r.).
Żadnej z wyżej wymienionych uchwał nie można jednak uznać za podstawę prawną wniosku złożonego do Trybunału Konstytucyjnego w niniejszej sprawie.

3.2. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że na podstawie uchwały Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r. umocowane w niej podmioty (tzn. osoby fizyczne sprawujące w chwili podjęcia uchwały funkcje Prezesa oraz Sekretarza Krajowej Rady) sporządziły, podpisały i złożyły wniosek, który wpłynął do Trybunału 30 kwietnia 2010 r. Wniosek ten zainicjował postępowanie w sprawie o sygn. Tw 14/10 i był przedmiotem rozpoznania wstępnego. Postanowieniem z 13 sierpnia 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania temu wnioskowi dalszego biegu, zaś postanowieniem z 15 grudnia 2010 r. nie uwzględnił zażalenia.
Na marginesie należy zasygnalizować, że Krajowa Rada PIIB potwierdziła w uchwale nr 17/R/10, że „pozostają w mocy czynności prawne i faktyczne dokonane (…) w imieniu wnioskodawcy przez osoby [tzn. ówczesnego prezesa i sekretarza] wymienione w § 2 ust. 1 uchwały nr 11/R/10 Krajowej Rady (…) w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego” (§ 2 ust. 1 uchwały zmieniającej).
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skoro uchwała nr 11/R/2010 stanowiła podstawę prawną wniosku skierowanego przez Krajową Radę PIIB do Trybunału w sprawie o sygn. Tw 14/10, to tym samym wola skontrolowania wskazanych w niej przepisów z powołanymi wzorcami została wykonana. Z tego względu uchwała z 21 kwietnia 2010 r. nie może zostać uznana za podstawę prawną kolejnego wniosku PIIB, który wpłynął do Trybunału 7 stycznia 2011 r. Dotyczy to także uchwały nr 11/R/10 w brzmieniu „zmienionym” uchwałą nr 17/R/2010 – z uwagi na skonsumowanie się postanowienia o zwróceniu się „do Trybunału z wnioskiem o zbadanie zgodności”.

3.3. Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że Krajowa Rada PIIB nie podjęła uchwały w sprawie wystąpienia z wnioskiem, który wpłynął do Trybunału 7 stycznia 2011 r. Brak uchwały, w której ogólnokrajowa władza organizacji zawodowej wyraża wolę wszczęcia postępowania przez Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie hierarchicznej kontroli zgodności, rozstrzyga o niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), uzasadniając tym samym odmowę nadania dalszego biegu „wnioskowi” PIIB.

Na marginesie należy zasygnalizować, że odmowa nadania dalszego biegu wnioskowi PIIB, z uwagi na brak uchwały mającej stanowić podstawę wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie, nie wyłącza na przyszłość legitymacji procesowej Krajowej Rady podlegającej badaniu przez Trybunał na gruncie art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.