Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 lutego 2016 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Wojciech Kościołek (spr.)

Sędziowie: SSA Hanna Nowicka de Poraj

SSA Paweł Rygiel

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2016 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi (...) Szkoły (...) w K. na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

w sprawie ze skargi (...) Szkoły (...) w K. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego (...)w K. z dnia 5 października 2011r. w sprawie z powództwa (...) Szkoły (...) w K. przeciwko (...)Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę, toczącej się przed Sądem Okręgowym w Krakowie, sygn. akt I C 81/16

postanawia:

1. stwierdzić przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym w Krakowie w sprawie zarejestrowanej do sygn. akt I C 81/16 ,

2. zalecić wyznaczenie posiedzenia niejawnego w celu rozpoznania skargi w terminie 2 tygodni albo skierowanie sprawy na rozprawę w terminie 4 miesięcy, liczonym od zwrotu akt do Sądu Okręgowego w Krakowie przez Sąd Apelacyjny w Krakowie,

3. zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz (...) Szkoły (...) w K. kwotę 3.000 zł ( trzy tysiące złotych),

4. oddalić skargę w pozostałym zakresie.

SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Wojciech Kościołek SSA Paweł Rygiel

Sygn. akt I S 43/16

UZASADNIENIE

Pismem datowanym na dzień 2 lutego 2016r. skarżąca (...) Szkoła (...) w K. wniosła o stwierdzenie przewlekłości postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Krakowie pod sygn. akt I C 81/16 i zasądzenie od Skarbu Państwa na jej rzecz kwoty 20.000 zł, a nadto naprawienie szkody poprzez wydanie nakazu zapłaty na sumę 30 388,35 złotych zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

W uzasadnieniu skargi podała, że od daty 29 czerwca 2015r., kiedy wydano w sprawie postanowienie o przekazaniu sprawy z Sądu Rejonowego do Sądu Okręgowego nic w sprawie się nie dzieje.

Sąd Apelacyjny ustalił co następuje;

Skarga o wznowienie postepowania złożona została przez (...) Szkołę (...) w K. w dniu 9 kwietnia 2015r. do Sądu Rejonowego(...)w K., gdzie została zarejestrowana do sygn.. akt I C 668/15.

W dniu 29 czerwca 2015r. (przed doręczeniem odpisu skargi o wznowienie) Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu niewłaściwości rzeczowej i przekazaniu sprawy Sądowi Okręgowemu w Krakowie, zaś przewodniczący tego sądu zarządził jednocześnie doręczenie odpisu postanowienia stronom postępowania, a to: (...) Szkole (...) w K. oraz (...)S.A. w W..

W dniu 9 lipca 2015r. akta sprawy przekazane zostały Sądowi Okręgowemu w Krakowie do Wydziału I Cywilnego, gdzie zarejestrowane zostały do sygn.. akt I C 1192/15.

W dniu 31 lipca 2015r. przewodniczący składu Sądu Okręgowego w Krakowie zarządził zwrot akt Sądowi Rejonowemu (...)celem dołączenia dowodów doręczenia odpisów postanowień Sądu Rejonowego stronom.

W dniu 1 września 2015r. Sąd Rejonowy (...)w K. ponownie przedstawił akta sprawy Sądowi Okręgowemu w Krakowie dołączając dowód doręczenia odpisu postanowienia (...) Szkole (...) w K. z dnia 28 lipca 2015 r. oraz dowód doręczenia tego orzeczenia (...)S.A. w W. z relacją operatora pocztowego, że pod wskazanym adresem nie ma siedziby określony odbiorca przesyłki.

Sprawę zarejestrowano do sygn.. akt I C 1537/15 i, zaś zarządzeniem z dnia 21 października 2015r. dokonano ponownego zwrotu akt sprawy polecając dokonanie prawidłowego doręczenia (...)S.A odpisu postanowienia z dnia 29 czerwca 2015r.

W dniu 23 listopada 2015r. dokonano doręczenia odpisu orzeczenia (...)S.A na ustalony z urzędu przez Sąd I instancji adres, zaś w dniu 14 grudnia 2015r. zarządzono po raz trzeci przekazanie akt sprawy Sądowi Okręgowemu, który po jej zarejestrowaniu w Wydziale I Cywilnym do sygn.. akt I C 81/16 zarządził jej przekazanie w dniu 3 lutego 2016r. do Wydziału II Cywilnego.

Powyższe okoliczności wynikają z akt opisanej sprawy, oznaczanej różnymi sygnaturami.

Sąd Apelacyjny zważył;

Skarga zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Nie poszerzając ponad potrzebę rozważań w tej kwestii zauważyć należy, że w sprawie nie doszło do zawiśnięcia sporu między stronami wywołanego złożoną skargą o wznowienie postępowania. Sprawa jest na wstępnym jej etapie i łączy się z badaniem przesłanek jej dopuszczalności. Jest też oczywiste, że w warunkach, w których w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem orzekały sądy dwóch instancji, kompetencyjnie właściwym dla jej rozpoznania był sąd II instancji, co w warunkach podziału Sądu Okręgowego na wydziały nakazywało złożenie skargi albo jej przekazanie sądowi odwoławczemu (art. 405 k.p.c.). Popełnione w tym zakresie błędy łączyły się zatem z wadliwą czynnością skarżącego, który skierował skargę do sądu niewłaściwego oraz czynnością sądu niewłaściwego, który zamiast przekazać akta sprawy właściwej jednostce organizacyjnej przekazał akta sprawy wydziałowi I instancyjnemu. Uchybienia te stanowiły kolejny przyczynek do przewlekłości postepowania, a związany z oczekiwaniem Sądu Okręgowego na dołączenie dowodów doręczeń odpisów postanowienia obu stronom postępowania. W ocenie Sądu Apelacyjnego - o ile bowiem dołączenie dowodu doręczenia odpisu postanowienia o stwierdzeniu niewłaściwości dla (...) Szkoły (...) w K. było usprawiedliwione, o tyle nie było podstaw dla takiej czynności w odniesieniu do (...)S.A.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego – w sytuacji w której niezaskarżalne postanowienie zostało wydane na posiedzeniu niejawnym przed doręczeniem pozwu (skargi o wznowienie), stronie przeciwnej, to odpis takiego postanowienia - w myśl art. 357 § 2 k.p.c.- sąd z urzędu doręcza tylko powodowi (podmiotowi składającemu skargę o wznowienie). Ocena ta wynika z faktu, że strona pozwana nie jest zaangażowana w spór, a ewentualne czynności obronne podjąć może dopiero z chwilą doręczenia jej odpisu pozwu (skargi o wznowienie), a zatem mimo formalnego wskazania jej osoby w piśmie procesowym nie został nawiązany z nią swoisty stosunek prawno procesowy wynikający z zawiśnięcia sprawy przed sądem (art. 192 k.p.c.). Dodatkowo brak właściwości kompetencyjnej Wydziału I Cywilnego Sądu Okręgowego w Krakowie wykluczał celowość podejmowania innej czynności przez jego przewodniczącego niż niezwłoczne przekazanie akt sprawy Wydziałowi II Cywilnemu tego Sądu.

Wszystko to doprowadziło do sytuacji, w której mimo możliwości nadania sprawie biegu po doręczeniu odpisu postanowienia (...) Szkole (...) w K. pod koniec lipca 2015r., sprawie tej nie nadano właściwego biegu do pierwszych dni lutego 2016r., a więc przez okres ponad 6 miesięcy.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843, z późn. zm., dalej jako ustawa) nie określa konkretnego, bądź przeciętnego czasu oczekiwania na rozpoznanie sprawy. W judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie, w którym w danej instancji nie wyznaczono rozprawy przez ponad 12 miesięcy (postanowienie Sądu Najwyższego z 5 sierpnia 2013 r., III SPP 188/13). Nie jest to jednak sztywna cezura czasowa dla oceny zgodności postępowania z konwencyjnymi, konstytucyjnymi i proceduralnymi dyrektywami osądzenia sprawy w rozsądnym terminie. Uwzględnić bowiem należy, że oceniana sprawa znajduje się na szczególnym etapie jej rozpoznania, związanym z oceną dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania i zagadnieniu temu mimo upływu kilku miesięcy nie dano żadnego wyrazu w postaci czynności sądowej związanej z wydaniem porządkowych zarządzeń ewentualnie orzeczeń.

Tak długi okres bezczynności Sądu Okręgowego uzasadnia skargę na przewlekłość postępowania.

Wydając zalecenie wyznaczenia posiedzenia niejawnego dla oceny zupełności skargi i jej formalnej poprawności w terminie 2 tygodni od daty zwrotu akt niniejszej sprawy albo wyznaczenia rozprawy w terminie 4 miesięcy, Sąd Apelacyjny miał na względzie, że Sąd Okręgowy nie podjął żadnych starań, by mimo wniesienia skargi o wznowienie rozpoznać sprawę w odpowiednim terminie.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że sąd powinien przedstawić skargę na przewlekłość postępowania wraz z aktami sprawy do sądu właściwego do jej rozpoznania dopiero po podjęciu celowych czynności albowiem dzięki temu możliwe jest uniknięcie zbędnej zwłoki w rozpoznaniu sprawy przez ten Sąd .

Uwzględniając skargę na przewlekłość postępowania, Sąd Apelacyjny miał obowiązek rozstrzygnąć wniosek skarżącej o zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej. Przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy stanowi sankcję dla państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości oraz rekompensatę dla skarżącego za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania. Następuje w wysokości proporcjonalnej do wielkości zwłoki, jej przyczyn oraz dotkliwości dla skarżącego (postanowienie Sądu Najwyższego z 6 stycznia 2006 r., III SPP 154/05, OSNP 2006 nr 21-22, poz. 342). Odpowiednia suma pieniężna pełni rolę swoistego zadośćuczynienia za stres i frustrację, spowodowane przewlekłością postępowania sądowego.

Skarżąca wniosła o zasądzenie kwoty 20.000 zł. Sąd Apelacyjny uznał , po rozważeniu wszystkich okoliczności, za właściwe przyznanie skarżącej tytułem wspomnianego zadośćuczynienia kwoty w wysokości 3.000 zł. Przyznając kwotę w takiej wysokości Sąd Apelacyjny miał na względzie, że w dacie złożenia skargi stan stosunków prawnych między stronami postępowania wynika z treści formalnie prawomocnego orzeczenia związanego z roszczeniem o zapłatę 10.217,20 zl, a zainicjowane przez skarżącego postępowanie jest nadzwyczajnym środkiem wzruszenia tego orzeczenia, co ze swej natury wyznacza granice odpowiedniego zadośćuczynienia.

Przyznając skarżącej kwotę pieniężną w wysokości 3000 zł, Sąd Apelacyjny oddalił żądanie skargi w pozostałej części. Nie znajdują także ustawowego oparcia dalsze żądania wskazane w skardze, skoro zważy się treść przepisów ustawy, których granice wykluczają możność wpływania na sąd, co do treści mającego zapaść w sprawie rozstrzygnięcia co do jej istoty

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 12 ust. 2 i 4 ustawy orzekł jak w sentencji.

SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Wojciech Kościołek SSA Paweł Rygiel