Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lipca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Lidia Dudek

Protokolant : Ewa Lenartowicz

po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2016 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. R.

przeciwko M. R.

o ochronę dóbr osobistych

1.oddala powództwo w całości;

2.zasądza od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Częstochowie na rzecz radcy prawnego A. Ż. – Kancelaria Radcy Prawnego w C. kwotę 531,36 zł ( pięćset trzydzieści jeden złotych trzydzieści sześć groszy) obejmującą podatek VAT, tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej M. R. z urzędu.

Sygn. akt I C 81/16

UZASADNIENIE

Powód w pozwie z dnia 24 lutego 2016r. wniósł o zobowiązanie pozwanej M. R. do nakazania pozwanej M. R. złożenia oświadczenia w formie listownej, zaopatrzonej we własnoręczny podpis pozwanej, na adres powoda P. R. (RA,Y. 13, (...) A., Norwegia), na adres VI Komisariatu Policji (ul. (...), (...)-(...) C.) o następującej treści:„Ja niżej podpisana, M. R. niniejszym przepraszam Pana P. R. za pomówienie go o dopuszczenie się przez niego przestępstwa kradzieży z włamaniem i zaboru w celu przywłaszczenia telewizora marki S., kwoty 1300,00 zł oraz ładowarki do telefonu, które to pomówienie miało miejsce w trakcie przesłuchania mojej osoby w charakterze świadka w dniach: 23.10.2015r. i 27.10.2015r. na Komisariacie Policji nr VI w C. w sprawie w/w czynów karalnych sygn. KP VI – (...)”. Powód wniósł również o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż strony są w trakcie procesu rozwodowego. Obecnie powód zamieszkuje w Norwegii wraz z córką i jedynie sporadycznie przyjeżdża do kraju. W czasie pobytów w Polsce powód mieszka we wspólnym mieszkaniu stron przy ul. (...) w C.. W ramach toczącej się sprawy rozwodowej sąd udzielił zabezpieczenia pozwanej w zakresie sposobu korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania, poprzez przyznanie pozwanej prawa do wyłącznego korzystania z jednego z pokoi. W pokoju tym znajdował się telewizor marki S.. W dniu 23 października 2015r. pozwana zawiadomiła organy ścigania o rzekomym przestępstwie kradzieży z włamaniem, którego miał dopuścić się powód, w trakcie którego miał skraść majątek wspólny w postaci telewizora marki S.. W trakcie tego przesłuchania pozwana nie wspomniała jednak o rzekomej kradzieży pieniędzy w kwocie 1300,00 zł oraz ładowarki do telefonu. Dopiero w czasie przesłuchania w dniu 27 października 2015r. pozwana dodatkowo stwierdziła, iż powód ukradł jej również z szuflady segmentu kwotę 1300,00 zł oraz ładowarkę do telefonu. Powód przyznał wprawdzie, iż zabrał z pokoju pozwanej telewizor, ale nie w celu jego przywłaszczenia, tylko aby umożliwić korzystanie z niego wszystkim domownikom. Nadto dodał, iż w celu zabrania telewizora nie było konieczne włamywanie się do pokoju zajmowanego przez pozwaną, albowiem drzwi do pokoju w dniu 23 października 2015r. były otwarte. Zatem w ocenie powoda nie można uznać, że zawiadomienie złożone przez pozwaną było w jakichkolwiek sposób uzasadnione. W ocenie powoda zostało ono złożone jedynie w celu polepszenia sytuacji procesowej pozwanej w postępowaniu rozwodowym. Zdaniem powoda trudno uznać, iż powód mógłby popełnić przestępstwo kradzieży mienia którego przecież jest współwłaścicielem i ma pełne prawo z niego korzystać. Fakt udzielenia pozwanej zabezpieczenia w ramach sprawy rozwodem nic w tym zakresie przecież nie zmienia, albowiem dotyczy on jedynie pomieszczeń, a nie znajdujących się tam składników majątku wspólnego. Odnośnie rzekomej kradzieży kwoty 1300,00 zł zastanawiającym jest fakt, iż brak tej kwoty pozwana stwierdziła dopiero po pewnym czasie od chwili zawiadomienia o przestępstwie. Normalnym zachowaniem każdej osoby jest sprawdzenie bezpośrednio po włamaniu, czy zginęły pieniądze albo inne wartościowe przedmioty. Zdaniem powoda, wątpliwym jest również to, czy pozwana była w ogóle w stanie taką kwotę zgromadzić, zwłaszcza w sytuacji, gdy jej roczny przychód za cały 2014r. wyniósł jedynie około 4.000,00 zł. nadto data rzekomego zaboru jest odległa od ogólnie przyjętych reguł wypłacania pracownikom wynagrodzenie, które wypłaca się, albowiem na końcu miesiąca, albo do 10 dnia każdego miesiąca. Powód wskazał, iż zawiadomienie o niedopełnionym przez powoda przestępstwie jest tylko jednym z wielu elementów działań pozwanej realizowanej w ramach przyjętej przez nią strategii rozwodowej. Powód pomimo, iż od blisko dziewięciu lat zamieszkuje w Norwegii otrzymał w ostatnim czasie wezwanie na badanie psychologiczne w ramach postępowania prowadzonego przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pomimo tego, że powód spędza poza granicami kraju praktycznie cały rok, zatem dużym zaskoczeniem jest dla niego akt, iż jego osoba stała się przedmiotem zainteresowania również tej instytucji. W ocenie powoda, powyższe zachowanie pozwanej, którego geneza tkwi jedynie w równolegle toczącej się sprawie rozwodowej nie może pozostać bezkarne, zwłaszcza, iż wywołało ono określone skutki w zakresie dóbr osobistych powoda. Powód czuje się głęboko dotknięty nieprawdziwym twierdzeniami pozwanej, które godzą w dobre imię powoda, jego cześć i szkalują go w oczach rodziny oraz funkcjonariuszy policji.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na je rzecz od powoda kosztów postępowania procesowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż postępowanie karne przeciwko powodowi w sprawie o kradzież mienia z włamaniem nadal jest w toku. Ze względu na fakt, iż powód przebywa w Norwegi, to postępowanie karne na mocy postanowienia sądu z dnia 6 maja 2016r. zostało zawieszone. Pozwana stanowczo zaprzeczyła by złożenie przez nią zawiadomienia o popełnieniu przez powoda przestępstwa miało na celu jedynie poprawienie jej sytuacji procesowej w związku z toczącą się między stronami sprawą rozwodową. Dodała, że powód włamał się do pokoju, który został jej przyznany w związku z konfliktem pomiędzy stronami do wyłącznego korzystania na mocy postanowienia z dnia 20 lipca 2015r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, gdzie pomiędzy stronami toczy sprawa o rozwód. Gdy powód przyjeżdżał z Norwegii do Polski, to mieszkał w ich wspólnym mieszkaniu i zachowywał się nagannie: zwykle był nietrzeźwy i agresywny, wyzywał ją wielokrotnie od najgorszych i używał siły. Pozwana wielokrotnie zgłaszała ten problem na VI Komisariacie Policji w C.. Wspólne zamieszkiwanie stron było niemożliwe i kilkakrotnie pozwana była zmuszona wyprowadzić się z domu, w czasie gdy jej mąż przyjeżdżał na kilka dni lub tygodni w okolicach wyznaczonych przez sąd terminów rozpraw. W dniu 23 października 2015r. powód wtargnął do jej zamkniętego na klucz pokoju, poprzez wyjęcie szyby w drzwiach i zabrał wyżej wymienione rzeczy oraz pieniądze w kwocie 1300,00 zł, które znajdowały się w szufladzie w pokoju. Pieniądze te były przeznaczone na pokrycie bieżących wydatków związanych z opłatami za czynsz, gaz i energię elektryczną. Na odłożoną kwotę 1300 zł składała się kwota 500 zł pożyczona przez pozwaną od D. B., kwota 300 zł pochodziła z pomocy finansowej wypłaconej pozwanej w dniu 16.10.2015r. przez Fundację (...), a pozostałe środki pieniężne pochodziły z wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia pozwanej w (...) w C. . Pozwana podkreśliła, iż powód składając zeznania na Policji, przyznał się do zabrania telewizora z ich wspólnego mieszkania.

Sąd ustalił, co następuje:

Strony zawarły związek małżeński 8 września 1990r. Z małżeństwa tego strony mają dwoje dzieci, a mianowicie dwie pełnoletnie córki A. i E. R.. Tylko początkowo małżeństwo stron układało się poprawnie. Wkrótce ujawniły się skłonności powoda do używania, a następnie do nadużywania alkoholu. W połowie lat 90 strony przeprowadziły się do mieszkania przy ul. (...) w C., lecz to nie zmieniło stosunków między stronami , ani zachowania samego powoda. W 2007r. strony uzgodniły, że celem poprawy sytuacji finansowej stron, powód wyjedzie do pracy za granicę. W związku z tym powód wyjechał do pracy do Norwegii, przyjeżdżając do Polski kilka razy w roku. Nie poprawiło to relacji między stronami, ani nie wpłynęło na niewłaściwe zachowanie powoda wobec pozwanej. Z biegiem czasu następowało osłabienie uczuć między stronami i w konsekwencji do całkowitego zerwania więzi małżeńskich, choć formalnie strony dalej razem zamieszkują, przy czym powód w dalszym ciągu pracuje w Norwegii.

W dniu 31 lipca 2014r do Sądu Okręgowego w Częstochowie powód złożył pozew o orzeczenie rozwodu z pozwaną M. R. bez orzekania o winie.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 20 lipca 2015r. sygn. akt 1RC 1094/14 r., na czas postępowania w sprawie o rozwód przyznano pozwanej do wyłącznego użytkowania większy pokój, a powodowi mniejszy pokój w mieszkaniu nr (...) położonym w C. przy ul. (...), ze wspólnym użytkowaniem kuchni, łazienki i przedpokoju.

W dniu 23 października 2015r. z mieszkania stanowiącego własność stron położonego w C. przy ul. (...), podczas nieobecności pozwanej M. R. powód zabrał z pokoju do którego na mocy orzeczenia sądowego, wyłączny dostęp miała jego żona, przedmioty należące do wspólnego mienia małżeńskiego stron w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, ładowarkę do telefonu marki S. o wartości 30 zł oraz pieniądze w kwocie 1300 zł. Pokój pozwanej był zamknięty na klucz. Powód wtargnął do j zamkniętego na klucz pokoju, poprzez wyjęcie szyby w drzwiach i zabrał wyżej wymienione rzeczy oraz pieniądze w kwocie 1300,00 zł, które znajdowały się w szufladzie w pokoju.

W dniu 23 października 2015r. pozwana złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez powoda przestępstwa na jej szkodę. Na skutek zawiadomienia toczyło się postępowanie przygotowawcze o sygn. akt PR Zpp 5.2016 prowadzone przez Prokuraturę Rejonową C. – P. w C. w sprawie kradzieży w dniu 23.10.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł przez P. R. na szkodę M. R. tj. o czyn z art. 278 § 1 kk.

Postanowieniem z dnia 25 grudnia 2015r. umorzono dochodzenie w sprawie kradzieży w dniu 23.210.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł przez P. R. na szkodę M. R. tj. o czyn z art. 278 § 1 kk. Na powyższe postanowienie zażalenie złożyła pozwana. Sąd Rejonowy w Częstochowie, postanowieniem z dnia 11 marca 2016r., sygn. akt XI Kp 24/16 uwzględnił zażalenie pozwanej i sprawę przekazał Prokuratorowi do uzupełnienia postępowania przygotowawczego. Ponownie sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt PR 2 Ds. 163.2016.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 2 marca 2016r. sygn. akt 1RC 1094/14 rozwiązano przez rozwód małżeństwo P. R. i M. R. z winy obu stron i orzeczono o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron położonego w C. przy ul. (...).

(dowód : zeznania świadków: D. B. k. 101 – 102, czas:00:05:18 – 00:16:33, S. B. k. 102 -103, czas:00:17:30, G. D. k. 103 – 104, czas 00:29:10 – 00:44:29, zeznania powoda P. R. k. 104 – 105, czas 00:50:16 – 00:59:53, zeznania pozwanej M. R. k. 104 – 105, czas:00:59:53 – 01:09:09, dokumenty z akt Prokuratury Rejonowej C. – P. w C., sygn. PR 2 Ds. 163.2016 w aktach sprawy k.17-39, postanowienie wraz z uzasadnieniem ze sprawy I 1RC 1094/14 Sądu Okręgowego w Częstochowie k.51-54, wyrok wraz z uzasadnieniem ze sprawy I 1RC 1094/14 Sądu Okręgowego w Częstochowie).

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do art. 24§1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

W sprawie o ochronę dób osobistych w pierwszej kolejności należy poddać ocenie, czy w ogóle i jakie dobro zostało naruszone, a następnie ocenić - na zarzut pozwanego - czy pomimo naruszenia tych dóbr nie zachodzi podstawa do wyłączenia jego odpowiedzialności ze względu na brak bezprawności działania. Naruszenie dóbr osobistych oraz bezprawność są kategoriami całkowicie samodzielnymi, niezależnymi i każda z nich podlega oddzielnej kwalifikacji i ocenie (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2002r. z uzasadnieniem, II CKN 167/01, nie publ.).

Ocena, czy dobro osobiste człowieka zostało zagrożone bądź naruszone, musi być dokonana przy stosowaniu kryteriów obiektywnych, a więc przy użyciu pewnych wzorców obiektywnych. Istotne jest bowiem nie subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale obiektywna reakcja opinii publicznej, co oznacza uwzględnienie opinii występującej w społeczeństwie. Ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, nie może być natomiast dokonywana według miary indywidualnej wrażliwości zainteresowanego, ta bowiem może być szczególnie duża ze względu na cechy osobowe (np. szczególna drażliwość, przewrażliwienie). O dokonaniu naruszenia dobra osobistego decyduje więc obiektywna ocena konkretnych okoliczności, nie zaś subiektywne odczucie osoby, która czuje się dotknięta zachowaniem innej osoby. (por. m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2001r., VCKN 195/01, LEX nr 53107; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2002r., II CKN 953/00, LEX nr 55098; wyrok Sądu Najwyższego z 11 marca 1997 r. III CKN 33/97, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 93; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 sierpnia 1996r., I ACr 341/96, OSA 1997/7-8/43; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 stycznia 2007r., I ACa 833/06, LEX nr 298413; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 grudnia 2009r., III APa 24/09, OSP 2011/3/35).

Mając na uwadze wskazaną przez powoda P. R. podstawę faktyczną roszczenia i ustalenia faktyczne poczynione w niniejszej sprawie, nie budzi wątpliwości, że w rozpatrywanym przypadku nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód P. R. zabrał podczas nieobecności pozwanej M. R. z pokoju, do którego na mocy orzeczenia sądowego, wyłączny dostęp miała jego żona (pozwana) telewizor, który stanowi ich współwłasność majątkową. Niewątpliwie „cudzą rzeczą” w rozumieniu art. 278 § 1 kk jest także dla każdego z małżonków rzecz wchodząca w skład ich majątku wspólnego. Z pokoju do którego wyłączny dostęp miała żona (pozwana) zoastały zabrane przez powoda pieniądze w kwocie 1300 zł i ładowarka marki S..

Cześć, dobre imię i dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny życia osobistego, zawodowego i społecznego. Naruszenie czci może więc nastąpić przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym naruszające dobre imię danej osoby i mogące narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2002r., IV CKN 1402/00, LEX nr 78364; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2010r., II CSK 326/09, LEX nr 574524; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2009r., I PK 210/08, M.P.Pr. (...)).

Taka sytuacja nie zachodzi na gruncie niniejszej sprawy, ponieważ pozwana była uprawiona do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przez powoda przestępstwa na jej szkodę i skutek zawiadomienia toczyło się postępowanie przygotowawcze o sygn. akt PR Zpp 5.2016 prowadzone przez Prokuraturę Rejonową C. – P. w C. w sprawie kradzieży w dniu 23.10.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym z treści zeznań P. R. wynika, e zabrał on podczas nieobecności M. R. telewizor, który stanowi ich współwłasność majątkową.

W sytuacji będącej przedmiotem niniejszej sprawy nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda P. R.. Jedynie zatem dla przykładu należy wskazać, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, nawet wtedy, gdy dochodzi do naruszenia dóbr osobistych, dla oceny czy zachodzą podstawy do przyjęcia odpowiedzialności pozwanego, nie może być miarodajny wyłącznie stan uczuć oraz miara indywidualnej wrażliwości strony powodowej.

Sąd Najwyższy wskazał, iż w przypadku obrazy, o udzieleniu ochrony sądowej decydować powinna analiza uwzględniająca nie tylko semantyczne znaczenie użytych słów, ale również cały kontekst sytuacyjny oraz społeczny jego odbiór, oceniany według kryteriów właściwych dla ludzi rozsądnych i uczciwych. Konieczne jest tu więc zachowanie należytych proporcji i umiaru. Dobra osobiste są czymś szczególnie cennym. Trzeba dążyć do zapewnienia ich ochrony w każdym przypadku, w którym odniesiony w nich uszczerbek znajduje potwierdzenie nie tylko w odczuciu samego zainteresowanego, ale i w zobiektywizowanej ocenie zewnętrznej. Nie można zatem nadużywać instrumentów prawnych właściwych tej ochronie dla przypadków drobnych, incydentalnych, dotyczących wyłącznie subiektywnych przeżyć samego powoda. Taki sposób postępowania prowadziłby bowiem do niedopuszczalnego deprecjonowania samego przedmiotu ochrony, naruszając jednocześnie zasadę minima non curat praetor. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2002r., IV CKN 1076/00, LEX nr 57208).

Z tych wszystkich względów, Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz §2 ust. 1, 2, §4 ust. 1, §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 490 ze zm.).