Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VU 772/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 8 lipca 2015 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. P. prawo do emerytury poczynając od dnia (...) 2015 roku.

Sygn. akt VU 772/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił S. P. prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 27 lat, 2 miesiące i 19 dni, w tym 2 lata, 3 miesiące i 13 dni pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy odmówił wnioskodawcy zaliczenia okresu od dnia 26 lutego 1974 roku do dnia 16 kwietnia 1976 roku, od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 3 listopada 1976 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) i od dnia 11 lipca 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1980 roku w Fabryce (...) oraz od dnia 8 lipca 1980 roku do dnia 16 czerwca 1986 roku i od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku w (...), ponieważ analiza dołączonych do wniosku dokumentów nie pozwala uznać, zdaniem organu rentowego, że wnioskodawca w ww. okresach wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace wymienione w dziale VIII poz. 2 Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 24 lipca 2015 roku S. P. podał, iż od dnia 8 lipca 1980 roku do dnia 16 czerwca 1986 roku i od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku pracował jako kierowca samochodu ciężarowego osinobus, a pozostałych spornych okresach pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze znacznie powyżej 3,5 tony.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. P., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 16 czerwca 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego

(dowód: wniosek o emeryturę k 1 – 6 akt emerytalnych)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia w wymiarze 27 lat, 2 miesiące i 19 dni, w tym 2 lata, 3 miesiące i 13 dni pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia od dnia 1 września 1996 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w P. (...) Zakład w P. na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego.

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia:

- od dnia 26 lutego 1974 roku do dnia 16 kwietnia 1974 roku, od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 3 listopada 1976 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...);

- od dnia 11 lipca 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1980 roku w Fabryce (...) w P.;

- od dnia 8 lipca 1980 roku do dnia 16 czerwca 1986 roku i od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku w (...)

na stanowisku kierowcy, bowiem na postawie przedłożonej dokumentacji nie można ściśle określić charakteru pracy, a stanowisko kierowca nie jest wymienione w wykazie A oraz B Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku.

(dowód: decyzja k.27 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie – k.21-22 akt ).

S. P. od dnia 26 lutego 1974 roku do dnia 25 kwietnia 1974 roku, od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 3 listopada 1976 roku był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...).

Wnioskodawca złożył podanie o zatrudnienie go w od w (...) Oddział w K. na stanowisku kierowcy. Wnioskodawcy został przydzielony (...).

W dniu 12 lutego 1974 roku S. P. został skierowany do pracy w K. pod P. na wolne miejsce kierowcy.

Od dnia 20 lutego 1974 roku wnioskodawca został przyjęty do pracy początkowo na okres próbny 7 dni, następnie na czas nieokreślony na stanowisko monter samochodowy – kierowca. Wnioskodawca pracował w (...) W-4 w K. jako kierowca.

Z zaświadczenia lekarskiego wynika, że wnioskodawca jest zdolny do pracy w charakterze kierowcy.

S. P. posiadał prawo jazdy uprawniające do prowadzenia samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony od dnia 17 lipca 1973 roku.

W okresie od dnia 26 kwietnia 1974 roku do dnia 16 kwietnia 1976 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową.

W dniu 27 kwietnia 1976 roku wnioskodawca złożył podanie o ponowne zatrudnienie po odbyciu służby wojskowej.

Pracodawca skierował wnioskodawcę do pracy do (...) Oddział (...) Autostrad w R. od dnia 3 maja 1976 roku i przyznał mu samochód ciężarowy marki (...). Wnioskodawca otrzymywał dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu.

W świadectwie pracy z dnia 11 listopada 1976 roku pracodawca wskazał, iż wnioskodawca był zatrudniony w (...) Oddział (...) Autostrady w R. od dnia 26 lutego 1974 roku do dnia 25 kwietnia 1974 roku oraz od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 3 listopada 1976 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca (...).

(dowód: podanie k. 2 akt osobowych część A; karta stanu zdrowia k. 11 akt osobowych część A; skierowanie do pracy k. 13 akt osobowych część A; opis prawa jazdy k. 9 akt osobowych część A; pismo k. 18 -19 akt osobowych część B; podanie k. 20 akt osobowych część B; pismo z dnia 28.04.1976 roku k. 21 akt osobowych część B; pismo z dnia 5.05.1976 roku k. 23 akt osobowych część B; skierowanie k. 25 akt osobowych część B; wyciąg z legitymacji ubezpieczeniowej k. 26 akt osobowych część B; kwestionariusz z dnia 23.06.1976 roku k. 28-29 akt osobowych część B; pismo z dnia 16.07.1976 roku k. 31 akt osobowych część B; karta obiegowa zmian k. 35 akt osobowych część C; świadectwo pracy k. 38 akt osobowych część C; odpis książeczki wojskowej k. 9-16)

W okresie od dnia 26 lutego 1974 roku do dnia 25 kwietnia 1974 roku, od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 3 listopada 1976 roku S. P. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierowcy samochodowego ciężarowego na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przedsiębiorstwo budowało autostrady, w tym odcinek tzw. (...) od T. do P. i na wysokości P.. W przedsiębiorstwie znajdowała się maszyna do produkcji asfaltu i asfalt był rozwożony na dany odcinek autostrady. W przedsiębiorstwie był baza transportowa, w której znajdowały się samochody ciężarowe marki S., B., Kamaz. Były to samochody ciężarowe o ciężarze około 20 ton. Były też wywrotki marki K.. Praca odbywała się na dwie zmiany. Kierowcy mieli przydzielane pojazdy.

Początkowo do czasu powołania do służby wojskowej wnioskodawca pracował w Oddziale w K., został mu wówczas przydzielony (...) . K. 256 była to wywrotka 18 tonowa. Wnioskodawca jako kierowca samochodu ciężarowego woził materiały potrzebne do budowy. Wnioskodawca woził na budowę piasek, ziemię, żwir i beton i asfalt.

Od 3 maja 1976 roku po powrocie z wojska S. P. i ponownym zatrudnieniu pracodawca przydzielił wnioskodawcy (...) o ładowności 20 ton. Charakter pracy wnioskodawcy się nie zmienił. Codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy woził asfalt na budowę autostrady. Gdy zepsuł się samochód B. wnioskodawcy przydzielano (...). S. P. nie był kierowany do innych prac.

(dowód: zeznania świadka S. J. protokół rozprawy z dnia 20 listopada 2015 roku k. 78v – 79 nagranie od minuty 00.03.12 do minuty 00.14.30 płyta k. 80; zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 stycznia 2016 roku k. 92-92v nagranie od minuty 00.02.22 do minuty 00.13.15 płyta k. 94)

Od dnia 11 lipca 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1980 roku S. P. był zatrudniony w Fabryce (...) w P.. na stanowisku kierowca samochodowy.

W angażach wskazano jako stanowisko pracy wnioskodawcy – kierowca. Wnioskodawca otrzymywał dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu.

(dowód: kwestionariusz osobowy k. 68; karta obiegowa k. 67; angaże k. 65-66; świadectwo pracy k. 62)

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się produkcją okuć budowlanych. W przedsiębiorstwie był wyodrębniony oddział transportowy. W bazie transportowej znajdowały się same samochody ciężarowe o ciężarze powyżej 3,5 tony, w tym (...), Z.. Było 4 kierowców, w tym wnioskodawca. Każdy kierowca miał przydzielony pojazd. S. P. jeździł S. . Wnioskodawca woził zarówno materiały potrzebne do produkcji okuć, walcówki, jak i gotowe produkty przedsiębiorstwa po całej Polsce. Dodatek za rodzaj pojazdu dotyczył przewożenia starem beczek z kwasami i z innymi niebezpiecznymi materiałami, które wnioskodawca przewoził w razie potrzeby.

Wnioskodawca był zatrudniony od dnia 8 lipca 1980 roku do dnia 16 czerwca 1986 roku i od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku w (...) we W. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 20 ton. S. P. pracował w B..

W trakcie zatrudnienia otrzymywał dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu. W kartach wynagrodzeń stanowisko wnioskodawcy było wskazywane jako kierowca samochodu ciężarowego, kierowca.

Od 17 czerwca 1986 roku do dnia 13 października 1986 roku wnioskodawca przebywał na kontrakcie zagranicznym w Iraku jako operator zgarniarki.

W świadectwie pracy wystawionym w dniu 9 grudnia 1992 roku pracodawca wskazał, iż wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca, ostatnio na stanowisku kierowca osinobusa.

(dowód: świadectwo pracy na kontrakcie w aktach osobowych; umowa o pracę za granicą w aktach osobowych; karta urlopowa z dnia 11.10.1986 w aktach osobowych; umowa o pracę w aktach osobowych; pismo z dnia 17.06.1980 roku w aktach osobowych; karty wynagrodzeń w aktach osobowych; świadectwo pracy w aktach osobowych)

Zakład (...), Odwodnieniowych i Rekultywacyjnych we W. zajmował się wykonywaniem robót w postaci wiercenia studni głębinowych i rekultywacją terenu na potrzeby górnictwa.

Wnioskodawca był zatrudniony jako kierowca osinobusa i miał przypisany taki pojazd. Był to samochód ciężarowy montowany na podwoziu Stara o ciężarze powyżej 4,5 tony. Był to pojazd przystosowany do przewozu pracowników – posiadał ponad 20 miejsc. Ponadto był również przystosowany do przewozu materiałów budowlanych, ziemi.

Wnioskodawca dowoził do pracy pracowników przy rozpoczęciu danej zmiany. Miał stałe trasy przejazdu. Następnie w ciągu dnia przewoził pracowników z miejsca na miejsce w terenie albo przewoził zaopatrzenie po terenie całego zakładu zgodnie z zapotrzebowaniem. Wnioskodawca przewoził materiały potrzebne do budowy – rury, olej, środki czystości. Gdy zachorował kolega wnioskodawca mógł być kierowany do pracy jako kierowca samochodu ciężarowego około 20 ton i wówczas przewoził ziemię lub cement. Zdarzało się to sporadycznie, również sporadycznie mógł być wnioskodawca kierowany do pracy na zastępstwo na koparkę lub ładowarkę.

(dowód: zeznania świadka S. N. protokół rozprawy z dnia 20 listopada 2015 roku k. 79 nagranie od minuty 00.14.46 do minuty 00.29.36 płyta k. 80; zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 21 stycznia 2016 roku k. 92-92v nagranie od minuty 00.02.22 do minuty 00.13.15 płyta k. 94)

S. P. posiadał prawo jazdy uprawniające do prowadzenia samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony od dnia 17 lipca 1973 roku, a na autobusy od dnia 16 lutego 1977 roku. Od dnia 11 grudnia 1988 roku posiada uprawnienia do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych – ładowarki jednonaczyniowe do 2,5 m³ klasa III.

(dowód: ksero prawa jazdy k. 17-18; opis prawa jazdy w aktach osobowych wnioskodawcy z zatrudnienia w Zakładzie Robót Górniczych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy we wskazanym zakładzie pracy był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy oraz angaży, kart wynagrodzenia oraz innych dokumentów zgromadzonych w toku postępowania, potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie, wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy, kierowcy samochodu ciężarowego.

Odnosząc się do okresów wskazywanych w dokumentach jako zatrudnienie na stanowisku kierowcy należy podnieść, iż okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowity ponad 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w od dnia 26 lutego 1974 roku do dnia 25 kwietnia 1974 roku, od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 3 listopada 1976 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...). Odnośnie charakteru pracy wnioskodawcy w pierwszym wskazanym okresie, tj. przed powołaniem do wojska sąd oparł ustalenia faktyczne na zeznaniach wnioskodawcy, które znajdują pełne potwierdzenie w aktach osobowych. Z dowodów tych wynikało, iż wnioskodawca od początku został zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego i został mu przydzielony samochód ciężarowy marki K. (...).

Początkowo do czasu powołania do służby wojskowej pracował w (...) Oddział w K., został mu przydzielony (...) . K. (...) była to wywrotka 18 tonowa. Wnioskodawca jako kierowca samochodu ciężarowego woził materiały potrzebne do budowy. Wnioskodawca woził na budowę piasek, ziemię, żwir i beton i asfalt. Rodzaj pojazdu wynikał zatem wprost z dokumentów z akt osobowych. Charakter zatrudnienia wnioskodawcy wynikał również z charakteru przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo budowało autostrady, w tym odcinek tzw. (...) od T. do P. i na wysokości P.. W przedsiębiorstwie znajdowała się maszyna do produkcji asfaltu i asfalt był rozwożony na dany odcinek autostrady. W przedsiębiorstwie był baza transportowa, w której znajdowały się samochody ciężarowe marki S., B., Kamaz. Były to samochody ciężarowe o ciężarze około 20 ton. Były też wywrotki marki K.. Praca odbywała się na dwie zmiany. Kierowcy mieli przydzielane pojazdy. Wnioskodawca zatem jako kierowca wywrotki wykonywał prace na rzecz przedsiębiorstwa stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do chwili powołania do wojska, tj. przez 2 miesiące.

Również po powrocie z wojska w drugim okresie od 3 maja 1976 roku po powrocie z wojska S. P. i ponownym zatrudnieniu pracodawca przydzielił wnioskodawcy samochód ciężarowy. Był to pojazd marki (...) o ładowności 20 ton. Charakter pracy wnioskodawcy się nie zmienił. Codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy woził asfalt na budowę autostrady. Gdy zepsuł się samochód B. wnioskodawcy przydzielano (...). S. P. nie był kierowany do innych prac.

Sąd oparł się w tym zakresie na zeznaniach świadka S. J., który w całym spornym okresie pracował razem z wnioskodawcą w Przedsiębiorstwie, a zatem dysponował bezpośrednią wiedzą co do codziennych obowiązków pracowniczych skarżącego. Świadek pracował jako mechanik, widział wnioskodawcę jeżdżącego wskazanym pojazdem i potwierdził, że wnioskodawca we wskazanym wyżej spornym okresie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności ponad 3,5 tony w postaci B.. Zeznania te są skorelowane z zeznaniami wnioskodawcy oraz dokumentacją w postaci akt osobowych w szczególności w postaci pism pracodawcy. W okresie po powrocie z wojska bowiem wnioskodawca wrócił do zatrudnienia w Przedsiębiorstwie do pracy w Oddział (...) Autostrady w R.. Z pism pracodawcy wynikało, że właśnie (...) zostaje przydzielony wnioskodawcy już od 3 maja 1976 roku. W świadectwie pracy z listopada 1976 roku pracodawca wskazał, że wnioskodawca pracował na takim pojeździe. Wszystkie dokumenty z akt osobowych wskazują zatem na rodzaj pojazdu, jaki został w tym okresie przypisany wnioskodawcy. Był to pojazd o ciężarze ponad 3,5 tony. Wnioskodawca na tym pojeździe wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie był kierowany do innej pracy. W przypadku awarii pojazdu, był kierowany na inny samochód ciężarowy o ciężarze powyżej 3,5 tony, tj. na S.. Samochodami tymi wnioskodawca przewoził na budowę prowadzoną przez Przedsiębiorstwo materiały budowlane, ziemię, piasek, żwir, beton, asfalt. Było to logiczne skoro wnioskodawca pracował w bazie transportowej, w której pracowały wyłącznie pojazdy o ciężarze ponad 3,5 tony oraz skoro przedsiębiorstwo zajmowało się budową dróg i autostrad. W przedsiębiorstwie pracowali zatem pracownicy budowlani, którzy w terenie budowali drogi oraz kierowcy, którzy dowozili zaopatrzenie, części, narzędzia, konstrukcje, materiały budowlane na budowę.

Zeznania świadka i wnioskodawcy były wiarygodne, gdyż były spójne i logiczne. W sposób jasny i pełny świadek i wnioskodawca opisali zatem dzień pracy wnioskodawcy jako kierowcy samochodu ciężarowego. Zeznania te były przy tym skorelowane z dokumentami zgromadzonymi w sprawie, w tym znajdującymi się w aktach osobowych. Wnioskodawca przy tym posiadał od 17 lipca 1973 roku uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi o ciężarze ponad 3,5 ton. Nieprecyzyjne określenie stanowiska pracy polegające na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był skarżący w świadectwie pracy czy innych dokumentach, nie uniemożliwia ustalenia tej okoliczności na podstawie zeznań świadka i wnioskodawcy. A ci zeznali, że wnioskodawca był kierowcą samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony.

Organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił jednocześnie jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez wnioskodawcę i nie zakwestionował skutecznie wskazanych w dowodach okoliczności faktycznych.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca w okresie od dnia 26 lutego 1974 roku do dnia 25 kwietnia 1974 roku, od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 3 listopada 1976 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony ( (...) i B.) (tj. łącznie 6 miesięcy)

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Również w okresie zatrudnienia od dnia 11 lipca 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1980 roku w Fabryce (...) w P.. S. P. będąc zatrudnionym jako kierowca, kierowca samochodów ciężarowych kierował pojazdami ciężarowymi powyżej 3,5 tony.

Sąd w tym zakresie oparł się na zeznaniach świadka S. P., który w całym spornym okresie pracował razem z wnioskodawcą w Przedsiębiorstwie, a zatem dysponował bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do codziennych obowiązków pracowniczych skarżącego. Świadek pracował jako mechanik samochodowy, wnioskodawca przyprowadzał zatem swój samochód do naprawy. Pracując na terenie bazy świadek widział również jakim pojazdem porusza się wnioskodawca. W szczególności jednakże zaznania świadka są skorelowane z zeznaniami wnioskodawcy, a zeznania świadka i wnioskodawcy znalazły potwierdzenie w dokumentach z akt osobowych. Materiał dowodowy był wiarygodny, gdyż był spójny i jednoznaczny. Z ww. materiału dowodowego wynikało zatem, iż wnioskodawca był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego, otrzymywał dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu. Był mu przypisany samochód ciężarowy marki S., którym wnioskodawca woził materiały niezbędne do produkcji okuć lub rozwoził gotowe produkty po całej Polsce do nabywców. Wnioskodawca pracował w bazie transportowej, w której znajdowały się same samochody ciężarowe o ciężarze powyżej 3,5 tony, w tym (...), Z.. Było 4 kierowców, w tym wnioskodawca. Każdy kierowca miał przydzielony pojazd. S. P. jeździł S. .

Wnioskodawca zatem udowodnił, iż w zatrudnienia od dnia 11 lipca 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1980 roku w Fabryce (...) w P.. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony ( S.) (tj. łącznie 2 lata, 9 miesięcy i 19 dni)

Sąd zaliczył do prac w warunkach szczególnych także okres zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 8 lipca 1980 roku do dnia 16 czerwca 1986 roku i od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku w (...) we W. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 20 ton.

Sąd poczynił ustalenia faktyczne w tym zakresie w oparciu o zeznania świadka S. N., który w całym spornym okresie pracował razem z wnioskodawcą w Przedsiębiorstwie, a zatem dysponował bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do codziennych obowiązków pracowniczych skarżącego. Świadek pracował jako operator sprzętu na terenie kopalni (...). Widział zatem jaki pojazdem porusza się wnioskodawca po terenie, zawłaszcza że dowoził na miejsce pracy pracowników, przemieszczał ich po terenie kopalni, dowoził materiały i zaopatrzenie. W szczególności jednakże zaznania świadka są skorelowane z zeznaniami wnioskodawcy, a zeznania świadka i wnioskodawcy znalazły potwierdzenie w dokumentach z akt osobowych. Materiał dowodowy był wiarygodny, gdyż był spójny i jednoznaczny. Z ww. materiału dowodowego wynikało zatem, iż wnioskodawca był zatrudniony jako kierowca osinobusa i miał przypisany taki pojazd. Był to samochód ciężarowy montowany na podwoziu Stara o ciężarze powyżej 4,5 tony. Był to pojazd przystosowany do przewozu pracowników – posiadał ponad 20 miejsc. Ponadto był również przystosowany do przewozu materiałów budowlanych, ziemi.

Okoliczności te znalazły potwierdzenie w dokumentach z akt osobowych w postaci kart wynagrodzeń, świadectwa pracy, umowy o pracę. W szczególności już z treści samej umowy o pracę wynikało, iż wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 20 ton. W trakcie zatrudnienia otrzymywał dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu. W kartach wynagrodzeń stanowisko wnioskodawcy było wskazywane jako kierowca samochodu ciężarowego. W świadectwie pracy wystawionym w dniu 9 grudnia 1992 roku pracodawca wskazał, iż wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca, ostatnio na stanowisku kierowca osinobusa.

Dokumenty z całego ww. okresu zatrudnienia wnioskodawcy dowodzą zatem, iż wnioskodawca wykonywał pracę jako kierowca samochodu ciężarowego, osinobusa. Szczegółowy charakter pracy wnioskodawcy wynikał zaś z zeznań świadka i wnioskodawcy.

Wnioskodawca zatem udowodnił, iż w zatrudnienia od dnia 8 lipca 1980 roku do dnia 16 czerwca 1986 roku i od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku w (...) we W. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony i osinobusa o liczbie miejsc powyżej 15 osób. (tj. łącznie 11 lat, 11 miesięcy i 8 dni)

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 osób są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Już ww. okresy zatrudnienia wnioskodawcy wystarczą do uznania, iż został spełniony warunek zatrudnienia w warunkach szczególnych w okresie przekraczającym 15 lat, łącznie bowiem ww. okresy pracy w takich warunkach wynosił 13 lat, 2 miesiące, 27 dni + uznane 2 lata, 5 miesiące, 13 dni = 15 lat, 8 miesięcy, 7 dni.

Niezależnie od powyższego należało również zaliczyć wnioskodawcy okres służby wojskowej do stażu pracy w warunkach szczególnych. W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 1968 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.) oraz ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318).

Stosownie do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej okres odbytej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił swój powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Z przepisów tych wynika, że - pod warunkami w nich wskazanymi - okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeśli zatem przed powołaniem do służby wojskowej ubezpieczony wykonywał zatrudnienie wymienione w art. 11 ust. 2 pkt 1 - 6 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie. Innymi słowy, żołnierz zasadniczej służby zawodowej był pracownikiem wykonującym zatrudnienie wymienione w tych przepisach, jeśli zatrudnienie to wykonywał przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w określonym terminie. Z powyższego wynika, że wlicza się także uprawnienia wynikające z systemu zabezpieczenia społecznego w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, a zatem również wynikające z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w wyroku z dnia 9 marca 2010 roku, w sprawie I UK 333/09, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006 roku, III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108).

Dla określenia czy okres służby wojskowej podlega zaliczeniu ubezpieczonemu do szczególnego stażu pracy niezbędnym jest dokonanie ustalenia, czy przed powołaniem do służby wojskowej oraz po jej powrocie wykonywał on prace w szczególnych warunkach zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami.

Obowiązująca wówczas ustawa z dnia 23 stycznia 1968 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin dzieliła pracowników na dwie kategorie zatrudnienia. Podział ten miał wpływ na nabycie praw emerytalnych. Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin pierwsza kategoria zatrudnienia obejmowała pracowników zatrudnionych: pod ziemią, w warunkach szkodliwych dla zdrowia, na statkach żeglugi powietrznej, na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym, w stoczniach morskich na niektórych stanowiskach pracy bezpośrednio przy budowie i remoncie statków morskich, w charakterze nauczycieli podlegających przepisom ustawy z dnia 27 kwietnia 1956 roku o prawach i obowiązkach nauczycieli (Dz.U. Nr 12, poz. 63), w zespołach formujących szkło. W myśl jego ust. 3 druga kategoria zatrudnienia obejmowała pracowników nie wymienionych w ust. 2.

Stosownie do treści art. 11 ustęp 4 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin Rada Ministrów została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia, jakie prace wykonywane przez pracowników wymienionych w art 11 ust. 2 pkt 1-6 ustawy uzasadniają zaliczenie do pierwszej kategorii zatrudnienia oraz warunki wymagane do uzyskania emerytury lub renty inwalidzkiej dla pracowników pierwszej kategorii zatrudnienia.

Taki akt wykonawczy tj. rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia został wydany dopiero w dniu 4 maja 1979 r. (Dz.U. Nr 13, poz. 86) i wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1980r.

Jednocześnie art. 127 ustęp 3 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin stanowił, iż do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie obowiązują przepisy wydane na podstawie dekretu z dnia 25 czerwca 1954 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. z 1958 r. Nr 23, poz. 97 ze zm.).

Takimi aktem wykonawczym wydanym na podstawie dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. było rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 roku w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 39, poz. 176, ze zm.). Delegacja ustawowa dotyczyła określenia „rodzajów prac” i „warunków zaliczania pracowników do I kategorii zatrudnienia” . Zgodnie z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 roku okresy wymienione w art. 8 dekretu z dnia 25 czerwca 1956r. ( art. 8 ust. 1 pkt 4 dekretu – okresy służby w Wojsku Polskim po dniu 1 listopada 1918 roku i służby w oddziałach powstańczych w powstaniach śląskich w latach 1919-1921) zalicza się do wymaganych okresów zatrudnienia tak jak zatrudnienie w II kategorii, z wyjątkiem tych okresów służby wojskowej, które w myśl obowiązujących przepisów podlegają zaliczeniu do I kategorii zatrudnienia. Jeżeli zatem pracownik bezpośrednio przed okresami zatrudnienia wymienionymi w art. 8 dekretu z dnia 25 czerwca 1956 roku (m.in. przed okresem służby w Wojsku Polskim po dniu 1 listopada 1918 roku) wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zalicza się tak jak zatrudnienie w I kategorii zatrudnienia.

Przepisy te stanowiły zatem, że okres służby wojskowej pod pewnymi warunkami zalicza się pracownikowi do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Kolejnym aktem prawnym, który regulował te kwestie jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) Stosownie do § 9 ustęp 1 tego rozporządzenia przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w §2 rozporządzenia (okresów pracy w szczególnych warunkach) uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 roku w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w §4 rozporządzenia (§19 ustęp 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.)

Należy również podkreślić, iż od dnia 1 stycznia 1975 roku nastąpiła zmiana art. 108 ust. 1 cyt. ustawy, który otrzymał brzmienie: "Czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby". Ustawodawca zaakcentował wliczanie do okresu zatrudnienia okresu służby wojskowej do wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, o ile pracownik podjął pracę w tym samym zakładzie pracy w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby - rezygnując z "tej samej gałęzi pracy". Zmiana przepisu nic nie zmieniła w sytuacji pracowników, którzy w czasie zatrudnienia zostali powołani do odbycia służby wojskowej a po jej zakończeniu wrócili w ciągu 30 dni do tego samego zakładu pracy. Czas odbywania służby pozostaje wówczas wliczony do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem. Jeżeli zatem przed odbyciem służby pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych, po jej odbyciu zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 30 dni i został zatrudniony w warunkach szczególnych to czas odbywania służby wlicza się do tego okresu pracy. "Wszelkie uprawnienia" o jakich stanowi cyt. przepis, to również uprawnienia emerytalne, zatem brak podstaw do wyłączenia okresu odbywania służby z okresu pracy w warunkach szczególnych, stanowiącego jedną z przesłanek nabycia prawa do emerytury. Taki zabieg byłby sprzeczny z treścią cyt. przepisu. Tym samym cyt. poglądy Sądu Najwyższego znajdują zastosowanie również do tych pracowników, którzy odbywali służbę wojskową po 31 grudnia 1974 roku.

Biorąc pod uwagę, że wnioskodawca przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej był pracownikiem pierwszej kategorii zatrudnienia jako pracownik wykonujący prace w warunkach szczególnych okres służby wojskowej wnioskodawcy podlegał zaliczeniu do okresu zatrudnienia w pierwszej kategorii tj. od dnia 26 kwietnia 1974 roku do dnia 16 kwietnia 1976 roku ( blisko 2 lata).

Łącznie zatem wnioskodawca udowodnił staż pracy w warunkach szczególnych znacznie powyżej 15 lat.

Z uwagi na to, że ostatnim warunkiem, od którego zależało prawo do emerytury było spełnienie warunku wieku, Sąd przyznał skarżącemu emeryturę od dnia ukończenia 60 lat życia tj. od dnia (...) roku.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c. orzekł jak w wyroku.

V U 772/15

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE