Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : SSO Bogdan Wolski

Protokolant: Justyna Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2015 roku w Warszawie

na rozprawie sprawy

z powództwa

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko

(...) sp. z o.o. z siedzibą w K., S. M. (1), S. M. (2)

o zapłatę

1.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2014 r. (sygn. akt II Nc 69/14) w części dotyczącej zapłaty kwoty 100.073,58 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 maja 2014 r. do dnia zapłaty oraz odsetek ustawowych od kwoty 122.503,58 zł od dnia 21 marca 2014 r. do dnia 23 maja 2014 r. i od kwoty 107.203,58 od dnia 24 maja 2014 r. do dnia 28 maja 2014 r.;

2.  uchyla nakaz zapłaty Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2014 r. (sygn. akt II Nc 69/14) w części dotyczącej zapłaty odsetek ustawowych od kwoty 15.300 zł od dnia 24 maja 2014 r. do dnia zapłaty oraz odsetek ustawowych od kwoty 7130 zł od dnia 29 maja 2014 r. do dnia zapłaty i oddala powództwo w tej części;

3.  ustala, że pozwani zapłacą solidarnie na rzecz powódki koszty procesu w całości oraz pozwani poniosą solidarnie w całości nieuiszczone koszty sądowe, pozostawiając szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt II C 589/14

UZASADNIENIE

(...) spółka z o.o. z siedzibą w W. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, aby pozwani (...) sp. z o.o. z siedzibą
w K. oraz S. M. (3) i S. M. (2) zapłacili solidarnie na rzecz powódki kwotę 124.915,36 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 marca 2014 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że jest w posiadaniu dwóch weksli własnych, zaopatrzonych klauzulą bez protestu, na podstawie których pozwani zobowiązani są zapłacić solidarnie powódce łączną kwotę 124.915,36 zł.

Nakazem zapłaty z dnia 11 kwietnia 2014 r. wydanym w postępowaniu nakazowym pozwani zostali zobowiązani do zapłaty solidarnie na rzecz powódki kwoty 124.915,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 marca 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu w kwocie 1562 zł.

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwani wnieśli o uchylenie nakazu zapłaty
i oddalenie powództwa w całości. Pozwani nie zaprzeczyli faktu istnienia zobowiązania wekslowego wystawionego przez S. (...) oraz jego poręczenia przez S. M. (3) i S. M. (2). Pozwani wskazali, że zawarli z powódką umowę
o przyjęciu leasingu z umowy nr (...) (umowie nadano numer (...)) oraz umowę o przyjęciu leasingu z umowy nr (...) (umowie nadano numer (...)). Pozwani byli świadomi, że w wypadku powstania zaległości z umowy, powódka będzie uprawniona do wypełnienia weksli na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanych. Pozwani wskazali,
że powódka pismem z dnia 12 marca 2014 r. przesłała zawiadomienie o wypełnieniu weksli wzywając do ich wykupienia. Pozwani podali, że w zakresie umowy nr (...) powódka uzupełniła weksel na kwotę 62.391,77 złotych, natomiast w zakresie umowy nr (...)
na kwotę 62.523,59 złotych. Pismem z dnia 25 marca 2014 r. pozwani zawiadomili powódkę o nieprawidłowości w wypełnieniu powyższych weksli. Według wyliczeń pozwanych, łączna suma należności zaległych na dzień wypełnienia weksla w zakresie umowy nr (...) stanowiła kwotę 53.914,97 złotych, natomiast w zakresie umowy nr (...) kwotę 49.709,66 złotych. Ponadto pozwani od powyższych kwot dokonali potrącenia z przysługujących im wierzytelności względem pozwanej m.in. z nadpłaty z tytułu sprzedaży przedmiotu leasingu, korekty faktur VAT, czy nadpłaty w związku z porozumieniem stron z dnia 12 marca 2013 r.
W konsekwencji pozwani podnieśli, że w zakresie umowy nr (...) do zapłaty pozostała kwota 30.613,05 złotych, natomiast w zakresie umowy nr (...) kwota 49.505,66 złotych. Nadto pozwani co do zasady zakwestionowali roszczenie powódki zaznaczając, że w chwili wypowiedzenia leasingu jako finansujący odzyskała ona posiadanie przedmiotów leasingu stając się ich wyłącznym dysponentem. W ocenie pozwanych roszczenia z umów leasingu powinny być pomniejszone o wartość tych przedmiotów. Pozwani wskazali, że wartość maszyn będących przedmiotem leasingu na dzień wypowiedzenia umowy przekracza znacznie kwotę 80.118,71 złotych, a nawet kwotę objętą wekslami wystawionymi przez powódkę, niezależnie od dokonanych potrąceń.

Pismem z 15 września 2014 r., stanowiącym odpowiedź na zarzuty, powódka podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie i jednocześnie, wobec dokonania korekty faktur z tytułu polisy ubezpieczeniowej oraz sprzedaży dwóch przedmiotów leasingu
i zaliczenia sum należnych pozwanym na poczet ich wymagalnego zadłużenia wynikającego z umów leasingu, cofnęła powództwo co do kwoty 24.841,78 złotych, wnosząc o zasądzenie solidarnie od pozwanych kwoty 100.073,58 złotych wraz z odsetkami od dnia 29 maja 2014 r. do dnia zapłaty. Powódka wskazała również, że z uwagi na wystawienie faktury korygującej w terminie płatności weksla i omyłkowe nie uwzględnienie tej wpłaty w pozwie, a także
z uwagi na fakt dokonania sprzedaży przedmiotów leasingu po dacie złożenia pozwu
i uzupełnienia weksla, żąda odsetek ustawowych od kwoty 122.503,58 złotych od dnia
21 marca 2014 r. do dnia 23 maja 2014 r. (daty sprzedaży pierwszego przedmiotu leasingu) oraz odsetek ustawowych od kwoty 107.203,58 złotych od dnia 24 maja 2014 r. do dnia
28 maja 2014 r. (daty sprzedaży drugiego przedmiotu leasingu). Powódka zakwestionowała prawidłowość dokonanych przez pozwanych wyliczeń określając je jako „autorskie”
i sprzeczne z postanowieniami Ogólnych Warunków Umowy Leasingu, będących integralną częścią umów nr (...) i zaakceptowanych przez pozwanych. Powódka wskazała również, że w przypadku sprzedaży przedmiotu leasingu w wyniku wypowiedzenia umowy, zadłużenie korzystającego pomniejszane jest o cenę sprzedaży (bez podatku VAT) uzyskaną przez powódkę. Przy czym powódka zaznaczyła, że korzyści ze sprzedaży należy wiązać
z realnie powstałym, a nie tylko potencjalnie możliwym do uzyskania, dochodem z rzeczy.

W piśmie procesowym z 1 października 2014 r. pozwani wyjaśnili, że spór o wartość współczynnika LIBOR i Ogólne Warunki Umowy Leasingu jest bezprzedmiotowy z uwagi na niewielkie różnice. Pozwani wskazali, że pierwotna umowa leasingu nr (...) (nr (...)) zakładała 61 rat, nie zaś 64 raty jak wskazano w aneksie. W ocenie pozwanych wbrew postanowieniom Ogólnych Warunków Umowy Leasingu, a zgodnie z treścią art. 451 § 1 k.c., przysługiwało im prawo do wskazania, który dług zaspokajają. Pozwani zarzucili, że kwoty uzyskane przez powódkę ze sprzedaży przedmiotów leasingu są rażąco niskie i nie odzwierciedlają ich realnej wartości. Według pozwanych kwoty ze sprzedaży przedmiotów leasingowych powinny w całości zaspokoić roszczenie powódki, a dowolna sprzedaż tych przedmiotów m.in. w zakresie niższej ceny nie może ich obciążać.

W piśmie z dnia 11 lutego 2015 r. powódka odniosła się do twierdzeń pozwanych
co do błędnego wyliczenia ilości rat z umowy nr (...) (nr (...)). Powódka wskazała,
że w aneksie nr (...) z dnia 12 marca 2013 r. do umowy nr (...) została określona ilość rat
na 64, którą ustaliły strony. Podniosła, że wbrew twierdzeniom pozwanych nie ma w tym zakresie żadnego błędu. Powódka wyjaśniła także, że pozwanym nie przysługiwało prawo do wskazania, który dług zaspokajają. Według powódki art. 451 § 1 k.c. ma charakter dyspozytywny, a wobec tego znajdzie zastosowanie dopiero wówczas, gdy strony nie umówiły się inaczej. Powódka podkreśliła, że strony zawierając umowy leasingu ustaliły warunki i sposób zarachowania wpłat dokonywanych w ramach rozliczenia umów,
w związku z czym dowolne określanie sposobu księgowania spłaty poszczególnych długów przez pozwanych stoi w sprzeczności z postanowieniami tych umów.

Sąd ustalił, co następuje:

(...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o., zawarli w dniu 29 kwietnia 2010 r. umowę dotyczącą przejęcia praw i obowiązków z umowy leasingu nr (...) z dnia 19 grudnia 2008 r. Strony umowy postanowiły, że wszelkie prawa
i obowiązku Korzystającego wynikające z umowy leasingu przechodzą na Wstępującego, pod warunkiem wystawienia przez niego weksla (§ 1 umowy). (...) sp. z o.o., oświadczyła, że posiada i zna treść umowy leasingu nr (...), treść Ogólnych Warunków Leasingu Operacyjnego, harmonogram spłaty należności leasingowych oraz, że zobowiązuje się wykonać wszystkie obowiązki z nich wynikające (§ 2 umowy). (...) sp. z o.o., zobowiązała się do regularnych spłat rat w ustalonej wysokości do zakończenia umowy.
W przypadku zaś niespłacenia należności leasingowych w terminach oznaczonych w umowie, (...) sp. z o.o. uprawniona była do wypowiedzenia umowy, a (...) sp. z o.o. była zobowiązana do zwrotu przedmiotu leasingu. (...) sp. z o.o. uprawniona była do zbycia przedmiotów leasingowych, zaliczając uzyskaną kwotę na spłatę zadłużenia z tytułu należności leasingowych pozwanych. W przypadku, gdyby (...) sp. z o.o. miała względem (...) sp. z o.o. kilka długów z więcej niż jednej umowy leasingu, a spełniłaby świadczenie na pokrycie należności z tych umów
w niewystarczającej wysokości, to (...) sp. z o.o. mogła zaliczyć spełnione
w części świadczenie pieniężne w kolejności wynikającej z postanowień Ogólnych Warunków. Zabezpieczeniem roszczeń wynikających z umowy leasingu był weksel in blanco z wystawienia (...) sp. z o.o., poręczony przez S. M. (3) i S. M. (2). Przy tym w porozumieniu wekslowym przewidziano, że w razie gdyby (...) sp. z o.o. nie wywiązała się z zobowiązania, w szczególności, gdyby nie zapłaciła w określonym w umowie leasingu terminie i trybie lub w pełnej wysokości należnej (...) sp. z o.o. kwoty, (...) sp. z o.o. będzie uprawniona do uzupełnienia weksla. W dniu 7 czerwca 2010 r. roku (...) sp. z o.o., L. G., (...) sp. z o.o. zawarli umowę przejęcia praw i obowiązków
z umowy leasingu nr (...) z dnia 17 listopada 2008 r. Strony umowy postanowiły,
że wszelkie prawa i obowiązku wynikające z umowy leasingu operacyjnego nr (...) z dnia 17 listopada 2008 r. przechodzą na (...) sp. z o.o., pod warunkiem wystawienia weksla (§ 1 umowy). (...) sp. z o.o. oświadczyła, że posiada i zna treść umowy leasingu nr (...), treść Ogólnych Warunków Leasingu Operacyjnego, harmonogram spłaty należności leasingowych do umowy leasingu nr (...) oraz, że zobowiązuje się wykonać wszystkie obowiązki z nich wynikające. W dniu 28 stycznia 2013 r. (...) sp. z o.o. w związku z nieuregulowaniem należności leasingowych przez pozwanych, pomimo wyznaczenia dodatkowego terminu zapłaty, wypowiedziała ze skutkiem natychmiastowym umowę nr (...) oraz umowę nr (...). W dniu 12 marca 2014 r. strony zawarły porozumienie, w którym powódka cofnęła oświadczenia z dnia 28 stycznia 2013 r. o wypowiedzeniu umowy nr (...) oraz umowy
nr (...). Nadto strony zawarły do tych umów aneksy, w których uzgodniły aktualną wysokość rat. Po zawarciu porozumienia, (...) sp. z o.o. zaprzestała regulowania należności. (...) sp. z o.o. wyznaczyła dodatkowy termin do zapłaty zaległości. Z uwagi na dalszy dalsze opóźnienie, (...) sp. z o.o. wypowiedziała umowy leasingu ze skutkiem natychmiastowym oraz wezwała do wydania przedmiotów leasingu, co zostało zrealizowane. W dniu 12 marca 2014 r. (...) sp. z o.o. uzupełniła weksel stanowiący zabezpieczenie umowy przejęcia praw i obowiązków z umowy leasingu nr (...) z dnia
17 listopada 2008 r., o czym zawiadomiła (...) sp. z o.o. oraz S. M. (3) i S. M. (2), wzywając do wykupu weksla na kwotę 62.391,77 zł do 20 marca 2014 r. W dniu 12 marca 2014 r. (...) sp. z o.o. uzupełniła weksel stanowiący zabezpieczenie umowy przejęcia praw i obowiązków z umowy leasingu nr (...) z dnia
19 grudnia 2008 r., o czym zawiadomiła (...) sp. z o.o. oraz S. M. (3) i S. M. (2), wzywając ich do wykupu weksla na kwotę 62.523,59 zł do 20 marca 2014 r.

okoliczności bezsporne

Dokonując ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie, Sąd miał na uwadze,
że okoliczności dotyczące zawarcia umów leasingu, treści tych umów, zabezpieczenia wynikających z nich roszczeń poprzez wystawienie weksli in blanco nie są sporne między stronami. Poza sporem pozostaje również fakt zaprzestania płatności rat leasingu. Do konkluzji takiej prowadzi analiza treści pism przygotowawczych złożonych przez obie strony procesu.

Sąd zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodzi zapłaty sumy z weksli wystawionych przez pozwaną tytułem zabezpieczenia roszczeń wynikających z zawartych pomiędzy powódką a pozwaną umów nr (...).

Wypełnienie przez stronę powodową weksla było uzasadnione, gdyż uprawnienie to wynikało wprost z art. 14 prawa wekslowego i § 3 porozumienia wekslowego podpisanego
i zaakceptowanego przez pozwanych bez zastrzeżeń. Zgodnie z tym porozumieniem powódka była uprawniona wypełnić weksel in blanco w przypadku, gdyby pozwani nie wywiązali się
z ciążącego na nich zobowiązania, w szczególności, gdyby nie zapłacili w określonym
w umowie terminie i trybie pełnej wysokości kwoty pieniężnej należnej powódce.

Zgodnie z art. 47 prawa wekslowego wystawca i poręczyciel weksla ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec posiadacza weksla. Z kolei z art. 32 prawa wekslowego wynika, że poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo jak ten, za kogo poręczył.
W przedmiotowej sprawie niesporne jest, że pozwana (...) sp. z o.o. z siedzibą
w K. jest wystawcą weksla in blanco, natomiast pozwani S. M. (3)
i S. M. (2) są poręczycielami.

Bezsporne było także, że weksel przedstawiony przez powódkę był wekslem in blanco o charakterze gwarancyjnym – miał zabezpieczać wierzytelności (...) sp. z o.o.
z tytułu umowy leasingu. Ustalony, gwarancyjny charakter weksla ma istotne znaczenie
z uwagi na zakres przysługujących pozwanemu zarzutów.

W tym kontekście wskazać na wstępie należy, że w sprawach wekslowych - i to nie tylko wówczas, gdy rozpoznawane są w postępowaniu nakazowym - zasadą, wynikającą
z abstrakcyjnego charakteru zobowiązania wekslowego, jest wyłączenie zarzutów opartych na osobistych stosunkach dłużnika wekslowego z wystawcą i poprzednimi posiadaczami weksla (art. 17 prawa wekslowego). Zasada ta ulega jednak ograniczeniu polegającemu na tym,
że dłużnik może bronić się pewnymi zarzutami, które w doktrynie dzieli się na zarzuty obiektywne i zarzuty subiektywne. Do tych drugich zalicza się w szczególności zarzuty - które w zasadzie dopuszczalne są tylko wobec bezpośrednich kontrahentów - wynikające
z czynności prawnej, na podstawie której nastąpiło wręczenie weksla, w tym zarzut,
że zobowiązanie, które zabezpieczono wekslem, wygasło w całości lub w części, np. przez spełnienie świadczenia. Zarzutem subiektywnym, z którego może korzystać tylko ten dłużnik, któremu wzajemna wierzytelność pieniężna przysługuje i tylko wobec tego posiadacza weksla, do którego ma tę wzajemną wierzytelność, jest także zarzut potrącenia.

W doktrynie i orzecznictwie utrwalony jest również pogląd, iż treść art. 10 prawa wekslowego rozstrzyga o zakresie zarzutów przysługujących także poręczycielowi weksla
in blanco , a ponadto iż granice odpowiedzialności poręczyciela wyznacza zakres zobowiązania osoby, za którą poręczył (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca
2011 r., IV CSK 371/10; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 360/08).

W przedmiotowej sprawie pozwani zakwestionowali sumę wekslową, wskazując,
w szczególności, że wierzytelność powódki z tytułu umów leasingu stanowi kwota niższa niż kwota wpisana na wekslu, gdyż nie zostały uwzględnione realne ceny sprzedanych przez powódkę maszyn. Przy tym pozwani, podnieśli, że powódka dokonała sprzedaży maszyn za ceny rażąco zaniżone w stosunku do ich wartości, w wyniku czego pozwani ponieśli szkodę. Pozwani podkreślili również, że powódka nie dokonała stosownych potrąceń z wierzytelności przysługującej pozwanym względem powódki, które powinny pomniejszyć sumę kwoty wekslowej.

Na tym tle godzi się zauważyć, że charakter rozpoznawanej sprawy (sprawa wekslowa) nie stoi na przeszkodzie temu, że pozwani mogli bronić się przed roszczeniem powodowej spółki podnosząc zarzut, iż ich zobowiązanie zabezpieczone wekslem wygasło
w części wobec przejęcia przez powodkę na własność maszyn i ich sprzedaży. Pozwani mogli też bronić się przedstawiając do potrącenia własną wierzytelność do powodki z tytułu odszkodowania za szkodę spowodowaną sprzedażą maszyn po zaniżonej cenie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1995 r., I CR 7/95, OSNC 1995/12/183). Trzeba jednak podkreślić, że są to zarzuty wzajemnie się wykluczające. Wymaga również zauważenia,
że podniesienie przez dłużnika wekslowego zarzutów ze stosunku podstawowego nie powoduje utraty przez posiadacza weksla formalnej i materialnej legitymacji wekslowej.
W dalszym ciągu zatem to na dłużniku wekslowym spoczywa ciężar dowodzenia okoliczności ze stosunku podstawowego, podważających uzupełnienie weksla (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2000 r., V CKN 136/00, OSNC 2001/6/89; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu dnia 13 lipca 2005 r., I ACa 23/05). Dochodzenie przez powoda praw z weksla wystawionego przez dłużnika osobistego stwarza domniemanie istnienia wierzytelności wekslowej w wysokości sumy wekslowej i przerzuca ciężar dowodu przeciwnego na dłużnika (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2009 r., V CSK 129/09). Powód nie ma obowiązku wskazania już w pozwie tytułu dochodzonych kwot,
a dopiero po wniesieniu zarzutów jest obowiązany do określenia, z czego wynika dochodzona pozwem kwota (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2011 r., VI ACa 546/11).

W toku niniejszego postępowania pozwani nie udowodnili, że weksle złożone do akt sprawy są nieważne lub zostały wypełnione niezgodnie z zawartym porozumieniem. W treści porozumień wekslowych wskazano bowiem, że w razie gdyby korzystający nie wywiązał się z zobowiązania, w szczególności gdyby nie zapłacił w określonym w umowie terminie
i trybie lub w pełnej wysokości należnej (...) sp. z o.o. będzie uprawniona do uzupełnienia treści weksla. Zgodnie z zawartymi umowami, pozwani zobowiązani byli do zapłaty rat leasingu. Stąd też nie zapłacenie raty leasingu przez pozwanych w określonym terminie, bądź też w niepełnej wysokości, stanowić mogło zdarzenie będące podstawą do uzupełnienia weksla. Z przedstawionego przez powódkę rozliczenia wynika zaś wysokość sumy wekslowej oraz wysokość dochodzonego od pozwanych roszczenia. Wskazywany przez stronę powodową sposób obliczenia wysokości owych należności znajdował podstawy w postanowieniach umów leasingu, aneksów do tych umów oraz OWUL, a przedstawione obliczenia były poprawne pod względem rachunkowym.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pozwani konsekwentnie podtrzymywali, iż błędy w wyliczeniu kwoty sumy wekslowej wynikają z nieuwzględnienia przez powódkę wpłat pozwanych. Według nich powódka nie miała swobody w wyborze długu na który zaliczy wpłaty przez nich dokonane, a nie pokrywające wszystkich długów.

Należy zaznaczyć, że jeśli w umowie nie określono zasad dotyczących zaliczania wpłat, należy stosować reguły z art. 451 k.c. Jeżeli dłużnik, który ma kilka długów wskazał przy dokonywaniu wpłaty, na poczet którego z nich ma być ona zaliczona, to wierzyciel jest tym wyborem związany i nie może wpłaty zaliczyć w inny sposób.

W niniejszej sprawie powyższy przepis nie ma zastosowania, albowiem zgodnie z pkt 4.12 OWUL, jeżeli Korzystający ma względem (...) sp. z o.o. kilka długów
z więcej niż jednej umowy leasingu, umowy pożyczki lub innej umowy o podobnym charakterze i spełnia świadczenie pieniężne na pokrycie należności z tych umów
w niewystarczającej wysokości, (...) sp. z o.o. może zaliczyć spełnione w części przez Korzystającego świadczenie pieniężne w kolejności określonej w pkt. 4.10 OWUL. Pozwani zawierając umowy nr (...) oświadczyli, że posiadają i znają treść umów leasingu, treść OWUL, harmonogram spłat należności leasingowych oraz, że zobowiązują się wykonać wszystkie obowiązki z nich wynikające. Powyższe oznacza, że pozwani zaakceptowali odmienne niż w art. 451 k.c. regulacje, w związku z czym ich zarzut należało uznać za chybiony.

W ocenie Sądu, brak jest również podstaw, by kwestionować jako zaniżone, przyjęte w rozliczeniu kwoty uzyskane przez powódkę ze sprzedaży rzeczy, stanowiących przedmiot umowy leasingu. W rozpoznawanej sprawie ustalono, że w razie wypowiedzenia umowy pozwani zobowiązani byli do zwrotu przedmiotu leasingu(pkt 12.3 i 15 OWUL) przy czym powódka uprawniona była do zbycia przedmiotów leasingowych zaliczając uzyskaną kwotę na spłatę zadłużenia z tytułu należności leasingowych pozwanych (pkt 12.4 OWUL). Stosownie do tego powódka dokonała sprzedaży maszyn i zaliczyła uzyskane stąd kwoty
na poczet zadłużenia tytułu zawartych umów leasingu.

Powyższa regulacja jest tożsama z treścią art. 709 ⁽¹⁵⁾ k.c., który stanowi, iż w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu.

Korzyść finansującego z rozwiązania umowy wyraża się w zyskach, wynikających
z odzyskania rzeczy będącej jej przedmiotem i zadysponowania nią w postaci sprzedaży czy też oddania do odpłatnego używania bądź korzystania (na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu). O wysokości tej korzyści rozstrzyga wartość odzyskanego przedmiotu, przy tym, wartość ta ze względu na charakter regulacji zawartej w art. 709 ¹⁵k.c. powinna być określana na zasadach, na jakich określa się wartość dóbr przy ustalaniu odpowiedzialności odszkodowawczej. Należy przy tym brać pod uwagę czy dany przedmiot może być jeszcze eksploatowany na podstawie nowej umowy. Jeżeli zaś zawarto już co do niego nową umowę, za miarodajną należy uznać jego wartość określoną przez strony tej umowy. W takim przypadku wysokość uzyskanej korzyści wynika z transakcji rynkowej.

W ocenie Sądu, po wypowiedzeniu umowy leasingu i odzyskaniu przedmiotu leasingu, korzyścią uzyskaną przez finansującego nie jest samo posiadanie majątku ruchomego o określonej szacunkowo, średniej wartości rynkowej, lecz oddanie go innej osobie na podstawie nowej umowy w celu uzyskania przychodu z tegoż majątku, a zatem
w sposób charakterystyczny dla pierwotnego celu gospodarczego, leżącego u podstaw decyzji leasingodawcy o zawarciu umowy.

Sąd uznał, że nie jest korzyścią leasingodawcy samo odzyskanie przedmiotu leasingu, skoro w założeniu nie miał on służyć leasingodawcy i jako taki jest dla niego bezwartościowy. Korzyścią tą jest natomiast bądź zysk z powtórnego oddania rzeczy
w leasing, bądź cena z jej sprzedaży, przy czym leasingobiorca, który doprowadził do rozwiązania umowy, nie może oczekiwać od leasingodawcy ponadprzeciętnego wysiłku
w poszukiwaniu kolejnego leasingobiorcy czy optymalnego nabywcy.

Jak wynika z raportu sprzedaży maszyny X. (...), powódka początkowo ustaliła jej cenę na kwotę 30.600 złotych, jednakże z uwagi na brak nabywców, cena ulegała obniżeniu aż do kwoty 14.900 złotych. Dopiero po ustaleniu takiej ceny, powódce została złożona oferta zakupu maszyny, która ostatecznie została sprzedana za 15.300 złotych.

Przy sprzedaży maszyny X. (...)AP, powódka początkowo ustaliła jej cenę na kwotę 23.100 złotych, jednakże z uwagi na brak nabywców, cena uległa stopniowemu obniżeniu aż do kwoty 9500 złotych. Ostatecznie maszynę sprzedano za kwotę 7130 złotych, która była ceną najwyższą z oferowanych przez potencjalnych nabywców.

W ocenie Sądu, powódka podjęła realne próby sprzedaży maszyn za ceny, które co do zasady odpowiadały ich realnej wartości. Przedmiotowych maszyn nie można było jednak sprzedać za ceny, jakie zostały wskazane w opinii biegłego, gdyż ostatecznie to możliwości rynkowe, potencjalni kupcy, określili wysokość ostatecznej ceny sprzedaży.

Należy dodać, że przypisywanie powódce, że miałoby jej zależeć na zbyciu przedmiotu za cenę poniżej jego wartości jest niemożliwe do uwzględnienia. Powódka niewątpliwie nie działała na swoją niekorzyść. Niewątpliwie korzystniejsze dla powódki byłoby otrzymanie od nabywcy odpowiednio wyższej ceny, niż zbycie przedmiotów za
niższą cenę i ewentualne oczekiwanie na zaspokojenia roszczenia w ramach rozliczeń
z leasingobiorcą, co może wiązać się ostatecznie – jak ma to miejsce w odniesieniu do stron tego procesu – z koniecznością dochodzenia ochrony prawnej przez sądem i ryzykiem braku wykonania tytułu wykonawczego.

Z powyższych przyczyn Sąd ostatecznie pominął przy ustaleniu stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia sprawy opinię biegłego D. W.. Wobec tego jedynie na marginesie należy odnotować, że biegły ds. wyceny maszyn
i urządzeń oszacował wartość rynkową sprzedanych przedmiotów leasingu tj., maszyny drukarskiej X. (...)AP na kwotę 46.800 złotych, a przy sprzedaży wymuszonej
na kwotę 39.800 złotych oraz wartość rynkową maszyny X. (...) na kwotę 30.600 złotych, a przy sprzedaży wymuszonej na kwotę 26.000 złotych. Jednak sporządzając opinię dla potrzeb sprawy sądowej, biegły sądowy nie miał możliwości przeprowadzenia oględzin maszyn. W konsekwencji opinia została sporządzona jedynie w oparciu o znajdujące się
w aktach sprawy dokumenty, w tym prywatną ekspertyzę przedmiotów sporządzoną przez firmę (...).

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Rozstrzygając sprawę w zakresie kosztów procesu, Sąd miał na uwadze, że powódka cofnęła pozew co do żądania zasądzenia kwoty 24.841,78 złotych. Ograniczenie żądania związane było z zaspokojeniem roszczenia w tym zakresie dopiero po wytoczeniu powództwa. W konsekwencji, biorąc pod uwagę ostateczny wynik sprawy, pozwanie są stroną przegrywająca sprawę w rozumieniu z art. 98 1 k.p.c. Wobec tego pozwani są obowiązani solidarnie zwrócić poniesione przez powódkę koszty procesu. Sąd na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., rozstrzygnął jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.