Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 04-03-2016 r.

Sąd Okręgowy w Koninie, I Wydział Cywilny

po rozpoznaniu w dniu 19-02-2016 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K.

przeciwko D. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Kole

z dnia 16 października 2015r sygn. akt I C 673/15

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu następuje brzmienie:

1.  zasądza od pozwanej D. K. (1) na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego S. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. kwotę 34.619,27 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego (...)w stosunku rocznym liczonymi od kwoty 18.989,65 złotych od dnia 27 kwietnia 2015 roku do dnia
4 marca 2016 toku, z tym, że zasądzone świadczenie w kwocie 34.619,27 złotych rozkłada na 69 rat miesięcznych płatnych do 10 – tego każdego kolejnego miesiąca począwszy od daty prawomocności wyroku: 68 rat w wysokości 500,00 złotych, 69 rata w wysokości 619,70 złotych, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

2.  Odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu.

II.  Odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu w instancji apelacyjnej.

Jolanta Tembłowska Ewa Kozłowska Iwona Przyłębska – Grzybowska

Sygn. akt I 1 Ca 545/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 października 2015 roku wydanym
w sprawie o sygn. akt IC 673/15 Sąd Rejonowy w Kole oddalił powództwo (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. skierowane przeciwko D. K. (1) o zapłatę kwoty 34.619,27 złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego (...) od dnia 27 kwietnia 2015 roku
i kosztami procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 15 października 2008 roku pozwana zawarła z (...) Bankiem SA z/s we W. umowę pożyczki nr NP. (...), zgodnie z którą bank udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 27.029,66 zł podlegającej zwrotowi w 60 ratach miesięcznych
w kwotach i terminach przewidzianych w harmonogramie, w tym ostatnia rata w dnia 15 października 2013 roku.
W dniu 30 stycznia 2012 roku (...) Bank SA wystawił przeciwko pozwanej bankowy tytuł egzekucyjny, stwierdzający istnienie zadłużenia z tytułu umowy pożyczki z dniu 15 października 2008 roku obejmującego należność główną w kwocie 18.989,65 zł oraz odsetki do dnia wystawienia tytułu. Postanowieniem z dnia 14 lutego 2012 roku, sygn. I Co 236/12 Sąd Rejonowy w K.nadał klauzulę wykonalności tytułowi wystawionemu przez wierzyciela z ograniczeniem odpowiedzialności dłużnika do kwoty 81.088,98 zł. Na podstawie tytułu wykonawczego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Kole J. F. prowadził egzekucję
w sprawie Km 1342/12, w której postępowanie zostało umorzone postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2013 roku na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c. wobec złożenia przez wierzyciela w dniu 12 sierpnia 2013 roku wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Umową z dnia 7 czerwca 2013 roku pierwotny wierzyciel przelał wierzytelność wobec pozwanej na rzecz powoda i pismem z dnia 8 lipca 2013 roku zawiadomił pozwaną
o przelewie oraz wezwał ją do zapłaty wymagalnych należności pismem z dnia 15 kwietnia 2015 roku.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu
o rzeczowy materiał dowodowy.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji zważył, że powód z ostrożności procesowej jeszcze przed podniesieniem tego zarzutu przytoczył argumenty wskazujące, że nie doszło do przedawnienia dochodzonego roszczenia. Według powoda roszczenie stało się wymagalne
w dniu 9 maja 2011 roku w związku z wypowiedzeniem przez wierzyciela pierwotnego wiążącej go z pozwaną umowy kredytu. Następnie wierzyciel pierwotny podjął w stosunku do pozwanej działania mające na celu dochodzenie roszczenia i w dniu 30 stycznia 2012 roku wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, po czym wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, którą uzyskał w dniu 14 lutego 2012 roku na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w (...) w sprawie I Co 236/12. Czynność polegająca na wystąpieniu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu i wydanie następnie postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności jest czynnością podjętą przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia i zaspokojenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Na skutek tej czynności wierzyciel pierwotny przerwał bieg przedawnienia, który zgodnie z art. 124 § 1 k.c. biegnie na nowo. Następnie wierzyciel pierwotny skierował do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) J. F. wniosek o wszczęcie egzekucji. Postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 1342/12 zostało umorzone postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2013 roku. Powód wytoczył powództwo przeciwko pozwanej w dniu 30 kwietnia 2015 roku, tym samym przerwał bieg przedawnienia, jaki biegł od daty umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Stanowisko powoda jest – w ocenie Sądu Rejonowego - uzasadnione w części, w jakiej dotyczy skutków wystąpienia przez wierzyciela z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, który przerywa bieg przedawnienia (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03). W takim przypadku termin przedawnienia roszczenia stwierdzonego bankowym tytułem egzekucyjnym rozpoczyna bieg na nowo od daty uprawomocnienia się tego tytułu.

Jednak – jak podniósł Sąd orzekający - wbrew stanowisku powoda złożenie wniosku do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kole J. F. o wszczęcie egzekucji na podstawie tego tytułu wykonawczego nie wywołało skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia, gdyż postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 1342/12 zostało umorzone postanowieniem
z dnia 19 sierpnia 2013 roku na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c. na wniosek wierzyciela, a „umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela - banku, prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności - niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowane złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji”.

Postanowienie Sądu Rejonowego w Kole z dnia 14 lutego 2012 roku sygn. I Co 236/12 o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu uprawomocniło się wobec wierzyciela w dniu wydania i od tej daty biegł na nowo 3-letni termin przedawnienia roszczenia pierwotnego wierzyciela upływający z dniem 14 lutego 2015 roku. Powód wniósł pozew
w dnia 30 kwietnia 2015 roku, a więc po upływie terminu przedawnienia.

Apelacje od powyższego wyrok złożył powód, zaskarżając go w całości i zarzucił:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 177 oraz art. 118 k.c. – poprzez ich niewłaściwe zastosowanie
i błędne przyjęcie, iż roszczenie powoda uległo przedawnieniu,

2)  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. 123 § 1 pkt 2 k.c. – poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, iż bieg przedawnienia nie uległ przerwaniu,
w sytuacji, kiedy pozwana uznała roszczenie powoda spełniając częściowo dochodzone niniejszym pozwem roszczenie, jak również zgłaszając wniosek o rozłożenie zasądzonej na rzecz powoda należności na raty,

3)  naruszenie przepisów postępowania cywilnego mające istotny wpływ na treść wyroki, a mianowicie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. – poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, a także dokonaniu błędnych ustaleń faktycznych w sprawie poprzez uznanie, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu w sytuacji, gdy pozwana uznała roszczenie powoda.

Stawiając powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku Sądu I instancji poprzez uwzględnienie powództwa w całości, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

2)  zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się uzasadniona i doprowadziła do wydania orzeczenia o charakterze reformatoryjnym.

Dołączone do wywiedzionego środka zaskarżenia dowody rzeczowe w postaci potwierdzenia przelewów z dnia 26 lutego 2014 roku, z dnia 10 czerwca 2014 roku oraz z dnia 31 grudnia 2014 roku niweczą bowiem tezę Sądu I instancji w przedmiocie oceny dochodzonego roszczenia jako przedawnionego, ukazując jednocześnie trafność twierdzeń apelacyjnych negujących – poprzez naruszenie norm wyeksponowanych w petitum apelacji - ową tezę.

Nie kwestionując – podobnie, jak skarżący, że trzyletni termin przedawnienia dochodzonego roszczenia pieniężnego rozpoczął swój bieg w dniu 14 lutego 2012 roku, tj. w dniu wydania przez Sąd Rejonowy w Kole postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności wystawionemu przeciwko pozwanej bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (sygn. akt I Co 236/12) – zważyć należy, iż wobec dokonanych przez D. K. (1) wpłat: w dniu 26 lutego 2014 roku w kwocie 200,00 złotych,
w dniu 10 czerwca 2014 roku w kwocie 200,00 złotych, w dniu 31 grudnia 2014 roku w kwocie 100,00 złotych (vide: k. 66 – 68 akt) na poczet zaległości wynikających z łączonej strony umowy pożyczki nr NP\ (...) z dnia 15 października 2008 roku, doszło do przerwania biegu przedawnienia i w konsekwencji – wobec wystąpienia z przedmiotowym roszczeniem w dniu 30 kwietnia 2015 roku i niekwestionowania przez pozwaną wysokości zadłużenia – do konieczności zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty.

Opisane powyżej działania pozwanej stanowią bowiem – jak zasadnie podnosi apelujący – uznanie długu, a ściślej „niewłaściwe uznanie długu” (art. 123 § 1 pkt 2 k.p.c.).

W tym miejscu podkreślić bowiem należy, że uznanie roszczenia nie musi w każdym wypadku przybierać formy uznania właściwego, stanowiącego w pewnym uproszczeniu umowę pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, stwierdzającą istnienie długu
i wolę uregulowania należności przez dłużnika (vide: wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 października 2012 roku, I ACa 459/12, publ. LEX 1235961). Uznanie może mieć również postać uznania niewłaściwego, które polega na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowanie kontrahent może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego
w K. z dnia 31 stycznia 2013 roku, I ACa 663/12, publ. LEX nr 12800122).

Uznanie niewłaściwe może być więc dokonane w sposób dorozumiany przez czynność czysto faktyczną, a w konsekwencji nie musi ono wskazywać ani podstawy prawnej, ani wysokości uznawanego roszczenia. Jest to bowiem oświadczenie wiedzy zobowiązanego, wyraz świadomości o istnieniu jego długu wobec określonego podmiotu, na podstawie którego wierzyciel może przypuszczać, że zobowiązanie zostanie przez dłużnika wykonane, a co za tym idzie, nie musi obawiać się upływu przedawnienia roszczenia.

Zaprezentowane powyżej rozważania, znajdują swe oparcie także w doktrynie prawa cywilnego (vide: „Przedawnienie
w polskim procesie cywilnym” T. P., W. 2010, wydanie 2., str. 200; Komentarz do Kodeksu cywilnego, M. S., publ. (...); „Niewłaściwe uznanie długu i jego skutki procesowego”, D. K. (2), Monitor Prawniczy 6/2008).

Jednocześnie wywody te, wespół z oświadczeniem złożonym przez pozwaną D. K. (1) na terminie rozprawy w dniu 16 października 2015 roku (vide: k. 53 – 53 v akt) wskazują na zasadność twierdzeń apelacyjnych. Pozwana na żadnym etapie postępowania nie kwestionowała bowiem – jak już zaakcentowano - faktu istnienia zobowiązania, jego wysokości wnosząc jedynie, na wypadek nieskuteczności zgłoszonego zarzutu przedawnienia i w powołaniu na swą sytuację majątkową,
o rozłożenie dochodzonej przez apelującego kwoty na raty miesięczne po 200,00 złotych.

w doktrynie wskazano, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia (art. 320 k.p.c.) jest możliwe tylko „w szczególnie uzasadnionych wypadkach”, tj. wówczas, gdy ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (vide: A. Jakubecki (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, publ. LEX 2013).

Ocena, czy zachodzą wskazane powyżej przesłanki należy do Sądu orzekającego, któremu ustawodawca pozostawił swobodę, ograniczoną – podobnie, jak przy ocenie materiału będącego podstawą ustaleń faktycznych (art. 233 § 1 k.p.c.) – doświadczeniem życiowym i zasadą wszechstronności (moratorium sędziowskie).

Analiza sytuacji majątkowej pozwanej D. K. (1), tj. dochód w kwocie 1.700,00 złotych netto miesięcznie, świadczenie rentowe pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym mężem w kwocie 900,00 złotych netto miesięcznie, przy deklarowanych wydatkach w łącznej kwocie 650,00 złotych (tytułem opłat eksploatacyjnych i zakupu lekarstw) oraz fakt spłaty pięciu zobowiązań kredytowych, przy miesięcznej racie przekraczającej 1.000,00 złotych, a także deklaracja
o możliwości uiszczenia raty w kwocie 200,00 złotych miesięcznie ukazuje zasadności wniosku pozwanej o rozłożenie dochodzonej przez skarżącej kwoty na raty, niemniej w kwotach wyższych, niż zaproponowane przez D. K. (1), skoro łączny miesięczny dochód małżonków K. kształtuje się na poziomie 2.600,00 złotych netto, zaś wysokość opisywanych wydatków (z uwzględnieniem zobowiązań kredytowych) wynosi około 1.650,00 złotych, czyniąc zasadnym określenie wysokości miesięcznej raty na poziomie 500,00 złotych, co przy kwocie zobowiązania w wysokości 34.619,27 złotych stanowi 68 rat po 500,00 złotych, zaś ostatnia (69. rata) w kwocie 619,70 złotych.

W ocenie Sądu odwoławczego, takie ukształtowanie obowiązku pozwanej względem skarżącego, pozwoli D. K. (1) na wywiązanie się z ciążącego obowiązku spłaty zobowiązania, zaś dla apelującego – nie powinno stanowić nadmiernej uciążliwości – tym bardziej, w kontekście treści łączącego strony procesu stosunku obligacyjnego, kształtującego ilość rat na 60.

W konsekwencji Sąd Okręgowy, w oparciu o normę art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanej D. K. (1) na rzecz powoda (...) Niestandaryzowany S. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. kwotę 34.619,27 złotych wraz odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego (...)w stosunku rocznym od kwoty 18.989,62 złotych od dnia 27 kwietnia 2015 roku do dnia 4 marca 2016 roku, tj. do dnia wyrokowania przez Sąd odwoławczy. W przypadku bowiem rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, odsetki za opóźnienie naliczane są tylko do daty wyroku (vide: uchwała składu 7 sędziów Sadu Najwyższego z dnia 22 września 1970 roku, III PZP 11/70; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2006 roku, III CZP 126/2006).

Jednocześnie – jak wskazano – zasądzone świadczenie
w kwocie 34.619,27 złotych rozłożono na 69 rat miesięcznych płatnych do 10 – tego każdego kolejnego miesiąca, począwszy od daty prawomocności wyroki: 68 rat w wysokości 500,00 złotych, 69 rata w wysokości 619,70 złotych, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat (art. 481 k.c.) – punkt I ppkt 1. wyroku.

Bacząc na sytuację materialną pozwanej D. K. (3), w oparciu o normę art. 102 k.p.c., orzeczono kosztach postępowania poniesionych w toku postępowania pierwszoinstancjyjnego oraz w instancji apelacyjnej (punkt I ppkt 2. wyroku i punkt II wyroku).

Jolanta Tembłowska Ewa Kozłowska Iwona Przyłębska – Grzybowska