Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2016 roku

Sąd Rejonowy w Trzciance Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: S.S.R. Piotr Chrzanowski

Protokolant : sekr. sąd. Dorota Saks

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2016 roku w Trzciance

na rozprawie

sprawy z powództwa R. H.

przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.

o zapłatę

1.zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. na rzecz powoda R. H. kwotę 1.988,76 zł (jednego tysiąca dziewięciuset osiemdziesięciu ośmiu złotych siedemdziesięciu sześciu groszy) z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 11 maja 2015 roku do dnia zapłaty,

2.w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.kosztami postępowania obciąża powoda i pozwanego stosunkowo, a mianowicie powoda w 73,74% procentach, a pozwanego w 26,26 % i z tego tytułu zasądza:

- od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. na rzecz powoda R. H. kwotę 962,52 zł (dziewięciuset sześćdziesięciu dwóch złotych pięćdziesięciu dwóch groszy),

- od powoda R. H. na rzecz pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. kwotę 454,98 zł (czterystu pięćdziesięciu czterech złotych dziewięćdziesięciu ośmiu groszy).

/-/ S.S.R. Piotr Chrzanowski

Sygn. akt I C 372/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 6 maja 2015 roku R. H. wystąpił przeciwko (...) Sp. z o.o. o zasądzenie kwoty 3.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwaną przez 10 lat z części nieruchomości powoda, to jest od dnia 25 września 2004 roku do dnia 25 września 2014 roku, położonej w miejscowości W. gmina W., oznaczonej w rejestrze gruntów jako działka (...), dla której Sąd Rejonowy w Trzciance VI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadzi księgę wieczystą (...). Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k.1-4).

W odpowiedzi na pozew (k. 24-28) pozwany wniósł o oddalenie w całości powództwa, a ponadto zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany podniósł , iż posiadał przedmiotową nieruchomość w zakresie korzystania z urządzeń przesyłowych w dobrej wierze. Powołał się również na nadużycie prawa podmiotowego jako podstawę do oddalenia powództwa.

Pismem z dnia 9 grudnia 2015 roku powód rozszerzył powództwo domagając się zapłaty kwoty 7.575 zł (k.110).

Sąd ustalił co następuje:

Powód R. H. był właścicielem nieruchomości położonej w W., gmina W., działka numer (...), o powierzchni 1.60.02 ha, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadził księgę wieczystą (...). Nieruchomość tą zakupił dnia 30 lipca 2012 roku.

(dowód: odpis księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie (...)- k. 24-27 akt I Ns 961/13; wydruk księgi wieczystej (...) – k.8-12 ; wypis z rejestru gruntów – k. 13)

Postanowieniem z dnia 25 września 2014 roku w sprawie o sygn. I Ns 961/13 Sądu Rejonowego w Trzciance ustanowił na rzecz uczestnika (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. i jego następców prawnych, na stanowiącej obecnie własność powoda R. H. nieruchomości położonej w W. gmina W., obejmującej działkę ewidencyjna o numerze (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Trzciance VI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Czarnkowie prowadzi księgę wieczystą nr (...), ustanowiono służebność przesyłu za wynagrodzeniem polegająca na tym, iż (...) Sp. z o.o. oraz jej następcy prawni będą prowadzić eksploatacje sieci przesyłowych przebiegających przez działkę numer (...), w graniach zakreślonych w opinii biegłego J. G. z dnia 28 kwietnia 2014 roku - w szczególności w załączniku do opinii zawierającym mapę pasów ochronnych linii przesyłowej oraz przebieg pasa służebności dojazdu - stanowiącej integralną część niniejszego postanowienia, w tym będą mieli prawo swobodnego wstępu i dojazdu do urządzeń przesyłowych w celu wykonania prac eksploatacyjnych, konserwacyjnych i remontowych oraz usuwania ewentualnych awarii sieci przesyłowej i jej rozbudowy, w ramach przestrzennych ustanowionej służebności i z minimalizacją uciążliwości dla każdorazowego właściciela opisanej wyżej nieruchomości, natomiast każdorazowy właściciel opisanej wyżej nieruchomości będzie miał obowiązek znoszenia ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia urządzeń wchodzących w skład sieci, a także korzystania z nieruchomości obciążonej w sposób zgodny z aktualnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi urządzeń przesyłowych, ochrony zdrowia i życia ludzkiego oraz ochrony środowiska. Postanowienie to uprawomocniło się dnia 4 listopada 2014 roku. Przedmiotowe urządzenia przesyłowe stanowią własność (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P..

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 25 września 2014 roku w sprawie I Ns 961/13 – k. 92 z akt I Ns 961/13)

Teren, na którym zlokalizowana jest działka nr (...) oznaczony jest jako teren produkcyjny a w części teren usług. Na działce wzdłuż południowej granicy posadowione są połączone ze sobą budynki produkcyjno-magazynowe. Działka ma dostęp do drogi wzdłuż południowego boku. Jest w części ogrodzona i w części zagospodarowana. Jest uzbrojona w energię elektryczną i wodę.

Na terenie działki , w odległości około 27 metrów od południowej granicy wybudowana jest stacja transformatorowa 15/04kV, z pojedynczym słupem betonowym i obok ze skrzynką złącz kablowych. Teren zajmowany przez słup i skrzynkę ma wymiary 1mx2,3m. Równolegle do drogi w odległości 27 m od jej południowej granicy wybudowana jest napowietrzna linia energetyczna o napięciu NN 0,4kV, z czterema przewodami nieizolowanymi, która przechodzi od stacji transformatorowej do wschodniej granicy działki. Długość linii na terenie działki to 135 metrów. Linia ma szerokość około 0,4 metra. Ponadto na działce usytuowane są dwa pojedyncze żelbetowe słupy energetyczne oraz jeden podwójny słup energetyczny o rozstawie żerdzi 2,3m. Ponadto równolegle do drogi w odległości 27 m od jej południowej granicy wybudowana jest napowietrzna linia energetyczna o napięciu NN 0,4kV, z czterema przewodami nieizolowanymi, która przechodzi od stacji transformatorowej do zachodnie granicy działki. Długość linii na terenie działki to 28 metrów. Linia ma szerokość między skrajnymi przewodami około 1 m. Linia ta nie ma słupów na terenie przedmiotowej działki. Wreszcie prostopadle do drogi wybudowana jest napowietrzna linia energetyczna o napięciu SN 15kV, z trzema przewodami nieizolowanymi, która przechodzi od stacji transformatorowej do północnej granicy działki. Długość linii na terenie działki to 34 m. Linia ma szerokość między skrajnymi przewodami około 1,8 m. Linia ta nie ma słupów na terenie jej działki. W pasie bezumownego korzystania, który znajduje się w środkowej części działki w odległości 10 metrów od istniejącego budynku, nie mogą być wybudowane inne budynki, ani też wykonane drogi wewnętrzne, place manewrowe i składowe. Istniejąca linia to wyklucza. Ponadto okres bezumownego korzystania z nieruchomości wymagał swobodnego dostęp do urządzeń i odpowiednio szerokiego pasa technologicznego. Powierzchnia gruntu z pasem technologicznym ograniczona przez pierwszą linię NN w zakresie normalnego użytkowania wyniosła 459 m ² przy szerokości pasa wyłączonego 3,4 m. Powierzchnia gruntu z pasem technologicznym ograniczona przez drugą linię NN w zakresie normalnego użytkowania wyniosła 108 m ², przy szerokości pasa wyłączonego 4 m. Powierzchnia gruntu całkowicie wyłączona przez 2 słupy energetyczne wyniosła 6 m ². Powierzchnia gruntu z pasem technologicznym linii energetycznej SN wyniosła 204 m ² przy szerokości pasa wyłączonego 6 m. Powierzchnia całkowicie wyłączona przez stację transformatorową wyniosła 20 m ². Droga dojazdowa do stacji transformatorowej i zajętego pasa stanowi grunt o powierzchni 81 m ².

Łączne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z działki nr (...) w okresie od 25 września 2004 roku do 25 września 2014 roku wynosiło 7.575 zł, natomiast za okres od dnia 30 lipca 2012 roku do dnia 25 września 2014 roku - 1.988,76 zł.

(dowód: mapa zasadnicza – 14, 15, k.13 z akt I Ns 961/13; opinia 14 listopada 2015 roku biegłego J. G. – k. 72-118)

Dnia 24 czerwca 1982 roku wpisano do rejestru przedsiębiorstw państwowych Zakłady E. O. Z. Przedsiębiorstwo Państwowe (...). W dniu 31 grudnia 1988 roku Zachodni O. Energetyczny w P. został podzielony i wydzielono z niego Zakład (...) z siedzibą w P.. Zarządzeniem nr 193/O./93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 roku dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w P. i podjęto decyzję o przekształceniu z dniem 12 lipca 1993 roku Zakładu (...) w P. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą (...) Spółka Akcyjna w P.. Aktem notarialnym z dnia 12 lipca 1993 roku przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w P. przekształcono w spółkę akcyjną (...) S.A.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 24 czerwca 1982 roku w sprawie Ns PP 155 – k. 35, 36; zarządzenie nr 57 Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1988 roku – k. 37-39; zarządzenie nr 193/O./93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 193r. – k. 40).

Aktem notarialnym z dnia 17 grudnia 2002 roku nazwę spółki (...) S.A.” zmieniono na Grupa (...) S.A., a aktem notarialnym z dnia 23 września 2004 roku nazwę spółki po raz kolejny zmieniono na (...) S.A. Aktem notarialnym z dnia 30 czerwca 2007 roku (...) S.A. zbyła na rzecz (...) Sp. z o.o. przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ k.c., a mianowicie oddział samodzielnie sporządzający bilans, stanowiący organizacyjnie i finansowo wyodrębniony zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczony do realizacji zadań gospodarczych związanych z dystrybucją energii elektrycznej (przedsiębiorstwo dystrybucyjne). W skład zbytego na rzecz uczestnika postępowania przedsiębiorstwa weszły w szczególności prawa własności ruchomości, a zwłaszcza ruchomości związane z prowadzeniem działalności w zakresie dystrybucji energii elektrycznej, linii kablowych i napowietrznych, sieci dystrybucyjnych oraz zespołów elektroenergetycznych, stacji i rozdzielni energetycznych, transformatorów.

(dowód: akt notarialny z dnia 17 grudnia 2002r., akt notarialny z dnia 23 września 2004r., akt notarialny z dnia 30 czerwca 2007r. k. 41-45; KRS (...) – k.32-34)

Pismem z dnia 17 września 2013 roku R. H. wezwał (...) Sp. z o.o. do uiszczenia kwoty 102.680 zł tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadził księgę wieczystą (...).

(dowód: pismo z dnia 17 września 2013 roku z dowodem doręczenia - k. 16, 17)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów powołanych wyżej, a także opinii biegłego J. G. z 14 listopada 2015 roku (k. 72-102). Powołane wyżej dokumenty nie były kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron.

Sąd nie uwzględnił natomiast złożonych przez pozwanego kserokopii projektu elektryfikacji (k.46), protokołu z dnia 30 kwietnia 1968 roku (k.47, 48), decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Trzciance z dnia 20 maja 1968 roku (k.49), postanowienia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Trzciance z dnia 20 maja 1968 roku (k.50), opisu technicznego (k.51, 52), wykazu środków trwałych (k.53, 54), mapy (k.55), planu stacji transformatorowej (k.56-57). Żadna z decyzji załączonych do odpowiedzi na pozew nie jest oznaczona jako ostateczna, toteż ich treść nie mogłaby zostać uznana za kształtująca ówczesne stosunki prawne. Równocześnie z żadnej decyzji nie wynika zgoda R. H. – właściciela przedmiotowej nieruchomości - na posadowienie i utrzymanie na niej linii energetycznej. Tymczasem istotne jest zgodna obecnego właściciela nieruchomości na bezpłatne korzystanie z urządzeń przesyłowych, a nie zgoda poprzednich właścicieli. Załączona mapa w ogóle nie została określona w zakresie pochodzenia. Podobnie Sąd nie uwzględnił dokumentów załączonych do akt tut. Sądu sygn. I Ns 961/13 innych, aniżeli powołane przy ustaleniach stanu faktycznego. Okoliczność ustanowienia służebności przesyłu była bezsporna.

Sąd uwzględnił w całości opinię biegłego J. G. z dnia 14 listopada 2015 roku (k. 72-102).

Dowód z opinii biegłego musi być oceniany pod kątem:

a) czy biegły dysponuje wiadomościami specjalnymi, niezbędnymi do stwierdzenia okoliczności mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy,

b) czy opinia biegłego jest logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy,

c) czy jest pełna i jasna i nie zachodzi nie wyjaśniona sprzeczność pomiędzy nią a inną opinią ujawnioną w toku przewodu sądowego.

J. G. jest stałym biegłym sądowym w dziedzinie wyceny nieruchomości. Ma zatem odpowiednie kwalifikacje do wydania opinii w niniejszej sprawie. W opinii pisemnej biegły szczegółowo przedstawił czynności jakie wykonał w związku z opinią, materiał dowodowy, na jakim się opierał, a także sposób i podstawy obliczenia każdej z podawanych w opinii kwot. Uzyskane wnioski obszernie umotywował.

Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała ustaleń opinii.

W ocenie Sądu, biegły prawidłowo zastosował do wyceny metodę pośrednią opartą o wartość rynkowa nieruchomości lub jej części, współczynnik współkorzystania z powierzchni strefy bezumownego korzystania przez przedsiębiorstwo przesyłowe oraz relację potencjalnego dochodu brutto czynszów najmu do wartości nieruchomości w kolejnych okresach bezumownego korzystania. Biegły wskazał też, iż zastosował zasadę nominalizmu polegająca na tym, iż nominalne kwoty cząstkowe wynagrodzenia są określane według stawek rynkowych czynszów z poszczególnych lat. Biegły motywował, iż jest zbyt mało wiarygodnych umów najmu na rynku lokalnym, aby zastosował bezpośredni sposób obliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w oparciu o stawki najmu. J. G. szczegółowo przedstawił określenie jednostkowej wartości gruntu w poszczególnych latach, podał, iż przy wycenie nieruchomości zastosował podejście porównawcze, metodę korygowania ceny średniej. Biegły szczegółowo przedstawił zasady ustalenia współczynnika relacji potencjalnego dochodu brutto czynszu najmu do wartości nieruchomości oraz współczynnika współkorzystania. Wyliczenia zawarte w opinii, a oparte na omówionych ustaleniach, były prawidłowe.

Sąd uznał, iż opinia biegłego jest przydatna do sprawy. Wartość wynagrodzenia za korzystanie przez pozwanego z nieruchomości powoda została określona w sposób adekwatny do powierzchni nieruchomości, jej przeznaczenia i położenia.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z normą prawną zawartą w art. 224 k.c. w zw. z art. 225 k.c. samoistny posiadacz rzeczy w złej wierze jest zobowiązany w szczególności do wynagrodzenia za korzystanie rzeczy. Roszczenie to wynika z faktu samoistnego posiadania rzeczy przez posiadacza. Samoistne posiadanie cudzej rzeczy jest tu wyłącznym źródłem i jedyną przyczyną roszczenia właściciela.

Mocą art. 285 k.c. służebność gruntową można ustanowić na rzecz właściciela (względnie użytkownika wieczystego) innej nieruchomości. §2 tego przepisu wskazuje, że służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Co do zasady, judykatura dopuszczała możliwość ustanowienia służebności gruntowej na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego, jeszcze przed wprowadzeniem służebności przesyłu o jakiej mowa w art. 305 ¹ k.c. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 roku sygn. III CZP 79/02 OSNC 2003, z.11, poz.142).

W niniejszej sprawie powód był właścicielem nieruchomości położonej w W., działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Trzciance Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Czarnkowie prowadzi księgę wieczystą (...) przez cały okres od dnia 30 lipca 2012 roku do dnia 25 września 2014 roku i nadal.

Równocześnie Sąd twierdził, iż pozwany posiadał część przedmiotowej nieruchomości – 852 m2 – w zakresie związanym z użytkowaniem napowietrznych linii energetycznych opisanych w stanie faktycznym. Kwestią sporną było między stronami, czy pozwany przez okres dochodzony pozwem był posiadaczem w dobrej wierze nieruchomości powodów w zakresie utrzymania i eksploatacji linii przesyłowych, czy też był posiadaczem w złej wierze.

Sąd podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2015 roku (I CSK 360/14, LEX nr 1770906), iż „w dobrej wierze jest ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo błędnie przypuszcza, że prawo to mu przysługuje, jeśli tylko owo błędne przypuszczenie w danych okolicznościach sprawy uznać należy za usprawiedliwione. Z kolei w złej wierze jest ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo wie, że prawo to mu nie przysługuje albo też ten, kto wprawdzie nie ma świadomości co do nieprzysługiwania mu określonego prawa, jednakże jego niewiedza nie jest usprawiedliwiona w świetle okoliczności danej sprawy. Tym samym, dobrą wiarę wyłącza zarówno pozytywna wiedza o braku przysługującego prawa, jak i brak takiej wiedzy wynikający z braku należytej staranności, a więc niedbalstwa”. „Przedsiębiorstwo przesyłowe, które nie legitymuje się uprawnieniem do ingerowania w sferę cudzej własności dla bieżącego utrzymania urządzeń przesyłowych, korzysta z nieruchomości w złej wierze i zobowiązane jest, na wskazanej wyżej podstawie, do świadczenia wynagrodzenia. Powyższe jest rezultatem tego, że władztwo przedsiębiorstwa eksploatującego urządzenia przesyłowe odpowiada władztwu wynikającemu z prawa służebności, co pozwala uznać je za posiadacza służebności, do którego na podstawie art. 352 § 2 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy, w tym art. 224 § 2 k.c. oraz art. 225 k.c.” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 kwietnia 2015 r. (I ACa 1061/14, LEX nr 1734651).

Zdaniem Sądu pozwany posiadał nieruchomość w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu jako posiadacz w złej wierze. Nie przedstawił bowiem żadnego tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości w zakresie przebiegających przez tą nieruchomość napowietrznych linii energetycznych NN i SN. Złożone dokumenty nie spełniają kryteriów uznania ich za dokumenty potwierdzające pozostawanie posiadaczem w dobrej wierze. Pozwany jest profesjonalistą na rynku energetycznym, podobnie jak jego poprzednicy prawni. Należy od nich wymagać podwyższonej staranności w zakresie wykonywania obowiązków objętych zakresem ich działania. Tymczasem żadna ze złożonych decyzji nie jest opatrzona nawet pieczęciami, iż jest ostateczna. Sam fakt, iż takie decyzje były potrzebne wskazuje na istnienie świadomości pozwanego i jego poprzedników prawnych co do ingerencji w sferę prywatnej własności. Wreszcie z przedłożonych dokumentów nie da się w sposób jednoznaczny wywieść, iż dotyczą one nieruchomości powoda. Żaden z tych dokumentów nie dotyczy też okresu, gdy właścicielem nieruchomości był powód.

Co do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy powodów Sąd podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 stycznia 2015 roku (I ACa 1418/14, LEX nr 1665797) iż, „wynagrodzenie, którego dochodzi strona powodowa od samoistnego posiadacza w złej wierze niewątpliwie nie stanowi odszkodowania, lecz wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy. Gdyby bowiem posiadanie cudzej rzeczy było osadzone w stosunkach umownych, korzystający byłby zobowiązany do określonego świadczenia pieniężnego. Wobec tego należy przyjąć, że wynagrodzenie takie powinno odpowiadać dochodowi, jakie właściciel mógłby osiągnąć na podstawie ważnego stosunku prawnego, na przykład umowy najmu czy dzierżawy. Czynsz taki co do zasady byłby wtedy ustalany według zasad rynkowych panujących w danym okresie, na danym terenie. Wysokość świadczenia pieniężnego powinna być zatem ustalana w oparciu o ceny występujące na rynku obrotu nieruchomościami za korzystanie z rzeczy określonego rodzaju. Do ustalenia tak określonej stawki najczęściej niezbędna jest wiedza specjalistyczna biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, który stosuje zasady określone ustawą z 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.”.

Powód za korzystanie z jego nieruchomości przez pozwanego za okres od 25 września 2004 roku do 25 września 2014 roku domagał się wynagrodzenia w kwocie 7.575 złotych. Sąd Rejonowy podziela stanowisko zawarte w uchwale Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 24 lipca 2013 r. (III CZP 36/13, OSNC 2014 nr 3, poz. 24), iż „zarówno w orzecznictwie, jak i w piśmiennictwie przyjęto, iż roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy ma charakter obligacyjny i gdy powstanie, uzyskuje byt samodzielny, niezależnie od roszczeń chroniących własność (art. 222 § 1 i 2 KC); może zatem być samodzielnie dochodzone niezależnie od roszczenia windykacyjnego albo negatoryjnego i jest samodzielnym przedmiotem obrotu (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1967 r., II CKN 57/96, OSNCP 1967, nr 6 -7, poz. 92 i z dnia 14 lutego 1967 r., I CR 443/66, OSNCP 1967, nr 9, poz. 163 oraz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2002 r., III CZP 21/02, OSNC 2002, nr 12, poz. 149). Utrata własności rzeczy nie powoduje więc utraty możliwości żądania wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy w okresie, w którym właścicielowi prawo to przysługiwało. Przesądza to argument, że jednym z roszczeń uzupełniających jest możliwość żądania odszkodowania za utratę rzeczy, które przysługiwać może dopiero wtedy, gdy ani prawo własności ani roszczenie windykacyjne nie wchodzą w rachubę.”. Tym samym nie ma podstaw do przyjęcia, iż powód może dochodzić wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowej nieruchomości sprzed okresu, kiedy nabył własność, to znaczy sprzed 30 lipca 2012 roku. Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy przysługuje zatem za okres do 29 lipca 2012 roku poprzedniemu właścicielowi. Przy tym powód ani nie złożył żadnych dowodów na potwierdzenie jakiejkolwiek cesji wierzytelności w tym zakresie, ani nawet nie podniósł okoliczności ewentualnej cesji w uzasadnieniu pozwu. W tej sytuacji roszczenia o wynagrodzenie za okres od 25 września 2004 roku do 29 lipca 2012 roku należało oddalić. Powodowi przysługiwało jedynie prawo do żądania wynagrodzenia za okres od dnia 30 lipca 2012 doku do dnia 25 września 2014 roku. Biegły obliczył wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości w cyklach dwuletnich, czyli uwzględniając różnice za okresy co 730 dni (2 x 365 dni). W okresie od 25 września 2010 roku do 24 września 2012 roku wynagrodzenie winno wynosić 1.971,70 zł. 1.971,70 zł : 730 dni = 2,12 zł. Okres od 30 lipca 2012 roku do 25 września 2012 roku = 57 dni. 57 dni x 2,12 zł = 120,84 zł. Prócz tego biegły wskazał za okres od dnia 25 września 2012 roku do dnia 24 września 2014 roku kwotę 1.867,92 zł jako należne wynagrodzenie. Był to cykl dwuletni, a więc obejmuje w istocie całe roszczenie za okres od dnia 25 września 2012 roku do dnia 25 września 2014 roku zgodnie z żądaniem pozwu. Razem 1.867,92 zł + 120,84 zł = 1.988,76 zł.

Sąd uznał, że gdyby posiadanie przez pozwanego przedmiotowej części nieruchomości powoda opierało się o umowę, pozwany za okres, którego dotyczyło żądanie pozwu musiałby zapłacić powodom wynagrodzenie w wysokości 1.988,76 zł. Jednocześnie, mając na uwadze art. 6 k.c. należy stwierdzić, że powód nie wykazał, iż wynagrodzenie winno wynosić kwotę ponad 1.988,76 zł.

Sąd nie dostrzega w sprawie żadnego nadużycia prawa w zgłoszeniu roszczenia przez powoda. Art. 5 k.c. stanowi iż, nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. W sprawie żaden interes społeczny, nawet społeczności lokalnej nie jest naruszany. Powód nie domagał się usunięcia instalacji ze swojej nieruchomości, chcą jedynie wynagrodzenia, za to, iż pozwana firma korzystała z ich nieruchomości bez jakiejkolwiek umowy. Trudno też przyjąć, iż zasądzona kwota narusza interes tak dużej firmy jak pozwana. Prawdą jest, iż powód nabył nieruchomość, gdy urządzenia już na nich stały, ale nie wyklucza to jego roszczeń obligacyjnych.

Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.988,76 zł oraz odsetki ustawowe liczone od dnia wniesienia pozwu, to jest od dnia 11 maja 2015 roku. Odsetki należą się powodowi na podstawie art. 481§1 i §2k.c. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, należą się odsetki ustawowe. Jednocześnie, zgodnie z art. 455 k.c., jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Pozwany już z pisma procesowego powoda wysłanego dnia 20 września 2013 roku (k.15 z akt I Ns 961/13) wiedział o roszczeniach finansowych. Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 17 marca 2010 r. (II CSK 454/09, OSNC 2010/10/142, OSP 2011/7-8/79) w zakresie możliwości zapoznania się przez stronę ze złożonym oświadczeniem woli: „Taką możliwość daje wysłanie pisma zawierającego oświadczenie woli przesyłką poleconą. Jeżeli takiej przesyłki adresat z własnej woli nie odbiera z urzędu pocztowego, należy uznać, że miał możliwość zapoznania się z jej treścią i z możliwości takiej z własnej woli nie skorzystał (…). Nie budzi też wątpliwości, że pocztowy dowód doręczenia adresatowi przesyłki jest urzędowym dokumentem potwierdzającym fakt i datę doręczenia dowód nadania przesyłki rejestrowanej stanowi domniemanie doręczenia jej adresatowi, który może je obalić, wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jej treścią. Należy zwrócić uwagę, że regułą jest, iż przesyłki pocztowe, zwłaszcza rejestrowane, są doręczane.”. Z pewnością więc o zgłoszeniu takiego roszczenia pozwany wiedział w momencie złożenie pozwu w Sądzie przez powodów. Było ono zresztą dołączone do wniosku o ustanowienie służebności przesyłu w sprawie Sądu Rejonowego w Trzciance o sygn. I Ns 961/13 doręczonego pozwanemu w dniu 8 listopada 2013 roku (k.44 I Ns 961/13). Ponieważ pozwany nie zapłacił wynagrodzenia do dnia wniesienia pozwu popadł w opóźnienie ze spełnieniem świadczenia.

Co do pozostałej zgłoszonej należności w kwocie 5.586,24 zł, a także co do odsetek od tej kwoty, Sąd oddalił powództwo w punkcie 2 wyroku.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art.100 k.p.c. Art. 100 k.p.c. wskazuje, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty winny być wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powód żądał kwoty 7.575 zł, a Sąd zasądził kwotę 1.988,76 zł. Powód wygrywa w 26,26 %, a przegrał w 73,74%. Na koszty składają się: opłata – 608 zł opłacona przez powoda, wynagrodzenie biegłego - 2.440,32 zł, z zaliczki powoda, wynagrodzenie pełnomocników: 2 x 600 zł (§6pkt3 w zw. z §4ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - tekst jedn. Dz.U. z 2013r. poz. 490), 2 x 17 zł opłata od pełnomocnictwa stron. Razem: 4.282,32 zł z tego powód zapłacił: 3.665,32 zł, a pozwany : 617 zł. Biorąc pod uwagę stosunkowy podział kosztów powodowi należy się zwrot 962,52 zł (3.665,32 zł x 26,26 %), a pozwanemu 454,98 zł (617 zł, x 73,74%).

/-/ S.S.R. Piotr Chrzanowski