Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Jelenia Góra, dnia 15.05.2014 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący SSR Jaromir Antoszewski

Protokolant Mariola Olechno

po rozpoznaniu w dniu 15.05.2014 r. w Jeleniej Górze na rozprawie sprawy

z wniosku (...) sp. z o.o. we W.

przy udziale J. S.

- o zasiedzenie

POSTANAWIA

I.  oddalić wniosek;

II.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kwotę 257 tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt I Ns 950/13

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 21 czerwca 2013 r. wnioskodawca (...) Sp. z o.o. we W. – obecnie (...) Sp. z o.o. w W. – reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika , w sprawie z udziałem J. S. wniósł o stwierdzenie , iż nabył przez zasiedzenie z dniem 31.12.1990 r. służebność przesyłu polegającą na prawie utrzymywania jednego odcinka gazociągu średniego podwyższonego ciśnienia (...) wybudowanego w (...) oraz taką służebność przesyłu drugiego gazociągu z dniem (...) również średniego podwyższonego ciśnienia (...) wybudowanego w (...) , na nieruchomości oznaczonej ewidencyjnie jako działki nr (...), położonej w K. , powiat (...), dla której Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze prowadzi księgi wieczyste nr (...), stanowiącej obecnie własność uczestnika – w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowego i niezakłóconego funkcjonowania tych urządzeń przesyłowych o łącznej długości (...) wraz z ich strefą kontrolna wynoszącą łącznie (...) , z prawem dojścia i dojazdu do nich celem dokonywania ich kontroli , przeglądów , konserwacji , napraw , usuwania awarii, a także wymiany tych urządzeń , których przebieg został przedstawiony graficznie na mapie nieruchomości załączonych do nin. wniosku oraz obciążenie kosztami postępowania każdej ze stron.

W uzasadnieniu swojego wniosku wskazał, że ww. gazociągi nabył do swojego stanu majątkowego od (...) S.A. w W. na podstawie umowy z dnia 18.01.2008r. o przeniesieniu własności oraz prawa użytkowania wieczystego , w następstwie podwyższenia jego kapitału zakładowego i objęcia udziałów przez (...) S.A. , które wniosło takie urządzenia przesyłowe jako aport. Powołał się na znalezione w swoich archiwach niekompletne dokumenty budowy gazociągów , z których wynika że jeden gazociąg wybudowano w (...) ( zapis w archiwalnej księdze środków trwałych) , a drugi w (...) ( kopia decyzji urbanistycznej oraz architektoniczny plan realizacyjny ). Nadmienił , ze w obszarze nieruchomości uczestnika znajdują się betonowe słupki znacznikowe wskazujące przebieg obu odcinków gazociągów przez nieruchomość. Jako swoich poprzedników prawnych – posiadaczy służebności odpowiadającej służebności przesyłu , określił kolejno:

- przedsiębiorstwo państwowe Zakłady (...) powstałe na mocy zarządzenia Ministra Górnictwa nr 160 z dnia 01.01.1951r. , które na podstawie zarządzenia nr (...) Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia (...). zostało połączone z Zakładami (...), (...), (...) w D. i O. , a które od dnia (...). stanowiło jedno przedsiębiorstwo państwowe : (...) Zakłady (...) we W. po połączeniu z nim (...) (...)we W. na podstawie zarządzenia nr (...)Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia (...).,

- przedsiębiorstwo państwowe (...) utworzone z dniem (...). na podstawie zarządzenia nr (...) Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia (...)r.,

- (...) Spółka Akcyjna w W. w następstwie aktu komercjalizacji z dnia (...) , które obejmowało także powstały w jego ramach Oddział (...) (...)we W. .

Stwierdził , że nabył służebność przesyłu przez zasiedzenie z uwzględnieniem okresów posiadania służebności także przez jego poprzedników prawnych. Termin początku posiadania liczył od usytuowania pierwszego odcinka gazociągu w gruntach tj. nie później jak po zakończeniu budowy w (...) czyli od dnia (...) , a drugiego po zakończeniu budowy w (...) czyli od dnia (...). Wyraził stanowisko o używaniu nieruchomości przez wnioskodawcę i jego poprzedników w dobrej wierze na gruncie art. 7 kc. i stąd w kontekście art. 305 ^{( 4)} kc. , art. 292 kc. i art. 172 §1 i §2 kc. nabycie służebności odpowiadającej obecnie służebności przesyłu ad. wcześniej wybudowanego odcinka gazociągu z upływem dnia (...) , a w stosunku do drugiego odcinka gazociągu z upływem dnia (...) , gdzie nawet przy przypisywaniu wnioskodawcy złej wiary nabycie przez niego i poprzedników prawnych służebności nastąpiło odpowiednio z upływem dnia 31.12.2000r. i 31.12.2008r. Powołał się orzecznictwo Sądu Najwyższego – postanowienie z dnia 17.12.2008r. ( sygn. akt I CSK 171/08) , wyroki z dnia 22.01.2010r. ( sygn. akt V CSK 195/09) i z dnia 12.12.2008r. ( sygn. akt II CSK 389/08) , niepubl). Wskazał , że z chwilą nabycia na własność w trybie aportu od (...) S.A. na podstawie „aktu notarialnego sporządzonego w dniu (...)” wraz z wydaniem przedmiotowych gazociągów , na wnioskodawcę przeszły również korzyści związane z tymi rzeczami posadowionymi na nieruchomości – odpowiednio art. 548 §1 kc. Strefy kontrolne określił na podstawie §9 ust.6 pkt.1 lit. b rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001r. w sprawie warunków technicznych jaki powinny odpowiadać sieci gazowe ( Dz.U. Nr 97 poz. 1055 ) , gdzie dla gazociągów średniego podwyższonego ciśnienia (...) przyjęto strefę kontrolowaną o szerokości (...) , której linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu tj. po 3 m od takiej osi z każdej strony. Zatem przy długości gazociągów (...) łączny obszar ich stref kontrolowanych wynosi (...) ^{( )}.

Uczestnik J. S. – reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika , w odpowiedzi na wniosek z dnia 12.02.2014r. wniósł o oddalenie wniosku .

W uzasadnieniu zarzucił brak udowodnienia przez wnioskodawcę faktu korzystania z trwałego i widocznego urządzenia przesyłowego, gdzie przedłożone dokumenty nie wskazują na eksploatację gazociągu ale jego remont, co uniemożliwia obliczenie okresu zasiedzenia, wniosek dotyczy zasiedzenia na rzecz wnioskodawcy w dacie , gdy jeszcze nie istniał , a nadto 4-y lata temu w wyniku uszkodzenia gazociągu spowodowanego naciskiem gazociągu, jego trasa uległa zmianie i przerwaniu uległ ewentualny bieg zasiedzenia. Zakwestionował złożone kopie dokumentów jako pozbawione podpisów i dat . Podniósł brak protokołów określających szczegółowe granice przekazywanych składników – daty kiedy wnioskodawca stał się ich właścicielem oraz złą wiarę wnioskodawcy , przywołując tu dwa wyroki Sądu Najwyższego. Zaznaczył , że obowiązek powierzchniowego oznakowania gazociągu nałożony został na przedsiębiorców rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001r. w sprawie warunków technicznych jaki powinny odpowiadać sieci gazowe ( Dz.U. Nr 97 poz. 1055 ) więc ewentualny bieg terminu zasiedzenia może być liczony od tej daty , gdyż wcześniej nie były spełnione wszystkie warunki zasiedzenia tj. korzystania z widocznego urządzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. S. jest właścicielem nieruchomości składających się m.in. z działek nr (...) położonych w K., , powiat (...), dla których Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze prowadzi odpowiednio księgę wieczystą nr (...).

Na każdej z działek , położonych w różnych, odległych od siebie o kilka kilometrów, miejscach K. , znajduje się po jednym odcinku 136 gazociągu średniego podwyższonego ciśnienia (...). Jednocześnie na powierzchni żadnej z działek (...) nie ma widocznych i trwałych urządzeń wskazujących an przebieg gazociągów przez ich obszar .

(dowód: wydruki z księgi wieczystej k. 126-139, 140-153,

mapy k.38, 39,

protokół oględzin k. 205-210,

zeznania świadka G. S. k. 202v.-203,

przesłuchanie uczestnika k. 203 ).

Gazociąg średniego podwyższonego ciśnienia DN 300 działce nr (...) wybudowano w (...) , zaś na działce nr (...) w (...). Położenie gazociągów nie było zmieniane. J. S. o istnieniu gazociągów na swoich nieruchomościach dowiedział się w (...).

(dowód: księga środków trwałych k. 23 - 25,

decyzja k. 26 – 28 ,

protokół k. 29-31,

wypis z dziennika budowy k. 32-34,

zeznania świadka W. K. k.202 ,

zeznania świadka G. S. k. 167 v.,

przesłuchanie uczestnika k. 392 ).

Gazociągi położone na nieruchomości J. S. do (...) wchodziły w skład przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakłady (...) powstałego na mocy zarządzenia Ministra Górnictwa nr (...)z dnia (...). , które na podstawie zarządzenia nr (...) Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia (...). zostało połączone z Zakładami (...), (...), (...) w D. i O. , a które od dnia (...) stanowiło jedno przedsiębiorstwo państwowe : (...) Zakłady (...) we W. po połączeniu z nim (...) (...) we W. na podstawie zarządzenia nr(...) Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia (...).. Potem w skład przedsiębiorstwa państwowego (...) utworzonego z dniem 01.09.1982r. na podstawie zarządzenia nr 56 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia (...)., a następnie (...) Spółka Akcyjna w W. w następstwie aktu przekształcenia z dnia 21.10.1996r. , które obejmowało także powstały w jego ramach Oddział (...) (...)we W. . W dniu (...). zaś zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Sądowym (...) Sp. z o.o. we W., której następcą prawnym od dnia 12.09.2013r. jest (...) Sp. z o.o. w W..

(Dowód: odpis z KRS wnioskodawcy k.15-19, 185-194,

Zarządzenia ministerialne k. 40, 42, -44, 45-48, 49-69,

Odpis z rejestru handlowego k. 70,

akt notarialny z dnia 18.01.2008 r. k. 81 – 102,

akt notarialny z dnia 21.10.1996 r. k. 168 – 181).

Sąd zważył co następuje:

Bezsporne były w niniejszej sprawie tytuł prawny uczestnika do działek objętych wnioskiem oraz posadowienie tam dwóch gazociągów średniego podwyższonego ciśnienia DN 300 należących do wnioskodawcy. Spór sprowadzał się przede wszystkim do oceny dopuszczalności zasiedzenia służebności w sytuacji braku widocznego i trwałego urządzenia na nieruchomościach uczestnika do wykonywania tej służebności, charakteru i posiadania nieruchomości przez wnioskodawcę i jego poprzedników prawnych , dobrej wiary posiadaczy.

W ocenie sądu wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie . Sąd dopuścił dowody z dokumentów wymienione na rozprawie , zeznań świadków , oględzin nieruchomości i przesłuchania uczestnika. Dowody z dokumentów sąd uznał za wiarygodne i niepodważone przez uczestnika.

Zgodnie z art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. Wg. art. 172 k.c. w zw. z art. 292 kc. posiadacz nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, któremu nie przysługuje prawo służebności nabywa służebność, jeżeli posiada nieruchomość w zakresie odpowiadającym treści służebności nieprzerwanie od lat dwudziestu, chyba że uzyskał posiadanie w zakresie odpowiadającym treści służebności w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności nabywa służebność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Art. 176 § 1 kc. stanowi, że jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie służebności w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

W niniejszej sprawie nie została spełniona przesłanka z art. 292 k.c. pozwalająca na zasiedzenie służebności wyłącznie w sytuacji , gdy polega ona na korzystaniu w widocznego i trwałego urządzenia. Kryterium widoczności wymaga w przypadku gazociągu podziemnego aby gazociąg w czasie biegu terminu zasiedzenia był widoczny dla właściciela każdej nieruchomości, przez którą przebiega (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2011 r., I CSK 157/11, Biul. SN 2011, nr 11, s. 12, i z dnia 24 kwietnia 2002 r., V CKN 972/00, OSP 2003, nr 7-8, poz. 100) czyli usytuowania elementów tego gazociągu lub słupków znacznikowych na powierzchni danej nieruchomości oraz wiedzy bądź przynajmniej możliwości uzyskania wiedzy , że na danej nieruchomości takie urządzenia występują .Przy urządzeniach podziemnych chodzi o możliwość stwierdzenia ich istnienia w czasie biegu terminu zasiedzenia przy pomocy wzroku, ale niekoniecznie chodzi tu o zauważenie urządzenia jako takiego. Ustawa nie posługuje się pojęciem urządzenia naziemnego, ale urządzenia widocznego. Chodzi zatem zarówno o zauważenie części składowych takiego podziemnego urządzenia, jeżeli wychodzą nad powierzchnię gruntu, jak i o zauważenie oznaczeń wskazujących na jego istnienie pod powierzchnią gruntu. Urządzenie powinno stanowić dla właściciela wyraźne ostrzeżenie przed działaniem podmiotu, który korzystając z urządzenia przesyłowego umiejscowionego w gruncie może doprowadzić do uzyskania odpowiedniej służebności gruntowej. Z tego względu należy przyjąć, że w wypadku urządzenia podziemnego, każdoczesny właściciel nieruchomości powinien mieć zapewnioną możliwość uzyskania wiedzy o usytuowaniu na jego nieruchomości urządzenia przesyłowego. Jeżeli każdoczesny właściciel nieruchomości w czasie biegu zasiedzenia miał wiedzę o zlokalizowaniu na niej gazociągu, to spełnienie przesłanki widoczności urządzenia wątpliwości budzić nie może. Jeżeli natomiast wystąpił brak takiej wiedzy u kolejnego właściciela, to należy przyjąć, że omawiana przesłanka jest spełniona, jeżeli urządzenie zostało tak oznakowane, że właściciel obiektywnie oceniając mógł i powinien taką wiedzę posiadać - magistrale przesyłowe są bowiem trwale oznakowane w terenie (§ 8 ust. 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe) ( vide : postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2013r. ( sygn. akt II CSK 389/12) LEX nr 1314388 ). Tymczasem w przedmiotowej sprawie zarówno z zeznań świadka G. S. – pracownika wnioskodawcy ale też przeprowadzonych oględzin obu nieruchomości wiadomo, że na żadnej z nich nie było widocznego urządzenia ani oznakowania gazociągu. Okoliczność występowania zespołu zaporowo-spustowego na sąsiedniej do działki nr (...) działce – w odległości 13,4 m od granicy działki uczestnika nie pozwala na przyjęcie jego wiedzy o przebiegu gazociągu właśnie przez jego działkę. Podobna sytuacja ma miejsce na odległej o kilka kilometrów działce nr (...), gdzie dopiero na sąsiedniej działce innego właściciela niż uczestnik , w odległości 2,2 m od północnej granicy działki umiejscowiony jest słupek znacznikowy ( fot. K. 208, 209 ). A na innej nieruchomości sąsiedniej położonej po przeciwnej stronie tej nieruchomości uczestnika liczącej kilkaset metrów szerokości znajdują się dwa inne słupki znacznikowe w ogóle niewidoczne z działki uczestnika wobec wybrzuszenia terenu ( fot. 5 , 6 k. 210 ) , umiejscowione w odległości 52 m od południowej z kolei granicy jego nieruchomości. Uniemożliwiało to posiadanie przez uczestnika wiedzy o przebiegu gazociągów przez jego działki. J. S. zeznał , że o istnieniu gazociągów na swoich nieruchomościach dowiedział się w 2000r. podczas sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego. Tym samy nie upłynął okres do stwierdzenia zasiedzenia.

W świetle powyższych ustaleń i zważań wniosek jako nieuzasadniony podlegał oddaleniu.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z ogólną zasadą z art. 520 §2 kpc. wobec spornego charakteru sprawy obciążając wnioskodawcę kosztami zastępstwa procesowego uczestnika .

Na marginesie dodać można, iż postanowieniem z dnia 03.06.2014r. sprostowano oczywistą omyłkę pisarską w obecnym oznaczeniu wnioskodawcy ad. jego siedziby.