Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2016 r. w Gdańsku

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 października 2015 r., sygn. akt VII U 1305/15

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

SSA Grażyna Czyżak SSA Alicja Podlewska SSA Barbara Mazur

Sygn. akt III AUa 43/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 maja 2015 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu J. K. przyznania prawa do emerytury pomostowej zgodnie z art. 4 w związku z art. 8 oraz 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz.1656 ze zm.), uznając, że skarżący nie udowodnił wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, iż nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w G. od 26 maja 1987 r. do 30 listopada 2000 r., gdyż w przedłożonym świadectwie pracy w warunkach szczególnych pracodawca powołał jedynie rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. oraz zarządzenie resortowe Ministra Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983r., a zatem zakład pracy nie potwierdził, iż skarżący wykonywał pracę, wymienioną w pkt 20, 22 i 32 załącznika nr 1 do ustawy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony J. K. domagał się przyznania mu prawa do emerytury pomostowej, przy uwzględnieniu do stażu pracy w szczególnych warunkach ww. okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w G., w charakterze rybaka morskiego tj. pracy wymienionej w punkcie 22 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych i w wykazie B dział IV poz. 4 pkt 19 załącznika do zarządzenia nr 24 Ministra Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15.sierpnia 1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej, które udokumentował stosownym świadectwem pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wskazał, iż skarżący nie udokumentował stażu pracy w warunkach szczególnych po 2008r. i wyjaśnił, iż nie uwzględnił do okresu pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 8 ustawy o emeryturach pomostowych okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w G. od 26.05.1987 r. do 30.11.2000 r. jako pracy na stanowisku rybaka, z uwagi na brak zaświadczeniu o którym mowa w art. 51 ustawy, potwierdzającego właściwy rodzaj pracy, wymieniony w odpowiednim punkcie załącznika 1 lub 2 ustawy pomostowej oraz wykonywanie jej w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych, nie zawiera powołania się na załącznik nr 1 lub 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Zatem kwestionuje to świadectwo oraz okoliczność, iż ubezpieczony w spornym okresie wykonywał prace w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 w związku z art. 8 ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 22 października 2015r., sygn. VII U 1305/15, zmienił decyzję pozwanego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury pomostowej od dnia 1 maja 2015r.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach.

Ubezpieczony J. K. ukończył wymagany przepisami prawa wiek 55 lat w dniu 20 sierpnia 2013 r. Okres składkowy i nieskładkowy ubezpieczonego wynosi ogółem 28 lat 5 miesięcy i 26 dni.

W okresie od 26 maja 1987 r. r. do 30 listopada 2000 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w G., zajmując następujące stanowiska: praktykant przetwórstwa, młodszy motorzysta, motorzysta, asystent maszynowy, ostatnio na stanowisku motorzysty i wykonując w ten sposób pracę rybaka morskiego.

W okresie zatrudnienia ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego w następujących okresach: 08 marca 1988 – 25 marca 1988 r., 28 października 1992 r. – 03 stycznia 1993 r., 13 marca 1999 – 30 września 1999 r., 25 października 1999 r. – 01 stycznia 2000 r.

W związku z powyższym zatrudnieniem pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że w okresie od 26 maja 1987 r. do 30 listopada 2000 r. wnioskodawca świadczył pracę na stanowiskach praktykant przetwórstwa, młodszy motorzysta, motorzysta, asystent maszynowy, ostatnio na stanowisku motorzysty, tj. wykonywał pracę rybaka morskiego wymienioną wykazie B, dział IV, pozycja 4, pkt. 19 wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 24 Ministra-Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 1983.08.15 w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej.

Po dniu 31 grudnia 2008 r. J. K. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Decyzją z dnia 22 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu J. K. prawa do emerytury pomostowej wskazując, iż wnioskodawca, co prawda wykazał 28 lat 5 miesięcy i 26 dni okresów składkowych i nieskładkowych, jednakże nie udowodnił stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy wyjaśnił, iż powyższy stan faktyczny był w przeważającej mierze bezsporny, a zatem nie wymagający dowodu w myśl art. 229 i 230 k.p.c. Kluczową i zasadniczo niesporną okolicznością faktyczną było zatrudnienie ubezpieczonego przez (...) S.A. w G. na stanowiskach praktykant przetwórstwa, młodszy motorzysta, motorzysta, asystent maszynowy, ostatnio na stanowisku motorzysty. Sporna była natomiast ocena charakteru tej pracy, tj. czy praca tam wykonywana może być uznana za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Powodowało to konieczność przeprowadzenia dowodów na okoliczność charakteru pracy ubezpieczonego. Sąd w tym zakresie oparł swoje ustalenia o dokumenty prywatne zgromadzone w aktach osobowych ubezpieczonego, w postaci świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że w okresie od 26 maja 1987 r. do 30 listopada 2000 r. praca wykonywana przez ubezpieczonego miała taki charakter, dokumenty źródłowe dla tego świadectwa, tj. oświadczenia w sprawie zmiany stanowisk pracy w toku zatrudnienia oraz o dowód z przesłuchania stron ograniczony do przesłuchania ubezpieczonego. Zgodnie z art. 245 k.p.c., dokumenty prywatne formalnie stanowią dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte. Jednakże pamiętać należy, że dokument określonej treści nie powoduje automatycznie, iż to, co zostało w nim zawarte jest prawdziwe i zupełne i nie podlega dalszej ocenie. Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy bowiem od jego treści merytorycznej i o tej materialnej mocy dowodowej rozstrzyga sąd według ogólnych zasad oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Podobnie jak w wypadku innych dowodów, sąd ocenia, czy dowód ten ze względu na jego indywidualne cechy i okoliczności obiektywne zasługuje na wiarę, czy nie [ por. wyrok Sądu Najwyższego z 15.09.2011 r., II CSK 712/10, niepubl., za: Legalis]. W myśl natomiast art. 253 k.p.c. zdanie drugie, wobec zakwestionowania przez pozwany organ prawdziwości świadectwa pracy w szczególnych warunkach (k.6), zasadniczo to na ubezpieczonym spoczywał obowiązek udowodnienia, że oświadczenie w nim zawarte, prawdziwie relacjonuje fakty. J. K. podołał temu obowiązkowi składając zeznania, które podobnie jak i to świadectwo znalazły potwierdzenie w oświadczeniach o zmianie warunków pracy (stanowisk pracy) dopuszczonych jako dowód z urzędu. Dokumenty prywatne w postaci wspomnianych oświadczeń o zmiany stanowisk pracy, znajdowały się w aktach osobowych ubezpieczonego przechowywanych przez pracodawcę, nie nosiły śladów przerobienia bądź podrobienia, stąd zostały uznane za autentyczne i prawdziwe, a w konsekwencji za wiarygodne, zwłaszcza, że zasadniczo pokrywały się z zeznaniami ubezpieczonego. Stanowiły one materialny dowód na to, że w toku zatrudnienia J. K. obejmował kolejno stanowiska praktykanta przetwórstwa, młodszego motorzysty, motorzysty, asystenta maszynowego i ostatecznie ponownie motorzysty, co z kolei potwierdzało prawdziwość świadectwa pracy w szczególnych warunkach wystawionego przez (...) S.A. w G.. Ten ostatni dokument niewątpliwie nie zawiera odwołania do załącznika nr 1 lub 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, jednakże oczywistym jest, że nie mógł tego uczynić, albowiem został wystawiony w dniu 30.11.2000 r., a więc ponad 8 lat przed wejściem w życie tej ustawy. Niewątpliwie też, zgodnie z art. 51 wspomnianej ustawy, płatnik składek jest zobowiązany do wystawiania zaświadczeń o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, za okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 2009 r ., jednakże mimo zwrócenia się o takie zaświadczenie przez ubezpieczonego nie mógł tego uczynić, gdyż akta osobowe na podstawie których mógłby to uczynić zostały zażądane przez tut. Sąd. Materialnie natomiast, świadectwo z dnia 30.11.2000 r. wystawione przez płatnika odpowiadało treścią zaświadczeniu, o którym mowa w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd Okręgowy wyjaśnił również, iż ustalając stan faktyczny uwzględnił zeznania ubezpieczonego, dotyczące charakteru jego zatrudnienia, które były spójne wewnętrznie i w pełni korelowały z dokumentem w postaci świadectwa pracy w warunkach szczególnych i oświadczeniach o zmianie stanowisk pracy, a dodatkowo uzupełniały je o informacje o wymiarze czasu pracy.

Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (w brzmieniu obowiązującym w chwili składania wniosku i wydania decyzji Dz.U, nr 237, poz. 1656) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z kolei art. 8 tej ustawy stanowi, iż pracownik wykonujący prace w szczególnych warunkach wymienione w pkt 20, 22 i 32 załącznika nr 1 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4-7, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

1)osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

2)ma okres pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 20, 22 i 32 załącznika nr 1 do ustawy, wynoszący co najmniej 10 lat.

W myśl natomiast art. 49 ustawa o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Natomiast w myśl art. 15 ust. 1 wskazanej ustawy prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Prace w szczególnych warunkach definiuje art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, przewidujący, że prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Sąd Okręgowy wyjaśnił, iż kluczowy dla interpretacji prac w szczególnych warunkach załącznik nr 1 do cytowanej powyżej ustawy zawiera enumeratywny i nie podlegający rozszerzeniu w drodze wykładni (z uwagi na wyjątkowy charakter tych emerytur) wykaz prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Pod pozycją nr 22 wskazano w nim pracę rybaków morskich.

W sprawie niesporne były wszystkie przesłanki określone w art. 4 pkt 1 – 5, 7, art. 8 pkt 1 i 49 pkt 1 – 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Niesporny był też sam fakt zatrudnienia ubezpieczonego. Spór w niniejszym postępowaniu sprowadzał się do oceny wykonywania przez ubezpieczonego pracy w charakterze rybaka morskiego jako pracy w szczególnych warunkach, a więc pod kątem spełnienia przesłanki z art. 8 pkt 2 w zw. z art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W ramach uzasadnienia zaskarżonej decyzji pozwany podał, iż nie zaliczył jako pracy w warunkach szczególnych w myśl art. 49 ustawy pomostowej okresów zatrudnienia od dnia 26 maja 1987 r. do 30.11.2000 r., ponieważ pracodawca jako podstawę prawną podał jedynie zarządzenie resortowe Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983 r., zatem zakład pracy nie potwierdził aby ubezpieczony w ww. okresach wykonywał pracę wymienioną w załączniku nr 1 lub 2 do ustawy pomostowej.

Pracodawca J. K. w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie miał możliwości powołania się na przepisy ustawy pomostowej – w tym odsyłać do jednego z załączników do ww. ustawy – jako że ustawa ta datowana jest na dzień 19 grudnia 2008 r., weszła zaś w życie z dniem 01 stycznia 2009 r., zatem powstała i stała się elementem powszechnie obowiązującego prawa ponad 8 lat po wystawieniu świadectwa.

Zdaniem Sądu I instancji nie ulega, wątpliwości, iż zarówno ustawa pomostowa jak i ww. zarządzenie w sposób jednoznaczny wskazują odpowiednio na prace w charakterze rybaka morskiego jako prace zaliczane do katalogu prac wykonywanych w warunkach szczególnych.

Sąd podzielił pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale II UK 106/13, Izba Pracy z dnia 10.10.2013 (opal. www.sn.pl), iż zaświadczenie, o jakim mowa w art. 51 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych służy do ustalenia tzw. faktów ubezpieczeniowych - okresów pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przypadających przed dniem 1 stycznia 2009 r. Takie zaświadczenie stanowi podstawę do przyjęcia, że okresy pracy w nim podane są okresami pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, przy czym dla samego uzyskania uprawnienia do emerytury pomostowej istotne znaczenie ma fakt wykazania pracy w warunkach szczególnych, a nie to, czy zaświadczenie o pracy w takich warunkach wystawił płatnik składek, będący pracodawcą w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, czy też nie.

Z powyższego można wyciągnąć logiczny wniosek, iż kluczowe dla ustalenia okresów pracy w szczególnych warunkach w myśl ustawy ma to, czy praca odpowiadała pracy zdefiniowanej art. 3 ustawy i załącznikach, do których odsyła, a nie to, czy zaświadczenie zostało wydane formalnie poprawnie.

W ocenie Sądu I instancji, wynik przeprowadzonego postępowania dostarczył uzasadnionych podstaw do uznania, że skarżący faktycznie legitymuje się ponad 10 latami pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w myśl art. 4 w związku z art. 8 oraz art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych. Jak już wskazano przy ocenie dowodów, uznane za wiarygodne świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych pozwalało stwierdzić, że ubezpieczony stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył prace w szczególnych warunkach jako rybak morski w okresie od dnia 26 maja 1987 r. do dnia 30 listopada 2000 r., tj. wykonywał prace wymienione pod poz. 22 załącznika nr 1 ustawy o emeryturach pomostowych. Tym samym wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania prawa do dochodzonego świadczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, na podstawie przywołanych powyżej przepisów prawa materialnego i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury pomostowej od dnia 1 maja 2015 r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca w którym skarżący złożył w organie rentowym wniosek o dochodzone świadczenie, zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS – tekst jednolity Dz.U. z 2015 r. poz. 758, ze zm., w zw. z art. 26 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych).

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy zaskarżając go w całości i domagając się jego zmiany i oddalenia odwołania ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, oraz o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Pozwany zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego – przepisów art. 3, art. 4, art. 8, art. 4 w związku z art. 49, związku z art. 50 i art. 51 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2008r. poz. 353 ze zim J.T), a zwłaszcza przyjęcie, iż ubezpieczony spełnia wymogi ustawowe uzasadniające przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej;

- naruszenie przepisu postępowania – art. 233 § 1 kpc, poprzez brak wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy skutkujące niewłaściwą oceną stanu faktycznego sprawy. W ocenie pozwanego ubezpieczony nie spełnia przesłanek uzasadniających przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 49 w związku z art. 4, art.8, art. 50 i 51 ustawy z dnia 18 grudnia 2008r o emeryturach pomostowych. W ocenie pozwanego nie został spełniony wymóg posiadania 10 lat pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust 1i3 ustawy pomostowej na stanowiskach pracy wymienionych do załącznika nr 1 ustawy pomostowej póz.22.

Wnioskodawca nie udokumentował wykonywania pracy w warunkach szczególnych po 2008 roku, zatem jego prawo powinno być rozpatrywane na gruncie art. 49 ustawy pomostowej w związku z art. 4 ustawy pomostowej, który uzależnia prawo do emerytury pomostowej m.in. od posiadania na dzień wejścia w życie ustawy wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnych charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy pomostowej (art. 49 pkt 3 ustawy) i rozwiązania stosunku pracy.

Sąd przeprowadził dowód z dokumentów tj. akt osobowych i zeznań samego ubezpieczonego. Nie przeprowadził dowodu z zeznań pracodawcy i świadków, aby ustalić rzeczywisty charakter pracy ubezpieczonego.

Przeprowadzone postępowanie potwierdziło wykonywanie pracy przez ubezpieczonego na stanowiskach pracy (a nie charakter pracy rybaka morskiego): praktykanta przetwórstwa, młodszego motorzysty, motorzysty, asystenta maszynowego i ponownie motorzysty - które nie zostały wymienione w załączniku Nr 1 do ustawy pomostowej pod poz. 22, gdzie wymienia się tylko prace morskiego (tylko i wyłącznie).

Sąd pominął okoliczność, iż ubezpieczony skoro nie wykonywał prac w warunkach szczególnych po 2008 r (a co Sąd ustalił i potwierdza w uzasadnieniu wyroku), to może uzyskać prawo do świadczenia tylko na podstawie art. 49 w związku z art. 4 i art. 8 ustawy pomostowej - tj. wykonując tylko i wyłącznie pracę wymienioną w załączniku nr 1 do ustawy pomostowej poz. 22 tj. tylko pracę rybaka (a nie prace praktykanta przetwórstwa, młodszego motorzysty , motorzysty , asystenta maszynowego i ponownie motorzysty).

Pozwany kwestionuje założenie Sądu l instancji, iż skoro pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 30.11.2000r i potwierdził wykonywanie pracy w warunkach szczególnych na stanowisku pracy wymienionym w wykaz B dział IV poz. 4 pkt 19, załącznika do zarządzenia nr 24 Ministra - Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15.08.1983r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej - zakwalifikowane jako prace rybaka morskiego, oznacza to, iż ubezpieczony wykonywał pracę wymienioną w załączniku nr 1 poz. 22 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008r o emeryturach pomostowych tj. prace rybaków morskich.

W ocenie pozwanego fakt, że wnioskodawca miał wystawione świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 30.11.2000r i ze wykonywał prace wymienione w wykazie B. dział IV poz. 4 pkt 19 załącznika do zarządzenia nr 24 Ministra - Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15.08.1983r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej - zakwalifikowane jako prace rybaka morskiego nie oznacza, że pracując na stanowiskach praktykanta przetwórstwa, młodszego motorzysty, motorzysty, asystenta maszynowego i ponownie motorzysty wykonywał prace rybaka morskiego tj. wykonywał bezpośrednio czynności połowowe i czynności przetwórstwa rybnego zgodnie z załącznikiem nr 1 poz.22 w związku z art 3 ustawy pomostowej.

Sąd l instancji nie podaje jakie prace wykonywał wnioskodawca na poszczególnych stanowiskach pracy, które by miały być potwierdzeniem wykonywania pracy w charakterze pracy rybaka morskiego przez ubezpieczonego w uznanym okresie pracy stale i pełnym wymiarze czasu pracy.

Ustawa pomostowa jest ustawą, która zawęża krąg stanowisk pracy na których wykonywana jest praca w warunkach szczególnych w stosunku stanowisk pracy wykazanych w załącznikach do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r nr 8 póz. 43 ze zm.), zawęża tym samym krąg podmiotów uprawnionych do świadczeń emerytalnych z tytułu pracy w warunkach szczególnych w stosunku do świadczeń przyznawanych na podstawie art. 32 czy 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Nie wszystkie stanowiska pracy które do 1998r były stanowiskami pracy w warunkach szczególnych są stanowiskami pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy pomostowej. Tak też jest w spornej sprawie. Stanowiska pracy wymienione w pkt 19, poz. 4 dział lV wykazu B załącznika do zarządzenia nr 24 Ministra -Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15.08.1983r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej - nie są stanowiskami pracy, na których jest wykonywana praca w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy pomostowej. Jedynie praca rybaka morskiego w ścisłym tego słowa znaczeniu uprawnia do przywilejów i świadczeń wynikających z treści art. 4 w związku z art 49 i art. 8 ustawy pomostowej.

Mając na uwadze przepisy ustawy pomostowej organ rentowy stoi na stanowisku, iż nie można przyjąć do okresów pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych okresów zaliczonych przez sad pierwszej instancji jako pracy rybaka morskiego , o której mowa w załączniku nr 1 do ustawy pomostowej póz.22

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelację należało uwzględnić.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż poza sporem było, iż ubezpieczony po 31 grudnia 2008r. nie pracował w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015r. poz. 965 T.J. - dalej: „ustawa”), zatem nie spełnił przesłanki z art. 4 pkt 6 ustawy. W konsekwencji zasadnie pozwany odmówił mu przyznania prawa do przedmiotowego świadczenia na podstawie art. 4 ustawy.

Możliwość uzyskania emerytury pomostowej przez osoby niespełniające warunku z art. 4 pkt 6 przewiduje natomiast art. 49 ustawy, według którego prawo to przysługuje osobie, która: 1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3; 2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12; 3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Słusznie zatem apelujący wskazał, iż istotne dla rozstrzygnięcia sporu było, czy ubezpieczony spełnił łącznie przesłanki z art. 49 ustawy.

Prawidłowa wykładnia przepisu art. 49 pkt 3 ustawy wymaga podkreślenia, iż osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową, która po dniu 31 grudnia 2008 r. nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do tej emerytury na podstawie art. 49 ustawy, jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować, jako pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (por. powołane wyżej wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II UK 164/11 i z dnia 4 września 2012 r., I UP 164/12 oraz wyrok z dnia 22 lipca 2013 r., III UK 106/12, niepublikowany). Ubezpieczony winien zatem wykazać, iż pracę wykonywaną przez niego w spornym okresie: 1) stanowiła pracę w warunkach szczególnych bądź w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ustawy emerytalnej oraz 2) jest to także praca w warunkach szczególnych bądź w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 lub 3 ustawy.

Ubezpieczony w dacie wniosku o świadczenie i wydania decyzji (odpowiednio 6 i 22 maja 2015r.) miał niespełna 58 lat – wiek emerytalny 60 lat określony przepisem art. 4 pkt 3 ustawy osiągnie dopiero 20 sierpnia 2017 r., stąd przyznanie mu świadczenia uwarunkowane było wykazaniem przez niego spełnienia przesłanek określonych w przepisie art. 8 w związku z art. 49 pkt 2 i 3 ustawy. Tym samym dla nabycia prawa do emerytury pomostowej (oprócz wieku 55 lat) ubezpieczony musiał legitymować się co najmniej 10 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach wymienionej w punkcie 22 załącznika nr 1 do ustawy. Pod pozycją 22 tego załącznika ustawodawca wymienił prace rybaków morskich. Podkreślić jednakże należy, iż prawo do emerytury pomostowej na podstawie art. 8 ustawy w związku z punktem 22 załącznika nr 1 do ustawy przysługuje jedynie członkom załogi statku rybackiego wykonującym prace w służbie pokładowej, nie zaś całej załodze statku. Taką wykładnię powołanych przepisów potwierdza uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 17 września 2015r. III UZP/715 (LEX 1793677), którą Sąd Apelacyjny w pełni podziela.

Przypomnieć jedynie trzeba, iż prace rybaków morskich zostały zakwalifikowane jako praca w szczególnych warunkach zarówno w wykazie A (dział VIII „w transporcie” pkt 9), jak i wykazie B (dział VI „prace różne” pkt 4) stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Załącznik ten w wykazie A dział VIII poz. 9, pkt 1 stanowi, że prace rybaków morskich to prace wykonywane na wszystkich stanowiskach zajmowanych przez członków załogi statku, niezależnie od zatrudniającego ich podmiotu. Natomiast za prace rybaków morskich, o których mowa w wykazie B załącznika do tego zarządzenia uznane zostały prace wykonywane nie tylko w określonych podmiotach, ale - co istotniejsze - wyłącznie na stanowiskach wymienionych w dziale IV, poz. 4 pkt 1-19, a to: kapitana, zastępcy kapitana do spraw zwiadu połowowego, starszego oficera, I oficera, II oficera, III oficera, IV oficera, I szypra, II szypra - zastępcy kierownika jednostki, bosmana, starszego rybaka, rybaka, młodszego rybaka, mistrza przetwórstwa rybnego, starszego rybaka przetwórstwa, młodszego rybaka przetwórstwa, starszego rybaka mączkarza oraz na pozostałych etatowych stanowiskach pracy na statku do wykonywania rybołówstwa morskiego, wymienionych w Układzie Zbiorowym Pracy dla rybaków morskich z dnia 17 stycznia 1975 r. Przypisanie pracy do danego wykazu różnicuje przesłanki nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym na podstawie przepisów tego rozporządzenia. Wykonywanie prac zawartych w wykazie A uprawnia do nabycia prawa do emerytury ubezpieczonego, który osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z kolei wykonywanie pracy wymienionej w dziale IV wykazu B uprawnia do nabycia prawa do emerytury przez ubezpieczonego, który osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 10 lat wykonywał prace wymienione w dziale IV wykazu B. Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie dotyczącym emerytur przyznawanych na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wskazywał, że do wykazu B zostały zaliczone prace rybaków morskich w służbie pokładowej, a do wykazu A prace rybaków morskich w służbie mechanicznej (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2011 r., II UK 356/10, LEX nr 901608).

W powołanej uchwale 7 sędziów z dnia 17 września 2015r. III UZP 7/15 (LEX 1793677), Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż „do wykazu B zostały zaliczone prace rybaków morskich w służbie pokładowej, a do wykazu A prace rybaków morskich w służbie mechanicznej, zgodnie z podziałem wynikającym z § 58, § 62 ust. 1 i § 64 ust. 3 rozporządzenia Ministra Żeglugi z dnia 30 października 1971 r. w sprawie kwalifikacji zawodowych członków załóg polskich statków morskich, § 54, 58 i 61 ust. 3 rozporządzenia Ministra - Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 17 sierpnia 1983 r. w sprawie kwalifikacji zawodowych członków załóg polskich statków morskich, § 26, 27, 30 i 31 rozporządzenia z dnia 23 maja 1992 r. Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie kwalifikacji zawodowych i składu załóg polskich statków morskich, § 38 i § 49 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 24 sierpnia 2000 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych, pełnienia wacht oraz składu załóg statków morskich o polskiej przynależności, § 42 i 54 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 4 lutego 2005 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych marynarzy (Dz. U. Nr 47, poz. 445 z późn. zm.). Obecnie podział ten nadal utrzymany został w przepisach rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji członków załóg statków morskich (Dz. U. z 2013 r. poz. 937). W Dziale IV tego rozporządzenia określone zostały niezbędne kwalifikacje umożliwiające uzyskanie świadectwa rybaka rybołówstwa morskiego, które nawiązują do stanowisk zajmowanych przez rybaków morskich w służbie pokładowej (§ 56-64), podobnie, jak regulujące te kwestie wymienione powyżej rozporządzenia, w tym obowiązujące w dacie wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 lutego 2005 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych marynarzy.

Tym samym, na podstawie wyżej wymienionych przepisów, prawodawca konsekwentnie rozróżnia prace członków załogi statku rybackiego na prace w służbie pokładowej oraz prace w służbie mechanicznej, a kwalifikacje zawodowe do wykonywania pracy rybaka morskiego powiązane są wyłącznie ze stanowiskami w służbie pokładowej. Tylko służba pokładowa stosownie do treści § 8 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. umożliwia ubezpieczonym nabycie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach po wykazaniu 10 lat pracy na stanowiskach wymienionych w zarządzeniu nr 24 Ministra - Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu gospodarki morskiej oraz osiągnięciu wymaganego wieku 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn. Identyczne przesłanki nabycia prawa do emerytury określone są w art. 8 ustawy pomostowej, zgodnie z którym emerytura pomostowa przysługuje pracownikowi, który spełnił warunki określone w art. 4 pkt 1, 4-7 oraz osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn oraz ma okres pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 20, 22 (prace rybaków morskich) i 32 załącznika nr 1 do ustawy, wynoszący co najmniej 10 lat. Analiza powyższych przepisów wskazuje, że warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury pomostowej przez ubezpieczonych wykonujących prace rybaków morskich są tożsame z warunkami nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, wymienionymi w § 8 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. A zatem mając na uwadze wykładnię celowościową i historyczną za prace rybaków morskich ujętą w pkt 22 załącznika nr 1 ustawy o emeryturach pomostowych należy przyjmować prace rybaków morskich w służbie pokładowej, a nie prace wykonywane na wszystkich stanowiskach zajmowanych przez pracowników wpisanych na listę członków załogi statku rybackiego. Gdyby przyjąć, że zakresem pojęcia prace rybaków morskich, ujętej w pkt 22 załącznika nr 1 do emerytury pomostowej, objęci są rybacy morscy zarówno w służbie pokładowej, jak i mechanicznej, to oznaczałoby to, że ustawodawca sprzecznie z celem reformy systemu ubezpieczeń społecznych, rozszerzyłby uprawnienia umożliwiające nabycie prawa do emerytury w porównaniu z dotychczasowymi, które określone są na podstawie przepisów rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.”

Dla prawidłowego rozstrzygnięcia sporu istotne było zatem, czy ubezpieczony w spornym okresie wykonywał prace wymienione w wykazie B dział IV poz. 4 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. i wykazie B dział IV poz. 4 zarządzenia nr 24 Ministra - Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15.08.1983r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej. Zakład pracy ubezpieczonego – Przedsiębiorstwo (...) w G. (przekształcone później w Przedsiębiorstwo (...) s.a w G.) zostało wymienione w wykazie (...) dział (...) poz. (...) (...), a pracodawca zakwalifikował prace wykonywane przez ubezpieczonego jako wymienione w punkcie 19 „ pozostałe etatowe stanowiska pracy na statku do wykonywania rybołówstwa morskiego wymienione w układzie zbiorowym pracy dla rybaków morskich”.

Z dokumentacji w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, iż w spornym okresie: od 26 maja 1987r. do dnia 26 marca 1988r. pracował na stanowisku praktykanta przetwórstwa, a następnie do 10 grudnia 1989 r. na stanowisku młodszego rybaka przetwórstwa (wniosek awansowy str. 6, angaż k. 9, 10, 11 - akt osobowych część III). Na wniosek ubezpieczonego „o przeniesienie go z działu przetwórstwa do działu maszynowego zgodnie z posiadanym wykształceniem” z dniem 11 grudnia 1989 r. ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku młodszego motorzysty (wniosek z 16 sierpnia 1988r. k. 7, angaż k. 11, 12 część III). Od 28 października 1992r. do 28 stycznia 1995r., od 15 listopada 1995r.do 17 listopada 1995r., od 5 listopada 1996r do 31 października 2000r.. ubezpieczony pracował jako motorzysta, a w okresach od 29 stycznia 1995r. do 14 listopada 1995r.jako młodszy motorzysta, a od 17 listopada 1995r. do 4 listopada 1996r. jako asystent maszynowy (angaż k. 5, 7, 8, 12 a.o część I). Powyższe okoliczności potwierdza również treść świadectwa pracy ubezpieczonego z dnia 30 listopada 2000r. (k. 21 akt osobowych część I), oraz zeznania ubezpieczonego.

Stosownie do rozporządzenia Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 17 sierpnia 1983r. w sprawie kwalifikacji zawodowych członków załóg polskich statków morskich (Dz.U. z 1983r. poz. 232), obowiązującego w okresie od 1 stycznia 1984r. do 09 lipca 1992r., w specjalności pokładowej ustalone były następujące stanowiska: 1) młodszy rybak, 2) rybak, 3) starszy rybak, 4) bosman, 5) rybak strażak, 6) starszy rybak strażak,7) strażak okrętowy, 8) starszy strażak okrętowy (§ 54 rozporządzenia). W specjalności mechanicznej i elektrycznej ustalone były następujące stanowiska: 1) praktykant maszynowy, 2) młodszy motorzysta, 3) motorzysta, 4) zaworowy, 5) magazynier maszynowy, 6) elektromonter. Powołane rozporządzenie odrębnie normowało zatem stanowiska rybaków specjalności pokładowej (dział III rozdział II) i rybaków specjalności mechanicznej i elektrycznej (rozdział III rozdział III).

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 23 maja 1992r. w sprawie kwalifikacji zawodowych i składu załóg polskich statków morskich obowiązującego w okresie od 10 lipca 1992r. do 22 grudnia 2000r. (Dz.U. z 1992r. poz. 227 ze zm.).w specjalności pokładowej ustalone były następujące stanowiska nieoficerskie: 1) młodszy marynarz, 2) marynarz, 3) starszy marynarz, 4) kierownik statku (§ 26 rozporządzenia), a w specjalności mechanicznej ustalone były następujące stanowiska: 1) młodszy motorzysta,2) motorzysta okrętowy, 3) zastępca kierownika maszyn, 4) kierownik maszyn (§ 30).

Z powołanych uregulowań wynika, iż w spornym okresie ubezpieczony pracował w służbie pokładowej jedynie do 10 grudnia 1989r., a po tej dacie, aż do końca zatrudnienia w służbie mechanicznej. Okoliczność tę potwierdził także na rozprawie apelacyjnej. Z tego względu, brak było podstaw do zakwalifikowania ubezpieczonemu jako pracy w warunkach szczególnych, o której mowa w art. 3 ust 1 ustawy, okresu jego zatrudnienia w (...) po 09 grudnia 1989r., a tym samym do stwierdzenia, iż ubezpieczony spełnił wszystkie warunki określone art. 49 w związku z art. 8 ustawy oraz że nabył prawo do emerytury pomostowej.

Podkreślić jeszcze należy, iż zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy, za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu, prace, o których mowa w ust. 1. Wykonywanie zatem prac w warunkach szczególnych, o których mowa w art. 3 ust 1, w krótszym niż pełnym wymiarze czasu pracy wyklucza nabycie prawa do emerytury pomostowej. Stąd zeznania ubezpieczonego, iż w okresie zatrudnienia jako motorzysta (w 8 godzinnym wymiarze czasu pracy) pracował także okresowo, dodatkowo, jako pomoc w przetwórni po 4 godziny dziennie, pozostają bez wpływu na ustalenie, iż nie pracował po 09 grudnia 1989r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wymienionym w załączniku nr 1 pkt 22.

Odnosząc się do zgłoszonych w apelacji uchybień procesowych, Sąd Apelacyjny stwierdza, iż nie są one trafne, skoro na etapie postępowania administracyjnego, jak również w toku postępowania I instancyjnego, pozwany nie kwestionował iż ubezpieczony w (...) wykonywał prace wymienione w świadectwie pracy, twierdził natomiast wyłącznie, iż nie ma podstaw do zakwalifikowania tych prac jako odpowiadających wymienionym w załączniku nr 1 pkt 22 do ustawy, a to wobec braku zaświadczenia zakładu pracy. Mając na uwadze wyniki całej rozprawy – w tym treść dokumentacji zgromadzonej w aktach osobowych, twierdzenia ubezpieczonego – Sąd Okręgowy był uprawniony do uznania ww. faktu jako przyznanego stosownie do art. 230 kpc. Nietrafnie zarzuca pozwany, iż Sąd I instancji nie ustalił, jakie prace wykonywał ubezpieczony w spornym okresie, skoro Sąd ten jednoznacznie, w uzasadnieniu wyroku, takie prace wymienił.

Sąd odwoławczy akceptuje i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, co czyni zbędnym ich ponowne powoływanie. Sąd Apelacyjny zauważa przy tym jednakże, iż okoliczności niesporne nie wymagają dowodzenia (art. 227 kpc a contrario), a w konsekwencji gromadzenia i oceny materiału dowodowego przez sąd. Tym samym nieskuteczny jest zarzut apelacji nieprzeprowadzenia przez Sąd I instancji z urzędu dowodu z zeznań pracodawcy na okoliczność wskazaną w apelacji. Zarzut nieprzesłuchania w charakterze strony na tą okoliczność ubezpieczonego jest nieuprawniony, bowiem (mimo iż nie było w tym zakresie sporu, a zatem również takiej potrzeby) Sąd I instancji taki dowód przeprowadził.

W konsekwencji Sąd Okręgowy zasadnie stwierdził, iż spór sprowadzał się wyłącznie do oceny prawnej – kwalifikacji prac wykonywanych w (...), a potwierdzonych świadectwem pracy i świadectwem pracy w warunkach szczególnych – jako prac w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy. W tym zakresie, jak wskazano wyżej, okazał się zasadny zarzut naruszenia prawa materialnego, mimo lakonicznej i nie w pełni zasadnej argumentacji pozwanego. Sąd odwoławczy podziela bowiem stanowisko Sądu I instancji, iż brak zaświadczenia płatnika, o którym mowa w art. 51 ustawy, nie stanowi przeszkody do przyznania osobie ubezpieczonej prawa do emerytury, o ile wykaże ona spełnienie przesłanek warunkujących nabycie prawa do świadczenia w inny sposób.

Z tego względu, na mocy art. 386 § 1 kpc, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w sentencji.

SSA A.Podlewska SSA G.Czyżak SSA B.Mazur