Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 maja 2016 roku

sprawy z odwołania K. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G.

z dnia 10 października 2014 roku Nr (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

z udziałem zainteresowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniu społecznemu

I.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 10 października 2014 roku numer (...) w ten sposób, że K. M. podlega od 1 marca 2014 roku ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz ubezpieczonej 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 943/14 UZASADNIENIE

K. M. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 10 października 2014 r. nr (...), którą to organ rentowy stwierdził, że K. M. jako pracownik płatnika składek (...) spółki z o.o. w G. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, chorobowemu, rentowemu i wypadkowemu od dnia 1 marca 2014 r. Podniosła, że jej zatrudnienie u płatnika składek miało wyłącznie na celu świadczenie pracy zgodnie z zawartą umową o pracę, zaś po zakończeniu urlopu macierzyńskiego zamierzała wrócić do pracy na zajmowane stanowisko. Decyzja organu rentowego jest krzywdząca i oparta wyłącznie na przypuszczeniach.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. Podniósł, że stan faktyczny przedstawiony przez organ rentowy w toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego został szczegółowo przedstawiony, zaś odwołanie nie ujawniło żadnych nowych okoliczności i nie przedstawiono w nim żadnych nowych dowodów, które uzasadniałyby zmianę zaskarżonej decyzji. W szczególności nie udowodniono faktu wykonywania pracy przez ubezpieczoną, w tym zakresie nie złożono wyjaśnień w przedmiocie celowości stanowiska i zatrudnienia ubezpieczonej. Ponadto skarżąca od kwietnia 2012 r. do dnia zatrudnienia posiadała status osoby bezrobotnej zarejestrowanej w Powiatowym Urzędzie Pracy.

Zainteresowana (...) spółka z o.o. w G. poparła stanowisko ubezpieczonej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona K. M. urodziła się (...) Posiada wykształcenie średnie ogólne. Jest studentką prawa. 20 maja 2009 r. uzyskała prawo jazdy kategorii B.

Dotychczas ubezpieczona pracowała jako sekretarka w (...) spółce z o.o. w G. i jako sprzedawca w pasażu handlowym na stoisku w T..

21 lutego 2014 r. K. M. zawarła umowę o pracę z (...) spółką z o.o. w G.. Prezesem spółki jest jej ojciec. Umowa zawarta została na czas nieokreślony, na cały etat, z wynagrodzeniem 3 600,00 zł brutto miesięcznie, na stanowisko kierownika obsługi kontraktów. Ubezpieczona przeszła niezbędne badania lekarskie. Została przeszkolona w zakresie BHP. Pracę rozpoczęła w dniu 1 marca 2014 r. Wykonywała pracę uzgodnioną. Sprawdzała wiarygodność kontrahentów głównie drogą internetową. Odszukiwała opinie o danych kontrahentach umieszczane na stronach internetowych. Kompletowała dokumentację firmy. Przygotowywała projekty pism dla prezesa spółki. Kierowała samochodem służbowym. Woziła prezesa spółki na budowy, które mieściły się w B., B., P. i w Holandii. Uczestniczyła z spotkaniach ojca z zagranicznymi kontrahentami. Przyjmowała zamówienia od pracowników na zakup materiałów budowlanych. Dowoziła materiały budowlane na budowy. W dniach od 11 do 14 marca 2014 r. uczestniczyła w wyjeździe służbowym do Holandii.

31 marca 2014 r. K. M. udała się na wizytę do lekarza specjalisty ginekologa – położnika T. S., który stwierdził ciążę ubezpieczonej. Od dnia 26 kwietnia 2014 r. do dnia porodu skarżąca pozostawała na zwolnieniu lekarskim.

(...) spółka z o.o. w G. zajmuje się przede wszystkim budowaniem i remontem domów. Zysk spółki w 2013 r. wyniósł 35 187,88 zł. Oprócz ubezpieczonej w 2014 r. spółka zatrudniała jeszcze księgową na 1/8 etatu.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: oświadczenie k. 9, umowa o prace k. 10-11, bilans k. 16, rachunek k. 17, lista płac k. 18-20, zaświadczenie k. 21, świadectwo k. 22, lista obecności k. 23-24, prawo jazdy k. 25, zaświadczenie k. 26, oświadczenia k. 27-28, karta szkolenia k. 29-30

umowa o pracę k. 5-6

zakres obowiązków k. 7-8

zaświadczenie k. 9

dokumentacja medyczna k. 25

delegacja k. 77

sprawozdanie k. 78

zeznania świadka T. S. k. 50

zeznania świadka Ł. K. k. 71v

zeznania świadka W. W. k. 71v

zeznania ubezpieczonej K. M. k. 137-137v

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie.

Decydujące w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy od 1 marca 2014 r. ubezpieczona podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik płatnika składek (...) spółki z o.o. w G.

Dopuszczalne jest kwestionowanie przez organ rentowy zarówno faktu zawarcia umowy o pracę, jak i ważności poszczególnych jej elementów - w tym wysokości uzgodnionego wynagrodzenia za pracę. Wynika to z treści art. 83 ust. 1 oraz art. 41 ust. 13 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2015.121); (patrz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005; II UK 16/05 ; LEX 182776; z dnia 19 maja 2009 roku w sprawie III UK 7/09, LEX 509047).

Zgodnie zaś z art. 58 § 1 K.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. W myśl § 2 nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 roku, poz. 121 ze zm.), obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami. Ponadto, przepisy art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 tej ustawy wprowadzają obowiązek, w odniesieniu do pracowników, ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. Zgodnie z treścią art. 13 pkt 1 ustawy, obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w okresach: pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania stosunku pracy. Jak wynika z treści art. 8 ust. 1 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, czyli zatrudnioną przez pracodawcę. Przyjęcie, że dochodzi do powstania stosunku pracy, niezależnie od tego, czy pracownik do pracy przystąpi, obalone jest przez ustalenie, że pomimo zawarcia umowy nie nastąpiło zatrudnienie pracownika. Dlatego w sytuacji, gdy po zawarciu umowy o pracę pracownik podejmie pracę i ją wykonuje, a pracodawca zgodzi się na to, nie można mówić o pozorności czynności prawnej, gdyż z tego wynika wniosek, że strony zawierając umowę nie miały zamiaru niewykonywania pracy przez pracownika.

Do nawiązania stosunku pracy dochodzi poprzez złożenie zgodnych oświadczeń woli przez pracodawcę i pracownika, niezależnie od jego podstawy prawnej (art. 11 K.p.). Zgodnie z art. 22 K.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i w czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Celem zatem i zamiarem stron umowy o pracę winna być faktyczna realizacja treści stosunku pracy w granicach zakreślonych zawartą umową, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika - ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za świadczenie pracy. Umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy (zob. wyrok SN z dnia 12 lipca 2012 r., II UK 14/12).

Organ rentowy powołując się na treść art. 58 § 2 K.c. podnosił, że zawarta umowa o pracę z ubezpieczoną miała na celu obejście prawa. Ustalenie w umowie o pracę wynagrodzenia w wysokości 3 600,00 zł brutto miesięcznie nie była przez pozwanego kwestionowana. Istotą sporu w sprawie nie była wysokości zadeklarowanej podstawy wymiaru składek, a istnienie tytułu podlegania ubezpieczeniu.

W celu ustalenia czy ubezpieczoną i zainteresowaną spółkę łączyła umowa o pracę, sąd przesłuchał K. M., zawnioskowanych świadków oraz dokonał analizy dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego potwierdziła świadczenie przez odwołującą pracy na rzecz spółki. Z zeznań świadków: W. W. i Ł. K. wynika, że ubezpieczona wykonywała w spółce obowiązki kierowcy (woziła prezesa spółki, dowoziła materiały na budowy), była również osobą, z którą kontaktowali się pracownicy wykonujący zlecenia na rzecz spółki celem złożenia niezbędnych zamówień. Dokumenty zgromadzone w aktach sprawy: delegacja i sprawozdanie z wyjazdu służbowego, potwierdzają wykonywanie przez nią obowiązków służbowych na rzecz spółki również poza terenem kraju.

Brak jakichkolwiek dowodów by ubezpieczona jeszcze przed podjęciem zatrudnienia miała wiedzę na temat ciąży. Niemniej jednak fakt bycia w ciąży sam przez się nie stanowi przeciwskazania do podjęcia zatrudnienia.

Prezes zainteresowanej spółki jest osobą nieposiadającą prawo jazdy, a zatem uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi posiadane przez ubezpieczoną okazały się być jednym z kluczowych argumentów przemawiających za zatrudnieniem skarżącej, która w głównej mierze wykonywała w spółce obowiązki kierowcy.

Oceniając materiał dowodowy sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonej K. M. i zeznaniom świadków: Ł. K. i W. W. albowiem uzupełniały się one wzajemnie tworząc logiczną całość. Potwierdzone zostały również dokumentami złożonymi do akt sprawy przez skarżącą. Dowodom z dokumentów sąd nadał przymiot wiarygodności. Zeznania świadka T. S. potwierdziły okoliczność zajścia w ciążę przez skarżącą i odbycia przez nią wizyty lekarskiej w dniu 31.03.2014 r. w trakcie której lekarz ginekolog – położnik stwierdził stan ciąży. W zakresie zatem, w jakim dowód z zeznań wskazanego świadka został uwzględniony na potrzeby ustaleń stanu faktycznego, Sąd uznał te zeznania za wiarygodne, zaś w pozostałym zakresie – za nieistotne dla rozstrzygnięcia.

Zeznania odwołującej i przedstawione przez nią dowody, a także zeznania świadków pozwoliły na ustalenie w sposób nie budzący wątpliwości, że K. M. świadczyła pracę na rzecz spółki. Zgodnie z wyrażoną w art. 232 K.p.c. w zw. z art. 6 K.c. zasadą kontradyktoryjności, ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Przepis art. 6 K.c. stanowi, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis art. 232 § 1 zd. 1 K.p.c. stanowi natomiast odpowiednio, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd Najwyższy charakteryzując art. 232 K.p.c., stwierdził, że na sądzie rozpoznającym sprawę nie spoczywa powinność zarządzania dochodzeń mających na celu uzupełnienie i wyjaśnienie twierdzeń stron oraz poszukiwanie dowodów na ich udowodnienie. Do sądu nie należy przeprowadzanie z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 5-6, poz. 76).

Przepisy prawa pracy nie zakazują zatrudnienia kobiet w ciąży. Sąd zbadał rzeczywistą wolę stron w odniesieniu do istotnych elementów stosunku pracy i w wyniku oceny materiału dowodowego ustalił, że K. M. świadczyła pracę zgodnie ze spisaną umową o pracę. Analiza stanu faktycznego prowadzi do wniosku, że w świetle zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, umowa o pracę zawarta została w celu faktycznej realizacji wynikającego z treści stosunku pracy, nie zaś jedynie – jak wskazywał organ rentowy – dla uzyskania przez ubezpieczoną świadczeń z ubezpieczenia społecznego, związanych z ciążą, macierzyństwem. Tym samym spełnione zostały ustawowe przesłanki objęcia ubezpieczonej obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, wynikającym art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i 12 ust. 1 ustawy systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 KPC w związku z powołanymi wyżej przepisami, orzekł jak w punkcie I wyroku.

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 KPC w zw. z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz ubezpieczonej 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń