Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 lutego 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z dnia 17 września 2015 roku znak (...) w ten sposób, iż ustalił, że E. Z. nie ma obowiązku zwrotu świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku w kwocie 2.843,94 złotych.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Decyzją z dnia 6 marca 2015 roku – znak (...) - (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał E. Z. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 5 marca 2015 roku do 2 czerwca 2015 roku w wysokości 90 % podstawy wymiaru i od 3 czerwca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku w wysokości 75% podstawy wymiaru. Świadczenie rehabilitacyjne zostało przyznane w związku z niezdolnością ubezpieczonej do pracy ustaloną przez lekarza orzecznika ZUS orzeczeniem z dnia 24 lutego 2015 roku.

W dniu 28 lipca 2015 roku E. Z. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddziale w Ł. wniosek o przyznanie emerytury. Ubezpieczona poinformowała organ rentowy o pobieraniu świadczenia rehabilitacyjnego przedstawiając ww. decyzję o jego przyznaniu. Uzyskała informację, że w systemie informatycznym ZUS znajdują się wszystkie dane dotyczące ubezpieczonej i pobieranych przez nią świadczeń, na podstawie których ustalone zostanie jej prawo do emerytury.

Organ rentowy decyzją z dnia 8 września 2015 roku – znak (...) + (...) - przyznał ubezpieczonej emeryturę od 1 lipca 2015 roku ustalając, że za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku należne jest świadczenie emerytalne w wysokości 2196,76 zł brutto, a za wrzesień w wysokości 1.098,38 zł brutto.

Decyzją z dnia 17 września 2015 roku – znak (...)
– Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił E. Z. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku
i zobowiązał ją do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego w kwocie 2.843,94 zł za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku. Organ rentowy wskazał, że wypłacone świadczenie rehabilitacyjne podlega zwrotowi wobec przyznania E. Z. od dnia 1 lipca 2015 roku prawa do emerytury

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd podniósł, iż świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, o którym mowa w art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 roku, poz. 121 ze zm.) uregulowane są w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 159 ze zm.) i przysługują wówczas, gdy spełni się ryzyko czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub innymi przeszkodami biologicznymi przewidzianymi w ustawie, wywołujące niemożność uzyskania dochodu w okresie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Sąd wskazał, że zgodnie z art. 1 ust. 1 w zw. z art. 2 powołanej ustawy świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą, w tym świadczenie rehabilitacyjne, przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 159 ze zm.) świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Jednocześnie jak stanowi ust. 7 art. 18 powołanej ustawy świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na postawie odrębnych przepisów.

Jak słusznie zważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I UK 41/10 „osobą uprawnioną do emerytury
w rozumieniu art. 18 ust. 7 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest osoba, która spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do tego świadczenia i której prawo do emerytury zostało ustalone decyzją organu rentowego, nawet jeśli prawo to uległo zawieszeniu z powodu kontynuowania zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy” (publ. LEX nr 1086867, OSP 2012/1/9, OSP 2013/6/69).

Zgodnie z art. 100 ust 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2015, nr 0, poz. 748 ze zm.) prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia. Przepis ust. 2 nie ma jednak zastosowania do emerytury, o której mowa w dziale II rozdział 1, czyli emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którym emerytura przysługuje po osiągnięciu określonego w ustawie wieku emerytalnego.

Sąd podniósł, iż poczynionych ustaleń wynika, iż organ rentowy rozpatrujący wniosek E. Z. o emeryturę został przez nią poinformowany, iż pobiera ona świadczenie rehabilitacyjne od 5 marca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku na mocy wcześniejszej decyzji tego organu z dnia 6 marca 2015 roku – znak (...) - (...). Nawet gdyby ubezpieczona takiej informacji nie udzieliła, to okoliczność ta powinna być znana organowi „z urzędu”. Sąd nie ma podstaw, aby kwestionować w tym zakresie prawdziwość zeznań ubezpieczonej, która twierdzi, że w chwili składania wniosku o emeryturę została poinformowana, że ZUS II Oddział w Ł. wie o pobieraniu przez nią świadczenia rehabilitacyjnego, tym bardziej że obie decyzje zostały wydane przez ten organ, a ZUS ma system informatyczny ewidencjonujący wszystkie dane potrzebne do ustalenia prawa do poszczególnych świadczeń i ich wysokości.

Tym samym rozważyć należy, czy wypłacone ubezpieczonej świadczenie rehabilitacyjne za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku jest świadczeniem pobranym nienależnie.

Definicja pojęcia nienależnie pobranych świadczeń znajduje się w art. 84
ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 roku, poz. 121 ze zm.) (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 19 lutego 2014 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I UK 331/13 (publ. OSNAPiUS 2015/6/83, LEX nr 1446442) i do wyroku z dnia 3 grudnia 2013 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I UK 212/13 (publ. OSNAPiUS 2015/3/40). Powołany przepis stanowi, że za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

-świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

- świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Świadczeniem nienależnym może być tylko świadczenie, wypłacone osobie, która
w dniu wydania decyzji spełniała warunki pobierania świadczenia, ale później utraciła uprawnienie do jego pobierania i mimo prawidłowego pouczenia nie powiadomiła
o okolicznościach pozbawiających prawa do wypłaty świadczeń, bądź osobie, która nie miała w dniu wydania decyzji prawa do świadczenia i uzyskała wypłatę świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów, albo innego świadomego wprowadzenia organu rentowego w błąd. Istotnym elementem konstrukcyjnym pojęcia
nienależnego świadczenia jest świadomość osoby, która pobrała świadczenia, co do faktu, że zostało ono jej wypłacone bez podstawy prawnej na skutek świadomego wprowadzenia
w błąd organu rentowego.

Zdaniem Sądu powołany wyżej przepis formułuje ogólny obowiązek zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, nie zawiera jednak przesłanek stanowiących podstawę do podjęcia decyzji w tym przedmiocie w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego, przy uwzględnieniu specyfiki tego świadczenia i celu, dla którego jest ono przyznawane. Jednocześnie art. 84 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż przepisów ust. 2 – 4 i 8 nie stosuje się, jeżeli przepisy szczególne określające zasady przyznawania i wypłacania świadczeń stanowią inaczej. W tym miejscu odwołać należy się zatem do regulacji przewidzianej w art. 66 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 159 ze zm.), która ma zastosowanie do świadczenia rehabilitacyjnego na mocy art. 69 ustawy. Zgodnie z powołanym przepisem wypłatę świadczenia wstrzymuje się, jeżeli prawo do niego ustało albo okaże się, że prawo takie w ogóle nie istniało (ust. 1). Jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie z winy ubezpieczonego lub wskutek okoliczności, o których mowa w art. 15-17 i art. 59 ust. 6 i 7, wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych ubezpieczonemu zasiłków bieżących oraz z innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (ust. 2).

Zdaniem Sądu artykuł 66 ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej jako regulacja szczególna w tym zakresie wskazuje zatem, że przesłankami uznania pobranego świadczenia rehabilitacyjnego za świadczenie pobrane nienależnie są wina ubezpieczonego lub okoliczności, o których mowa w art. 15 – 17 i art. 59 ust. 6 i 7 ustawy zasiłkowej. Ze świadczeniem nienależnym mamy do czynienia w sytuacji, gdy do jego wypłaty doszło, mimo że prawo do niego ustało albo w ogóle nie istniało (art. 66 ust. 1) oraz gdy zachodzą okoliczności powodujące utratę prawa.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd nie znalazł podstaw do uznania, że pobrane przez E. Z. świadczenie rehabilitacyjne za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku jest świadczeniem nienależnym i podlega zwrotowi na rzecz organu rentowego.

Ubezpieczona pobierała świadczenia rehabilitacyjne od 5 marca 2015 roku do
31 sierpnia 2015 roku na podstawie decyzji organu rentowego. Zarówno w chwili wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego we wskazanym okresie (tj. w dniu 6 marca 2015 roku), jak i w trakcie pobierania świadczenia nie zaszły okoliczności wskazane w art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej. W tym czasie bowiem ubezpieczona nie miała jeszcze ustalonego prawa do emerytury. Dopiero decyzją wydaną w dniu 8 września 2015 roku, a zatem już po upływie okresu, na jaki przyznane zostało świadczenie rehabilitacyjne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał E. Z. prawo do emerytury z datą wsteczną, tj. od dnia 1 lipca 2015 roku, co spowodowało, że w okresie od tego dnia do 31 sierpnia 2015 roku uprawniona do emerytury ubezpieczona pobierała równolegle świadczenie rehabilitacyjne.

Jak słusznie zważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 grudnia 2009 roku wydanego w sprawie o sygn. akt I UK 174/09 „wypłacenie świadczenia w sposób, na który nie miała wpływu wina świadczeniobiorcy, nie uzasadnia powstania po stronie osoby ubezpieczonej obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Podstawowym zatem warunkiem uznania, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi jest (…) po pierwsze, brak prawa do świadczenia oraz, po drugie, świadomość tego osoby przyjmującej to świadczenie, płynąca ze stosownego pouczenia. Obie te przesłanki wystąpić muszą w trakcie pobierania świadczenia, a nie po zaprzestaniu jego wypłaty”.

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie nie zaszły zatem żadne okoliczności dające podstawy do uznania, że świadczenie rehabilitacyjne za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku zostało przez ubezpieczoną pobrane nienależnie. We wskazanym czasie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego ubezpieczona nie miała świadomości, że jest równolegle uprawniona do emerytury. Dopiero bowiem po okresie pobierania przez ubezpieczoną świadczenia rehabilitacyjnego zostało jej przyznane prawo do emerytury, a zarazem dopiero w związku z decyzją organu rentowego z dnia 8 września 2015 roku o przyznaniu emerytury ubezpieczona powzięła informację, iż od dnia 1 lipca 2015 roku takie uprawnienie posiada.

Nie ma zatem podstaw do uznania, że wypłacona za okres od 1 lipca 2015 roku
do 31 sierpnia 2015 roku kwota 2.843,94 zł podlega zwrotowi, gdyż nie jest to świadczenie pobrane nienależnie w rozumieniu art. 84 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy systemowej.

Apelację od powyższego orzeczenia w całości wniósł organ rentowy.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 18 ust. 7 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz art. 84 ust. l i ust.2 pkt 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie odwołania ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

W odpowiedzi na powyższe wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji skarżącego.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje.

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 159 ze zm.) świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Jednocześnie w myśl art. 18 ust. 7 powołanej ustawy świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na postawie odrębnych przepisów.

Tym samym wykluczonym jest jednoczesne pobieranie emerytury i świadczenia rehabilitacyjnego.

Przy czym osobą uprawnioną do emerytury w rozumieniu art. 18 ust. 7 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest osoba, która spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do tego świadczenia i której prawo do emerytury zostało ustalone decyzją organu rentowego, nawet jeśli uległo ono zawieszeniu z powodu kontynuowania zatrudnienia (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. II UK 41/10 M.P.Pr. 2011/2/106-109).

Zgodnie z art. 66 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie z winy ubezpieczonego lub wskutek okoliczności, o których mowa w art. 15-17 i art. 59 ust. 6 i 7, wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych ubezpieczonemu zasiłków bieżących oraz z innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W myśl art. 84 ust. 1 i 2 ustawy systemowej osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył prawa wnioskodawczyni do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 1 lipca 2015 roku do 31 sierpnia 2015 roku, jak również zobowiązania ubezpieczonej do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tego tytułu w związku z uzyskaniem prawa do emerytury od dnia 1 lipca 2015 r. Bezspornym jest przy tym, iż organ rentowy wypłacił wnioskodawczyni świadczenie rehabilitacyjne za wymienione zaskarżoną decyzją okresy, zaś decyzję z dnia 8 września 2015 r., w przedmiocie prawa wnioskodawczyni do emerytury od dnia 1 lipca 2015 r., wydał mając pełną świadomość przysługujących jej w związku z niezdolnością do pracy świadczeń.

W pierwszej kolejności rozważenia wymaga więc czy w istocie prawo wnioskodawczyni do świadczeń chorobowych, za wskazany okres istnieje.

W ocenie Sądu Okręgowego, zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, iż w chwili przyznania świadczenia rehabilitacyjnego nie istniały żadne podstawy by kwestionować jego wypłatę, bowiem prawo do emerytury wnioskodawczyni zostało potwierdzone dopiero w dniu 8.09.2015 r. Nie należy jednak tracić z pola widzenia, iż świadczenie jest nienależnym nie tylko wtedy, gdy jest wypłacane bez podstawy prawnej „od razu” lecz także gdy przesłanki przyznania świadczenia odpadają niejako w toku jego wypłaty lub po jej ustaniu. Zgodnie bowiem z powoływanym już art. 84 ust. 1 ustawy zasiłkowej świadczenia nienależne to świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części. W przypadku wnioskodawczyni, wobec przyznania jej uprawnień emerytalnych od dnia 1 lipca 2015 r. świadczenie rehabilitacyjne obiektywnie od wskazanej daty zostało więc wypłacone bez podstawy prawnej, gdyż ta przestała istnieć w chwili ustalenia prawa ubezpieczonej do emerytury. Jednocześnie organ rentowy niezaprzeczalnie wiedząc o wypłacie wnioskodawczyni świadczenia rehabilitacyjnego prawidłowo przyznał jej prawo do emerytury z datą wsteczną. Bezwzględnie bowiem, w myśl art. 100 ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczenia emerytalnego powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzeni czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury (...) powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia. Zgodnie jednak z ustępem trzecim powyższego przepisu - przepis ust. 2 nie ma zastosowania do emerytury, o której mowa w dziale II rozdział 1. (dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948r. tj takich jak wnioskodawczyni). Ponadto znamiennym jest, iż organ rentowy przyznaje prawo do emerytury od pierwszego dnia miesiąca, w którym został złożony wniosek o emeryturę. W przedmiotowym wypadku miało to zaś miejsce 28 lipca 2015 r.

Wbrew zapatrywaniom Sądu I instancji niewątpliwie zatem prawo wnioskodawczyni do świadczeń chorobowych, za wskazany okres, wobec przyznania jej prawa do emerytury od 1 lipca 2015 r. i ustawowego wyłączenia sytuacji jednoczesnego pobierania za ten sam okres świadczenia rehabilitacyjnego i emerytury (zgodnie z art. 18.ust.7 ustawy zasiłkowej) nie istnieje. Przy czym, sam fakt pozbawienia wnioskodawczyni prawa do świadczenia rehabilitacyjnego nie jest jeszcze tożsamy z obowiązkiem jego zwrotu.

Podstawowym warunkiem uznania, iż wypłacone świadczenie podlega zwrotowi, zgodnie z art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) jest brak prawa do świadczenia oraz posiadanie świadomości tego faktu przez osobę przyjmującą świadczenie w związku ze stosownym pouczeniem. (por SN w wyroku z dnia 2 grudnia 2009 r, I UK 174/09, LEX nr 585709,wyrok SA Szczecin z dnia 06-12-2012 III AUa 548/12 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 02-12-2009 I UK 174/09). Nienależnie pobrane świadczenie jest także wówczas gdy zostało wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenie (wyrok s.apel. w Rzeszowie 2015.02.25 III AUa 855/14 LEX nr 1665127). Tym samym, zdaniem Sądu Okręgowego, warunkiem zwrotu świadczeń nieprawidłowo wypłaconych organowi rentowemu jest ustalenie obok braku prawa do świadczenia, winy wnioskodawcy tj. jego świadomości w zakresie poboru świadczeń, do których nie ma tytułu prawnego, bądź też świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego co do okoliczności warunkujących wypłatę świadczeń.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy i wskazane przesłanki, co słusznie podnosi apelujący, zostały spełnione. Co prawda wnioskodawczyni nie wprowadziła organu rentowego w błąd rzetelnie informując już w chwili wystąpienia z wnioskiem o emeryturę iż do dnia 31 lipca 2015 r. ma przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, jednakże w treści decyzji z dnia 06.03.2015r. w przedmiocie prawa do tego świadczenia, organ rentowy wprost pouczył powódkę, iż świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury. Podobne pouczenia znajdowały się także na wnioskach o świadczenie rehabilitacyjne.

Tym samym składając wniosek o emeryturę w dniu 28.07.2015r. (w miesiącu, w którym ubezpieczona pobierała jeszcze świadczenie rehabilitacyjne) wnioskodawczyni winna mieć świadomość, iż w przypadku przyznania emerytury pobrane świadczenie rehabilitacyjne będzie podlegać zwrotowi jako nienależne. Wnioskodawczyni pobierając świadczenie była pouczona o okolicznościach powodujących ustanie prawa do świadczeń i braku prawa do ich pobierania. Wiedziała, iż prawo do emerytury wyłącza uprawnienie do świadczenia rehabilitacyjnego a złożyła wniosek o jej przyznanie także za miesiąc w którym świadczenie to było jej wypłacane. W konsekwencji w chwili wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego miała świadomość co do ewentualnego braku prawa do poboru tego świadczenia w przypadku uwzględniania jej wniosku o emeryturę. Z tych też względów żądanie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rehabilitacyjnego, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, uznać należy za uprawnione.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 386 § 1 kpc. zmienił zaskarżony wyrok i odwołanie od spornej decyzji jako bezzasadne oddalił.