Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 58/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 grudnia 2015 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 183 i 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) przyznał A. M. prawo do emerytury od dnia 01.11.2015 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wysokość świadczenia obliczona na podstawie art. 53 przytoczonej ustawy wyniosła 2321,33 zł brutto miesięcznie. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1976 r. do 2009 r., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 82,19 %. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił okresy: składkowe w ilości 33 lat, 8 miesięcy i 7 dni oraz nieskładkowe w ilości 3 lat, 1 miesiąca i 14 dni. Okresy pracy górniczej obliczono według przeliczników: 63 miesięcy x 1,5 = 94,50 miesięcy.

Natomiast wysokość emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej ustalono poprzez podzielenie zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanej kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy przez dalsze średnie trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 91362,74 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 473267,90 zł, średnie dalsze trwanie życia wnioskodawcy wyniosło 218,40 miesięcy. Wyliczona kwota emerytury zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 cytowanej wyżej ustawy emerytalnej, wyniosła: ( (...),74 + (...),90)/218,40 = 2585,31 zł miesięcznie.

Kwota świadczenia emerytalnego ustalona w myśl art. 183 cytowanej ustawy, to jest 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy (464,27 zł) i 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy (2068,25 zł) wyniosła 2532,52 zł brutto miesięcznie. Emerytura ustalona przedmiotową decyzją została zawieszona, gdyż była świadczeniem mniej korzystnym od emerytury ustalonej na podstawie art. 183 ustawy emerytalnej. Ponadto wynagrodzenie dotyczące roku 1976 (kwota (...)) przyjęto na podstawie wystawionego przez zakład pracy zaświadczenia Rp. 7, gdyż dokument ten nie budzi wątpliwości pod względem formalnym oraz został wystawiony na cały okres zatrudnienia. Nie przyjęto wynagrodzenia wykazanego w legitymacji ubezpieczeniowej w 1976 r. (kwota (...)). Do podstawy wymiaru świadczenia nie zostały przyjęte rekompensaty w latach 1982 – 1983 wykazane w zaświadczeniu Rp. 7 z dnia 17.03.2006 r. wystawionym przez Przedsiębiorstwo (...), gdyż zostały wykazane w zawyżonej wysokości. ( decyzja k. 28 - 29 akt ZUS)

Decyzją z dnia 3 grudnia 2015 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) przyznał A. M. prawo do emerytury od dnia 01.11.2015 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Wysokość emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej ustalono poprzez podzielenie zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanej kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy przez dalsze średnie trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 91362,74 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 473267,90 zł, średnie dalsze trwanie życia wnioskodawcy wyniosło 218,40 miesięcy. Wyliczona kwota emerytury zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 cytowanej wyżej ustawy emerytalnej, wyniosła: ( (...),74 + (...),90)/218,40 = 2585,31 zł miesięcznie. ( decyzja k. 30 - 31 akt ZUS)

Wnioskodawca A. M. w dniu 23 grudnia 2015 r. odwołał się, od powyższych decyzji, do Sądu Okręgowego w Łodzi uznając je za krzywdzące i wniósł o ich zmianę poprzez przyjęcie do podstawy wymiaru świadczenia rekompensat w latach 1982 – 1983 wykazanych w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp. 7 z dnia 17 marca 2006 r. wystawionym przez Przedsiębiorstwo (...) oraz wynagrodzenia wykazanego w legitymacji ubezpieczeniowej w 1976 r. w kwocie (...) uzyskanego w okresie pracy w Zakładzie Karnym w G.. A nadto o zaliczenie do okresu uprawniającego do emerytury pracy górniczej w wymiarze 94,50 miesięcy i przyznanie emerytury od ukończenia wieku 58 lat. (odwołanie k. 2)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w zaskarżonych decyzjach. (odpowiedź na odwołanie k. 5 – 6 verte)

Na terminie rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku z dnia 20 czerwca 2016 r. wnioskodawca poparł odwołanie oraz wskazał, że nie kwestionuje sposobu wyliczenie emerytury za 1976 r. a kwestionuje lata 1979 – 1983, gdy pracował na eksporcie jako górnik w Niemczech.

Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. (protokół rozprawy z dnia 20.06.2016 r. oświadczenie wnioskodawcy 00:09:56, oświadczenie pełnomocnika ZUS 00:01:05)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił co następuje:

A. M. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca w okresie od 01.03.1976 r. do 31.12.1977 r. świadczył pracę na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Gospodarstwie (...) przy Ośrodku (...) w G. jako mistrz. ( świadectwo pracy k. 11 akt kapitałowych ZUS)

U wskazanego wyżej pracodawcy ubezpieczony otrzymał następujące wynagrodzenia:

- w 1976 r. – 35297,00 zł;

- w 1977 r. – 50.311,00 zł. (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp. 7 z dnia 08.03.2006 r. k. 14 akt kapitałowych ZUS, umowa o pracę z dnia 1.03.1976 r. k. 17, umowa o pracę z dnia 1.06.1976 r. k. 15)

W okresie od 26.06.1978 r. do 25.11.1983 r. wnioskodawca był zatrudniony na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) SA w P. , przy czym w okresie od 26.06.1978 r. do 7.12.1979 r. jako monter maszyn i urządzeń górniczych pod ziemią na terenie kraju, natomiast w okresie od 9.12.1979 r. do 30.09.1983 r. ubezpieczony u wymienionego wyżej pracodawcy korzystał z urlopu bezpłatnego i wykonywał pracę w kopalni (...) w Niemczech w pełnym wymiarze czasu pracy jako górnik – ślusarz pod ziemią. ( świadectwo pracy k. 19 akt kapitałowych ZUS, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 17 akt kapitałowych ZUS)

Przedsiębiorstwo (...) SA w P. wystawiło ubezpieczonemu następujące zaświadczenia o wynagrodzeniach:

- w 1978 r. – 35312,00 zł;

- w 1979 r. – 89463,00 zł;

- w 1980 r. – 116923,00 zł;

- w 1981 r. – 145531,00 zł;

- w 1982 r. – 205919,00 zł + rekompensata 19520,00 zł = 225439,00 zł;

- w 1983 r. – 190476,00 zł + rekompensata 15840,00 zł = 206316,00 zł.,

przy przyjęciu maksymalnej kwoty rekompensaty za styczeń 1982 r. w kwocie 160 zł a za pozostałe miesiące kwoty po 1760 zł ( zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 17 akt kapitałowych ZUS, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu zastępcze w części k. 21 akt ZUS, wyliczenia ZUS k.35 - 35vakt emerytalnych)

Decyzją z dnia 30 stycznia 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. ustalił wartość kapitału początkowego A. M.. Ustalony w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest od 1 stycznia 1980 r. do 31 grudnia 1989 r., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 81,19 %. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe w ilości: 24 lat, 7 miesięcy i 3 dni i nieskładkowe w ilości 7 miesięcy i 16 dni. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 115984,55 zł. (decyzja k. 36 – 37 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 2 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego A. M.. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 144454,53 zł. (decyzja k. 52 akt kapitałowych ZUS)

W dniu 9 listopada 2015 r. ubezpieczony złożył do organu rentowego wniosek o przyznanie prawa do emerytury. (wniosek k. 1 – 8 akt emerytalnych ZUS)

W toku postępowania sądowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w dniu 4 maja 2016 r. dokonał hipotetycznego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy. Wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. 1974 – 1983, z uwzględnieniem rekompensat za lata 1982 – 1983 przyjętych w maksymalnie dopuszczalnej przepisami kwocie (od 01.09.1981 r. – 160 zł miesięcznie a od 01.02.1982 r. -1760,00 zł miesięcznie), wyniósł 113,20 %. Wartość kapitału początkowego wyniosła 146711,73 zł.

Na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wskazanych wyżej rekompensat wyniósł 83,34 % i został ustalony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1976 r. do 2009 r. Do obliczenia emerytury przyjęto także okresy pracy górniczej według przeliczników: 63 miesięcy x 1,5 = 94,50 miesięcy. Za 1976 r. przyjęto wynagrodzenie wskazane w zaświadczeniu Rp. 7 z dnia 08.03.2006 r. za okres zatrudnienia od 01.03.1976 r. do 31.12.1977 r. w Zakładzie Karnym w G. w kwocie 35297,00 zł.

Wysokość emerytury obliczona zgodnie z art. 26 wyniosła 2619,17 zł a zgodnie z art. 183 wyniosła 2563,88 zł. (pismo ZUS k. 35 , wyliczenie ZUS k. 35 – 41 akt emerytalnych ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności dokumenty zawarte w aktach sprawy, w tym umowy o prace, zaświadczenia Rp. 7 wystawione przez Zakład Karny w G. oraz przez Przedsiębiorstwo (...) SA w P., w tym także w części o zastępcze zaświadczenie o zarobkach innego pracownika o podobnym lub zbliżonym stazu, kwalifikacjach itp.

W zaświadczeniu zastępczym Sąd nie wziął pod uwagę kwot rekompensat w latach 1982 – 1983, gdyż świadczenia te przysługiwały na każdą osobę natomiast pracownik porównywalny mógł mieć więcej członków rodziny, niż wnioskodawca. Sąd nie uznał za wiarygodną kwoty wynagrodzenia za 1976 r. z Zakładu Karnego w G. wskazanej w legitymacji ubezpieczeniowej, gdyż różni się ona od tej wskazanej w zaświadczeniu Rp. 7 wystawionym na podstawie dokumentów źródłowych z akt osobowo – płacowych, przy czym kwota z tego dokumentu po przeliczeniach z angaży i innych dokumentów jest analogiczna do podanej w RP 7 a nie w legitymacji ubezpieczeniowej.

Sąd przyjął za wiarygodne hipotetyczne wyliczenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury z dnia 4 maja 2016 r., które jest zgodne z przedłożoną dokumentacją w postaci umów o prace, zaświadczeń Rp. 7 oraz odpowiada w pełni treści Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) i jest też zgodne z uchwałą Nr 187 Rady Ministrów z dnia 26.08.1981 r. w sprawie podwyższenia cen detalicznych niektórych artykułów żywnościowych oraz uchwałą Nr 24 Rady Ministrów z dnia 27.01.1982 r. w sprawie nowych cen detalicznych podstawowych artykułów żywnościowych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie A. M. w części zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 24 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2015 r., poz. 748 t.j.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem treści art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184 Ustawy.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 przytoczonej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176 Ustawy.

Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. (ust. 6)

Stosownie do treści art.25 ust. 1 ustawy emerytalnej podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185 Ustawy.

W myśl art. 26 ustawy emerytalnej emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 cytowanej ustawy.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach.

Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego.

Według art. 53 ust. 1 cytowanej ustawy emerytura wynosi:

1)24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55 Ustawy.

2. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Według art. 52 ust. 1 ustawy emerytalnej przy ustalaniu wysokości emerytur innych niż górnicze stosuje się następujące przeliczniki:

1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,

2) 1,8 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią, o której mowa w art. 50d ust. 1,

pod warunkiem wykonywania takiej pracy co najmniej przez 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Przy ustalaniu wysokości emerytur łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 40 lat.

Stosownie do art. 183 ust. 1 i 2 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50 Ustawy, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2013, wynosi:

1) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Z treści § 22 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku poz. 237, nr 1412) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1)legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Jednakże judykatura stoi na stanowisku, że w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty. ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2006 roku, I UK 115/06).

W myśl art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2015 r., poz. 748) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Zgodnie z ust. 3 wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy.

Stosownie do treści art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. (ust. 2)

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (ust. 3)

Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu. ( art. 174 ust. 3b Ustawy)

Według zaś § 22 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (jednolity tekst: Dz. U. z 1989 r. Nr 11, poz. 63 ze zm.) jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia:

1) kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju, albo

2) jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r. - kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę.

Stosownie do treści art. 194 ustawy emerytalnej do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i dekretu wymienionych w art. 195, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.

Podstawę wymiaru emerytury pracownika skierowanego do pracy za granicą przed 1 stycznia 1991 r. stanowi wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 2 rozporządzenia z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (j.t. Dz. U. z 1989 r. Nr 63, poz.11 ze zm.), zachowujące moc i znajdujące dalej zastosowanie na podstawie art. 194 u.e.r.f.u.s.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (jednolity tekst: Dz.U. z 1989 r. Nr 11, poz. 63 ze zm.), określające zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, gdy pracownik zatrudniony był za granicą, pozostaje w mocy na podstawie art. 194 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) jako niesprzeczne z przepisami tej ustawy. (vide wyrok SN z dnia 9 stycznia 2012 r., II UK 74/2011, opubl. LEX nr 1130386)

Zgodnie natomiast z dyspozycją art. 6 k.c. to na odwołującym się spoczywał ciężar dowodowy w przedmiotowej sprawie, zatem to on powinien udowodnić okoliczności, z których wywodzi skutki prawne. Sąd nie jest zaś zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.).

A. M. powinien przedłożyć dowody na podstawie, których możliwym byłoby ustalenie wysokości otrzymywanego wynagrodzenia w spornych okresach. Za okres zatrudnienia od 01.03.1976 r. do 31.12.1977 r. w Zakładzie Karnym w G. oraz od 26.06.1978 r. do 25.11.1983 r. w Przedsiębiorstwie (...) SA w P. przedłożył umowy o pracę i zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp. 7, w tym za okres pracy górniczej na budowie eksportowej w Niemczech w okresie od 9.12.1979 r. do 30.09.1983 r. przedstawił zastępcze zaświadczenie Rp. 7. Na podstawie tych dokumentów możliwe stało się precyzyjne ustalenie wysokości wynagrodzeń A. M. w przedmiotowych okresach przy czym rekompensaty za lata 1982 – 1983 przyjęto, nie na podstawie zaświadczenia zastępczego, ale w maksymalnie przepisami prawnymi dopuszczalnej kwocie (od 01.09.1981 r. – 160 zł miesięcznie a od 01.02.1982 r. -1760,00 zł miesięcznie) wynikające z uchwały nr 24 Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 1982 r. w sprawie rekompensat pieniężnych z tytułu wprowadzenia z dniem 1 lutego 1982 r. nowych cen detalicznych podstawowych artykułów żywnościowych, opału i energii. W § 2 rozporządzenia określa się podmioty które nabywają prawo do rekompensat. Należą do nich pracownicy zatrudnieni w uspołecznionych zakładach pracy z wyłączeniem pracowników zatrudnionych za granicą.

Organ rentowy nie kwestionował prawa do rekompensaty wnioskodawcy w spornym okresie tylko jego wysokość, dlatego Sąd przyjął je do rozpoznania.

Do obliczenia emerytury przyjęto okresy pracy górniczej według przeliczników: 63 miesięcy x 1,5 = 94,50 miesięcy. Za 1976 r. przyjęto wynagrodzenie wskazane w zaświadczeniu Rp. 7 z dnia 08.03.2006 r. z Zakładu Karnego w G. w kwocie 35297,00 zł, gdyż jest najbardziej zbliżone do wynagrodzenia ustalonego także w oparciu umowy o pracę.

W tym stanie rzeczy przyjęcie za sporne okresy zatrudnienia, ustalonych w podany wyżej sposób zarobków, spowodowało wzrost wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. 1974 – 1983 do 113,20 %. Wartość kapitału początkowego wzrosła do 146711,73 zł.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury ustalony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1976 r. do 2009 r. także wzrósł i wyniósł 83,34 %

Co dało wyższe wysokości emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy - 2619,17 zł oraz zgodnie z art. 183 - 2563,88 zł.

Należy podkreślić, iż przyjęte przez Sąd, a także w hipotetycznym wyliczeniu przez ZUS wynagrodzenie wnioskodawcy jest wynagrodzeniem niewątpliwym wynikającym z umów o pracę, zaświadczeń Rp. 7 wystawionych na podstawie źródłowej dokumentacji osobowo – płacowej a także w oparciu o przepisy prawne.

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy podziela pogląd, który zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygnaturze akt III AUa 1096/05, niepubl. wskazując, iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477¹⁴§ 1 k.p.c., oddalił odwołanie jako bezzasadne w zakresie żądania przyznania świadczenia emerytalnego od daty wcześniejszej, niż data złożenia wniosku oraz w zakresie uwzględnienia w wysokości wynagrodzeń za lata 1982 – 1983 także rekompensat ustalonych na podstawie zaświadczenia zastępczego, gdyż jak już wyżej wskazano wysokość tego świadczenia zależała od liczby członków rodziny, dlatego jedyną adekwatną kwotą była kwota maksymalna określona w przepisach.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu, wypożyczając akta emerytalne.

VIII U 58/16

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE