Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy N. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z udziałem

zainteresowanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

o podleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu

na skutek

odwołania N. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 5 lutego 2016 r. nr (...)26/02/2016

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż N. K. jako pracownik u płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 11 sierpnia 2015 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz N. K. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 452/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 05.02.2015r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na podstawie przepisów ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że odwołująca N. K. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 11.08.2015r.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż krótki okres świadczenia pracy przed przejściem na zwolnienie lekarskie z powodu ciąży, gdy odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń jako pracownik Spółki (...) od dnia 11.08.2015r., a na zwolnienie lekarskie przeszła w dniu 10.10.2015r., fakt, że prezesem Spółki jest mąż odwołującej, znaczne zawyżenie wynagrodzenia w stosunku do innych pracowników Spółki, świadczą o pozorności zatrudnienia odwołującej.

W odwołaniu od decyzji odwołująca N. K. wniosła o jej zmianę przez ustalenie, że podlega obowiązkowym ubezpieczeniom jak w tej decyzji od dnia 11.08.2015r., ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Odwołująca wniosła również o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołująca podniosła, iż wbrew twierdzeniom organu rentowego od sierpnia 2015r. faktycznie wykonywała pracę na rzecz Spółki (...), co potwierdzają m.in. faktury, oferty cenowe, zestawienia, wyszczególnienia robót, odpowiedzi na zgłoszenia reklamacyjne itp. Odwołująca została zatrudniona w w/w Spółce z uwagi na spore doświadczenie związane z 5 - letnim stażem w dużej Spółce (...), w której wykonywała takie same czynności jak w Spółce (...). Nadto wobec szybkiego (...) Spółki (...) potrzebny był kolejny, zaufany pracownik. Wynagrodzenie odwołującej nie zostało ukształtowane na szczególnie wysokim poziomie, bo zarabiała ona w Spółce 3.493,21 zł, a było to średnie wynagrodzenie.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T. w piśmie procesowym z dnia 27.04.2016r. wskazała, iż przychyla się do stanowiska odwołującej N. K..

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie z przyczyn jak w zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstała w styczniu 2013r. Członkami zarządu tej Spółki od początku jej istnienia są A. S. (1) oraz W. K. – mąż odwołującej N. K.. Zainteresowana Spółka zajmuje się zagospodarowaniem terenów zielonych, to jest sadzeniem drzew, projektowaniem i realizacją ogrodów, pielęgnacją zieleni. Na początku zainteresowana Spółka była dodatkową działalnością dla A. S. (1) i W. K., gdy A. S. (1) miał swoją pracę w innym zakładzie, a W. K. prowadził własną działalność gospodarczą. W 2015r., kiedy to uzyskane zostały dobre kontrakty dla Spółki (...), w/w zdecydowali, iż zajmą się wyłącznie pracą w tej Spółce i stąd A. S. (1) we wrześniu 2015r. rozwiązał umowę o pracę w innym zakładzie pracy, a W. K. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej. W 2015r. postanowiono o zmianie siedziby Spółki. Pojawiła się też potrzeba zatrudnienia osoby, która zajęłaby się przeniesieniem dokumentacji do nowej siedziby, a także sprawami biurowymi: fakturami, ofertami dla klientów, gdy w związku z zawartymi kontraktami, rozwojem firmy, dokumentacji takiej było coraz więcej. A. S. (1) i W. K. chcieli zatrudnić zaufaną osobę w biurze w sytuacji, gdy sami nie wykonują pracy w jej siedzibie, bo w większości przebywają w terenie, na budowach i gdy dokumenty Spółki są objęte tajemnicą handlową. Stąd zapadła decyzja o zatrudnieniu odwołującej N. K.. W dniu 11.08.2015r. zainteresowana Spółka zawarła z odwołującą umowę o pracę na czas określony od dnia 11.08.2015r. do dnia 10.08.2017r. na stanowisko pracownika administracyjno – biurowego w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem w wysokości 3.493,21 zł brutto. Przed zatrudnieniem odwołującej zainteresowana Spółka nie zatrudniała, oprócz członków zarządu, innych osób na podstawie umowy o pracę, a tylko 10-12 osób na podstawie umów zlecenia, to jest pracowników fizycznych m.in. ogrodników, do realizacji danych projektów. Odwołująca na podstawie umowy o pracę zajmowała się w pierwszej kolejności porządkowaniem dokumentacji w związku ze zmianą siedziby firmy. Do jej zadań należało też wystawianie faktur, które następnie były podpisywane przez jednego z członków zarządu, przy czym jedenaście faktur podpisała osobiście odwołująca, bo w tym czasie nie był obecny żaden z członków zarządu. Odwołująca zajmowała się również przygotowywaniem ofert, co jest bardzo czasochłonną czynnością w sytuacji, gdy sporządzane są one na kilkudziesięciu stronach. Odwołująca posiadała doświadczenie w wykonywaniu takiej pracy, ponieważ pracę taką świadczyła wcześniej, podczas zatrudnienia w firmie (...) na stanowisku starszego specjalisty do spraw handlu, gdzie pracowała pięć lat. Zatrudnienie to ustało w 2014r. i następnie odwołująca opiekowała się córką. W zainteresowanej Spółce odwołująca w zakresie obowiązków miała także kontaktowanie się z księgową, nawet dwa razy dziennie, a okresowo zajmowała się również przelewami. Pracę w Spółce (...) odwołująca wykonywała faktycznie każdego dnia, od poniedziałku do piątku, przez 8 godzin dziennie - od godziny 8 do godziny 16, to jest w godzinach ustalonych przez pracodawcę. Odwołująca przeszła badania z zakresu medycyny pracy i otrzymała w dniu 11.08.2015r. zdolność do pracy. W pracy odwołująca podlegała A. S. (1). Zainteresowana Spółka wypłaciła odwołującej umówione wynagrodzenie. Zanim odwołująca zatrudniła się w zainteresowanej Spółce, to z mężem starali się o kolejne dziecko, lecz dwie ciąże zakończyły się poronieniem. Pod koniec sierpnia 2015r. odwołująca dowiedziała się, że jest w ciąży, co było dla niej zaskoczeniem. Z czasem okazało się, że ciąża jest zagrożona i stąd odwołująca od dnia 10.10.2015r. przeszła na zwolnienie lekarskie. W czasie jej nieobecności w pracy obowiązki odwołującej przejął A. S. (1), który we wrześniu 2015r. zwolnił się z pracy w innym zakładzie pracy i stąd miał więcej czasu, aby zajmować się sprawami zainteresowanej Spółki, a nadto, gdy w okresie zimowym było mniej pracy biurowej zważywszy, że w tym czasie mało wykonuje się pracy w ogrodnictwie. W dniu 09.05.2016r. zainteresowana Spółka zatrudniła na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy M. M. na stanowisko architekta krajobrazu, która przejęła częściowo obowiązki odwołującej w zakresie sporządzania ofert, wystawiania faktur, spraw związanych z korespondencją i administracją biura. Obowiązki związane z przelewami pozostały w gestii A. S. (1). M. M. oprócz powyższych czynności zajęła się także obsługą otwartego przez zainteresowaną Spółkę w marcu 2016r. sklepu z roślinami ozdobnymi, a także projektowaniem ogrodów.

Obecnie zainteresowana Spółka, oprócz członków zarządu i odwołującej, zatrudnia na podstawie umowy o pracę M. M., za wynagrodzeniem 2.000,00 zł netto miesięcznie oraz dwóch ogrodników.

Z informacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. z dnia 07.01.2016r. wynika, iż zainteresowana Spółka w 2015r dokonała wpłaty zaliczki na podatek dochodowy za czerwiec i wrzesień w wysokości 13.119,00 zł, a w złożonych kwartalnych deklaracjach VAT-7K za I-III kwartał 2015r.wykazała:

- brak obrotów w I kwartale,

- obrót w wysokości 189.744 zł w II kwartale,

- obrót w wysokości 84.765 zł w III kwartale.

/ dowód z: akt ZUS, zeznań świadka M. M., zeznań słuchanego za zainteresowaną A. S. (1) oraz zeznań odwołującej /

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie N. K. zasługuje na uwzględnienie .

Zgodnie z treścią art. 6 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz.121 ze zm.), zwanej ustawą, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają,
z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

Po myśli art. 11 ust. 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12, zaś według art. 12 ust. 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy, pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Za pracownika natomiast – w myśl art. 8 ust 1 ustawy - uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem, że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

W orzecznictwie przyjmuje się, że pojęcia pracownik i zatrudnienie nie mogą być interpretowane na użytek ubezpieczeń społecznych inaczej niż interpretuje je akt prawny określający prawa i obowiązki pracowników i pracodawców - Kodeks pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30.05.2005r., sygn. akt III AUa 283/2005).

Według definicji zawartej w art. 22 ust. 1 kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem sporu był fakt podlegania przez odwołującą N. K. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownika zatrudnionego przez zainteresowaną (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.. Fakt zatrudnienia odwołującej przez płatnika składek był bowiem negowany przez organ rentowy, który stanął na stanowisku, że umowa została zawarta przez strony dla pozoru, gdy zatrudnienie i w konsekwencji objęcie odwołującej obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, miało na celu jedynie stworzenie odwołującej możliwości skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Organ rentowy powołał się na treść przepisu art. 83 § 1 k.c., zgodnie z którym nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, pozorność to wada oświadczenia woli polegająca na niezgodności między aktem woli, a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony musza być zgodne co do tego, aby wspomniane oświadczenie woli nie wywoływało skutków prawnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.06.1986r., I CR 45/86, niepublikowany). Pozorność oświadczenia woli jest wadą szczególnego rodzaju, bo dotyczącą oświadczenia złożonego świadomie i swobodnie dla pozoru drugiej stronie, która o takim oświadczeniu wie i na to się zgadza. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08.06.1971r.,
II CR 250/71, nie publikowany).

Podkreślić należy, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy, czy też zawarcia umowy o pracę dla pozoru ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.01.2005r., sygn. akt II UK 141/2004, OSNP 2005/15/235, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.03.2001r., II UKN 258/00, OSNP z 2002/21/527).

Każdy przypadek musi być potraktowany i rozstrzygnięty w sposób indywidualny, na podstawie nie tylko treści umowy, ale też całokształtu okoliczności faktycznych, związanych z wykonywaniem danego zatrudnienia. Przede wszystkim należy zbadać, czy dane zatrudnienie wypełniało cechy stosunku pracy.

Przenosząc niniejsze rozważania na grunt rozpoznania niniejszej sprawy trzeba wskazać, że postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd jednoznacznie wykazało, że kwestionowane przez organ rentowy zawarcie z odwołującą umowy o pracę nie było czynnością pozorną.

Należy bowiem zauważyć, iż odwołująca na podstawie zawartej w dniu 11.08.2015r. umowy o pracę faktycznie umówioną pracę wykonywała ( uzyskując wcześniej zdolność do pracy od lekarza medycyny pracy ), co potwierdzają zarówno zeznania słuchanego w sprawie za zainteresowaną A. S. (1) i korelujące z nimi zeznania odwołującej, jak również zgromadzona w sprawie dokumentacja, zwłaszcza ta przedłożona przez odwołującą, a załączona do odwołania, a mianowicie jedenaście faktur podpisanych osobiście przez odwołującą, przygotowane przez nią oferty cenowe. Odwołująca do czasu zwolnienia lekarskiego pracę świadczyła w umówionym zakresie, to jest w pełnym wymiarze czasu pracy, w godzinach wyznaczonych jej przez pracodawcę od 8 do 16 każdego dnia, a miejscem świadczenia pracy była siedziba firmy. W zakresie swoich obowiązków odwołująca podlegała jednemu z członków zarządu, a mianowicie A. S. (1). Wreszcie, z tytułu wykonywania pracy zainteresowana wypłaciła odwołującej umówione wynagrodzenie.

Przeprowadzone postępowanie wykazało, iż po stronie zainteresowanej Spółki istniała w 2015r. potrzeba zatrudnienia dodatkowego pracownika, który na bieżąco prowadziłby sprawy biurowe firmy, podczas gdy członkowie zarządu pracę wykonywali w terenie. Zainteresowana Spółka jest firmą rozwijającą się. W 2015r. Spółka uzyskała na tyle korzystne dla siebie kontrakty, że członkowie jej zarządu zdecydowali się zrezygnować z dotychczasowych głównych swoich źródeł dochodów ( działalności gospodarczejw przypadku W. K., zatrudnienia u innego pracodawcy w przypadku A. S. (1) ), aby zająć się wyłącznie sprawami zainteresowanej Spółki. Biorąc pod uwagę fakt, iż zarówno W. K. jak i A. S. (2), zważywszy na specyfikę działalności zainteresowanej Spółki, wykonywali swoją pracę głównie w terenie, na placach budowy, nie budzi wątpliwości Sądu potrzeba zatrudnienia pracownika do zajmowania się sprawami administracyjnymi w biurze siedziby Spółki, gdy spraw takich wraz z rozwojem firmy niewątpliwie było coraz więcej, nie budzi też wątpliwości, iż w sytuacji faktycznej opisanej powyżej zainteresowana Spółka poszukiwała zaufanej osoby i że zdecydowała się zatrudnić odwołującą, żonę jednego z członków zarządu, która miała doświadczenie w wykonywaniu takich prac w sytuacji, gdy podobne prace wykonywała w ramach wcześniejszego 5-letniego zatrudnienia w firmie (...).

Zaznaczyć należy, iż fakt, że odwołująca była w ciąży ( o czym – jak zeznała - dowiedziała się pod koniec sierpnia i co było dla niej zaskoczeniem w sytuacji, gdy wcześniejsze dwie ciąże zakończyły się u niej poronieniem ) nie dyskwalifikuje jej do świadczenia pracy w rozumieniu art.22 kodeku pracy. W myśl bowiem utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa sądowego, podjęcie pracy przez kobietę w ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie przez nią świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeżeli praca ta była faktycznie wykonywana ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21.01.2014r., III AUa 794/13, a także Sądu Najwyższego z dnia z dnia 06.02.2006r., III UK 156/05, LEX nr 272549, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04.08.2005r., II UK 320/04, OSNP 2006/7-8/122).

Skoro odwołująca od dnia 11.08.2015r., rzeczywiście wykonywała pracę w zainteresowanej Spółce na podstawie zawartej umowy o pracę, to podlega obowiązkowym ubezpieczeniom jak w decyzji zaskarżonej, począwszy od dnia 11.08.2015r.

W konsekwencji takiego stanowiska Sąd z mocy art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. w pkt 1 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w sentencji.

Zaznaczyć należy, iż Sąd nie rozstrzygał w niniejszej sprawie co do zasadności wysokości wskazanej przez zainteresowaną podstawy wymiaru składek dotyczącej odwołującej, gdyż postępowanie niniejsze toczyło się z odwołania od decyzji ustalającej wyłącznie w zakresie podlegania odwołującej ubezpieczeniom, a nie w zakresie wysokości podstawy wymiaru składek, gdy Sąd przy rozpoznawaniu i rozstrzyganiu sprawy związany jest treścią zaskarżonej decyzji.

W pkt 2 wyroku Sąd na podstawie § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2015r., poz.1804 ) obowiązującego od dnia 01.01.2016r., zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołującej kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Grzegorz Tyrka