Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał W. K. (1) emeryturę od 13 października 2014 r. (tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego), która została obliczona w następujący sposób:

- zgodnie z art.53 ustawy emerytalnej przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia - od 1971 roku do 2000 roku oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 54 %.; podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 54% przez kwotę bazową 3 191,93 zł, co dało kwotę 1.723,64 zł., co doprowadziło do obliczenia wysokości emerytury w następujący sposób: 24% x 3 191,93 = 766,06 zł ,(407 x 1,3 %)/12 x 1.723,64 zł = 759,95 zł ,(111 x 0,7%)/12 x 1.723,64 zł = 111,69 zł, razem 1.637,70 zł.;

- zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 11.454,44 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 380.055,53 zł, średnie dalsze trwanie życia - 252 miesięcy, a wyliczona kwota emerytury - 1.553,61 zł.

Organ rentowy wskazał, iż wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w 2014 r. wysokość emerytury wyniosła 20 % emerytury obliczonej na podstawie art.53 ustawy emerytalnej tj. 327,54 zł oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art.26 ustawy emerytalnej tj. 1.242,89 zł co dało łącznie 1.570,43 zł. Kwota do wypłaty wyniosła 1.314,09 zł.

/decyzja k.67-70 plik II akt ZUS/

W dniu 25 lutego 2015 r. W. K. (1) złożyła odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie w wyliczeniu emerytury zatrudnienia w (...) Zakładach Radiowych w okresie od 4 listopada 1972 roku do 31 stycznia 1979 roku ze stawką godzinową 12,50 złotych/godz., 5% dodatku stażowego. W uzasadnieniu podniosła, że ze świadectwa pracy wynika wskazana stawka godzinowa, co przy zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy pozwala na wyliczenie wynagrodzenia wyższego niż minimalne. /odwołanie k.2-4/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 23 marca 2015 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przytaczając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Wskazał nadto, że do ustalenia wysokości kapitału początkowego jak i emerytury w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawczyni w (...) Zakładach Radiowych, w których nie udokumentowano wysokości wynagrodzeń, przyjęto wynagrodzenie minimalne. / odpowiedź na odwołanie k.9/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona W. K. (1) urodziła się w dniu (...) Wiek emerytalny osiągnęła w dniu 13 października 2014 r. /okoliczność bezsporna/

W celu wyliczenia wysokości emerytury w dniu 16 października 2014 r. organ rentowy wydał decyzją, mocą której ustalił wnioskodawczyni wysokość kapitału początkowego. Do wyliczenia wartości kapitału początkowego przyjęto dochody wnioskodawczyni w następującej wysokości:

- za rok 1980 – 24.544 (wskaźnik 33,86)

- za rok 1981 – 29.092 (wskaźnik 31,53)

- za rok 1982 – 41.664 (wskaźnik 29,85)

- za rok 1983 – 151.090 (wskaźnik 86,98)

- za rok 1984 – 200.751 (wskaźnik 99,35)

- za rok 1985 – 202.698 (wskaźnik 84,44)

- za rok 1986 – 247.035 (wskaźnik 85,44)

- za rok 1987 – 330.871 (wskaźnik 94,48)

- za rok 1988 – 611.797 (wskaźnik 96,03)

- za rok 1989 – 635.245 (wskaźnik 25,60)

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 66,76%.

/obliczenie wskaźnika k.34 plik II akt ZUS oraz decyzja k.45/46 plik II akt ZUS/

W okresie od 4 listopada 1972 r. do 31 stycznia 1979 r. W. K. (1) była zatrudniona w (...) Zakładach Radiowych (...)-4 w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera układów elektronicznych. /świadectwo pracy - w aktach osobowych – koperta k.57/

Z tytułu zatrudnienia we wskazanym przedsiębiorstwie od 30 października 1973 roku wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie wyliczone ze stawki godzinowej w wysokości 8,50 zł/godz, od 1 lipca 1976 roku – 10,50 zł/godz., od 1 września 1977 roku – 12,50 zł/godz.

Dodatkowo od 1 września 1977 roku przyznaną miała premię w wysokości 15% płacy zasadniczej, a od 17 marca 1978 roku – w wysokości 30% tej płacy. /pismo z dnia 30.10.1973 roku, pismo bez daty z oznaczeniem wyrażenia przez W. K. zgody w dniu 30.06.1976 roku,, wniosek o zmianę wynagrodzenia z 18.08.1977 roku, angaż z dnia 10 września 1977 roku, wniosek o dokonanie przeniesienia z 16.03.1978 roku, świadectwo pracy - w aktach osobowych – koperta k.57, k 62-66/

Oprócz tego od 1 grudnia 1977 roku był jej przyznany 5% dodatek stażowy. /pismo z 18.01.1978 roku – k 67/

Biorąc pod uwagę wynagrodzenie wnioskodawczyni uzyskane w okresie od 30 października 1973 roku w (...) Zakładach Radiowych (...)-4 (wyliczone ze stawki godzinowej w wysokości 8,50 zł/godz, od 1 lipca 1976 roku – 10,50 zł/godz., od 1 września 1977 roku – 12,50 zł/godz. przyjmując 46 – godzinny tydzień pracy, oraz przyjmując, że od 1 września 1977 roku miała ona nadto wypłacaną comiesięczną premię w wysokości 15% płacy zasadniczej, a od 17 marca 1978 roku – w wysokości 30% tej płacy, a od 1 grudnia 1977 roku – 5% dodatek stażowy - wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wyliczonej na podstawie art.53 ustawy emerytalnej z najkorzystniejszych lat 1971-1978, 1983-1988, 1992, 1994, 1996-1999 wynosi 58,21%, emerytura wyliczona na podstawie art.53 wyniosła 1.705,66 zł; kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 380.854,64 zł, co dało kwotę emerytury wyliczonej na podstawie art.26 ustawy emerytalnej w wysokości 1.556,78 zł; wysokość emerytury wynosi 20 % emerytury obliczonej na podstawie art.53 ustawy emerytalnej tj. 341,13 zł oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art.26 ustawy emerytalnej tj. 1.245,42 zł co dało łącznie 1.586,55 zł. /wyliczenia II wariantu k.70-71 akt sprawy, decyzja - hipotetyczne przeliczenie emerytury k.21 plik III akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego, dokumentacji osobowej wnioskodawczyni, odnoszącej się do kwestionowanego przez nią okresu zatrudnienia.

Sąd przyjął za miarodajne dla potrzeb niniejszej sprawy hipotetyczne wyliczenie przez ZUS wskaźnika wysokości podstawy wymiaru i kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w drugim wariancie. Wnioskodawczyni wykazała bowiem, złożoną do akt sprawy dokumentacją zawartą w jej aktach osobowych ze spornego okresu, wysokość opisanych składników wynagrodzenia otrzymywanego w tym okresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art.183 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz.748 z późn. zm.) emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2014, wynosi:

1)20 % emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2)80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Odnośnie pierwszej części emerytury wskazać należy na treść przepisu art.53 ust. 1 powyższej ustawy zgodnie, z którym emerytura obliczana według tego przepisu (na tzw. „starych zasadach”) stanowi sumę trzech składników:

1)24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

W myśl art. 15 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę. Z kolei ust.6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Stosownie do ustępu 2a jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Następnie w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust.3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2)  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3)  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust.5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty,

oraz mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art.19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Zasady obliczania drugiej części emerytury mieszanej przewiduje art.26 ust.1 ustawy, w myśl którego emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 (ust.1 stanowi, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust.5 i art. 183.

Ubezpieczona W. K. (1) urodziła się w dniu (...). Wiek emerytalny dla ubezpieczonej wynosi 65 lat i 6 miesięcy (art.24 ust.1a punkt 7 ww. ustawy).

W przedmiotowej sprawie zgłoszone przez ubezpieczoną żądania oraz zgromadzone w sprawie dokumenty dają podstawę do ustalenia wysokości emerytury.

Wskazać należy, że przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i (Dz. U. nr 237 poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana tu regulacja, wyrażona także w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. nr 10 poz. 49 ze zm.) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z 25.07.1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324 a także Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrok z dnia 4.03.1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7 Sąd Apelacyjny w Rzeszowie z dnia 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sąd Apelacyjny w Białymstoku III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawie, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego,
w zakresie wysokości wynagrodzenia W. K. (1) należy uwzględnić wykazane przez nią, a wynikające z powołanej dokumentacji osobowej stawki godzinowe (przyjmując 46 godzinny tydzień pracy), dodatek stażowy oraz comiesięcznie wypłacane premie regulaminowe w stałej wysokości.

Składniki te wynikają wprost z powołanych dokumentów. W zakresie premii, określonej we wskazanej dokumentacji – zarówno we wnioskach o zmianę uposażenia, angażach jak i świadectwie pracy, Sąd przyjął, że jest to premia regulaminowa wypłacana wnioskodawczyni w wysokości stałej - 15% i 30% (w zależności od okresu). Nie została bowiem określona w angażach jako należność do wypłaty w granicach („widełkach”) procentowych – „od do”.

Ponieważ emerytura wyliczona w oparciu o wykazane składniki wynagrodzenia jest korzystniejsza od wyliczonej na podstawie spornej decyzji, Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił tę decyzję, ustalając emeryturę wnioskodawczyni w oparciu o wyliczenie z II wariantu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika wnioskodawczyni Sąd ustalił na podstawie § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t.Dz.U. z 2013 roku, poz.490)

Z tych wszystkich względów Sad orzekł jak w sentencji wyroku.