Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku E. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o emeryturę

na skutek odwołania E. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 22 kwietnia 2013 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawczyni E. J.prawo do emerytury od dnia (...)

Sygn. akt VU 848/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił wnioskodawczyni E. J. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych oraz w szczególnym charakterze.

Od powyższej decyzji wnioskodawczyni odwołała się w dniu 16 maja 2013r. Wnioskodawczyni zarzuciła organowi rentowemu, iż bezzasadnie wyłączył ze stażu pracy w szczególnych warunkach okres jej pracy w charakterze instruktora praktycznej nauki zawodu w wymiarze 14 lat 2 miesięcy i 28 dni, w czasie wykonywania którego tak jak poprzedni pracowała w szczególnych warunkach przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, iż nie jest możliwe zaliczenie okresu pracy wnioskodawczyni w szczególnym charakterze nauczyciela do okresów pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. J.urodziła się w dniu (...)W dniu 21 marca 2013r. złożyła wniosek o przyznanie emerytury. Nie pracuje, pobiera zasiłek przedemerytalny, nie była członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku E. J. udowodniła staż pracy wynoszący 25 lat 4 miesiące i 3 dni, w tym: 22 lata i 9 dni okresów składkowych i 3 lata, 3 miesiące i 24 dni okresów nieskładkowych oraz 7 lat, 9 miesięcy i 10 dni stażu pracy w szczególnych warunkach i 14 lat, 2 miesiące i 29 dni stażu pracy w szczególnym charakterze ( z wyłączeniem okresów zasiłkowych w łącznym wymiarze 9 miesięcy i 9 dni).

(dowód: decyzja ZUS z dnia 22 kwietnia 2013r. – k. 14akt emerytalnych, pismo ZUS z dnia 17 września 2013r. – k. 34 akt)

E. J.w okresie od 1 września 1973r. do 30 czerwca 1999r. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w P. T.Firma zajmowała się produkcją przędzy.

Pracodawca wystawił wnioskodawczyni w dniu 30 czerwca 1999r. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w którym zaświadczył, że w całym okresie zatrudnienia wykonywała ona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu na stanowisku przewijacza przędzy, wagowej, pomocnika w oddziale produkcyjnym oraz instruktora praktycznej nauki zawodu tj. prace wymienione w wykazie A dział VII poz. 1,4,14 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r.

(dowód: świadectwo – k. 9 akt emerytalnych)

Od dnia 27 grudnia 1983r. do dnia 31 grudnia 1998r. wnioskodawczyni była zatrudniona jako instruktor praktycznej nauki zawodu. Do codziennych obowiązków wnioskodawczyni należało wdrażanie uczniów przyzakładowej szkoły zawodowej do pracy w charakterze prządki i przewijaczki. Wnioskodawczyni zaznajamiała uczniów z pracą na przędzalni. Codziennie miała ok. 25 uczniów. Prowadziła instruktarz, wskazywała jak wykonywać poszczególne czynności ( jak uruchomić i obsługiwać maszyny przędzalnicze, jak usuwać awarie maszyn, jak powinna wyglądać dobrej jakości przędza, jak wychwytywać błędy w produkcji i je poprawiać), czuwała nad pracą uczniów oraz nad ilością i jakością wykonanej przez nich pracy Wnioskodawczyni była odpowiedzialna i rozliczana z ilości wyprodukowanej przez uczniów przędzy oraz jej jakości. Wnioskodawczyni pracowała razem z uczniami bezpośrednio przy maszynach pokazując jak wygląda praca prządki i przewijaczki. Gdy była wolna maszyna wnioskodawczyni pracowała na niej w charakterze prządki lub przewijaczki. W okresach wolnych od zajęć szkolnych wnioskodawczyni również pracowała bezpośrednio przy przędzeniu bawełny. Wnioskodawczyni cały czas przebywała na przędzalni, pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tj. 8 godzin dziennie w systemie dwuzmianowym (rano i popołudniu). Na przędzalni panował duży hałas, wysoka temperatura i zapylenie.

(dowód:, zeznania świadka E. G. – k. 30 odwrót, zeznania świadka A. J. – k. 30 odwrót akt, zeznania wnioskodawczyni – k. 30 odwrót- 31 akt, angaże – akta osobowe)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawczyni posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawczyni dysponowała świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 30 czerwca 1999r., w którym pracodawca zaświadczył, że w całym okresie zatrudnienia wykonywała ona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu na stanowisku przewijacza przędzy, wagowej, pomocnika w oddziale produkcyjnym oraz instruktora praktycznej nauki zawodu tj. prace wymienione w wykazie A dział VII poz. 1,4,14 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r.

Organ rentowy nie zakwestionował świadectwa pracy, z tym że dokonał rozgraniczenia prac wykonywanych przez wnioskodawczynię w szczególnych warunkach (w początkowym okresie zatrudnienia) od tych wykonywanych w szczególnym charakterze jako inspektor praktycznej nauki zawodu.

W konsekwencji organ rentowy w zaskarżonej decyzji ustalił, że wnioskodawczyni w okresie swojego zatrudnienia w firmie (...)w P. T. udowodniła:

- 7 lat, 9 miesięcy i 10 dni stażu pracy w szczególnych warunkach przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu w okresach od 1 września 1973r. do 22 lutego 1979r. oraz od 1 lipca 1979r. do 18 października 1981r.;

- oraz 14 lat, 2 miesiące i 29 dni stażu pracy w szczególnym charakterze jako inspektor praktycznej nauki zawodu od dnia 27 grudnia 1983r. do 31 grudnia 1998r.

Wyliczając staż pracy wnioskodawczyni w szczególnym charakterze organ rentowy nie uwzględnił jednak przypadających w trakcie wykonywania tej pracy po 14 listopada 1991r. okresów niewykonywania pracy, za które wnioskodawczyni otrzymała wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w wymiarze łącznym 9 miesięcy i 9 dni. Stanowisko to należy uznać za błędne. Podstawą prawną przyznania wnioskodawczyni prawa do emerytury jest bowiem art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury pod warunkiem spełnienia przesłanek do jej nabycia, za wyjątkiem wieku emerytalnego, w dniu 1 stycznia 1999r. Oznacza to, że do obliczenia stażu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze stosuje się przepisy obowiązujące w dacie 1 stycznia 1999r., co wprost wynika z treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl bowiem tego przepisu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet. O tym jakie okresy pracy zalicza się do pracy w szczególnych warunkach stanowi art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Brzmienie tego przepisu zmieniło się w dniu 1 lipca 2004r. Wówczas do art. 32 ustawy został dodany ustęp 1a, zgodnie z którym przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się:

- okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

- okresów, w których na mocy szczególnych przepisów pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy, z wyjątkiem okresu urlopu wypoczynkowego.

Zmiana brzmienia art. 32 ustawy z dnia 1 lipca 2004r. nie dotyczy jednak sposobu obliczania stażu pracy osób ubiegających się o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy. W stosunku bowiem do tych osób staż pracy w szczególnych warunkach ustala się na dzień 1 stycznia 1999r według przepisów dotychczasowych, a zatem w ich brzmieniu w dniu 1 stycznia 1999r. W tej dacie art. 32 ustawy nie zawierał zapisu o nie uwzględnianiu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Z tych względów okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego przypadające w trakcie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub charakterze, podlegają zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych ubezpieczonym ubiegającym się o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy także, gdy przypadają one po dniu 14 listopada 1991r.

Wzajemny stosunek art. 184 i 32 ust 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS był wielokrotnie badany przez Sąd Najwyższy, który orzekł że wykazanie w dniu 1 stycznia 1999r. okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze określonego w art. 184 ustawy wyklucza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a ustawy. Sąd Najwyższy uznał, że sytuacja osób wymienionych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS opisywana w doktrynie jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega właśnie na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe. Uwzględniając, że ochrona ekspektatywy może wynikać z jej istoty, lecz także zyskiwać wzmocnienie w prawie, Sąd Najwyższy stwierdził, że funkcję takiego wzmocnienia spełnił art. 184 ustawy wobec pozostających w toku stosunków nabywania prawa do emerytury z tytułu wykonywania zatrudnienia w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999r. W przepisie tym ustawodawca utrwalił sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym; przez wydanie tego przepisu nastąpił stan związania, tj. zobowiązania się przez Państwo do powstrzymania się od jakiejkolwiek ingerencji w istniejące prawo tymczasowe. Wobec tego przewidziana w ustawie ekspektatywa prawa do emerytury nie mogła wygasnąć na skutek nowej regulacji ustalania stażu zatrudnienia. Gwarancji przyszłego prawa do emerytury złożonej wobec osób, o których mowa w art. 184 ustawy, ustawodawca nie mógł już naruszyć przez ustalenie innego sposobu wyliczenia ich stażu ubezpieczenia. Stąd ocena, że wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 r. określonego w art. 184 ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004 r. Pogląd ten – zdaniem Sądu Najwyższego - wzmacnia treść art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, odsyłająca w zakresie warunków emerytalnych do przepisów dotychczasowych (obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 r.) (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010r., II UK 313/09, OSNP 2011, nr 19-20 poz. 260, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011r. , I UK 12/11, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012r. , I UK 367/11).

Samo zaliczenie przypadających po dniu 14 listopada 1991r. okresów niewykonywania pracy do uwzględnionego już przez organ rentowy stażu pracy w szczególnym charakterze w wymiarze 14 lat 2 miesięcy i 29 dni, skutkuje tym że wnioskodawczyni spełnia przesłankę 15 – letniego szczególnego stażu pracy uprawniającego do emerytury.

Odnosząc się z kolei do zarzutów skarżącej przytoczonych w odwołaniu, należy zgodzić się, że organ rentowy niewłaściwie zakwalifikował sporny okres zatrudnienia do pracy w szczególnym charakterze zamiast do pracy w szczególnych warunkach.

Praca inspektora praktycznej nauki zawodu nie była od razu objęta przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela Dz.U. Nr 3, poz. 19). Karta Nauczyciela w art. 5 zawierała delegację dla Ministra Oświaty i Wychowania, zgodnie z którą mógł on rozciągnąć przepisy ustawy lub niektóre jej postanowienia między innymi na pracowników uspołecznionych zakładów pracy pełniących funkcję instruktorów praktycznej nauki zawodu, dla których praca dydaktyczna i wychowawcza stanowiła podstawowe zajęcie. Minister Edukacji Narodowej dopiero 10 sierpnia 1988 r. z mocą obowiązującą od dnia 1 września 1988 r., wydał rozporządzenie w sprawie rozciągnięcia niektórych przepisów Karty Nauczyciela na instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz na niektórych innych pracowników uspołecznionych zakładów pracy, prowadzących prace pedagogiczne i wychowawcze (Dz.U. Nr 34, poz. 261), zgodnie z którym pracownicy pełniący funkcje instruktorów praktycznej nauki zawodu zostali objęci przepisami Karty Nauczyciela, między innymi w zakresie uprawnień emerytalnych.

Takie same uprawnienia przyznawało instruktorom praktycznej nauki zawodu kolejne rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 września 1998 r. w sprawie rozciągnięcia niektórych przepisów Karty Nauczyciela na instruktorów i kierowników praktycznej nauki zawodu oraz na niektórych innych pracowników prowadzących prace dydaktyczne i wychowawcze (Dz.U. Nr 126, poz. 833). Rozporządzenie stosowało się do tych instruktorów praktycznej nauki zawodu, dla których praca dydaktyczno-wychowawcza stanowiła podstawowe zajęcie, przy czym wymiar nauki zawodu ustalony był na 22 godziny tygodniowo w ramach obowiązującego ich czasu pracy. Rozporządzenie to utraciło moc 6 kwietnia 2000 r. (jak i sama delegacja z art. 5 Karty Nauczyciela), gdyż z tą samą datą została zmieniona Karta Nauczyciela (ustawą z dnia 18 lutego 2000 r., Dz.U. Nr 19, poz. 239). Dopiero od tego momentu Karta Nauczyciela bezpośrednio obejmuje instruktorów praktycznej nauki zawodu, jednakże nie uzyskali oni w pełni statusu takiego jak nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w szkołach i innych placówkach, gdyż Karcie Nauczyciela podlegają tylko w zakresie w niej określonym oraz pod warunkiem posiadania kwalifikacji określonych dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu oraz wykonywania pracy dydaktycznej i wychowawczej w wymiarze przewidzianym dla tych nauczycieli (art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy). Taka (obecna) regulacja Karty nie oznacza jednak, że każdy uprzedni okres pracy instruktora praktycznej nauki zawodu jest okresem pracy w szczególnym charakterze, jak chce organ rentowy.

Zgodnie z przepisem art. 88 ust. 1 i art. 86 w związku z art. 91 b ust. 2a Karty Nauczyciela praca instruktora praktycznej nauki zawodu jest równoważna z pracą nauczyciela (to jest w szczególnym charakterze) tylko w okresie, gdy ustawa ta w zakresie tego uprawnienia została na nich rozciągnięta. Instruktorzy praktycznej nauki zawodu niezatrudniani przez szkoły jako nauczyciele nie podlegali ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela. Przepisy Karty Nauczyciela w określonym zakresie zostały na nich rozciągnięte - jak wyżej wskazano - dopiero 1 września 1988 r. na podstawie rozporządzenia z dnia 10 sierpnia 1988 r. Minister Edukacji Narodowej wprowadzając to rozporządzenie nie określił, aby miało ono zastosowanie do okresu przed 1 września 1988 r. Oznacza to, że w odniesieniu do instruktorów praktycznej nauki zawodu okresy ich pracy przed wejściem w życie rozporządzenia z dnia 10 sierpnia 1988 r., czyli przed 31 sierpnia 1988 r., nie były okresami pracy w szczególnym charakterze ( tak por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 września 2000 r.II UKN 729/99, OSNAPiUS 2002 nr 10, poz. 244, wyrok z dnia 10 stycznia 2006r. , I UK 129/05, wyrok z dnia 10 lutego 2010r., II UK 166/09).

Z tego wynika, że okres pracy wnioskodawczyni od 27 grudnia 1983r. do 31 sierpnia 1988r. nie był okresem pracy w szczególnym charakterze. Analizując treść rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 sierpnia 1988 r. oraz z dnia 14 września 1998 r. należy stwierdzić, że również kolejnego okresu pracy wnioskodawczyni od 1 września 1988r. do 31 grudnia 1998r. nie sposób uznać za pracę w szczególnym charakterze.

Praca instruktora praktycznej nauki zawodu była bowiem dla wnioskodawczyni nie podstawowym jak wymaga ustawodawca, ale dodatkowym obowiązkiem nałożonym przez pracodawcę. Wnioskodawczyni, jak wynika z jej zeznań oraz świadków, nie wykonywała tej pracy w warsztacie szkolnym, gdzie zapewnione były warunki wolne od czynników szkodliwych, ale na hali produkcyjnej - przędzalni, gdzie była narażona na duży hałas, wysoką temperaturę oraz znaczne zapylenie. Wnioskodawczyni na hali produkcyjnej wraz z uczniami, których miała obowiązek nauczyć pracy prządki i przewijaczki, cały czas tj. przez 8 godzin dziennie przebywała i pracowała w systemie dwuzmianowym. Potwierdzili to przesłuchani w sprawie świadkowie, a mianowicie E. G., która również pracowała jako instruktor nauki zawodu oraz była uczennica wnioskodawczyni A. J.. Wnioskodawczyni prowadziła zajęcia praktyczne z uczniami klas pierwszych, drugich i trzecich. Uczniowie ci pracowali przy przędzeniu surowców włókienniczych (bawełny) w sposób bezpośredni, dokładnie tak samo jak pozostali pracownicy. Wnioskodawczyni natomiast, jako instruktor nauki zawodu, musiała przebywać wraz z nimi na hali produkcyjnej, by przeprowadzić pełny instruktarz tj. zademonstrować uczniom, w jaki sposób wykonuje się poszczególne czynności dotyczące pracy na przędzarkach i przewijarkach, zwracać uwagę na sposób wykonywanej przez uczniów pracy, korygować ich błędy. Charakter wykonywanego przez wnioskodawczynię instruktarzu sprowadzał się w istocie do wykonywania pracy prządki i przewijaczki, co umożliwiało uczniom przyjrzenie się pracy na maszynach i zapoznanie z czynnościami jakie prządka i przewijaczka wykonuje w trakcie pracy. Uczniowie klas trzecich pracowali już samodzielnie. Wnioskodawczyni jedynie nadzorowała ilość wytworzonej przez nich bawełny oraz jej jakość. Była odpowiedzialna wobec przełożonych za efektywną pracę swoich uczniów. Wnioskodawczyni również sama, jak tylko była taka możliwość (wolna maszyna), pracowała bezpośrednio przy przędzeniu bawełny. W okresach wolnych od nauki (wakacje, ferie, pracujące soboty) wnioskodawczyni wykonywała prace prządki.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala zatem przyjąć, że w całym spornym okresie wnioskodawczyni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace w szczególnych warunkach, a mianowicie prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu wymienione w wykazie A dział VII poz.1 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 oraz kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji na oddziale przędzalniczym, w którym jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie tj. prace wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 w zw. z pracami wymienionymi w dziale VII poz. 1 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983.

Skoro zatem wykonywana przez wnioskodawczynię praca była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, to kwalifikacji charakteru jej zatrudnienia nie zmienia fakt, iż pracę tę wykonywała na stanowisku instruktora praktycznej nauki zawodu. Nie każda praca na stanowisku instruktora praktycznej nauki zawodu jest pracą w szczególnym charakterze, ale tylko taka która jest podstawowym obowiązkiem pracownika. Tymczasem w analizowanej sprawie obowiązki instruktora praktycznej nauki zawodu były li tylko dodatkowymi, a nie podstawowymi obowiązkami wnioskodawczyni. Do podstawowych obowiązków wnioskodawczyni należały bowiem prace przy obróbce i przędzeniu surowców włókienniczych. Powyższe wyklucza uznanie okresu pracy ubezpieczonej w charakterze instruktora od dnia 1 września 1988r. za pracę w szczególnym charakterze. We wcześniejszym natomiast okresie, jak wyjaśniono wyżej, praca w charakterze instruktora praktycznej nauki zawodu nie była uznawana przez ustawodawcę do prac w szczególnym charakterze.

Wnioskodawczyni wykazała zatem, że wykonywała pracę w szczególnych warunkach przez łączny czas znacznie przekraczający 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż spełniła jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończyła 55 lat, jej łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 20 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że ostatnią przesłankę, od której zależało prawo do emerytury wnioskodawczyni spełniła z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, z tym dniem (...) Sąd przyznał jej prawo do emerytury .

Biorąc powyższe pod uwagę , Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.