Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 593/14
POSTANOWIENIE
Dnia 9 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa "R." Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w W. i V.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
przeciwko T. G.
o zakazanie czynów nieuczciwej konkurencji i złożenie oświadczenia,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 września 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej pozwanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 18 kwietnia 2014 r.
oraz wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 maja 2014 r.,
I. odrzuca skargę kasacyjną;
II. zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 1200
(tysiąc dwieście) zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
R. sp. z o.o. w W. i „V.” sp. z o.o. w W. wnieśli o nakazanie T. G. zaniechania
szczegółowo opisanych działań stanowiących czyny nieuczciwej konkurencji oraz
zaniechania, także szczegółowo opisanych, działań stanowiących naruszenie praw
do znaków towarowych, poprzez zakazanie pozwanemu używania oznaczenia „P.”,
a nadto wnieśli o nakazanie pozwanemu opublikowania i utrzymywania przez dwa
tygodnie oświadczenia o sprecyzowanej treści na stronie internetowej oraz o
nakazanie opublikowania takiegoż oświadczenia trzykrotnie w dzienniku „P.”.
Wartość przedmiotu sporu została w pozwie oznaczona na kwotę 50 tysięcy
zł, łącznie i bez wyodrębniania wartości poszczególnych roszczeń, oraz uiszczona
została opłata stosunkowa w kwocie 2 500 zł. Prawidłowość takiego oznaczenia
wartości przedmiotu sporu nie była weryfikowana przez Sąd, także pozwany nie
zgłosił zarzutu w tym zakresie. Tak samo została oznaczona przez powodów
wartość przedmiotu zaskarżenia w apelacji od wyroku Sądu Okręgowego w B. z
dnia 12 listopada 2013 r., którym powództwo zostało w całości oddalone.
Uwzględniwszy częściowo tę apelację Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 18
kwietnia 2014 r. nakazał pozwanemu opublikowanie oświadczenia w jednym
wydaniu dziennika „P.”, a następnie wyrok ten uzupełnił orzeczeniem z dnia 28
maja 2014 r., w którym dodał tekst oświadczenia mającego podlegać publikacji w
następującym brzmieniu: „Pan T. G., prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą T. G., w wyniku rejestracji i używania nazwy domeny <[…]> ([…])
wprowadzał konsumentów w błąd, przez co dopuścił się czynów nieuczciwej
konkurencji przeciwko interesom R. Sp. z o.o., wydawcy dziennika „P.”.
Jednocześnie naruszył on prawa V. Sp. z o.o. do znaków towarowych „P.” T. G.
przeprasza obie spółki za powyższe naruszenia”.
Obydwa wyroki pozwany zaskarżył jedną skargą kasacyjną, powołując
odrębne w odniesieniu do każdego z nich podstawy skargi, wspólny – chociaż
odnoszący się odpowiednio do poszczególnych podstaw - wniosek o przyjęcie
skargi do rozpoznania, a także jeden wniosek „o uchylenie zaskarżonego wyroku
w części uwzględniającej powództwo i wniosek o uzupełnienie wyroku”
i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
3
Okręgowemu w B. Wartość przedmiotu zaskarżenia została w skardze oznaczona
na kwotę 50 tysięcy zł.
W pierwszej kolejności Sąd Najwyższy rozważył, czy pozwanemu
przysługiwała skarga kasacyjna.
Wskazana przez powoda wartość przedmiotu sporu, która nie została
sprawdzona przez sąd pierwszej instancji (art. 25 k.p.c.), pozostaje aktualna
w postępowaniu apelacyjnym (art. 368 § 2 k.p.c.), a następnie w postępowaniu
kasacyjnym (art. 368 § 2 w związku z art. 3984
§ 3 i art. 39821
k.p.c.). W niniejszej
sprawie nie doszło do żadnych przekształceń przedmiotowych powództwa,
mogących mieć wpływ na wartość przedmiotu sporu.
Jeżeli powód dochodzi kilku roszczeń, zlicza się ich wartość (art. 21 k.p.c.),
a zatem na wartość przedmiotu sporu składa się suma kwot odpowiadających
wartości poszczególnych roszczeń. Powód dochodzi kilku roszczeń, jeżeli
występuje z kilkoma roszczeniami przeciwko jednemu pozwanemu, co ma miejsce
zarówno w przypadku jednopodmiotowej, jak i wielopodmiotowej strony powodowej,
decyduje bowiem przedmiotowa kumulacja roszczeń dochodzonych w procesie od
strony pozwanej. Taka kumulacja występowała w sprawie niniejszej, gdyż
powodowie dochodzili roszczenia o zaniechanie niedozwolonych działań oraz
roszczenia o złożenie oświadczeń, w gazecie i w Internecie. Ze względu na
majątkowy charakter roszczeń, należało odrębnie oznaczyć wartość każdego z nich
i w wyniku zsumowania uzyskać (wskazać) wartość przedmiotu sporu.
Nieprawidłowość w oznaczeniu wartości przedmiotu sporu przez powodów, która
nie spotkała się z właściwą reakcją Sądu, nie podlega weryfikacji na obecnym
etapie postępowania; w okolicznościach sprawy nie powoduje to trudności w ocenie
dopuszczalności skargi, które mogłyby wystąpić wtedy, gdyby łączna wartość
przedmiotu sporu była wyższa niż 50 tysięcy zł. Natomiast w stanie sprawy
niniejszej nie budzi wątpliwości, że wartość przedmiotu sporu została
ustabilizowana na poziomie 50 tysięcy zł oraz że kwota ta jest wynikiem
zsumowania wartości poszczególnych roszczeń, co zarazem świadczy o tym, że
wartość żadnego z nich tej kwoty nie osiągnęła. Jeżeli zaskarżeniem nie została
objęta całość żądań, wartość przedmiotu zaskarżenia musi być niższa od wartości
4
przedmiotu sporu. W niniejszej sprawie oznacza to, że skoro przedmiotem
zaskarżenia jest tylko jedno z roszczeń, to jego wartość jest niższa niż 50 tysięcy zł.
To stwierdzenie jest wystarczające do oceny dopuszczalności skargi
kasacyjnej pod kątem art. 3982
§ 1 k.p.c., wedle którego nie jest dopuszczalna
skarga kasacyjna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż 50 tysięcy zł. Ta kwota jest miarodajna dla oceny skargi
pozwanego, która została wniesiona w lipcu 2014 r., z czego wynika, że ma do niej
zastosowanie art. 3982
§ 1 k.p.c. w obecnym brzmieniu (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 15 stycznia 2014 r., I CZ 120/13).
Zastosowanie kwotowego kryterium dopuszczalności skargi zależy od tego,
czy sprawa jest sprawą „o prawa majątkowe” w rozumieniu tego przepisu.
Kwestionowane przez skarżącego żądanie (ściśle – jedno z żądań) powoda, oparte
na twierdzeniu, że zostało naruszone jego prawo wyłączne do znaku towarowego,
poprzez zachowanie stanowiące jednocześnie czyn nieuczciwej konkurencji,
zostało uwzględnione przez Sąd Apelacyjny na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3
ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (jednolity
tekst Dz. U z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Podstawa faktyczna i prawna
roszczeń, jak również podstawa wyroku oraz treść oświadczenia, do którego
opublikowania pozwany został zobowiązany, świadczą w sposób niebudzący
wątpliwości o majątkowym charakterze roszczeń stanowiących przedmiot sprawy,
a obecnie przedmiot zaskarżenia skargą kasacyjną. W ustabilizowanym
orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że roszczenia o zakazanie
niedozwolonych działań i o złożenie stosownego oświadczenia, przewidziane w art.
18 ust. 1 i ust. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, są roszczeniami
majątkowymi (por. m.in. postanowienie z dnia 13 sierpnia 2002 r., IV CKN 329/01,
jeszcze na tle ustawy z 1985 r. o znakach towarowych oraz postanowienia z dnia
8 marca 2007 r., III CZ 12/07, OSNC 2008, nr 2, poz. 26, z dnia 26 września
2007 r., IV CZ 50/07, z dnia 17 października 2008 r., I CSK 128/08, z dnia
3 września 2009 r., I CZ 45/09 i wyrok z dnia 24 listopada 2009 r., V CSK 71/09).
Nawet wtedy, gdy w piśmiennictwie twierdzi się, że roszczenie o złożenie
oświadczenia na powołanej podstawie może mieć zarówno charakter majątkowy,
jak i niemajątkowy, właściwą kwalifikację uzależnia się od konkretnych okoliczności
5
sprawy ocenionych pod kątem interesu mającego podlegać ochronie
w rozpatrywanym wypadku. Ponieważ w niniejszej sprawie przedmiot żądanej
ochrony, podstawa orzeczenia i treść oświadczenia wyraźnie świadczą
o majątkowym (uwarunkowanym bezpośrednio interesem majątkowym
powodowych przedsiębiorców) charakterze roszczeń, przesądza to o zastosowaniu
przewidzianego w art. 3982
§ 1 k.p.c. kryterium dopuszczalności skargi kasacyjnej
w postaci wartości przedmiotu zaskarżenia nie niższej niż 50 tysięcy zł. Z przyczyn
wcześniej wyjaśnionych wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze pozwanego
jest niższa niż 50 tysięcy zł, co uzasadnia jej odrzucenie jako niedopuszczalnej.
Pozwany zaskarżył jedną skargą kasacyjną wydane przez Sąd odwoławczy
dwa wyroki – „zasadniczy” (pierwotny) i uzupełniający. Wyroki takie są, z punktu
widzenia ich bytu procesowego, od siebie niezależne i od każdego z nich
przysługuje (przy uwzględnieniu dalszych przesłanek) odrębny środek zaskarżenia.
Gdyby nawet hipotetycznie dopuścić możliwość zawarcia dwóch skarg kasacyjnych
w jednym piśmie, to wymagałoby to uwzględnienia ich autonomii, zwłaszcza
w zakresie wymagań konstrukcyjnych. Jednak, ze względu na to, iż skarga
kasacyjna nie przysługiwała pozwanemu od żadnego z tych wyroków, co stanowiło
pierwotną przyczynę jej odrzucenia, bezprzedmiotowe było rozważanie tych
okoliczności pod kątem ewentualnych innych przyczyn niedopuszczalności skargi.
Z tych względów Sąd Najwyższy skargę kasacyjną pozwanego odrzucił
(art. 3986
§ 2 i 3 w zw. z art. 3982
§ 1 k.p.c.), o kosztach postępowania wywołanych
jej wniesieniem orzekając na podstawie art. 98 § 1 i 108 § 1 w zw. z art. 39821
i 391
§ 1 k.p.c.