Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SPP 25/15
POSTANOWIENIE
Dnia 5 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Romualda Spyt (przewodniczący)
SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie ze skargi G. R.
z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego w […]
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w […] w sprawie […], po
rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i
Spraw Publicznych w dniu 5 listopada 2015 r.,
oddala skargę.
UZASADNIENIE
Pełnomocnik skarżącej G. R. wniósł skargę na przewlekłość w postępowaniu
sądowym domagając się: stwierdzenia przewlekłości postępowania przed Sądem
Apelacyjnym w […], sygn. akt VI ACz …/14, w sprawie z powództwa D. S., G. T. i
M. K. przeciwko pozwanej G. R. o uznanie postanowień wzorca umowy za
niedozwolone; przyznania od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwoty 2.000 zł.;
nakazania podjęcia czynności zmierzających do rozpoznania zażalenia; zasądzenia
kosztów postępowania skargowego oraz zwrotu uiszczonej opłaty od skargi.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że jest pozwaną w sprawie
toczącej się przed Sądem Okręgowym - Sądem Ochrony Konkurencji i
Konsumentów w W., sygn. akt XVII Amc …/13, w której w dniu 2 czerwca 2014 r.
zapadło postanowienie o odrzuceniu pozwu, przejęciu na rachunek Skarbu
Państwa kwoty 1.800 zł tytułem opłaty sądowej, od której powódki były zwolnione
2
oraz o nieobciążaniu powodów obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie
przeciwnej. Postanowienie w zakresie punktu 3 zostało zaskarżone przez pozwaną
zażaleniem z dnia 18 czerwca 2014 r. Od czasu wniesienia zażalenia upłynął
ponad rok, jednakże nie zostało ono rozpoznane przez Sąd Apelacyjny, a z
informacji uzyskanych przez skarżącą wynika, że szacowany czas na rozpoznanie
zażalenia to 2,5 roku. Zdaniem skarżącej wielomiesięczne oczekiwanie na
rozpoznanie zażalenia nie znajduje żadnego uzasadnienia, a brak podjęcia
jakichkolwiek czynności przez Sąd uzasadnia stwierdzenie, że w prowadzonym
postępowaniu nastąpiło naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki.
W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Apelacyjnego wniósł o oddalenie
skargi, przedstawiając następującą argumentację. Z akt sprawy VI ACz …1/14
wynika, że akta postępowania sądowego prowadzonego przez SOKiK w W. pod
sygn. akt XVII AmC …7/13 wraz z zażaleniem strony pozwanej na postanowienie z
dnia 2 czerwca 2014 r. wpłynęły do Sądu Apelacyjnego w dniu 23 września 2014 r.
W dniu 16 września 2015 r. wyznaczono w sprawie termin posiedzenia niejawnego
na dzień 17 września 2015 r., i w tym dniu zapadło postanowienie uwzględniające
zażalenie strony pozwanej. W ocenie Prezesa Sądu Apelacyjnego kwestią
bezsporną jest, że w okresie od 23 września 2014 r. do 17 września 2015 r., Sąd
Apelacyjny nie podjął w sprawie czynności zmierzających do nadania biegu
wniesionemu przez pozwaną zażaleniu. Nie uzasadnia to jednak przyjęcia, że w
sprawie niniejszej doszło do przewlekłości jej rozpoznania w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub
nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej
zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.; dalej jako: „ustawa o skardze na
przewlekłość”). Prezes Sądu Apelacyjnego podkreślił, że przedmiotowa skarga
dotyczy postępowania zażaleniowego; stwierdził, że wyznaczanie terminu
posiedzeń niejawnych, jak i podejmowanie czynności mających na celu nadanie
toku postępowaniu zażaleniowemu, odbywa się według kolejności wpływu spraw do
sądu. W 2014 r. do VI Wydziału Cywilnego Sądu Apelacyjnego wpłynęło ogółem
6221 spraw zażaleniowych, a w okresie do końca września 2015 r. - 2030 zażaleń.
3
Tak ogromny wpływ spraw nie pozwala na podjęcie w każdej z nich czynności
procesowych niezwłocznie po wpłynięciu akt sprawy. Pomimo bardzo dużego
obciążenia terminów posiedzeń sprawami oraz ponadprzeciętnego wysiłku ze
strony sędziów w ich rozpoznawaniu, okres oczekiwania na wyznaczenie terminu
posiedzenia w roku 2014 wynosił około roku. Obecnie okres ten również wynosi
około roku. Sprawa, w której zostało wniesione zażalenie na postanowienie Sądu
Okręgowego w W., wydane w dniu 2 czerwca 2014 r., niewątpliwie jest dla
skarżącej sprawą istotną. Niemniej jednak jej przedmiot (koszty zastępstwa
procesowego) nie jest wyjątkowy na tyle, aby uzasadniał pominięcie kolejki spraw
oczekujących na wyznaczenie terminu posiedzenia. Wcześniejsze rozpoznanie
zażalenia skarżącej nie było możliwe, ponieważ wiązałoby się z przesunięciem na
dalszy termin innych spraw, w tym zwłaszcza priorytetowo traktowanych zażaleń na
rozstrzygnięcia w przedmiocie zabezpieczenia. W ocenie Prezesa Sądu
Apelacyjnego– uwzględniając ilość spraw zażaleniowych wpływających do VI
Wydziału Cywilnego Sądu Apelacyjnego oraz charakter sprawy objętej skargą –
należy stwierdzić, że roczny okres oczekiwania na podjęcie czynności
zmierzających do nadania właściwego biegu postępowaniu zażaleniowemu, mieści
się w pojęciu rozsądnego terminu, w którym sprawa może oczekiwać na jej
rozpoznanie i nie daje podstaw do stwierdzenia przewlekłości postępowania przed
tym sądem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozpatrywana skarga jest nieuzasadniona.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o skardze na przewlekłość, strona może
wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy,
nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki,
jeżeli postępowanie trwa dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności
faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż
to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania
orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania). Z kolei, stosownie do treści
przepisu art. 2 ust. 2 powołanej ustawy, dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do
4
przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i
prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie
rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień jej faktycznej i
prawnej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w
niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła
przewlekłość postępowania.
Stosownie do treści przepisu art. 1 ust. 1 ustawy o skardze na przewlekłość,
do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu sprawy może dojść zarówno wskutek
bezczynności (zaniechania), jak i wskutek działania sądu. Odpowiada temu nakaz
rozważenia przy rozpoznawaniu skargi nie tylko terminowości podjętych przez sąd
czynności, ale także ich prawidłowości. W konsekwencji o przewlekłości
postępowania można mówić zarówno wtedy, gdy sąd nie podejmuje żadnych
czynności, jak i wtedy, gdy je podejmuje, ale są one nieprawidłowe i w ich
następstwie dochodzi do zwłoki w rozpatrzeniu sprawy. Przewlekłość postępowania
to nieuzasadnione żadną z okoliczności wymienionych w art. 2 ust. 2 ustawy o
skardze na przewlekłość długotrwałe zaniechanie przez sąd czynności lub
podejmowanie czynności nieefektywnych bądź pozornych.
Ustawa o skardze na przewlekłość postępowania nie określa, jaki okres
oczekiwania na rozpoznanie sprawy należy uznać za nieuzasadnioną zwłokę. W
judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie trwające ponad 12
miesięcy (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca
2006 r., I OPP 64/06, LEX nr 360307 i z dnia 24 lipca 2008 r., II OPP 20/08, LEX nr
493700 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., III SPP
96/05, OSNP 2005 nr 23, poz. 384, z dnia 21 marca 2006 r., III SPP 13/06, OSNP
2007 nr 7-8, poz. 121 i z dnia 8 maja 2013 r., III SPP 51/13, niepublikowane). Nie
jest to jednak sztywna cezura czasowa dla oceny zgodności postępowania z
konwencyjnymi, konstytucyjnymi i proceduralnymi dyrektywami osądzenia sprawy
w rozsądnym terminie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia
2014 r., III SPP 56/14 - niepublikowane).
Rozpatrywana skarga zarzuca przewlekłość postępowania zażaleniowego
przed Sądem Apelacyjnym i dotyczy - jak to określa skarżąca - niepodjęcia w ogóle
żadnych czynności przez Sąd Apelacyjny co do zażalenia pozwanej na
5
postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z
dnia 2 czerwca 2014 r. w zakresie nieobciążenia powodów obowiązkiem zwrotu
kosztów procesu stronie przeciwnej.
Z analizy akt przedmiotowej sprawy wynika, że akta postępowania
sądowego prowadzonego przez SOKiK pod sygn. akt XVII AmC …/13, wraz z
zażaleniem strony pozwanej na postanowienie tego Sądu z dnia 2 czerwca 2014 r.
wpłynęły do Sądu Apelacyjnego w dniu 23 września 2014 r. W dniu 16 września
2015 r. wyznaczono w sprawie termin posiedzenia niejawnego na dzień 17
września 2015 r., i w tym dniu zapadło postanowienie uwzględniające zażalenie
strony pozwanej.
Kwestią bezsporną - na co wskazuje Prezes Sądu Apelacyjnego w
odpowiedzi na skargę - jest, że w okresie od 23 września 2014 r. do 17 września
2015 r. (16 września 2015 r. wyznaczono termin posiedzenia niejawnego na dzień
następny), Sąd Apelacyjny nie podjął w sprawie czynności zmierzających do
nadania biegu wniesionemu przez pozwaną zażaleniu.
Podkreślić trzeba, że w świetle przepisów ustawy o skardze na przewlekłość
warunkiem zasadności skargi na przewlekłość jest niezakończenie postępowania w
„rozsądnym” terminie, a nie niepodjęcie przez sąd jakiejkolwiek czynności
procesowej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2014 r.,
III SPP 229/14, LEX nr 1598704). W ocenie Sądu Najwyższego, upływ prawie 12
miesięcy od momentu przekazania Sądowi Apelacyjnemu akt sprawy do dnia
wyznaczenia przez Sąd Apelacyjny posiedzenia w celu rozpoznania zażalenia na
koszty procesu, nie daje podstaw do stwierdzenia przewlekłości postępowania
przed tym Sądem na podstawie art. 12 ust. 2 w związku z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o
skardze na przewlekłość.
Oceniając termin oczekiwania strony pozwanej przez pryzmat przepisów
ustawy o skardze na przewlekłość należy wziąć pod uwagę stopień „obciążenia”
VI Wydziału Cywilnego Sądu Apelacyjnego „sprawami zażaleniowymi”. Zgodnie
ze stanowiskiem Prezesa Sądu Apelacyjnego w 2014 r. do VI Wydziału Cywilnego
Sądu Apelacyjnego wpłynęło ogółem 6221 spraw zażaleniowych, a w okresie do
końca września 2015 r. - 2030 zażaleń. Okres oczekiwania na wyznaczenie terminu
6
posiedzenia w 2014 r. wynosił około roku. Obecnie okres ten również wynosi około
roku.
Uwzględniając przedstawioną wyżej argumentację oraz fakt, że skarga nie
dotyczy rozpoznania istoty powództwa, ale wyłącznie kosztów procesu w
stosunkowo niedużej kwocie, nieuzasadniającej rozpoznania zażalenia w pierwszej
kolejności, Sąd Najwyższy uznał, że postępowanie zażaleniowe przed Sądem
Apelacyjnym w niniejszej sprawie, sygn. akt VI ACz …/14, nie jest dotknięte
przewlekłością i na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o skardze na przewlekłość
oddalił skargę.
kc