Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III ZS 9/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Romualda Spyt (przewodniczący)
SSN Krzysztof Staryk
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
Protokolant Anna Pęśko
w sprawie ze skargi Ministra Sprawiedliwości
na uchwałę Okręgowej Rady Adwokackiej w O. z dnia 28 lipca 2015 r.,
przy udziale Naczelnej Rady Adwokackiej
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 5 listopada 2015 r.,
uchyla zaskarżoną uchwałę.
UZASADNIENIE
Uchwałą z dnia 28 lipca 2015 r. Okręgowa Rada Adwokacka w O., działając
na podstawie art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze
(jednolity tekst: Dz.U. z 2014 r., poz. 635 ze zm.) postanowiła - jako wyraz akcji
protestacyjnej - wstrzymać się z przekazaniem Prezesom Sądów Rejonowych,
Sądu Okręgowego w O. oraz Sądu Apelacyjnego w […] wykazów obrońców z
urzędu, określonych w § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
27 maja 2015 r. w sprawie sposobu zapewnienia oskarżonemu korzystania z
2
pomocy obrońcy z urzędu (Dz.U. z 2015 r., poz. 816 ze zm., dalej jako
rozporządzenie wykonawcze).
Minister Sprawiedliwości, powołując się na art. 14 ust. 1 ustawy - Prawo o
adwokaturze, złożył skargę na powyższą uchwałę, zarzucając jej niezgodność z
prawem, tj. z art. 1 ust. 1, art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 21 ust. 3 powołanej ustawy
oraz § 2 pkt 2 rozporządzenia wykonawczego w związku z art. 81a § 1 k.p.k. oraz
art. 17 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie uchwały.
W odpowiedzi na skargę Okręgowa Rada Adwokacka w O. wniosła o: 1)
odrzucenie skargi z uwagi na jej sporządzenie w sposób niezgodny z przepisami
Kodeksu postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej; 2) na wypadek
nieodrzucenia skargi - jej oddalenie, ewentualnie umorzenie postępowania; 3)
złożenie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego o zgodność § 2 pkt 2
rozporządzenia wykonawczego z art. 28 ust. 1 Prawa o adwokaturze w związku z
art. 81a § 4 k.p.k.; 4) przeprowadzenie dowodów z odpisu pisma Prezesa
Naczelnej Rady Adwokackiej do Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2015 r.,
wydruku uchwały nr 4 Zgromadzenia Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 14
czerwca 2015 r. o przywróceniu adwokaturze należnej pozycji w strukturze
państwa, odpisu wniosku adwokata T. K. z dnia 21 stycznia 2013 r. do Ministra
Sprawiedliwości oraz jego odpowiedzi z dnia 19 lutego 2013 r. na okoliczność prób
podejmowanych przez Naczelną Radę Adwokacką oraz środowisko adwokackie
urealnienia stawek z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu, a także
stanowiska Ministra Sprawiedliwości wobec tych prób; 5) przeprowadzenie dowodu
z odpisu skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w
Warszawie z dnia 13 grudnia 2012 r., IV SA/Wa 1868/12 na okoliczność poglądu
prawnego odnośnie do świadczenia pomocy prawnej z urzędu; 6) wystąpienie do
prezesa Sądu Okręgowego w O. o nadesłanie ustalonej na dzień 1 października
2015 r. listy obrońców deklarujących gotowość udzielenia oskarżonemu pomocy
prawnej z urzędu w postępowaniu karnym przed tym Sądem (lista A) oraz listy
pozostałych obrońców uprawnionych do obrony w postępowaniu karnym przed
Sądem Okręgowym w O. (lista B), a po nadesłaniu tych list - przeprowadzenie z
nich dowodu na okoliczność, że zaskarżona uchwała nie uniemożliwia wykonania
3
dyspozycji art. 81a § 1 k.p.k. Wskazano również uwagę, że ze skargi Ministra
Sprawiedliwości nie wynika, aby zostało do niej dołączone pełnomocnictwo
upoważniające podsekretarza stanu, J. K., który skargę podpisał, do działania w
imieniu Ministra Sprawiedliwości.
Udział do sprawy zgłosiła Naczelna Rada Adwokacka, wnosząc o: 1)
złożenie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego o zgodność § 2 pkt 1 i 2
rozporządzenia wykonawczego z art. 28 ust. 1 Prawa o adwokaturze w związku z
art. 81a § 4 k.p.k. (w uzasadnieniu odpowiedzi na skargę wskazano również na
niezgodność § 2 rozporządzenia wykonawczego z art. 21 Prawa o adwokaturze); 2)
wystąpienie do Prezesa Sądu Okręgowego w O. o nadesłanie ustalonej na dzień 1
października 2015 r. listy obrońców deklarujących gotowość udzielania
oskarżonemu pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu karnym przed Sądem
Okręgowym w O. (listy A) oraz listy pozostałych obrońców (adwokatów i radców
prawnych) uprawnionych do obrony w postępowaniu karnym przed Sądem
Okręgowym w O. (listę B), a po nadesłaniu tej listy przeprowadzenie z niej dowodu;
3) utrzymanie w mocy zaskarżonej uchwały, ewentualnie umorzenie postępowania.
Wskazano również, że brak pełnomocnictwa dla podsekretarza stanu J. K.,
działającego z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości, jest brakiem formalnym
uniemożliwiającym dalsze procedowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszym rzędzie należy stwierdzić, że zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy z
dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (jednolity tekst: Dz.U. z 2012 r., poz. 392
ze zm.), minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy
stanu, gabinetu politycznego ministra oraz dyrektora generalnego urzędu. Zgodnie
z ust. 2 powołanego artykułu, zakres czynności sekretarza i podsekretarza stanu
ustala właściwy minister, zawiadamiając o tym Prezesa Rady Ministrów. Wydane
na podstawie tego ostatniego przepisu zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia
20 lutego 2015 r. w sprawie ustalania zakresu czynności członków kierownictwa
Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Dyrektora Generalnego Urzędu (Dz.Urz. MS z
2015 r., poz. 76 ze zm.), w § 2 ust. 1 stanowi, że Sekretarz Stanu J. K. sprawuje
4
stałe zastępstwo Ministra Sprawiedliwości w sprawach podejmowania czynności
określonych, między innymi, w Prawie o adwokaturze. W judykaturze przyjmuje się
zgodnie, że sekretarz stanu działający w oparciu o art. 37 ust. 1 ustawy o Radzie
Ministrów, nie jest ani pełnomocnikiem, ani zastępcą ministra, a działa w ramach
szczególnego rodzaju upoważnienia do wykonywania kompetencji, wykonując je na
rachunek i w imieniu organu, do którego ustawowo te kompetencje należą.
Oznacza to, że skargę na uchwałę samorządu zawodowego, o której stanowi art.
14 ust. 1 Prawa o adwokaturze, może skutecznie wnieść sekretarz stanu w
Ministerstwie Sprawiedliwości, działający z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 r., III ZS 2/14, LEX nr
1537562 i powołane w nim wcześniejsze orzecznictwo oraz wyrok Naczelnego
Sądu Administracyjnego z dnia 7 stycznia 2009 r., II GSK 997/08, LEX nr 516018).
Zgodnie z regułą prawidłowego wykonywania kompetencji (tu - udzielenia
upoważnienia), sekretarz stanu, poprzez umieszczone w skardze nagłówki oraz
odciski pieczęci wskazujące na działanie z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości,
zaświadcza o autentyczności i prawdziwości wymienionych dokumentów (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2012 r., SNO 47/11, LEX nr
1215804). Powyższe domniemanie znajduje potwierdzenie w treści cytowanego
wyżej zarządzenia będącego wyrazem woli Ministra Sprawiedliwości, wydanego w
oparciu o art. 37 ust. 2 ustawy o Radzie Ministrów i złożonego na rozprawie przed
Sądem Najwyższym.
Należy również podkreślić, że przedmiotem postępowania przed Sądem
Najwyższym jest publicznoprawna kwestia legalności uchwał organów samorządu
adwokackiego (art. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Najwyższym, jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 499 ze zm.), a przepisy Prawa o
adwokaturze nie zawierają przepisu o stosowaniu do tych spraw przepisów
Kodeksu postępowania cywilnego. W związku z powyższym, do sprawy, o której
mowa w art. 14 ust. 1 Prawa o adwokaturze, nie stosuje się przepisów tego
Kodeksu, a jedynie do toczącego się przed Sądem Najwyższym postępowania ze
skargi Ministra Sprawiedliwości należy stosować - per analogiam - nie wprost, ale
odpowiednio, przepisy dotyczące postępowania kasacyjnego (por. postanowienie z
dnia 10 kwietnia 2008 r., III ZS 2/08, LEX nr 686073 i przywołane w nim
5
wcześniejsze orzecznictwo oraz powołane wyżej postanowienie z dnia 18 września
2014 r., III ZS 2/14). Skoro więc ze skargi Ministra Sprawiedliwości (niebędącej
skargą kasacyjną w rozumieniu art. 3984
k.p.c.) wynika, jaka uchwała, jakiego
organu samorządu zawodowego oraz w jakim zakresie i z jakich powodów została
zaskarżona, to możliwe jest jej merytoryczne rozpoznanie. Treść części wstępnej i
końcowej skargi w sposób niebudzący wątpliwości wskazują, że zakresem
zaskarżenia została objęta całość uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w O. z
dnia 28 lipca 2015 r., natomiast czym innym jest ograniczenie się przez skarżącego
do postawienia zarzutu niezgodności tej uchwały, między innymi, z § 2 pkt 2
rozporządzenia wykonawczego, z pominięciem jego § 2 pkt 1. Wreszcie z zasad
postępowania przed Sądem Najwyższym według reguł postępowania kasacyjnego
wynika, że w postępowaniu tym nie prowadzi się postępowania dowodowego (art.
39813
§ 2 k.p.c.). Przedmiotem postępowania toczącego się przed Sądem
Najwyższym jest - jak wynika z art. 14 ust. 1 Prawa o adwokaturze - ocena zarzutu
sprzeczności z prawem uchwały organu adwokatury lub organu izby adwokackiej, a
nie okoliczności związane z jej podjęciem.
W ocenie Sądu Najwyższego w składzie rozpoznającym niniejszą skargę,
nie zachodzą wątpliwości co do zgodności § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia
wykonawczego z art. 21 i art. 28 ust. 1 Prawa o adwokaturze w związku z art. 81a §
4 k.p.k.
W myśl art. 81a ust. 4 k.p.k., Minister Sprawiedliwości - mając na uwadze
konieczność zapewnienia prawidłowego toku postępowania oraz prawidłowej
realizacji prawa do obrony - określi, w drodze rozporządzenia: 1) sposób
zapewnienia oskarżonemu korzystania z obrońcy z urzędu, w tym sposób ustalania
listy obrońców udzielających pomocy prawnej z urzędu oraz sposób wyznaczania
obrońcy udzielającego pomocy prawnej z urzędu, 2) tryb i sposób przekazywania
do sądu wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu oraz szczegółowy tryb
rozpoznawania takiego wniosku. Wydane na podstawie tej delegacji
rozporządzenie wykonawcze stanowi w § 2, że okręgowa rada adwokacka
przedstawia prezesowi sądu rejonowego, sądu okręgowego i sądu apelacyjnego,
których obszar właściwości obejmuje zasięg terytorialny danej izby, zwanemu dalej
„prezesem właściwego sądu”: 1) wykaz adwokatów uprawnionych do obrony w
6
postępowaniu karnym według przepisów o ustroju adwokatury, mających siedzibę
zawodową na obszarze właściwości danego sądu, deklarujących gotowość
udzielania oskarżonym pomocy prawnej z urzędu; 2) wykaz pozostałych
adwokatów uprawnionych do obrony w postępowaniu karnym według przepisów o
ustroju adwokatury, mających siedzibę zawodową na obszarze właściwości danego
sądu.
Stosownie do art. 21 ust. 3 zdanie pierwsze Prawa o adwokaturze, adwokat
świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym wyznaczył
swoją siedzibę zawodową. Z powołanego przepisu, w powiązaniu z art. 28, jasno
wynika obowiązek (a nie „dobrowolność”) adwokata świadczenia pomocy prawnej z
urzędu na określonym terytorialnie obszarze. Z art. 21 ust. 3 Prawa o adwokaturze
nie pozostaje w sprzeczności § 2 rozporządzenia wykonawczego, stanowiący
podstawę ustalania list obrońców przez prezesów sądów okręgowych i prezesów
sądów apelacyjnych. Ten ostatni należy bowiem odczytywać w powiązaniu z § 9
ust. 1 zdanie drugie rozporządzenia, zgodnie z którym wyznaczając obrońcę z
urzędu z listy obrońców ustalonej przez prezesa sądu okręgowego oraz przez
prezesa sądu apelacyjnego, bierze się pod uwagę również adres siedziby
zawodowej adwokata albo adres zamieszkania radcy prawnego względem miejsca
zamieszkania lub pobytu oskarżonego oraz względem siedziby sądu. Przepis ten w
swoim końcowym brzmieniu nakazuje więc, przy wyznaczaniu obrońcy z urzędu,
respektowanie zasady wynikającej z art. 21 ust. 3 Prawa o adwokaturze.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 Prawa o adwokaturze, adwokat może odmówić
udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych powodów, o których informuje
zainteresowanego. Wątpliwości co do udzielenia lub odmowy udzielenia pomocy
prawnej rozstrzyga okręgowa rada adwokacka, a w wypadkach niecierpiących
zwłoki - dziekan. Przepis ten nie może być jednak rozpatrywany z pominięciem art.
28 ust. 2 ustawy, w myśl którego - w sprawach, w których pomoc prawna ma z
mocy przepisów prawa nastąpić z urzędu, zwolnić adwokata od udzielenia tej
pomocy może tylko organ, który go wyznaczył, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. Sytuacje, o których mowa w tym ostatnim przepisie, określa
między innymi art. 81 § 1 k.p.k., który - w wymienionych w nim wypadkach -
nakazuje prezesowi sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznaczenie obrońcy
7
z urzędu. Obrońca taki wyznaczany jest z listy obrońców (art. 81a ust. 1 k.p.k.),
ustalonej w sposób określony w przepisach rozporządzenia wykonawczego i
według zasad wynikających z tych przepisów (art. 81a § 4 k.p.k.). Oznacza to, że
ustalenie przez prezesa właściwego sądu listy obrońców z urzędu nie jest
równoznaczne z ich wyznaczeniem w poszczególnych sprawach. Z art. 28 ust. 1 i 2
Prawa o adwokaturze wynika, że do zwolnienia adwokata od udzielenia pomocy z
urzędu, które jest w pewnym sensie odmową jej udzielenia, może dojść tylko w
konkretnych sprawach, w których adwokat został wyznaczony do świadczenia
pomocy prawnej i tylko z ważnych przyczyn, które podlegają badaniu w odniesieniu
do danej sprawy. Zwolnienie to nie może mieć charakteru trwałego i generalnego.
W przeciwnym razie należałoby przyjąć, że mające je uzasadniać przyczyny w
istocie uniemożliwiają wykonywanie zawodu adwokata (por. wyroki Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2006 r., VI SA/Wa
2380/05, LEX nr 212165; z dnia 13 grudnia 2012 r., IV SA/Wa 1868/12, LEX nr
1298213 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 maja 2014 r.,
II GSK 403/13, ONSAiWSA 2015 nr 5, poz. 88). Inaczej rzecz ujmując, skoro
przewidziany w art. 28 ust. 2 Prawa o adwokaturze wniosek adwokata o zwolnienie
go z obowiązku świadczenia pomocy prawnej z urzędu ma rację bytu tylko
wówczas, gdy uprawniony organ wyznaczył adwokata do jej udzielenia w
konkretnej sprawie, przeto zwolnić adwokata od tego obowiązku może tylko organ,
który go wyznaczył. Nie budzi wątpliwości, że organem tym w sytuacjach
określonych w art. 81 § 1 k.p.k. jest prezes sądu właściwego do rozpoznania
sprawy, a nie okręgowa rada adwokacka lub jej dziekan.
Skarga Ministra Sprawiedliwości zawiera usprawiedliwione zarzuty.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 Prawa o adwokaturze, Minister Sprawiedliwości
zwraca się do Sądu Najwyższego o uchylenie sprzecznych z prawem uchwał
organów adwokatury i organów izb adwokackich w terminie 3 miesięcy od dnia ich
doręczenia. Jeżeli zaskarżona uchwała rażąco narusza prawo, termin ten wynosi 6
miesięcy. Przepis ten nie wprowadza żadnego ograniczenia przedmiotowego w
odniesieniu do uchwał, których legalność może być w ramach tej procedury
kwestionowana. Wręcz przeciwnie, wyraźnie z niego wynika, że Minister
Sprawiedliwości może zwrócić się do Sądu Najwyższego o sprawdzenie zgodności
8
z prawem dowolnej uchwały samorządu zawodowego, także dotyczącej kwestii
organizacyjnych (wewnętrznych) czy nawet spraw prywatnych jego członków (por.
uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 grudnia 2009 r., K 4/08,
OTK-A 2009 nr 11, poz. 162).
Stosownie do art. 17 ust. 1 Konstytucji RP, w drodze ustawy można tworzyć
samorządy zawodowe, reprezentujące osoby zaufania publicznego i sprawujące
pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu
publicznego i dla jego ochrony. Niewątpliwie zawód adwokata należy do grupy
zawodów zaufania publicznego, o których mowa w tym przepisie. Trybunał
Konstytucyjny niejednokrotnie stwierdzał, że wypełnienie przez samorząd
zawodowy funkcji, o których stanowi art. 17 ust. 1 ustawy zasadniczej, nie może
być pozostawione nieskrępowanemu prawem uznaniu korporacji samorządowych i
ich organów, ale musi być zgodne z regulacjami konstytucyjnymi i ustawowymi.
Wolność wykonywania zawodu zaufania publicznego nie może bowiem mieć
charakteru absolutnego i musi być poddana reglamentacji prawnej, w
szczególności gdy chodzi o wyznaczenie sposobów i ram jego wykonywania oraz
określenie powinności wobec państwa (por. uzasadnienie powołanego wyżej
wyroku z dnia 1 grudnia 2009 r., K 4/08 i powołane w nim orzeczenia). W
uzasadnieniu wyroku z dnia 18 lutego 2004 r., P 21/02 (OTK-A 2004 nr 2, poz. 9)
Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że art. 17 ust. 1 ustawy zasadniczej - poprzez
werbalizację wymogu działania „w granicach interesu publicznego i dla jego
ochrony” - nie pozostawia wątpliwości co do priorytetowego traktowania interesu
publicznego w ramach sprawowanej „pieczy”. Dotyczy to również relacji „interesu
publicznego” do środowiskowego interesu konkretnej korporacji zawodowej.
Obowiązuje tu pierwszeństwo interesu publicznego w stosunku do interesu
środowiskowego (i to bez względu na potencjalne trudności w zharmonizowaniu
tych interesów przez samorząd, legitymowany jednocześnie do „reprezentowania
osób wykonujących zawody zaufania publicznego”). Trybunał stwierdził, że w
praktyce jednoczesne wypełnianie funkcji, o których mowa w art. 17 ust. 1
Konstytucji, nie jest wolne od napięć czy wręcz konfliktów między środowiskowymi
interesami grupy wykonującej określony zawód a interesem publicznym, w
granicach którego i dla którego ochrony samorząd sprawuje pieczę nad należytym
9
wykonywaniem tego zawodu. Nie zmienia to roli ustrojowej samorządu
zawodowego, o której mowa w postanowieniach art. 17 ust. 1 ustawy zasadniczej,
wyrażającej się w nałożeniu nań obowiązku harmonijnego łączenia konstytucyjnych
funkcji. Samorząd zawodowy ma nie tyle niwelować środowiskowe interesy osób
wykonujących zawody zaufania publicznego, ile zmierzać do ich uzgodnienia z
interesem publicznym. Zakres i sposób harmonizowania przez samorząd interesu
publicznego z interesem środowiskowym nie może być pozostawiony
nieskrępowanemu prawem uznaniu korporacji samorządowych oraz ich organów i
poddany tylko uregulowaniom korporacyjnym. W szczególności nie mogą one
wyłączać czy ograniczać treści uregulowań konstytucyjnych i ustawowych
gwarantujących wolności oraz prawa osób pozostających poza organizacyjnymi
ramami korporacji samorządowych.
Z art. 45 ust. 1 Konstytucji wynika prawo każdego do sprawiedliwego i
jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy,
niezależny i niezawisły sąd. To konstytucyjnie zagwarantowane prawo do sądu nie
może być ograniczone przez uniemożliwienie lub utrudnienie jednostce dostępu do
obrońcy z urzędu na skutek podjęcia przez organ samorządu zawodowego
adwokatów uchwały sprzecznej z prawem jako stawiającej interes korporacyjny
ponad interes publiczny i stojącej na przeszkodzie nie tylko zapewnieniu
sprawnego toku postępowania sądowego, ale przede wszystkim prawidłowej i
skutecznej realizacji prawa oskarżonego do obrony (art. 81 § 1 w związku z art. 81a
§ 1, 2 i 4 k.p.k. i w związku z § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia wykonawczego).
Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w
ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa
(art. 1 ust. 1 Prawa o adwokaturze), zaś zadaniem samorządu zawodowego
adwokatury jest tworzenie warunków do wykonywania jej ustawowych zadań (art. 3
ust. 1 pkt 1 tego Prawa). Nie budzi wątpliwości, że obowiązek świadczenia pomocy
prawnej z urzędu jest publicznoprawnym obowiązkiem adwokatów (art. 21 ust. 3
oraz art. 28 ust. 1 i 2 Prawa o adwokaturze), gwarantującym prawidłowe
funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości przez zapewnienie realizacji prawa
obywateli do sądu oraz do równego traktowania (art. 45 ust. 1 i art. 32 Konstytucji
RP - por. także uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r.,
10
III CZP 2/12, OSNC 2012 nr 10, poz. 115). Zaskarżona uchwała, stanowiąca o
wstrzymaniu się z przekazaniem prezesom właściwych sądów wykazów, o których
stanowi § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia wykonawczego, narusza te konstytucyjne i
ustawowe gwarancje, a w konsekwencji urzeczywistniające je przepisy prawa.
Z powyższy względów orzeczono jak w sentencji wyroku, poprzestając na
uchyleniu zaskarżonej uchwały bez przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania, gdyż rodzaj sprzeczności z prawem postanowienia uchwały czyni
bezprzedmiotowym ponowne rozpoznawanie tej samej kwestii.
Sąd Najwyższy nie znalazł podstaw do umorzenia postępowania. Po
pierwsze, zaskarżona uchwała nie ograniczała wstrzymania się z przekazaniem
wykazów obrońców z urzędu do przedstawienia pierwszych wykazów do dnia 31
lipca 2015 r. (§ 15 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego), a po drugie, upływ tego
terminu oznacza tylko tyle, że spoczywający na Okręgowej Radzie Adwokackiej w
O. obowiązek przedstawienia prezesom właściwych sądów wykazów obrońców z
urzędu, określonych w § 2 pkt 1 i 2 tego rozporządzenia, powinien być
zrealizowany niezwłocznie.
kc