III SPP 28/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-01-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:III SPP 110/14 III SPP 159/14 III SPP 18/11 III SPP 205/14 III SPP 21/12 III SPP 234/14 III SPP 3/09 III SPP 3/00 III SPZP 1/13 VI ACa …/14
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III SPP 28/15
POSTANOWIENIE
Dnia 15 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Frańczak
SSN Maciej Pacuda
w sprawie ze skargi M. M.
z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego w […]
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w sprawie VI ACa …/14,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 grudnia 2015 r.,
odrzuca skargę.
UZASADNIENIE
Pełnomocnik skarżącego M. M. wniósł skargę na przewlekłość w
postępowaniu sądowym domagając się: – stwierdzenia przewlekłości
postępowania w sprawie o sygn. akt VI ACa …/14, toczącej się przed Sądem
Apelacyjnym w […], zobowiązania Sądu Apelacyjnego do rozpoznania sprawy w
terminie 7 dni od rozpoznania skargi, zasądzenia od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwoty 5.000 zł, zasądzenia od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm
przepisanych.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że pomimo złożenia przez skarżącego
w dniu 26 czerwca 2015 r. wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia
wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24 czerwca 2015 r., do momentu złożenia skargi
na przewlekłość, skarżący nie otrzymał odpisu wyroku wraz z jego pisemnym
2
uzasadnieniem. W ocenie skarżącego przekroczenie terminu, o jakim mowa w art.
329 k.p.c. jest nieuzasadnione, ponieważ czynność sporządzenia uzasadnienia na
piśmie jest jedynie „przelaniem na papier” wcześniej przygotowanych argumentów.
Tak długie oczekiwanie na uzasadnienie wyroku tamuje stronę w ocenie
zasadności rozstrzygnięcia i bez uzasadnionej przyczyny pozostawia stronę w
niepewności co do jej sytuacji prawnej.
W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Apelacyjnego wniósł o odrzucenie
skargi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie
prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym
prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm., dalej jako „ustawa o
skardze na przewlekłość”) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w
postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do
rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w sprawie
trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i
prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (ust. 1), przy czym dla
stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w
szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w
celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty (ust. 2). Z przepisu tego
wynika, że celem skargi jest przeciwdziałanie trwającej przewlekłości, zaś jej
funkcją przede wszystkim wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego,
sprawnego biegu procesowego (postanowienie Sądu Najwyższego z 12 czerwca
2012 r., III SPP 21/12 i powołane tam orzecznictwo). Służy temu zarówno samo
stwierdzenie wystąpienia przewlekłości w postępowaniu (art. 12 ust. 2 ustawy o
skardze na przewlekłość), jak i możliwość zalecenia podjęcia przez sąd
rozpoznający sprawę, co do istoty odpowiednich czynności w wyznaczonym
terminie (art. 12 ust. 3 tej ustawy).
3
Z akt sprawy VI ACa …/14 wynika, że Sąd Apelacyjny w dniu 24 czerwca
2015 r. wydał w tej sprawie wyrok. Wniosek skarżącego o sporządzenie
uzasadnienia wyroku wpłynął do sądu w dniu 29 czerwca 2015 r. (data prezentaty).
Następnie w dniu 24 września 2015 r. zapadło postanowienie w przedmiocie
sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej wyżej wskazanego wyroku. Uzasadnienie
wyroku z dnia 24 czerwca 2015 r. zostało sporządzone w dniu 15 października
2015 r.
Skarżący zarzuca Sądowi Apelacyjnemu zwłokę w czynnościach
dotyczących doręczenia mu wyroku Sądu wraz z uzasadnieniem. Nie ulega
wątpliwości, że czynności te są czynnościami podejmowanymi po prawomocnym
zakończeniu postępowania w sprawie i skarga na opóźnienia w ich dokonaniu jest
wnoszona po prawomocnym rozstrzygnięciu sprawy co do jej istoty. W
postanowieniu z dnia 20 stycznia 2015 r., III SPP 234/14 – Lex nr 1652401, Sąd
Najwyższy stwierdził, że pod pojęciem „rozstrzygnięcia sprawy” w rozumieniu art. 2
ustawy z 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki należy rozumieć jej prawomocne zakończenie, ponieważ
przedmiotem postępowania wywołanego skargą na przewlekłość jest badanie, czy
doszło do naruszenia przysługującego skarżącemu prawa do sądu przez
przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawie od chwili jego wszczęcia do
prawomocnego zakończenia. Czynności takie jak sporządzenie uzasadnienia i
doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem są
czynnościami podejmowanymi po prawomocnym zakończeniu postępowania w
sprawie. W uzasadnieniu powołanego postanowienia Sąd Najwyższy wskazał, że
cel ustawy o skardze na przewlekłość nie może zostać zrealizowany w sytuacji,
kiedy postępowanie zostało prawomocnie zakończone. Pod pojęciem
„rozstrzygnięcia sprawy” w rozumieniu art. 2 ustawy należy rozumieć jej
prawomocne zakończenie, ponieważ przedmiotem postępowania wywołanego
skargą na przewlekłość jest badanie, czy doszło do naruszenia przysługującego
skarżącemu prawa do sądu przez przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawie
od chwili jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia. Dlatego art. 5 ust. 1
ustawy o skardze na przewlekłość przewiduje, że skargę wnosi się w toku
postępowania w sprawie. Stąd wniesienie skargi powinno nastąpić w toku
4
postępowania, po zaistnieniu stanu, który w ocenie skarżącego uzasadnia
podniesione w niej zarzuty, nie później jednak niż do czasu prawomocnego
zakończenia postępowania (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z
28 marca 2013 r., III SPZP 1/13, OSNP 2013 nr 23-24, poz. 292; postanowienia
Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 2014 r., III SPP 159/14; z 10 czerwca 2014 r.,
III SPP 110/14). Czynności takie jak sporządzenie uzasadnienia i doręczenie
odpisu wyroku Sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem są czynnościami
podejmowanymi po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie. Dlatego
skarga, w której zarzuca się zwłokę w sporządzeniu uzasadnienia lub w doręczeniu
wyroku sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem, jest niedopuszczalna
(postanowienie Sądu Najwyższego z 24 września 2014 r., III SPP 205/14; z 12
sierpnia 2014 r., III SPP 159/14; z 12 czerwca 2012 r., III SPP 21/12; z 5 sierpnia
2011 r., III SPP 18/11; z 16 marca 2009 r., III SPP 3/09, OSNP 2010 nr 17-18, poz.
225).
Skoro skarga na przewlekłość postępowania ma przede wszystkim za
zadanie eliminowanie i zapobieganie przewlekłości przez dyscyplinowanie Sądu do
podejmowania terminowych i właściwych czynności prowadzących do rozpoznania
sprawy w rozsądnym terminie, skarga na przewlekłość postępowania wniesiona już
po jego prawomocnym zakończeniu nie może odnieść tego skutku. Warunkiem
dopuszczalności skutecznego wniesienia skargi na przewlekłość postępowania jest
wniesienie jej przed wydaniem takiego rozstrzygnięcia.
W uzasadnieniu postanowienia III SPP 205/14 Sąd Najwyższy stwierdził, że
skarga na przewlekłość postępowania wniesiona po uprawomocnieniu się wyroku
sądu drugiej instancji jest niedopuszczalna, co dotyczy oczywiście także skargi,
której przedmiotem jest zwłoka w doręczeniu wyroku tego sądu wraz z
uzasadnieniem, czy też w rozpoznaniu wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku
sądu drugiej instancji, ponieważ są to czynności wykonywane już po
rozstrzygnięciu sprawy. Podkreślił przy tym, że w postanowieniach Sądu
Najwyższego z dnia 16 marca 2009 r., III SPP 3/00 oraz z dnia 5 sierpnia 2011 r.,
III SPP 18/11 zwrócono uwagę na to, że nie oznacza to, iż strona nie ma żadnego
instrumentu w dochodzeniu prawa do sporządzenia i doręczenia jej bez zwłoki
uzasadnienia prawomocnego wyroku w terminie. Służy temu tryb skargi
5
administracyjnej, uregulowany w art. 37 ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju
sądów powszechnych.
Aprobując argumentację zawartą w przedstawionych wyżej judykatach Sąd
Najwyższy uznał, że skarga na przewlekłość postępowania w sprawie VI ACa
…/14, jako wniesiona po uprawomocnieniu się wyroku sądu drugiej instancji, jest
niedopuszczalna i podlega odrzuceniu na podstawie art. 370 k.p.c. w związku z art.
397 § 2 k.p.c. oraz art. 8 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość.
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 15 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Frańczak
SSN Maciej Pacuda
w sprawie ze skargi M. M.
z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego w […]
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w sprawie VI ACa …/14,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 grudnia 2015 r.,
odrzuca skargę.
UZASADNIENIE
Pełnomocnik skarżącego M. M. wniósł skargę na przewlekłość w
postępowaniu sądowym domagając się: – stwierdzenia przewlekłości
postępowania w sprawie o sygn. akt VI ACa …/14, toczącej się przed Sądem
Apelacyjnym w […], zobowiązania Sądu Apelacyjnego do rozpoznania sprawy w
terminie 7 dni od rozpoznania skargi, zasądzenia od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwoty 5.000 zł, zasądzenia od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm
przepisanych.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że pomimo złożenia przez skarżącego
w dniu 26 czerwca 2015 r. wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia
wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 24 czerwca 2015 r., do momentu złożenia skargi
na przewlekłość, skarżący nie otrzymał odpisu wyroku wraz z jego pisemnym
2
uzasadnieniem. W ocenie skarżącego przekroczenie terminu, o jakim mowa w art.
329 k.p.c. jest nieuzasadnione, ponieważ czynność sporządzenia uzasadnienia na
piśmie jest jedynie „przelaniem na papier” wcześniej przygotowanych argumentów.
Tak długie oczekiwanie na uzasadnienie wyroku tamuje stronę w ocenie
zasadności rozstrzygnięcia i bez uzasadnionej przyczyny pozostawia stronę w
niepewności co do jej sytuacji prawnej.
W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Apelacyjnego wniósł o odrzucenie
skargi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie
prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym
prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm., dalej jako „ustawa o
skardze na przewlekłość”) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w
postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do
rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w sprawie
trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i
prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (ust. 1), przy czym dla
stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w
szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w
celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty (ust. 2). Z przepisu tego
wynika, że celem skargi jest przeciwdziałanie trwającej przewlekłości, zaś jej
funkcją przede wszystkim wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego,
sprawnego biegu procesowego (postanowienie Sądu Najwyższego z 12 czerwca
2012 r., III SPP 21/12 i powołane tam orzecznictwo). Służy temu zarówno samo
stwierdzenie wystąpienia przewlekłości w postępowaniu (art. 12 ust. 2 ustawy o
skardze na przewlekłość), jak i możliwość zalecenia podjęcia przez sąd
rozpoznający sprawę, co do istoty odpowiednich czynności w wyznaczonym
terminie (art. 12 ust. 3 tej ustawy).
3
Z akt sprawy VI ACa …/14 wynika, że Sąd Apelacyjny w dniu 24 czerwca
2015 r. wydał w tej sprawie wyrok. Wniosek skarżącego o sporządzenie
uzasadnienia wyroku wpłynął do sądu w dniu 29 czerwca 2015 r. (data prezentaty).
Następnie w dniu 24 września 2015 r. zapadło postanowienie w przedmiocie
sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej wyżej wskazanego wyroku. Uzasadnienie
wyroku z dnia 24 czerwca 2015 r. zostało sporządzone w dniu 15 października
2015 r.
Skarżący zarzuca Sądowi Apelacyjnemu zwłokę w czynnościach
dotyczących doręczenia mu wyroku Sądu wraz z uzasadnieniem. Nie ulega
wątpliwości, że czynności te są czynnościami podejmowanymi po prawomocnym
zakończeniu postępowania w sprawie i skarga na opóźnienia w ich dokonaniu jest
wnoszona po prawomocnym rozstrzygnięciu sprawy co do jej istoty. W
postanowieniu z dnia 20 stycznia 2015 r., III SPP 234/14 – Lex nr 1652401, Sąd
Najwyższy stwierdził, że pod pojęciem „rozstrzygnięcia sprawy” w rozumieniu art. 2
ustawy z 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki należy rozumieć jej prawomocne zakończenie, ponieważ
przedmiotem postępowania wywołanego skargą na przewlekłość jest badanie, czy
doszło do naruszenia przysługującego skarżącemu prawa do sądu przez
przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawie od chwili jego wszczęcia do
prawomocnego zakończenia. Czynności takie jak sporządzenie uzasadnienia i
doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem są
czynnościami podejmowanymi po prawomocnym zakończeniu postępowania w
sprawie. W uzasadnieniu powołanego postanowienia Sąd Najwyższy wskazał, że
cel ustawy o skardze na przewlekłość nie może zostać zrealizowany w sytuacji,
kiedy postępowanie zostało prawomocnie zakończone. Pod pojęciem
„rozstrzygnięcia sprawy” w rozumieniu art. 2 ustawy należy rozumieć jej
prawomocne zakończenie, ponieważ przedmiotem postępowania wywołanego
skargą na przewlekłość jest badanie, czy doszło do naruszenia przysługującego
skarżącemu prawa do sądu przez przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawie
od chwili jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia. Dlatego art. 5 ust. 1
ustawy o skardze na przewlekłość przewiduje, że skargę wnosi się w toku
postępowania w sprawie. Stąd wniesienie skargi powinno nastąpić w toku
4
postępowania, po zaistnieniu stanu, który w ocenie skarżącego uzasadnia
podniesione w niej zarzuty, nie później jednak niż do czasu prawomocnego
zakończenia postępowania (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z
28 marca 2013 r., III SPZP 1/13, OSNP 2013 nr 23-24, poz. 292; postanowienia
Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 2014 r., III SPP 159/14; z 10 czerwca 2014 r.,
III SPP 110/14). Czynności takie jak sporządzenie uzasadnienia i doręczenie
odpisu wyroku Sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem są czynnościami
podejmowanymi po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie. Dlatego
skarga, w której zarzuca się zwłokę w sporządzeniu uzasadnienia lub w doręczeniu
wyroku sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem, jest niedopuszczalna
(postanowienie Sądu Najwyższego z 24 września 2014 r., III SPP 205/14; z 12
sierpnia 2014 r., III SPP 159/14; z 12 czerwca 2012 r., III SPP 21/12; z 5 sierpnia
2011 r., III SPP 18/11; z 16 marca 2009 r., III SPP 3/09, OSNP 2010 nr 17-18, poz.
225).
Skoro skarga na przewlekłość postępowania ma przede wszystkim za
zadanie eliminowanie i zapobieganie przewlekłości przez dyscyplinowanie Sądu do
podejmowania terminowych i właściwych czynności prowadzących do rozpoznania
sprawy w rozsądnym terminie, skarga na przewlekłość postępowania wniesiona już
po jego prawomocnym zakończeniu nie może odnieść tego skutku. Warunkiem
dopuszczalności skutecznego wniesienia skargi na przewlekłość postępowania jest
wniesienie jej przed wydaniem takiego rozstrzygnięcia.
W uzasadnieniu postanowienia III SPP 205/14 Sąd Najwyższy stwierdził, że
skarga na przewlekłość postępowania wniesiona po uprawomocnieniu się wyroku
sądu drugiej instancji jest niedopuszczalna, co dotyczy oczywiście także skargi,
której przedmiotem jest zwłoka w doręczeniu wyroku tego sądu wraz z
uzasadnieniem, czy też w rozpoznaniu wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku
sądu drugiej instancji, ponieważ są to czynności wykonywane już po
rozstrzygnięciu sprawy. Podkreślił przy tym, że w postanowieniach Sądu
Najwyższego z dnia 16 marca 2009 r., III SPP 3/00 oraz z dnia 5 sierpnia 2011 r.,
III SPP 18/11 zwrócono uwagę na to, że nie oznacza to, iż strona nie ma żadnego
instrumentu w dochodzeniu prawa do sporządzenia i doręczenia jej bez zwłoki
uzasadnienia prawomocnego wyroku w terminie. Służy temu tryb skargi
5
administracyjnej, uregulowany w art. 37 ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju
sądów powszechnych.
Aprobując argumentację zawartą w przedstawionych wyżej judykatach Sąd
Najwyższy uznał, że skarga na przewlekłość postępowania w sprawie VI ACa
…/14, jako wniesiona po uprawomocnieniu się wyroku sądu drugiej instancji, jest
niedopuszczalna i podlega odrzuceniu na podstawie art. 370 k.p.c. w związku z art.
397 § 2 k.p.c. oraz art. 8 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość.
kc