Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 287/15
POSTANOWIENIE
Dnia 14 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk
w sprawie J. G.
skazanego z art. 148 § 1 k.k.
w przedmiocie zadośćuczynienia z art. 46 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
w dniu 14 stycznia 2016 r.,
kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego,
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 kwietnia 2015 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w P.
z dnia 9 grudnia 2014 r.
1. oddala kasację jako oczywiście bezzasadną, zwalniając
skazanego od kosztów sądowych postępowania kasacyjnego,
2. nie uwzględnia wniosku pełnomocnika oskarżycieli
posiłkowych o zasądzenie każdemu z czterech tych oskarżycieli z
osobna zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w
postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
W sprawie niniejszej, z uwagi na uchylenie przez Sąd Apelacyjny, wyrokiem
z dnia 4 września 2014 r., sygn. akt […], rozstrzygnięcia - zawartego w wyroku
Sądu Okręgowego w P. z dnia 16 kwietnia 2014 r., sygn. […], którym skazano J. G.
za przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. - dotyczącego orzeczenia na podstawie art. 46
k.k. zadośćuczynienia na rzec pokrzywdzonych tym czynem członków rodziny
ofiary, Sąd Okręgowy w P., wyrokiem z dnia 9 grudnia 2014 r., pomniejszył kwoty
2
przyznanego zadośćuczynienia w ten sposób, że orzekł na rzecz żony ofiary kwotę
40.000 zł, a na rzecz trójki dzieci kwoty po 20.000 zł. Po rozpoznaniu apelacji
wniesionych od tego wyroku przez obrońcę oskarżonego i pełnomocnika
oskarżycieli posiłkowych, Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2015 r.,
utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie.
Od prawomocnego wyroku Sądu odwoławczego kasację wywiódł obrońca
skazanego, podnosząc zarzut obrazy art. 46 § 1 k.k., przez błędne przyjęcie, że
sugerowana przez obronę kwota 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia byłaby
symboliczna oraz że nie ma powodów, żeby różnicować stopień krzywd
poniesionych przez członków rodziny ofiary w związku z ich sytuacją materialną,
podczas gdy sytuacja ta powinna być jednak brana pod uwagę. Wywodząc w ten
sposób, skarżący wniósł o uchylenie obu wydanych w tej sprawie wyroków i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji. W
odpowiedzi na tę kasację, prokurator Prokuratury Apelacyjnej wniósł o jej oddalenie
jako oczywiście bezzasadnej, natomiast pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych o jej
oddalenie.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest rzeczywiście bezzasadna i to w stopniu oczywistym, stąd jej
rozpoznanie na posiedzeniu, o jakim mowa w art. 535 § 3 k.p.k.
Przede wszystkim należy stwierdzić, że środek, o jakim mowa w art. 46 § 1
k.k., miał w dacie orzekania charakter środka karnego, a więc pełnił rolę represyjno-
kompensacyjną. W apelacji, jaką wywiedziono od orzeczenia Sądu meriti, obrońca
skazanego podnosił zresztą zarzut „rażącej niewspółmierności orzeczonego środka
karnego”, z uwagi na rozmiar krzywd doznanych przez beneficjentów
zadośćuczynienia oraz przyjęcie w wyroku skazującym J. G. ograniczonej jego
poczytalności. Tym samym jednak w przypadku wywodzenia następnie kasacji od
orzeczenia Sądu odwoławczego działa tu ograniczenie przewidziane w art. 523 § 1
in fine k.p.k., a więc wnoszenia tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia
wyłącznie z powodu niewspółmierności – tym razem – środka karnego. Autor tej
kasacji zarzuca obecnie naruszenie jakoby przez Sąd drugiej instancji art. 46 § 1
k.k., ale zawarta w tej skardze argumentacja wskazuje, że chodzi mu w istocie
nadal o niewspółmierność obciążenia skazanego zadośćuczynieniem krzywd
3
wyrządzonych członkom rodziny ofiary, tyle że już bez przywoływania argumentów
związanych z ograniczoną poczytalnością skazanego.
Podnoszone w tej skardze argumenty związane z sytuacją rodzinną ofiary,
jak i stosunkami, w jakich pozostawali z nią członkowie jej rodziny, czy ich aktualna
sytuacja majątkowa były przedmiotem analizy Sądu odwoławczego, które skarżący
obecnie jedynie kontestuje. Nie można też zapominać, jak już uprzednio wskazano,
że chodziło tu o środek karny, a przy tym środek orzeczony przez Sąd pierwszej
instancji, zaś argumenty, jakie przytacza obecnie skarżący, były już przedmiotem
analizy Sądu odwoławczego i mając na uwadze, co podkreślał ten Sąd, że chodzi
tu o przestępstwo zabójstwa innej osoby, sugerowane przez obronę kwoty po 5.000
zł na rzecz każdego z uprawnionych, byłyby rzeczywiście symboliczne. Nota bene
w przywoływanych przez skarżącego orzeczeniach Sądu Najwyższego w sprawach
cywilnych (wyroków SN: z dnia 29 maja 2008 r., II CSK 78/08, LEX nr 420389 oraz
z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, LEX nr 898254) zasądzane były kilka -
lub kilkunastokrotnie większe kwoty zadośćuczynienia.
Powyższe wskazuje, że o uchybieniach podnoszonych w tej kasacji w
realiach tej sprawy mowy być nie może, a więc jest to skarga oczywiście
bezzasadna. Oddalając ją z tego powodu, Sąd Najwyższy zwolnił skazanego,
stosownie do art. 624 § 1 k.p.k., od ponoszenia kosztów sądowych postępowania
kasacyjnego, podobnie jak czyniły to Sądy obu instancji.
Sąd Najwyższy nie uwzględnił natomiast wniosku pełnomocnika oskarżycieli
posiłkowych o zasądzenie na rzecz każdego z nich kosztów poniesionej pomocy
prawnej z tytułu ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu kasacyjnym. Rzecz
bowiem w tym, że ograniczył się on w swoim trzyzdaniowym piśmie jedynie do
wskazania kwoty 1.900 zł, jako należnej każdemu z tych oskarżycieli, bez
wykazania, iż koszty takie zostały przez każdego z nich rzeczywiście poniesione, a
w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że zasądzenie takich kosztów
jest limitowane wysokością kosztów rzeczywiście poniesionych (zob. postanowienie
SN z dnia 23 marca 2011 r., I KZP 1/11, OSNKW 2011, z. 5, poz. 36, LEX nr
738219). Nota bene rzeczywista pomoc prawna ograniczyła się tu do sporządzenia
jednego pisma o oddalenie tej kasacji i to z powodów opisanych w apelacji
4
pokrzywdzonych (k. 13 akt SN), a nie doszło też w tej sprawie do rozprawy
kasacyjnej.
Mając zaś na uwadze sposób formułowania zarzutów przez samego autora
kasacji, Sąd Najwyższy zdecydował o sporządzeniu z urzędu uzasadnienia
niniejszego postanowienia.
Z tych wszystkich względów orzeczono, jak na wstępie.
eb