II CZ 6/16
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:28-04-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 6/16
POSTANOWIENIE
Dnia 7 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
SSN Karol Weitz
w sprawie z powództwa R. C. i J. C.
przeciwko E. C.
o wydanie i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 7 kwietnia 2016 r.,
zażalenia pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 10 czerwca 2015r.,
uzupełnionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 16 września 2015 r.,
uchyla zaskarżony wyrok; pozostawia rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2015 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu
Okręgowego w S. z dnia 22 października 2014 r. w zakresie oddalenia powództwa
co do wydania rzeczy, ewentualnie zasądzenia ich równowartości oraz zapłaty,
powodu nierozpoznania istoty sprawy przez Sąd I instancji.
Zażalenie w przedmiocie uchylenia wyroku wniosła strona pozwana,
zarzucając naruszenie art. 386 § 4 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, zażalenie
przewidziane w art. 3941
§ 11
k.p.c. jest skierowane przeciwko uchyleniu wyroku
i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania. Ocenie w postępowaniu
zażaleniowym może być poddana jedynie prawidłowość zakwalifikowania przez sąd
odwoławczy określonej sytuacji procesowej jako odpowiadającej powołanej przez
ten sąd podstawie orzeczenia kasatoryjnego. Prawidłowość oceny merytorycznej
sądu drugiej instancji pozostaje poza zakresem kontroli zażaleniowej. Dokonywana
ocena powinna mieć charakter formalny, skupiający się na ustanowionych w art.
386 § 4 k.p.c. przesłankach uchylenia orzeczenia sądu pierwszej instancji, bez
wkraczania w merytoryczne kompetencje sądu (zob. np. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 25 czerwca 2015 r., V CZ 29/15, nie publ.; postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 29 października 2015 r., I CZ 92/15, nie publ.; postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2015 r., IV CZ 10/15, nie publ.).
Sąd Apelacyjny upatrywał podstawy do uchylenia wyroku Sądu I instancji,
w tym, że żądanie pozwu zostało sformułowane nieprecyzyjnie. Powodowie,
żądając wydania przez pozwaną szeregu ruchomości, wskazali je w sposób
ogólny i niezindywidualizowany, co może prowadzić do trudności na etapie
postępowania egzekucyjnego. W ocenie Sądu Apelacyjnego niepodjęcie przez
Sąd I instancji czynności zmierzających do zindywidualizowania żądania
pozwu jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy przez ten sąd.
Niezależnie od tego, Sąd Apelacyjny wskazał na konieczność ponownego
rozpoznania przez Sąd Okręgowy kwestii do kogo należy prawo własności do tych
ruchomości.
3
W orzecznictwie Sądu Najwyższego pojęcie nierozpoznania istoty sprawy
interpretowane jest jako wadliwość rozstrzygnięcia polegająca na wydaniu przez
sąd pierwszej instancji orzeczenia, które nie odnosi się do tego, co było
przedmiotem sprawy, bądź na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania
albo merytorycznych zarzutów strony z powodu bezpodstawnego przyjęcia,
że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie
(postanowienie SN z dnia 5 rnarca 2015 r., V CZ 126/14, nie publ.; postanowienie
SN z dnia 20 stycznia 2015 r., V CZ 91/14, nie publ.). Wszelkie inne wady,
dotyczące naruszeń prawa materialnego, czy też procesowego (poza nieważnością
postępowania i nieprzeprowadzeniem postępowania dowodowego w całości), nie
uzasadniają uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Tego rodzaju braki powinny być w systemie apelacji pełnej załatwiane
bezpośrednio w postępowaniu apelacyjnym.
Przenosząc powyższe ustalenia na grunt niniejszej sprawy należy wskazać,
że wadliwości w procedowaniu, których dopuścił się Sąd I instancji nie są objęte
hipotezą pojęcia „nierozpoznanie istoty sprawy" w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c.
Ubocznie należy podkreślić, że zakres ruchomości objętych żądaniem pozwu nie
był sporny między stronami, a zindywidualizowanie tych przedmiotów na potrzeby
postępowania egzekucyjnego może być dokonane przez Sąd Apelacyjny,
zwłaszcza, że w aktach sprawy znajdują się dowody ich nabycia. Także rzeczą
tego Sądu jest przesądzenie sporu do kogo należy ich własność, niezależnie
od tego czy Sąd ten podziela zajęte w tej mierze stanowisko przez Sąd Okręgowy.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok na
podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 11
k.p.c.
jw kc
POSTANOWIENIE
Dnia 7 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
SSN Karol Weitz
w sprawie z powództwa R. C. i J. C.
przeciwko E. C.
o wydanie i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 7 kwietnia 2016 r.,
zażalenia pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 10 czerwca 2015r.,
uzupełnionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 16 września 2015 r.,
uchyla zaskarżony wyrok; pozostawia rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2015 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu
Okręgowego w S. z dnia 22 października 2014 r. w zakresie oddalenia powództwa
co do wydania rzeczy, ewentualnie zasądzenia ich równowartości oraz zapłaty,
powodu nierozpoznania istoty sprawy przez Sąd I instancji.
Zażalenie w przedmiocie uchylenia wyroku wniosła strona pozwana,
zarzucając naruszenie art. 386 § 4 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, zażalenie
przewidziane w art. 3941
§ 11
k.p.c. jest skierowane przeciwko uchyleniu wyroku
i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania. Ocenie w postępowaniu
zażaleniowym może być poddana jedynie prawidłowość zakwalifikowania przez sąd
odwoławczy określonej sytuacji procesowej jako odpowiadającej powołanej przez
ten sąd podstawie orzeczenia kasatoryjnego. Prawidłowość oceny merytorycznej
sądu drugiej instancji pozostaje poza zakresem kontroli zażaleniowej. Dokonywana
ocena powinna mieć charakter formalny, skupiający się na ustanowionych w art.
386 § 4 k.p.c. przesłankach uchylenia orzeczenia sądu pierwszej instancji, bez
wkraczania w merytoryczne kompetencje sądu (zob. np. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 25 czerwca 2015 r., V CZ 29/15, nie publ.; postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 29 października 2015 r., I CZ 92/15, nie publ.; postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2015 r., IV CZ 10/15, nie publ.).
Sąd Apelacyjny upatrywał podstawy do uchylenia wyroku Sądu I instancji,
w tym, że żądanie pozwu zostało sformułowane nieprecyzyjnie. Powodowie,
żądając wydania przez pozwaną szeregu ruchomości, wskazali je w sposób
ogólny i niezindywidualizowany, co może prowadzić do trudności na etapie
postępowania egzekucyjnego. W ocenie Sądu Apelacyjnego niepodjęcie przez
Sąd I instancji czynności zmierzających do zindywidualizowania żądania
pozwu jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy przez ten sąd.
Niezależnie od tego, Sąd Apelacyjny wskazał na konieczność ponownego
rozpoznania przez Sąd Okręgowy kwestii do kogo należy prawo własności do tych
ruchomości.
3
W orzecznictwie Sądu Najwyższego pojęcie nierozpoznania istoty sprawy
interpretowane jest jako wadliwość rozstrzygnięcia polegająca na wydaniu przez
sąd pierwszej instancji orzeczenia, które nie odnosi się do tego, co było
przedmiotem sprawy, bądź na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania
albo merytorycznych zarzutów strony z powodu bezpodstawnego przyjęcia,
że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie
(postanowienie SN z dnia 5 rnarca 2015 r., V CZ 126/14, nie publ.; postanowienie
SN z dnia 20 stycznia 2015 r., V CZ 91/14, nie publ.). Wszelkie inne wady,
dotyczące naruszeń prawa materialnego, czy też procesowego (poza nieważnością
postępowania i nieprzeprowadzeniem postępowania dowodowego w całości), nie
uzasadniają uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Tego rodzaju braki powinny być w systemie apelacji pełnej załatwiane
bezpośrednio w postępowaniu apelacyjnym.
Przenosząc powyższe ustalenia na grunt niniejszej sprawy należy wskazać,
że wadliwości w procedowaniu, których dopuścił się Sąd I instancji nie są objęte
hipotezą pojęcia „nierozpoznanie istoty sprawy" w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c.
Ubocznie należy podkreślić, że zakres ruchomości objętych żądaniem pozwu nie
był sporny między stronami, a zindywidualizowanie tych przedmiotów na potrzeby
postępowania egzekucyjnego może być dokonane przez Sąd Apelacyjny,
zwłaszcza, że w aktach sprawy znajdują się dowody ich nabycia. Także rzeczą
tego Sądu jest przesądzenie sporu do kogo należy ich własność, niezależnie
od tego czy Sąd ten podziela zajęte w tej mierze stanowisko przez Sąd Okręgowy.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok na
podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 11
k.p.c.
jw kc