Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2016 r. w Gliwicach

sprawy J. C. (C.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 3 marca 2016 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. C. prawo do emerytury począwszy od dnia 17 kwietnia 2016 roku.

(-) SSR del. Renata Stańczak

Sygn. akt VIIIU 851/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 03.03.2016r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu J. C. ( C. ) prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż ubezpieczony na dzień 01.01.1999r. nie udowodnił wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony w odwołaniu od tej decyzji i na rozprawie w dniu 11.07.2016r. domagał się jej zmiany przez przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych podnosząc, iż pracę taką wykonywał w okresach zatrudnienia w: Krajowej Państwowej (...) Oddział w C. od dnia 26.07.1973r.
do dnia 27.04.1974r., Kombinacie (...)
w D. od dnia 08.05.1974r. do dnia 31.01.1978r., Przedsiębiorstwie (...) w Ś. od dnia 31.07.1979r. do dnia 05.07.1993r., kiedy to pracował jako mechanik samochodowy
w kanałach remontowych.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie z przyczyn jak w zaskarżonej decyzji. Jednocześnie organ rentowy wskazał, iż nie uwzględnił do pracy
w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia, gdyż ubezpieczony nie przedłożył na tę okoliczność świadectw pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony J. C. urodził się w dniu (...) Na dzień 01.01.1999r. legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W dniu 09.02.2016r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury, w rozpoznaniu którego organ rentowy w dniu 03.03.2016r. wydał decyzję zaskarżoną omówioną na wstępie.

W okresie spornym od dnia 26.07.1973r. do dnia 27.04.1974r. ubezpieczony był zatrudniony w Krajowej Państwowej (...) w C..

Ubezpieczony pracował w tym czasie jako mechanik samochodowy. Pracę
tę wykonywał w warsztacie, który składał się z kilku hal, a na każdej hali było od 4 – 5 kanałów remontowych. Odwołujący zajmował się naprawą głównie autobusów w sytuacji, gdy w zakładzie było ich około 200, a także czasami samochodów ciężarowych. Pracę
tę wykonywał w większości, bo w około 80 %, w kanałach remontowych dokonując napraw skrzyni biegów, resorów, wałów napędowych. W pozostałym zakresie świadczył pracę poza kanałami remontowymi, naprawiając silniki i układy zasilania. Ubezpieczony pracował na trzy zmiany w brygadzie składającej się z 8-10 pracowników. Z tytułu wykonywania takiej pracy otrzymywał mleko, a zimą dodatkowo posiłki regeneracyjne.

W okresie od dnia 08.05.1974r. do dnia 31.01.1978r. ubezpieczony był zatrudniony
w Kombinacie (...) w D..

Odwołujący zajmował się wówczas naprawą samochodów ciężarowych, których
w Kombinacie było około 80. Były to głównie samochody marki B. w ilości 30 sztuk,
a także T., Stary i wywrotki. Ubezpieczony wykonywał naprawy głównie samochodów marki B.. Były to samochody o ciężarze powyżej 35 ton, miały silniki
z czołgów i nie mogły się poruszać po drogach publicznych. Służyły one do przewozu urobku z Kopalni (...) do przetwarzania chemicznego. Odwołujący naprawiał mosty napędowe, wały napędowe, hamulce, skrzynie biegów i misy olejowe. Pracę tę wykonywał w kanałach remontowych. Takich kanałów było 8 i znajdowały się one na dwóch halach, po 4 kanały na każdej hali. Pracowało tam łącznie ponad 20 mechaników, przy czym część pracowała w kanałach remontowych, a cześć wykonywała pozostałe remonty pojazdów nie wymagające pracy w kanałach. Ubezpieczony pracował w tym czasie tylko na jedną zmianę i świadczył pracę wyłącznie w kanałach remontowych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tytułu wykonywania takiej pracy otrzymywał zupę regeneracyjną. Podczas tego zatrudnienia w okresie od dnia 24.10.1975r. do dnia 15.10.1977r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową i po zakończeniu tej służby, w dniu 15.11.1977r. powrócił do pracy na poprzednie ( zajmowane przed wojskiem ) stanowisko pracy.

W okresie od dnia 31.07.1979r. do dnia 14.12.1990r. i następnie od dnia 15.12.1990r. do dnia 05.07.1993r. ubezpieczony był zatrudniony kolejno w Ś. Przedsiębiorstwie (...).W. (...) w Ś. oraz w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w Ś. na stanowisku mechanika, mechanika samochodowego.

Przedsiębiorstwo wykonywało usługi budowlane dla przemysłu węglowego. Zajmowało się budową domów i dróg. Posiadało bardzo dużo sprzętu ciężkiego - koparek, spychaczy, ciężkich samochodów, „ gruszek ”, to jest około 100 jednostek takiego sprzętu. Przedsiębiorstwo dzieliło się na dziewięć wydziałów. Ubezpieczony pracował
na wydziale mechanicznym, w bazie sprzętu i transportu. Znajdowały się tam dwie hale
w odległości około 50 metrów od siebie i na każdej takiej hali były trzy kanały remontowe,
a także pomieszczenie przeznaczone do remontów nie wymagających pracy w kanałach, gdzie naprawiano głównie skrzynie biegów, silniki, wcześniej wymontowane w kanałach remontowych. Ubezpieczony pracował w tym czasie na dwie zmiany. Na jednej takiej zmianie było około 15 – 20 pracowników, z których 8 pracowało tylko w kanałach. Był tam podział pracowników na tych co wykonywali pracę w kanałach remontowych oraz tych co wykonywali pracę „ na górze ” zajmując się renowacją części samochodowych uprzednio wymontowanych w kanałach remontowych. Ubezpieczony w tym czasie wykonywał pracę wyłącznie w kanałach remontowych zajmując się naprawą w/w sprzętu, a nadto od dnia 08.01.1982r. pełnił dodatkowo funkcję brygadzisty, co jednak nie przeszkadzało wykonywaniu pracy mechanika w kanałach remontowych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tytułu wykonywania takiej pracy odwołujący otrzymywał mleko oraz w sezonie zimowym zupę regeneracyjną.

Razem z ubezpieczonym pracowali w tym zakładzie pracy S. S. w latach 1983 – 1993 oraz M. Ś. w latach 1984 – 1993, również na stanowiskach mechaników samochodowych.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji akt organu rentowego, akt osobowych dotyczących spornych okresów zatrudnienia ubezpieczonego, zeznań świadków S. S. oraz M. Ś., a także zeznań ubezpieczonego ( protokół elektroniczny z rozpraw z dnia: 11.07.2016r. czas 00:15:13 – 00:40:56, z dnia 11.08.2016r. czas 00:02:56 – 00:26:33 ).

Sąd dał wiarę zeznaniom słuchanych w sprawie świadków, gdyż były one rzeczowe, logiczne, zasadniczo zgodne ze sobą. Korespondowały one z zeznaniami ubezpieczonego oraz z treścią zgromadzonej w sprawie dokumentacji. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym w spornym okresie jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) i (...) i stąd posiadają szczegółową wiedzę na temat miejsca i charakteru wykonywanej przez niego podczas tego zatrudnienia pracy.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonego J. C. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17.12.1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz. U.
z 2015r., poz. 748 ) oraz w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.) prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31.12.1948r., który:

-

ukończył 60 lat,

-

udokumentował do dnia 31.12.1998r. 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych,
w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych wymienionej w wykazie
A stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia,

-

nie przystąpił do OFE albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,

W myśl § 2 w.w. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo
do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska tylko rodzaj rzeczywiście powierzonej pracy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26.06.2015r. sygn. akt III AUa 168/15 LEX nr 1761793 ).

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczony
na dzień 01.01.1999r. posiada wymagany 15 – letni okres pracy w warunkach szczególnych, a konkretnie czy istnieją podstawy do zaliczenia do takiej pracy spornych okresów jego zatrudnienia w Krajowej Państwowej (...) w C., Kombinacie (...) w D. oraz w Ś. Przedsiębiorstwie (...).W. (...)
i w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w Ś..

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowody pozwala na stanowcze przyjęcie, iż ubezpieczony w okresach spornego zatrudnienia w Kombinacie (...) w D. od dnia 08.05.1974r. do dnia 23.10.1975r. i od dnia 15.11.1977r. do dnia 31.01.1978r. ( łącznie 1 rok, 8 miesięcy i 23 dni ) oraz
w Przedsiębiorstwie (...) i (...) od dnia 31.07.1979r. do dnia 05.07.1993r. ( 13 lat, 11 miesięcy i 6 dni ) faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A dziale XIV poz.16 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r., to jest „ prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych ”.

Ubezpieczony zajmował się wówczas naprawą samochodów ciężarowych
i sprzętu ciężkiego, przy czym pracę tę wykonywał wyłącznie w kanałach remontowych,
gdy w wymienionych powyżej zakładach pracy był podział zakresu obowiązków pomiędzy mechanikami, na tych którzy wykonywali stale pracę w kanałach ( jak w przypadku ubezpieczonego ) oraz pozostałych, którzy wykonywali prace ( naprawy, remonty, regeneracje części ) nie wymagające korzystania z kanałów.

Ustalając powyższe w zakresie rzeczywiście wykonywanej pracy przez ubezpieczonego Sąd oparł się na jego zeznaniach, zeznaniach świadków S. S. oraz M. Ś., które korelowały z treścią powołanej w sprawie dokumentacji.

Zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych nie podlega okres odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej od dnia 24.10.1975r. do dnia 15.10.1977r. przypadającej na okres jego zatrudnienia w Kombinacie (...)
(...) w D..

Należy zwrócić uwagę, iż odbywanie zasadniczej służby wojskowej regulowane było przez ustawę z dnia 21.11.1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 827).

Zgodnie z treścią art. 108 ust. 1 tej ustawy obowiązującego w okresie od dnia 29.11.1967r. do dnia 31.12.1974r.( w brzmieniu pierwotnym) i po zmianie od dnia 01.01.1975r.( w brzmieniu do dnia 05.08.1979r.) – a zatem w okresie obywania zasadniczej służby wojskowej przez odwołującego – okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

Na podstawie art. 108 ust. 4 w/w ustawy wydane zostało Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22.11.1968r.w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318). Rozporządzenie to obowiązywało do dnia 31.08.1979r. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4 (tj. w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej zgłosił powrót do zakładu pracy), wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia
w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Treść powyższych przepisów wskazuje, że skoro czas odbywania służby wojskowej
w warunkach określonych w tych przepisach, wlicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, w tym w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, to okres ten należy zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Do odbywania zasadniczej służby wojskowej należy bowiem stosować przepisy w brzmieniu obowiązującym w okresie jej odbywania.

Takie stanowisko potwierdza Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 09.03.2010r. I UK 333/09 (LEX 585739) oraz w wyroku z dnia 25.02.2010 r. II UK 219/09 (LEX nr 590248), a także uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 16.10.2013r. sygn.II UZP 6/13 (OSNP 2014/3/42). Przychylił się do tego stanowiska Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 02.04.2015r., III AUa 2325/14, zaś Sąd orzekający prezentowane stanowisko w pełni podziela.

Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie zatrudnienia
w Kombinacie (...) w D., gdzie wykonywał pracę w warunkach szczególnych od dnia 08.05.1974r. do dnia 23.10.1975r. i po powrocie z wojska. Po zwolnieniu ze służby wojskowej ubezpieczony jednak w ciągu 30 dni nie powrócił do pracy u tego samego pracodawcy, bo służbę wojskową zakończył w dniu 15.10.1977r., a pracę podjął dopiero od dnia 15.11.1977r., czyli w 31 dniu. W takiej sytuacji okres tej służby nie podlega zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych.

Brak jest również podstaw do zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Krajowej Państwowej (...)
w C. od dnia 26.07.1973r. do dnia 27.04.1974r., ponieważ jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe, ubezpieczony pracę w kanałach remontowych nie świadczył wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a tylko
w około 80% czasu pracy, bo w pozostałym zakresie dokonywał napraw poza tymi kanałami.

Z ukształtowanego orzecznictwa sądowego wynika, iż wykluczona jest możliwość zaliczenia do okresów pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które w świetle powołanych regulacji nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w takim stopniu, aby zostać wskazane jako wykonywane w szczególnych warunkach ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18.02.2014r., I UK 129/13 ).

Brak zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych powyższego okresu spornego
zatrudnienia oraz służby wojskowej i tak pozostaje bez znaczenia dla rozpoznania tej sprawy skoro ubezpieczony po uwzględnieniu do takiej pracy pozostałych okresów spornych wymienionych wcześniej, posiada na dzień 01.01.1999r. wymagany 15 – letni okres pracy w warunkach szczególnych. Zatem ubezpieczony spełnia wszystkie konieczne przesłanki do przyznania mu prawa do dochodzonego świadczenia.

Bez znaczenia dla rozpoznania sprawy pozostaje fakt, że ubezpieczony nie przedłożył w organie rentowym świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Fakt wykonywania takiej pracy został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów.
W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10.03.1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21.09.1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.12.2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Mając powyższe na uwadze Sąd, kierując się uregulowaniami prawnymi powołanymi na wstępie rozważań, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od dnia (...), czyli od ukończenia wieku emerytalnego 60 lat ( zgodnie z art.100 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ).

(-) SSR del. Renata Stańczak