Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 19 marca 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 448/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił M. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Od powyższej decyzji M. S. wniosła odwołanie w dniu 4 kwietnia 2013 roku.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. S.urodziła się w dniu (...) roku. Z zawodu jest rolnikiem, pracowała jako szwaczka.

W okresie aktywności zawodowej wnioskodawczyni była zatrudniona:

- od 28 marca 1983r. do 29 lutego 1984r. w Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w W.w charakterze pomocy kuchennej w okresie próbnym, a następnie kelnerki;

- od 2 marca 1984r. do 31 stycznia 1992r. w Zakładach (...) w S. w charakterze obuwnika-szwacza;

-od 3 lutego 1992r. do 25 stycznia 1995r. - bezrobotna;

- od 26 stycznia 1995r. do 25 lipca 1995r. w Przedsiębiorstwie (...) w B. w charakterze szwaczki (chałupnictwo);

- od 27 lipca 1995r. do 10 sierpnia 1997r. – bezrobotna;

- od 11 sierpnia 1997r. do 14 lutego 1998r. w Firmie (...) w B. w charakterze szwaczki;

- od 4 maja 1998r. do 28 grudnia 1998r. w Firmie (...) PHU (...) w B. w charakterze pomocy szwaczki;

- od 12 lutego 1999r. do 5 marca 1999r. w PPHU (...) w B. w charakterze szwaczki na ¼ etatu;

- od 1 marca 1999r. do 20 marca 2003r. w Firmie (...) PHU (...) w B. w charakterze pomocy szwaczki na ¼ etatu;

- od 5 maja 2003r. do 15 kwietnia 2004r. w Firmie (...) PHU (...) w B. w charakterze szwaczki na ¼ etatu;

- od 10 marca 2009r. do 30 czerwca 2009r. w PPHU (...) w B. w charakterze szwaczki;

- od 1 września 2009r. do 23 października 2009r. w PPHU (...) w B. w charakterze szwaczki;

- od 1 września 2010r. do 29 listopada 2010r. - w PPHU (...) w B. w charakterze szwaczki;

- od 2 marca 2011r. do 30 listopada 2011r. - w PPHU (...) w B. w charakterze szwaczki;

Wnioskodawczyni następnie pobierała z ZUS-u zasiłek chorobowy w okresie od dnia 1 grudnia 2011r. do 20 stycznia 2012r., a od dnia 20 stycznia 2012r. do 13 stycznia 2013r. pobierała świadczenie rehabilitacyjne.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 28 lutego 1984r. – k. 6 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 31 stycznia 1992r. – k. 8 akt ZUS, zaświadczenie z PUP z 23 września 2005r. – k. 14 i 16 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 26 lipca 1995r. – k.15 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 14 lutego 1998r. – k. 17 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 28 grudnia 1998r. – k. 18 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 5 marca 1999r. – k. 19 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 20 marca 2003r. – k. 20 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 15 kwietnia 2004r. – k. 21 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 2 lipca 2009r. – k. 22 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 26 października 2009r. – k. 23 akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 1 grudnia 2010r. – k. 24 akt ZUS, świadectwo pracy z 30 listopada 2011r. – k. 25 akt ZUS)

Ogólny staż pracy wnioskodawczyni wynosi 19 lat 4 miesiące i 20 dni w tym 13 lat, 5 miesięcy i 29 dni okresów składkowych i 5 lat, 10 miesięcy i 21 dni okresów nieskładkowych (po ograniczeniu do 1/3 okresów składkowych)

(dowód: pismo organu rentowego z dnia 17 września 2013r. – k. 39-40 akt)

W dniu 21 listopada 2012 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności.

(dowód: wniosek – k. 1-4 akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 8 stycznia 2013r. lekarz orzecznika ZUS stwierdził, po rozpoznaniu zespołu bólowo- korzeniowego, lędźwiowego lewostronnego, stanu po operacji kręgosłupa z powodu dyskopatii, wypukliny krążkowej C3/C4, zespołu dysfunkcyjno bólowego kręgosłupa szyjnego, że M. S. jest częściowo niezdolna do pracy na okres jednego roku, a częściowa niezdolność do pracy powstała z początkiem okresu zasiłkowego tj. od 21 lipca 2011r.

(dowód: orzeczenie z 8 stycznia 2013r.wraz z dokumentacją medyczną w aktach rentowych – k. 71 akt rentowych)

W dniu 14 lutego 2013r. M. S. wniosła sprzeciw do komisji lekarskiej wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego złożenia.

Organ rentowy przywrócił wnioskodawczyni termin do wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej.

(dowód: sprzeciw –k. 60 akt dokumentacji medycznej , wniosek o przywrócenie terminu – k.62 akt dokumentacji medycznej, pismo ZUS z 21 lutego 2013r. – k. 64 akt dokumentacji medycznej)

Orzeczeniem z dnia 5 marca 2013 roku komisja lekarska ZUS – po rozpoznaniu sprzeciwu wnioskodawcy - wydała orzeczenie zgodne z opinią lekarza orzecznika ZUS. Po ponownym badaniu zdiagnozowano u wnioskodawczyni: zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego z przebytą hemilaminektomią w styczniu 2012r., z przewlekłym zespołem bólowym i z utrzymującym się ograniczeniem sprawności ruchowej.

(dowód: orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 5 marca 2013r. roku z dokumentacją medyczną w aktach organu rentowego – k. 75 akt rentowych)

Aktualnie u wnioskodawczyni występują następujące schorzenia neurologiczne:

- choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego;

- stan po operacji obarczającej kanał kręgowy na poziomie L% drogą hemilaminektomii z dniu 13 stycznia 2012r.;

- przewlekły zespół bólowy lędźwiowo- krzyżowy lewostronny;

- zaburzenia somatyzacyjne;

Stopień zaawansowania powyższych schorzeń czyni wnioskodawczynię częściowo niezdolną do pracy zarobkowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych okresowo do 31 stycznia 2014r. Częściowa niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała z datą rozpoczęcia zwolnienia lekarskiego tj. od dnia 27 stycznia 2011r.

(dowód: opinia biegłego neurologa A. N.– k. 22-23 akt)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt 10 lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit. a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a), pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowa niezdolność do pracy polega zaś na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (tak. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 roku, I UK 103/06 OSNP 2007/17-18/261). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 13 października 2009 roku, II UK 106/09, LEX nr 558589, z dnia 8 maja 2008 roku, I UK 356/07, OSNP 2009/17-18/238, z dnia 11 stycznia 2007 roku, II UK 156/06, OSNP 2008/3-4/45 i z dnia 25 listopada 1998 roku, II UKN 326/98, OSNAP 2000/1/36).

Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się po pierwsze stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, a po drugie możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1) .

Dla ustalenia, czy wnioskodawczyni jest niezdolna do pracy w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS Sąd z urzędu dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N., w ramach którego mieszczą się rozpoznane u wnioskodawcy schorzenia.

Z jednoznacznej i spójnej w swej treści, podzielonej przez Sąd opinii biegłego neurologa, sporządzonej po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną oraz po przeprowadzeniu osobistego badania wnioskodawczyni wynika, że charakter i nasilenie występujących u wnioskodawczyni schorzeń neurologicznych (choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, stan po operacji obarczającej kanał kręgowy na poziomie L% drogą hemilaminektomii w dniu 13 stycznia 2012r., przewlekły zespół bólowy lędźwiowo- krzyżowy lewostronny, zaburzenia somatyzacyjne) powoduje jej częściową okresową (do 31 stycznia 2014r. ) niezdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Biegły ustalił, że częściowa niezdolność wnioskodawczyni do pracy powstała od rozpoczęcia przebywania na zasiłku chorobowym tj. od 21 lipca 2011r. To wtedy bowiem nasiliły się dolegliwości bólowe ze strony kręgosłupa, które były przyczyną przebywania przez wnioskodawczynię na zwolnieniach chorobowych, a następnie świadczeniu rehabilitacyjnym i doprowadziły do operacji obarczenia kanału kręgowego w styczniu 2012r.. Biegły podniósł jednocześnie, że brak jakichkolwiek dowodów medycznych na to, aby częściowa niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała przed 13 październikiem 2005r. Ubezpieczona – jak wynika z dokumentacji lekarskiej - rozpoczęła leczenie utrzymujących się u niej aktualnie dolegliwości w postaci zespołu korzeniowego lędźwiowo-krzyżowego dopiero w 2011r. Opinia pokrywa się co do stwierdzonych u ubezpieczonej schorzeń, stopnia niezdolności do pracy, daty powstania niezdolności, a także czasokresu jej trwania ze stanowiskiem lekarza orzecznika ZUS oraz komisji lekarskiej ZUS. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest jakichkolwiek podstaw, aby podważać prawidłowość ustaleń przez biegłego co daty powstania niezdolności do pracy wnioskodawczyni. Podstaw takich nie znalazła nawet ubezpieczona, gdyż nie kwestionowała opinii biegłego.

W przypadku stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy prawo do renty uzależnione jest w dalszej kolejności od:

- powstania niezdolności w enumeratywnie wymienionych okresach składkowych wymienionych w art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub nieskładkowych wskazanych w art. 7 ustawy lub w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (art. 57 ustęp 1 pkt 3 ustawy). Spełnienie tego ostatniego warunku tj. powstanie niezdolności do pracy w ciągu 18 miesięcy od ustania okresów ubezpieczenia nie jest wymagane jedynie wobec kobiet całkowicie niezdolnych do pracy, które udowodniły co najmniej 20 – letni okres składkowy i nieskładkowy.

- udokumentowania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, który zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy w przypadku ubezpieczonej wynosi 5 lat. Przy czym ten wymagany okres musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy ( art. 58 ust. 2 ustawy). Warunku tego od dnia 23 września 2011r. nie wymaga się od ubezpieczonej kobiety, która legitymuje się okresem składkowym wynoszącym 25 lat i jest całkowicie niezdolna do pracy.

Częściowa niezdolność do pracy ubezpieczonej jako powstała w dniu 21 lipca 2011r. mieści się w okresie nieskładkowym wymienionym w art. 7 ustawy. Wnioskodawczyni spełniła zatem przesłankę z art. 57 ustęp 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ostatnią przesłanką, od spełnienia której zależy prawo do renty jest wykazanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego. Okres ten, jak wyżej wskazano, musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Z tym, że okresy nieskładkowe jak wynika z uchwały Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 11 stycznia 2012r., I UZP 5/11 przypadające w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy (art. 58 ust. 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5) uwzględnia się w rozmiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej okresów składkowych udowodnionych w tym dziesięcioleciu (art. 5 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Biorąc pod uwagę, że niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała w dniu 21 lipca 2011r. , wymagany 5-leni okres składkowy i nieskładkowy winna wykazać od 21 lipca 2001r. do 20 lipca 2011r. lub w ciągu 10 lat przed złożeniem wniosku rentę czyli od 21 listopada 2002r. do 20 listopada 2012r. Tymczasem w żadnym z w/w okresów wnioskodawczyni nie ma wymaganych 5 lat okresów ubezpieczenia. Oznacza, to że nie spełniła ona przesłanki legitymowania się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym z art. 57 ustęp 1 pkt 2 ustawy w zw. z art. 58 ustęp 1 pkt 5 w zw. z art. 58 ust. 2 ustawy.

Wnioskodawczyni wymagany 5-letni okres ubezpieczenia w ciągu dziesięciolecia spełniła w okresie od 15 października 1994r. do 15 października 2005r. A zatem aby przysługiwało jej prawo do renty musiałaby stać się osobą częściowo niezdolną do pracy w ciągu 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia, co nastąpiło w dniu 15 kwietnia 2004r. czyli do 15 października 2005r. Tymczasem wnioskodawczyni, jak wynika z opinii biegłego, stała się częściowo niezdolna do pracy dopiero od dnia 21 lipca 2011r., a zatem po upływie 18 miesięcy od ustania okresu ubezpieczenia, w którym w ciągu ostatniego dziesięciolecia wykazała 5-letni okres ubezpieczenia, nie spełniła zatem warunku z art. 57 ust.3 ustawy.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.