Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Józef Pawłowski

Protokolant st. sekr. sądowy Ewelina Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2015 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy W. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania W. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 30 czerwca 2015 r., znak: (...)

o d d a l a odwołanie.

Sygn. akt III U 661/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 września 2015 r.

Decyzją z dnia 30 czerwca 2015 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy W. N. prawa do emerytury.

W podstawie prawnej powołano art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu wskazano, że Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. ZUS nie uznał okresu pracy w warunkach szczególnych od 1 lipca 1977 r. do 14 lipca 1979 r., ponieważ w świadectwie pracy z dnia 14 lipca 1979 r. widnieje stanowisko „operator automatów”
i „operator maszyn”, brak jest informacji dokładnie jakiego sprzętu wnioskodawca był operatorem oraz nie przedłożył żadnych innych dokumentów stwierdzających fakt zatrudnienia w warunkach szczególnych. Nie przyjęto okresu pracy od 17 lipca 1979 r. do 19 października 1992 r., jako pracę w warunkach szczególnych, z przedłożonych angaży wynika,
iż wnioskodawca pracował na stanowiskach „mechanik”, „dozorca”
i „brygadzista”. Nie uznano również okresu służby wojskowej do pracy
w warunkach szczególnych, ponieważ wnioskodawca był zatrudniony
w Hucie (...) S.A. zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 12 maja 2014 r. w okresach od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r. i od 6 listopada 1976 r. do 31 stycznia 1977 r., gdzie w warunkach szczególnych pracował tylko w okresie od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r.
W związku z powyższym po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca
nie powrócił do pracy na to samo stanowisko, tj. przy obsłudze suwnic. Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 10 miesięcy i 11 dni; składkowe – 21 lat, 6 miesięcy i 28 dni; uzupełniające – rola – 4 lat, 6 miesięcy i 18 dni; łącznie – 25 lat, w tym w szczególnych warunkach/charakterze – 4 lat, 2 miesięcy i 17 dni. ZUS zaliczył do pracy w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia: od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r., od 6 kwietnia 1977 r.
do 30 czerwca 1977 r., od 15 października 1992 r. do 23 kwietnia 1993 r.,
od 1 października 1993 r. do 30 marca 1994 r., od 1 października 1994 r.
do 31 marca 1995 r., od 1 października 1995 r. do 15 kwietnia 1996 r., od 1 października 1996 r. do 31 marca 1997 r., od 15 października 1997 r. do 31 marca 1998 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 31 lipca 2015 r. wnioskodawca W. N..

Na uzasadnienie swojego stanowiska wnioskodawca podał
w szczególności, że nie zaliczenie mu do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w L. od 6 kwietnia 1977 r. do 14 lipca 1979 r. jest krzywdzące, ponieważ nasilenie hałasu przekraczało znacznie dopuszczalne normy. Na potwierdzenie zatrudnienia w warunkach szczególnych wnioskodawca powołał się
na zeznania świadków, którzy pracowali w tym samym charakterze w tym zakładzie pracy i mają uznane te okresy jako pracę w warunkach szczególnych. Wnioskodawca wskazał ponadto, że był zatrudniony
w warunkach szczególnych w Przedsiębiorstwie (...)
w D.. Pracując jako mechanik maszyn melioracyjnych
i budowlanych wykonywał remonty na miejscu stacjonowania maszyn,
w błocie, wodzie, niskich temperaturach. Zajmował się też ładowaniem akumulatorów, gdzie miał do czynienia z kwasami. Przez cały okres pracy
od 17 lipca 1979 r. do 19 października 1992 r. wykonywał te same prace,
a nazwanie jego stanowiska „dozorcą” w okresie likwidacji firmy było podyktowane jedynie koniecznością. Na potwierdzenie zatrudnienia
w warunkach szczególnych w tym zakładzie pracy wnioskodawca powołał się również na zeznania świadków. Wnioskodawca wskazał także,
iż w warunkach szkodliwych pracował w (...) Sp. z o.o.
w D. od 12 lipca 1999 r. do 7 lutego 2012 r., jako stolarz meblowy, pracując przy produkcji mebli z płyt i mając do czynienia z klejami, lakierami, benzyną, acetonem.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie
z przyczyn, które stanowiły o wydaniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Przemyślu ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. N., ur. dnia (...),
w dniu 21 maja 2015 r. złożył wniosek o emeryturę, oświadczając w nim,
iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Do wniosku dołączył dokumentację poświadczającą przebieg zatrudnienia, z której wynikało
w szczególności, że wnioskodawca: był zatrudniony w Hucie (...) S.A. w S. od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r. i od 6 listopada 1976 r. do 31 stycznia 1977 r., i w tym okresie od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r., wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę w warunkach szczególnych przy obsłudze suwnic
na stanowisku ślusarza (które jest tożsame ze stanowiskiem ślusarza remontowego suwnic – praca na wysokości), w okresie natomiast od 6 listopada 1976 r. do 31 stycznia 1977 r. pracował na stanowisku wytaczarza; był zatrudniony w Zakładach (...)
w L. w okresie od 6 kwietnia 1977 r. do 14 lipca 1979 r.,
na stanowisku operatora automatów i operatora maszyn; był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...) w D. „w likwidacji”
w okresie od 17 lipca 1979 r. do 19 października 1992 r., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach mechanika i dozorcy od 1 stycznia 1992 r. do 19 października 1992 r.; był zatrudniony w szczególnych warunkach w Szkole Podstawowej w N. w okresie od 15 października 1992 r. do 23 kwietnia 1993 r., od 1 października 1993 r. do 30 marca 1994 r., od 1 października 1994 r. do 31 marca 1995 r., od 1 października 1995 r. do 15 kwietnia 1996 r., od 1 października 1996 r. do 31 marca 1997 r., od 15 października 1997 r. do 31 marca 1998 r., i w tych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace
nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego na stanowisku palacza c.o. Wnioskodawca przedłożył również kserokopię książeczki wojskowej, z której wynika, że wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od 24 października 1974 r. do 6 października 1976 r.

W aktach organu rentowego znajduje się ponadto dokumentacja z akt osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w D.. Wynika z niej, że z dniem 16 lipca 1979 r. wnioskodawca został zatrudniony w Zakładzie Budowlano- (...)
na stanowisku mechanika – ślusarza. Z dniem 1 lutego 1981 r. powierzono wnioskodawcy obowiązki brygadzisty warsztatowego. Od dnia 1 kwietnia 1984 r. (angaż z dnia 30 kwietnia 1984 r.) wnioskodawca zajmował stanowisko mechanika. Z dniem 1 stycznia 1992 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki dozorcy na terenie bazy (...) D..

Na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji, decyzją z dnia 30 czerwca 2015 r., nr (...) ZUS odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca
nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 10 miesięcy i 11 dni; składkowe – 21 lat, 6 miesięcy i 28 dni; uzupełniające – rola – 4 lat, 6 miesięcy i 18 dni; łącznie – 25 lat, w tym w szczególnych warunkach/charakterze – 4 lat, 2 miesięcy i 17 dni.

Organ rentowy zaliczył do pracy w warunkach szczególnych okresy:
od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r. z tytułu zatrudnienia
w Hucie (...), od 6 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1977 r.
w Zakładach (...) w L., od 15 października 1992 r. do 23 kwietnia 1993 r., od 1 października 1993 r. do 30 marca 1994 r., od 1 października 1994 r. do 31 marca 1995 r., od 1 października 1995 r. do 15 kwietnia 1996 r., od 1 października 1996 r. do 31 marca 1997 r.,
od 15 października 1997 r. do 31 marca 1998 r. z tytułu zatrudnienia
w Szkole Podstawowej w C..

Dowód - akta organu rentowego:

- wniosek o emeryturę z dnia 29.01.2015 r.,

- świadectwa pracy i świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach,

- kserokopia książeczki wojskowej,

- kserokopia dokumentacji zalegającej w aktach osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w D.,

- decyzja ZUS z dnia 30.06.2015 r.

Ponadto Sąd ustalił, wnioskodawca W. N. w okresie
od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r. i od 6 listopada 1976 r.
do 31 stycznia 1977 r. pracował w Hucie (...).

W okresie od 24 października 1974 r. do 6 października 1976 r. wnioskodawca odbywał zasadnicza służbę wojskową.

W okresie od 6 kwietnia 1977 r. do 14 lipca 1979 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) i pracował przy obsłudze maszyn do tłoczenia cząstek metalowych z mosiądzu do zamków błyskawicznych, jako operator maszyn. Operator nakładał taśmę mosiężną na rozwijak, z którego taśma była wprowadzana na podajnik, następnie na wykrojnik. Wnioskodawca pracował na tłoczni przy prasach. Operator nadzorował jakość wykrawanych elementów. Praca odbywała się w dużym hałasie.

Wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W latach 1979-1992 wnioskodawca był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...) w D.. Zakład pracy prowadził budowy melioracyjne, rekultywację, zagospodarowanie terenu, kamieniołomy, budowy drogowe, budowy obiektów i mieszkań.
Na wszystkich tych budowach był ciężki sprzęt - maszyny budowlane – spychacze, równiarki, koparki, dźwigi, młyny, kruszarki na kamieniołomie. Wnioskodawca pracował na stanowisku mechanika wykonując remonty tych maszyn – zmiana gąsienic, wężów, oleju, w razie potrzeby spawanie. Pracował w grupie 3-4 osobowej, która wyjeżdżała na budowy
m.in. w B., N., Ł., Ł., P., N., celem wykonywania tych remontów na terenie budowy. Sporadycznie zdarzały się naprawy maszyn w warsztacie mechanicznym na kanale remontowym. Na kapitalny remont maszyny były odstawiane do zakładów specjalistycznych. Zajmował się również ładowaniem akumulatorów, jeżeli nie było potrzeby wyjazdu w teren.

Wnioskodawca w okresie zajmowania stanowiska brygadzisty,
w dalszym ciągu wykonywał te same prace, co na stanowisku mechanika, tylko dodatkowo nadzorował pracę innych mechaników.

W okresie od 1 stycznia 1992 r. do 19 października 1992 r. wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie (...)
na stanowisku dozorcy. W tym czasie zajmował się sprowadzaniem sprzętu pozostałego na różnych budowach na bazę zakładu pracy.

W okresie od 15 października 1992 r. do 31 marca 1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w Szkole Podstawowej w N.
na stanowisku palacza w sezonie grzewczym (od 15 października 1992 r.
do 23 kwietnia 1993 r., od 1 października 1993 r. do 30 marca 1994 r., od 1 października 1994 r. do 31 marca 1995 r., od 1 października 1995 r. do 15 kwietnia 1996 r., od 1 października 1996 r. do 31 marca 1997 r., od 15 października 1997 r. do 31 marca 1998 r.).

Dowód:

- książka ewidencji żołnierzy wcielenia – jesień 1974 r., zaświadczenie Archiwum S. Powietrznych z dnia 25.08.2015 r. wraz z pismem z dnia 26.08.2015 r., Rozkaz Dzienny Dowódcy JW. (...) z dnia 5.04.1975 r., z dnia 7.05.1975 r., z dnia 24.03.1976 r., z dnia 15.10.1975 r. – k. 23 (koperta),

- kopia świadectwa pracy wnioskodawcy z Zakładu (...)
w L. z dnia 14.07.1979 r. wraz z kartą obiegową, umową o pracę, dokumentacją dotyczącą szkolenia, kartą obiegową zmiany, świadectwem zdrowia
i skierowaniem do pracy – k. 23 (koperta),

- zeznania świadka S. D.,

- zeznania świadka S. W.,

- zeznania świadka A. P.,

- zeznania świadka Z. S.,

- przesłuchanie wnioskodawcy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego oraz w ramach toczącego się w sprawie sądowego postępowania dowodowego, których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c., a ponadto ich wiarygodność nie została obalona przez żadną ze stron.

Sąd dał wiarę zeznaniom przesłuchanych w sprawie świadków S. D. i S. W., którzy współpracowali
z wnioskodawcą w Zakładach (...) w L. oraz świadków A. P. i Z. S., którzy współpracowali z wnioskodawcą w Przedsiębiorstwie (...) w D.. Wynikało z nich jednoznacznie,
przy jakich pracach, w jakim charakterze i w jakich warunkach był zatrudniony wnioskodawca w spornym okresie w poszczególnych zakładach pracy.

Ponadto wnioskodawca w trakcie przesłuchania przedstawił przebieg zatrudnienia, a jego zeznania znalazły potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, a więc w dowodach
z dokumentów oraz w zeznaniach świadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy W. N. należy uznać
za nieuzasadnione.

Na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U.
z 2015, poz. 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat -
dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa
(ust. 2 art. 184).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa
w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a pkt 1).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1,
za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości
dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32).

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8,
poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.) - pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach określonych w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ponadto według § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy
na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat
dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi
do okresów zatrudnienia.

Poza sporem pozostaje w przedmiotowej sprawie, że wnioskodawca W. N.w dniu (...)r. ukończył 60 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, a ponadto wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn.

Istotą sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia,
czy wnioskodawca był zatrudniony, co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 10 miesięcy i 11 dni; składkowe – 21 lat, 6 miesięcy i 28 dni; uzupełniające – rola – 4 lat, 6 miesięcy i 18 dni; łącznie – 25 lat, w tym w szczególnych warunkach/charakterze – 4 lat, 2 miesięcy i 17 dni.

Organ rentowy zaliczył do pracy w warunkach szczególnych okresy:
od 6 sierpnia 1973 r. do 18 października 1974 r. z tytułu zatrudnienia
w Hucie (...), od 6 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1977 r.
w Zakładach (...) w L., od 15 października 1992 r. do 23 kwietnia 1993 r., od 1 października 1993 r. do 30 marca 1994 r., od 1 października 1994 r. do 31 marca 1995 r., od 1 października 1995 r. do 15 kwietnia 1996 r., od 1 października 1996 r. do 31 marca 1997 r.,
od 15 października 1997 r. do 31 marca 1998 r. z tytułu zatrudnienia
w Szkole Podstawowej w C..

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało,
że wnioskodawca był również zatrudniony w szczególnych warunkach
w Zakładach (...) w L.,
w pozostałym nie uznanym przez ZUS okresie pracy w tym zakładzie pracy od 1 lipca 1977 r. do 14 lipca 1979 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora maszyn, pracując przy obsłudze maszyn
do tłoczenia cząstek metalowych z mosiądzu do zamków błyskawicznych.

Wskazane wyżej stanowisko wymienione zostało w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, dziale VII – „W przemyśle lekkim”, poz. 4 – „Prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych” oraz w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego w wykazie A, dziale VII, poz. 4, pkt 42 – „aparatowy”, pkt 46 – „pomocnik w oddziale produkcyjnym”, pkt 48 – „nastawiacz maszyn i urządzeń”. W ocenie Sądu istotny w sprawie okazał się rodzaj, warunki pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w Zakładach (...)
w L., a nie sama nazwa zajmowanego przez niego stanowiska pracy.

Sąd uwzględniając wnioskodawcy powyższy okres pracy w warunkach szczególnych miał na uwadze ogólne świadectwo pracy zalegające w aktach organu rentowego, zachowaną z tego okresu dokumentację w postaci karty obiegowej, umowy o pracę, dokumentacji dotyczącej szkolenia, karty obiegowej zmiany, świadectwa zdrowia i skierowania do pracy, jak również zeznania świadków i wnioskodawcy.

Podkreślenia wymaga, iż w postępowaniu przed sądami pracy
i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym również zeznaniami świadków i stron. W postępowaniu wszczętym odwołaniem
od decyzji organu rentowego Sąd kieruje się regułami dowodzenia określonymi w art. 227-309 k.p.c., zwłaszcza że w przepisach regulujących postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477 ⁸
i nast. k.p.c.) nie ma jakichkolwiek odrębności lub ograniczeń. Przeciwnie, art. 473 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z tego zakresu nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków
i z przesłuchania stron, co oznacza, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury i renty oraz wysokość tych świadczeń, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi, w tym także zeznaniami świadków i stron.

Sąd natomiast nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 24 października 1974 r. do 6 października 1976 r.

Zgodnie z przepisem art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 1967 r.
o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1967 r. Nr 44, poz. 220) – w brzmieniu tekstu pierwotnego – okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie
w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

W brzemieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 1975 r. przepis powyższy stanowił natomiast – czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby.

Ponadto w myśl art. 106 ust. 1 – w brzmieniu tekstu pierwotnego – zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli najpóźniej w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powoduje rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

W brzmieniu obowiązującym natomiast od dnia 1 stycznia 1975 r. – zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy
w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że niezachowanie terminu nastąpiło
z przyczyn niezależnych od pracownika.

Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13, (OSNP 2014/3/42, LEX nr 1385939, Biul. SN 2013/10/24, M.P.Pr. (...)-101) uznał, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku
z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r.
Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

W kolejnej tezie (G. Prawna NO (...)) zaś Sąd Najwyższy wskazał, że osoby, które w latach 70. odbywały zasadniczą służbę wojskową, mogą zliczyć czas jej trwania do stażu uprawniającego do wcześniejszego zakończenia pracy. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy szczegółowo rozwodzi się na temat przepisów ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r.
o powszechnym obowiązku wojskowym, ustawy z dnia 21 listopada 1967 r.
o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin, które miało zastosowanie do zaliczenia zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia, a zostało uchylone
z dniem 1 września 1979 r. W sprawie będącej przedmiotem niniejszego postępowania dla Sądu istotne było jedynie zaś to, czy wnioskodawca spełnił przesłanki wynikające z tych przepisów, a mianowicie, czy w przeciągu 30 dni powrócił do pracy w Hucie (...) na poprzednio zajmowane stanowisko lub na stanowisko równorzędne pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego. Nie miało znaczenia jaką prace wykonywał w okresie pełnienia zasadniczej służby wojskowej. Jak bowiem wyjaśnił Sąd Najwyższy w cytowanej wyżej uchwale - pod rządem ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej i wydanego na jej podstawie (art. 108 ust. 4) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy żołnierzowi zatrudnionemu przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych (I kategorii zatrudnienia), który
po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach czas odbywania służby wojskowej wliczał się do okresu zatrudnienia
w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem przed powołaniem do służby wojskowej oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku
lub w określonym zawodzie. Oznacza to, że w powyższych okolicznościach taki okres służby wojskowej jest nie tylko okresem służby w rozumieniu
art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach, ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (gdy się dodatkowo uwzględni wartości konstytucyjne w ślad za rozważaniami Sądu Najwyższego zawartymi
w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006 r., III UK 5/06, w którym trafnie wskazano, na wynikający z art. 85 ust. 1 Konstytucji, obowiązek obywatela polskiego obrony ojczyzny, stwierdzając nadto, że z art. 2 i 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, wynika zakaz ustanawiania takich regulacji ustawowych lub dokonywania takiej wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które dopuszczałyby jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny). Innymi słowy, jeżeli zostały spełnione przez pracownika wskazane wyżej warunki powrotu
do poprzedniego zatrudnienia zostaje zachowana tzw. ciągłość pracy, a okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby.

Takie stanowisko potwierdza również orzecznictwo sądów powszechnych – por. wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 24 czerwca 2014 r., V U 495/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 28 listopada 2013 r., III AUa 437/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 5 marca 2014 r., III AUa 870/13.

W orzecznictwie przyjmuje się również, iż prawo do zakwalifikowania odbytej służby wojskowej do okresu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do wcześniejszej emerytury przysługuje tym ubezpieczonym, którzy niezależnie nawet od tego czy przed powołaniem do służby pozostawali w zatrudnieniu świadcząc pracę w warunkach szczególnych, w ciągu 30 dni od zakończenia służby podjęli pracę w takim charakterze (tak: w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2014 r. I UK 442/13 LEX nr 1491097;
w wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 15 kwietnia 2015 r., III AUa 1004/14, LEX nr 1667620).

W rezultacie powyższych rozważań nie może budzić wątpliwości,
że okres zasadniczej służby wojskowej nie może zostać zaliczony do stażu pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca przed powołaniem
do służby wojskowej był zatrudniony w szczególnych warunkach w Hucie (...), jednak po jej zakończeniu w dniu 6 października 1976 r., wprawdzie ponownie podjął pracę w tym samym zakładzie pracy od 6 listopada 1976 r., ale już na stanowisku wytaczarza, zgodnie z dokumentacją zalegającą w aktach organu rentowego, które nie zostało zaliczone przez pracodawcę do pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu brak jest również podstaw do uznania za pracę
w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy
w Przedsiębiorstwie (...) w D. od 17 lipca 1979 r. do 19 października 1992 r. Wnioskodawca został zatrudniony w tym zakładzie pracy na stanowisku mechanika – ślusarza, z dniem 1 lutego 1981 r. powierzono mu obowiązki brygadzisty warsztatowego, od dnia 1 kwietnia 1984 r. wnioskodawca zajmował stanowisko mechanika, natomiast od dnia 1 stycznia 1992 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki dozorcy na terenie bazy (...) D..

Z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków A. P.
i Z. S. oraz wnioskodawcy wynikało, że od początku zatrudnienia do 31 grudnia 1991 r. głównym obowiązkiem wnioskodawcy był remont maszyn melioracyjnych i budowlanych na terenie budowy – zmiana gąsienic, wężów, oleju, w razie potrzeby spawanie. Sporadycznie zajmował się ładowaniem akumulatorów, spawaniem oraz naprawą maszyn w warsztacie mechanicznym na kanale remontowym.

Nie może budzić wątpliwości, ze wcześniejsza emerytura jest
dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych instytucją wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia uprzywilejowanego kręgu podmiotów, stąd wymaga ścisłej wykładni i spełnienia ściśle określonych przez prawo warunków, które to warunki wyznacza art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca
w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie)
i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających
na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/2007 OSNP 2009/5-6 poz. 75, z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/2007, z dnia 4 października 2007 r., I UK 111/2007 Lex Polonica
nr (...), z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/2007 OSNP 2008/21-22 poz. 329, z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/2007 OSNP 2008/21-22
poz. 325). Rozporządzenie to bowiem wymienia enumeratywnie rodzaje wykonywanych prac, które uznawane są za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do takich prac zaliczają się m.in.: prace
w akumulatorowniach: opróżnianie, oczyszczanie i wymiana stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych (wykaz A, dział XIV, poz. 13 rozporządzenia); prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym
i atomowodorowym (wykaz A, dział XIV, poz. 12 rozporządzenia); prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych (wykaz A, dział XIV, poz. 16 rozporządzenia).

Wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w D. wykonywał jednak głównie obowiązki mechanika świadczącego pracę poza kanałami remontowymi,
a zatem brak jest podstaw do zaliczenia jego pracy do pracy w warunkach szczególnych. Jedynie bowiem sporadycznie zajmował się ładowaniem akumulatorów, spawaniem oraz naprawą maszyn w warsztacie mechanicznym na kanale remontowym.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 10 lipca 2014 r., III AUa 2562/13 (Biul.SAKa (...), LEX nr 1665577) wskazał,
że już wykonywanie przez ubezpieczonego wszystkich czynności
na stanowisku mechanika samochodowego oraz brak podziału w zakładzie pracy na mechaników świadczących pracę wyłącznie w kanałach remontowych i poza nimi, uniemożliwia uznanie jego zatrudnienia za pracę
w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A dziale XIV pod poz. 16 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze realizowaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ponadto zaś Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 24 czerwca 2014 r., III AUa 79/14 (LEX nr 1480391) wskazał, że nawet wykonywanie pewnych czynności w trudnych dla organizmu warunkach, jeżeli nie można ich zakwalifikować pod jedną z pozycji z wykazu
do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), uniemożliwia traktowanie takiego zatrudnienia jako mającego znaczenie z punktu widzenia prawa
do emerytury, o jakim mowa w art. 32 ustawy emerytalnej.

Z poczynionych wyżej ustaleń wynika więc, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych w charakterze pracownika.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.
w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa orzeczono, jak w sentencji wyroku.