Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 kwietnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że M. K. od dnia 10 września 2014 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł..

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał na krótki okres pomiędzy zatrudnieniem M. K. (10 września 2014 r.) a zaistnieniem u niej niezdolności do pracy (7 listopada 2014 r.) oraz wystąpieniem przez M. K. z roszczeniem o wypłatę zasiłku z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży (10 grudnia 2014 r.). Organ rentowy wskazał, że spółka (...) w ramach stosunku pracy powierzyła M. K. obowiązki menedżera ds. rozwoju (z wynagrodzeniem w wysokości 3.200 zł) w prowadzonym przez tą firmę klubie fitness. Organ rentowy wskazał, że ubezpieczona została zatrudniona na specjalnie utworzonym dla niej stanowisku pracy, a pomimo jej nieobecności w pracy na jej miejsce nie zatrudniono innego pracownika. Co jednak istotne brak jest w niniejszej sprawie dowodów świadczących o wykonywaniu przez nią obowiązków pracowniczych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł ponadto, że przed podjęciem zatrudnienia w okresie od 27 maja 2014 r. do 9 września 2014 r. M. K. była zgłoszona w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. jako osoba bezrobotna, a ostatnie zatrudnienie ustało w dniu 2 listopada 2013 r. (po ustaniu tego zatrudnienia pobierała przez 180 dni zasiłek chorobowy). W ocenie organu rentowego działania polegające na zgłoszeniu do ubezpieczeń M. K. w charakterze pracownika były podyktowane interesem prywatnym tj. uzyskaniem, po krótkim okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zasiłku chorobowego, a następnie zasiłku macierzyńskiego oraz kolejnych świadczeń.

W odwołaniu od powyższej decyzji pełnomocnik M. K. wniósł o jej zmianę poprzez uznanie, że ubezpieczona M. K. podlega od dnia 10 września 2014 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia, jako pracownik u płatnika składek (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. W treści odwołania wskazano, że zakwestionowana przez organ rentowy umowa o pracę nie nosi znamion czynności pozornej, gdyż ubezpieczona faktycznie świadczyła pracę w okresie od 10 września 2014 r. do 7 listopada 2014 r. za umówionym wynagrodzeniem, które rzeczywiście otrzymała (we wskazanym okresie podpisywała również listy obecności oraz listy płac). Zaprzestanie zaś przez ubezpieczoną świadczenia pracy było podyktowane zaleceniami lekarskimi. Pełnomocnik M. K. wskazał ponadto, że u płatnika składek zaistniała potrzeba gospodarcza zatrudnienia pracownika, a brak zatrudnienia przez płatnika innych pracowników przed jej faktycznym zatrudnieniem nie może w żadnej mierze świadczyć na jej niekorzyść. W ocenie pełnomocnika skarżącej krótkotrwałe wykonywanie pracy, nawet za stosunkowo wysokim wynagrodzeniem, nie może stanowić podstawy do uznania zawartej umowy za nieważną.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Zainteresowana nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. K. urodziła się (...), posiada wykształcenie średnie w zawodzie technika – ogrodnika.

Ubezpieczona pracowała, jako przedstawiciel handlowy, sprzedawca (w okresie od 29 kwietnia 2013 r. do 2 listopada 2013 r.), a także prowadziła własną działalność gospodarczą (w okresach od 16 sierpnia 2004 r. do 31 stycznia 2006 r. oraz od 15 lipca 2008 r. do 31 maja 2011 r.).

(okoliczności bezsporne)

W okresie od 27 maja 2014 r. do 9 września 2014 r. ubezpieczona była zarejestrowana, jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. i w okresie tym posiadała prawo do zasiłku w wysokości 80%.

(okoliczność bezsporna)

(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sprowadza się do prowadzenia klubu fitness przy ulicy (...) w Ł.. Właścicielem spółki jest M. B..

(okoliczność bezsporna)

M. B. w związku z wolą rozwinięcia prowadzonej działalności gospodarczej postanowił zatrudnić pracownika, którego zadaniem miało być pozyskanie klientów.

Ogłoszenie o poszukiwaniu pracownika na ww. stanowisko pracy zostało umieszczone w siedzibie klubu w sierpniu, a termin zamieszczenia ogłoszenia wynikał z faktu, że od września z usług klubu korzysta większa liczba klientów.

(zeznania świadka A. B. min.00:27:08 – 00:40:39 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77)

Ubezpieczona korzystała z usług klubu prowadzonego przez ww. spółkę i w ten sposób dowiedziała się o wolnym stanowisku pracy. W związku z ogłoszeniem o pracę postanowiła zgłosić swoją kandydaturę.

(zeznania ubezpieczonej min.00:01:39 – 00:06:39 protokołu rozprawy z dnia 12 października 2016 r., płyta CD k.116 w zw. z min.00:03:40 – 00:19:29 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r. , płyta CD k.77)

Zaświadczenie lekarskie z dnia 10 września 2014 r. wskazuje na brak przeciwwskazań do wykonywania przez M. K. obowiązków pracowniczych na stanowisku menedżera ds. rozwoju.

(zaświadczenie lekarskie k.155 akt ZUS)

W dniu 10 września 2014 r. M. B., w imieniu płatnika składek, zawarł z M. K. umowę o pracę na czas nieokreślony od dnia 10 września 2014 r. Ubezpieczonej powierzono obowiązki menedżera ds. rozwoju w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w wysokości 3.200 zł. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano siedzibę klubu.

(umowa o pracę k.151 akt ZUS)

Do zakresu powierzonych ubezpieczonej obowiązków pracowniczych należało:

-

zarządzanie systemem kontroli wszystkich członków w klubie,

-

ustanawianie celów dla każdego członka zespołu fitness klubu oraz ocena zagrożenia dla realizacji celów,

-

stały kontakt z użytkownikami klubu w celu poprawy jakości świadczonych usług,

-

wyznaczanie narządzi do kierowania całym systemem operacyjnym w klubie,

-

zarządzanie administracyjne klubem,

-

pozyskiwanie nowych klientów z zewnątrz,

-

opracowanie lub współudział w tworzeniu misji klubu oraz założeń marketingowo-reklamowych,

-

stała analiza podjętych działań w zakresie reklamy i marketingu,

-

zarządzanie w procesie pozyskiwania nowych klientów.

(zakres obowiązków k.153 akt ZUS)

W dniu 10 września 2014 r. M. K. odbyła szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

(karta szkolenia wstępnego k.22)

O ciąży ubezpieczona dowiedziała się w dniu 16 września 2014 r.

(dokumentacja medyczna k.98)

Płatnik składek w dniu 19 grudnia 2014 r. przekazał do Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS dokument zgłoszeniowy (...) za M. K. z datą zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 10 września 2014 r.

(okoliczność bezsporna)

Powierzone obowiązki pracownicze ubezpieczona wykonywała w recepcji klubu od poniedziałku do piątku w godzinach od 9 do 17 (klub był czynny cały dzień, przy czym zajęcia odbywały się w godzinach porannych oraz po popołudniu w godzinach od 16 do 21). Stanowisko pracy M. K. było wyposażone w komputer z dostępem do firmowego maila (kontakt@activityclub.pl), który służył m.in. do przyjmowania zapisów na prowadzone przez klub zajęcia. Praca ubezpieczonej sprowadzała się do pozyskiwania klientów, a także do wykonywania czynności związanych z ich obsługą.

M. K. poszukiwała klientów ich w firmach liczących minimum 10 – 20 pracowników, kontaktowała się z potencjalnymi klientami telefonicznie. W ramach wykonywania obowiązków pracowniczych ubezpieczona przedstawiała także ofertę klubu pracownikom targowisk (mieszczących się w R. – CH Ptak oraz Tuszynie), mieszkających na co dzień w Ł..

(zeznania świadków: A. B. min.00:27:08 – 00:40:39, D. B. min.00:40:39 – 00:48:26, M. C. min.00:48:26 – 00:54:39 ·protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77 oraz zeznania ubezpieczonej min.00:01:39 – 00:06:39 protokołu rozprawy z dnia 12 października 2016 r., płyta CD k.116 w zw. z min.00:03:40 – 00:19:29 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77)

Zainteresowany zatrudniał ubezpieczoną oraz A. B. (na stanowisku recepcjonistki). Pozostałe osoby, w tym prowadzący zajęcia fitness czy też kosmetyczka, wykonywały zlecone im czynności w oparciu o umowy cywilnoprawne.

(zeznania świadka A. B. min.00:27:08 – 00:40:39 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77 oraz zeznania ubezpieczonej min.00:01:39 – 00:06:39 protokołu rozprawy z dnia 12 października 2016 r.,

płyta CD k.116 w zw. z min.00:03:40 – 00:19:29 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77)

M. B. wypłacał należne pracownikom wynagrodzenie w formie przelewu na konto bądź w formie wypłaty gotówkowej.

(zeznania świadka A. K. min.00:22:02 – 00:27:08 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77)

Ubezpieczona pozyskała klientów będących pracownikami targowisk (mieszczących się w R. – CH Ptak oraz Tuszynie), a także będących pracownikami firm marketingowych, którym pracodawcy wykupili karnety: benefit i fitprofit.

(zeznania świadka A. B. min.00:27:08 – 00:40:39 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77)

Podczas nieobecności ubezpieczonej w pracy jej obowiązki były wykonywane przez właściciela spółki, a w czerwcu 2015 r. zatrudniono osobę na stanowisku recepcjonistki (w wymiarze ½ etatu).

(zeznania świadka A. B. min.00:27:08 – 00:40:39 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77)

Ubezpieczona podpisywała listę obecności.

(listy obecności k.87-91 akt ZUS)

Za świadczoną pracę ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie w formie gotówkowej.

(zeznania świadka A. B. min.00:27:08 – 00:40:39 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77 oraz zeznania ubezpieczonej min.00:01:39 – 00:06:39 protokołu rozprawy z dnia 12 października 2016 r., płyta CD k.116 w zw. z min.00:03:40 – 00:19:29 protokołu rozprawy z dnia 21 marca 2016 r., płyta CD k.77)

Ubezpieczonej wypłacono wynagrodzenie w następującej wysokości:

-

za wrzesień 2014 r. w wysokości 1.586,25 zł,

-

za październik 2014 r. w wysokości 2.295,76 zł,

-

za listopad 2014 r. w wysokości 2.295,71 zł,

-

za grudzień 2014 r. w wysokości 734,81 zł.

(listy płac k.17 – 19 oraz listy płac k.265-269 akt ZUS)

W 2014 r. przychody firmy płatnika kształtowały się następująco:

-

styczeń – 3.998,99 zł,

-

luty – 5.355,84 zł,

-

marzec – 6.099,34 zł,

-

kwiecień – 5.642,54 zł,

-

maj – 5.919,15 zł,

-

czerwiec – 4.503,85 zł,

-

lipiec – 4.867,78 zł,

-

sierpień – 2.732,45 zł,

-

wrzesień – 7.854,99 zł,

-

październik – 8.218,79 zł,

-

listopad – 8.030,70 zł,

-

grudzień – 5.183,24 zł.

(zestawienie k.357 akt ZUS)

M. K. stała się niezdolna do pracy od dnia 7 listopada 2014r.

(okoliczność bezsporna)

Ubezpieczona urodziła dziecko w dniu 12 maja 2015 r.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których strony nie kwestionowały.

Zeznania świadków oraz ubezpieczonej dotyczące wykonywania przez nią pracy na rzecz płatnika są spójne i logiczne. Świadkowie określili nie tylko, na czym polegały obowiązki ubezpieczonej, ale wskazali również szczegółowo na sposób działania firmy płatnika. Sąd dał wiarę spójnym, niesprzecznym i wzajemnie się uzupełniającym zeznaniom świadków i ubezpieczonej. Znajdują one ponadto poparcie w materiale dowodowym z dokumentów. Zeznający wykazali się zgodną i spójną wiedzą, co do tego, na jakich warunkach i w jakim celu ubezpieczona została zatrudniona, czym się zajmowała w trakcie wykonywania pracy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.963 ze zm.) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy, o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanego przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art.22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że podleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu jest uwarunkowane nie tyle samym faktem zawarcia umowy o pracę i opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Sam bowiem fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art.22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna. Jeżeli bowiem strony umowy o pracę przy składaniu oświadczeń woli mają świadomość tego, że osoba określona w umowie o pracę, jako pracownik pracy świadczyć nie będzie, a osoba wskazana, jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy i do podjęcia i wykonywania pracy nie doszło a jedynym celem umowy było umożliwienie skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, to umowę taką uważa się za zawartą dla pozoru - art.83§1 k.c. Umowa taka nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2008 roku II UK 148/07, Lex nr 846577; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 roku II UK 321/04, OSNP 2006/11-12/190; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2001 roku II UKN 244/00, OSNP 2002/20/496; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 roku II UK 204/09, Lex nr 590241).

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdza się, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art.58§1 k.c. w zw. z art.300 k.p.). Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji, gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia. Nawiązanie umowy o pracę może, bowiem wynikać z czynności faktycznych wyrażających się z jednej strony zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, z drugiej zobowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art.22§1 k.p.).

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy zakwestionował ważność umowy o pracę zawartej (z datą rozpoczęcia wykonywania obowiązków pracowniczych określoną na 10 września 2014 r.) pomiędzy M. K., a płatnikiem składek (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością stojąc na stanowisku, iż jej podpisanie oraz zgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych było czynnościami pozornymi dokonanymi jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle dokonanych ustaleń faktycznych, nie ma podstaw do uznania, że zawarta między M. K. a płatnikiem składek (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością umowa o pracę nie była realizowana.

Wskazać należy, że zatrudnienie ubezpieczonej było podyktowane wolą realizacji przez płatnika przyjętej przez siebie strategii rozwoju firmy polegającej na pozyskaniu nowych klientów do prowadzonego przez niego klubu fitness. Co jednak istotne moment zamieszczenia ogłoszenia o poszukiwaniu pracownika wynikał z faktu, iż okres przypadający bezpośrednio po wakacjach był najlepszym momentem do pozyskania nowych klientów. M. K., z uwagi na posiadane doświadczenie zawodowe, była odpowiednim kandydatem na stanowisko menadżera ds. rozwoju, bowiem czynności wykonywane na tym stanowisku miały sprowadzać się przede wszystkim do podejmowania przez nią działań marketingowych. Całokształt materiału dowodowego, a w szczególności ustalenie, na czym polegały obowiązki pracownicze ubezpieczonej wskazują jednoznacznie na rzeczywistość zawartej umowy o pracę. W czasie jej realizacji ubezpieczona zajmowała się przede wszystkim pozyskiwaniem klientów zarówno drogą telefoniczną jak i poprzez bezpośredni kontakt, ale co najważniejsze działania te przyniosły wymierny efekt w postaci wzrostu przychodów osiąganych przez firmę płatnika w spornym okresie.

Nie można, zatem przyjąć, w świetle zgromadzonego w spawie materiału dowodowego, że zawarta umowa jest pozorna.

Nawet zaś gdyby przyjąć, iż rzeczywistym celem zawartej umowy o pracę była wyłącznie chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego to dążenie do uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego (bądź uzyskania wyższych świadczeń), jako cel podjęcia zatrudnienia, nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, jeżeli umowa o pracę jest faktycznie realizowana, a tak było w przypadku M. K.. Chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jako motywacja do podjęcia zatrudnienia, nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, a dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę, ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym nie może być uznane za zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu jego obejście, jeżeli umowa ta prowadzi do faktycznej realizacji zatrudnienia spełniającego cechy stosunku pracy, a zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala stwierdzić (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 stycznia 2005 r. II UK 141/2004 OSNP 2005/15 poz. 235; z dnia 28 kwietnia 2005 r. I UK 236/2004 OSNP 2006/1-2 poz. 28, z dnia 8 stycznia 2007 r. I UK 207/2006).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i ustalił, że M. K., jako pracownik u płatnika składek (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. podlega od dnia 10 września 2014 roku obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. na rzecz M. K. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od 1 stycznia 2016 roku obowiązuje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz.1800). Zgodnie z treścią §21 ww. rozporządzenia do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego należy, zatem ustalić na podstawie §12 ust.2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 roku Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz.461 z późn. zm.).

S.B.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

14.11.2016 r.