Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 r. w Chełmnie na rozprawie

sprawy z powództwa T. K.

przeciwko Zakładowi Karnemu nr 2 w G.

o zapłatę

orzeka:

I.  Oddala powództwo,

II.  Kosztami sądowymi od uiszczenia których zwolniony był powód obciąża Skarb Państwa,

III.  Nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Chełmnie na rzecz adw. A. M. kwotę 147,60 zł /sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy/ + 23 % Vat z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

UZASADNIENIE

Powód T. K. wystąpił z pozwem przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu w C.- aktualnie Zakładowi Karnemu nr 2 w G. ,w którym domagał się zapłaty kwoty 50.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania z tytułu zadośćuczynienia za krzywdy, jakich doznał w trakcie pobytu w tej jednostce w okresie od 30 maja 2012r. do 22 sierpnia2012r.

W uzasadnieniu swojego żądania powód wskazał, że w jednostce tej nie ma warunków do odbywania kary pozbawienia wolności bez uszczerbku na zdrowiu . Wskazał na przepełnione cele, brak odpowiednich warunków sanitarnych połączonych z brakiem odpowiedniej wentylacji wysoką temperaturą w celi i zabudowaniem okien , brak podstawowych środków do utrzymania porządku i higieny w celach, brak ciepłej wody. Powód podniósł również nieprawidłowe podawanie posiłków, przymus spożywania ich w zatłoczonej, brudnej celi. Podawane posiłki były w niewystarczającej ilości i jakości. Złożył również zastrzeżenia w kwestii opieki medycznej wskazując, że leki musiał sam kupować. Wskazał również, że miał utrudniony kontakt z rodziną poprzez niestosowanie ulg dla osób odwiedzających z obszaru powyżej 100 km, przez co żona odwiedzając go podróż w dwie strony odbywała 24 godziny. Nadto powód podniósł, że miał utrudnioną możliwość kontaktu telefonicznego z chorą matką poprzez niechęć administracji pozwanego do wydawania zgody na dodatkowy kontakt telefoniczny. Wskazał również na brak zajęć poza celą. Ostatecznie powód podniósł, że pobyt w Areszcie Śledczym w C. był dla niego pasmem poniżania i czerpaniem przez pozwanego przyjemności z faktu trzymania w takich warunkach.

Pozwany Skarb Państwa Areszt Śledczy w C. wniósł o oddalenie powództwa. Ustosunkowując się do zarzutów powoda odnośnie warunków jego pobytu w areszcie wskazał, że od grudnia 2009r. prowadzony jest rejestr decyzji o umieszczeniu w warunkach niezapewniających kodeksowej normy powierzchni mieszkalnej . Podczas pobytu powód nie przebywał w warunkach

przeludnionej celi nie zapewniającej kodeksowej normy 3 m kwadratowych na osobę.

Odnośnie braku ciepłej wody w celi mieszkalnej pozwany wskazał, w żaden sposób nie ogranicza to praw osadzonego, albowiem zgodnie z §30. ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno- porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności „Skazany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli. Skazany zatrudniony przy pracach brudzących korzysta z odpowiednio częstszych kąpieli. Kąpiel skazanego chorego odbywa się według wskazań lekarza." Powyższe rozporządzenie nie obliguje dyrektora jednostki do zapewnienia osadzonemu stałego dopływu ciepłej wody użytkowej do celi mieszkalnej oraz nie nakazuje by osadzony korzystał z łaźni z częstotliwością większą niż raz w tygodniu .

Wszystkie cele w których przebywał powód były zaopatrzone zgodnie z normami wyposażenia określonymi w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003r w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych( Dz.U Nr 186 poz.1820). Cele w których przebywał powód wyposażone były w podstawowy sprzęt kwaterunkowy zgodnie z normami wyposażenia - łóżko koszarowe, wkład do łóżka, stół więzienny mały lub duży oraz taboret. Sprzęt ten zapewniał miejsce do spania i spożywania posiłków. Sprzęt ten jest regularnie sprawdzany, W oparciu o wyniki sprawdzenia ustala się plan potrzeb jednostki na nowy sprzęt, natomiast sprzęt zniszczony wycofuje się z użytku. Warunki w celach zapewniają zgodność z „Wytycznymi Programowymi oraz wymaganiami technicznymi i ochronnymi dla pawilonów zakwaterowania osadzonych" zatwierdzonymi przez zastępcę Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 1 września 2006roraz zastępującymi je wytycznymi Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 4 października 2011r. w sprawie wymagań technicznych i ochronnych dla pawilonów zakwaterowania osadzonych. W celach ściany pokryte są do wysokości 180 cm farbą olejną, powyżej łącznie z sufitem pomalowane są białą emulsją, powierzchnia ścian i sufitów jest w dobrym stanie, Stan ten jest kontrolowany przez funkcjonariuszy działu kwatermistrzowskiego jak i innych działów.

Powód przebywał w celach, w których ściany w kąciku sanitarnym wykonane były z materiału pełnego, nieprzezroczystego z zamontowanymi drzwiami. W celi nr 15 w której powód, kącik oddzielony był od reszty pomieszczenia nieprzezroczystą kotarą.

Stosowanie w otworach okiennych szyb z tworzywa sztucznego oraz zewnętrznych osłon okiennych jest ściśle uwarunkowane względami ochronnymi. Przesłony te nie utrudniają dopływu świeżego powietrza, a osadzeni mają możliwość otwierania okna.

Odnośnie podnoszonego przez powoda zarzutu wysokiej - 40 stopni temperatury pozwany wskazał, że jest to sytuacja niemożliwa z uwagi na architekturę budynku, który powstał pod koniec XIX wieku. Jego mury mają ok. 50 cm grubości w związku z czym nie jest możliwe aby temperatura w okresie letnim wskazywała wartość podaną przez powoda.

Odnośnie zarzutu powoda co do zaniżania stawki żywnościowej oraz posiłków niezawierających odpowiednich składników odżywczych pozwany wskazał ,że powód przebywając w jednostce penitencjarnej żywiony był zgodnie z wytycznymi zawartymi w przepisach tj:

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie określenia wartości dziennej normy wyżywienia oraz rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach karnych i aresztach śledczych,

Zarządzenie Dyrektora Generalnego nr (...) Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 14 sierpnia 2010r w sprawie realizacji uprawnień osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych do wyżywienia.

Powód T. K. nie miał nigdy przydzielonej diety w związku z powyższym żywiony był według podstawowej normy żywieniowej. Stawka żywieniowa wynosiła w tym czasie 4,80zł, otrzymywał 3 pełnowartościowe posiłki dzienne w tym jeden ciepły. Wszystkie posiłki łącznie zawierają nie mniej niż 2600 kcl, oraz nie mniej niż 300 g warzyw. Każdy posiłek przed wydaniem podlega sprawdzeniu, W okresie pobytu powoda w jednostce żaden posiłek nie został zakwestionowany przez lekarza lub pracownika służby zdrowia. Posiłki wydawane są przez osadzonych zatrudnionych w pionie żywienia nadzorowanych każdorazowo przez funkcjonariuszy działu ochrony.

Osadzeni wystawiają talerze przed cele mieszkalne. Posiłki przechowywane są i nakładane z termosów w celu zachowania odpowiedniej temperatury. Bezpośrednio po nałożeniu zabierane są do celi co umożliwia utrzymanie odpowiedniej temperatury.

Odnośnie braku wydawania odpowiedniej ilości środków czystości pozwany wskazał, że środki te wydawane były zgodnie z normami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 sierpnia 2003r. w sprawie regulaminu organizacyjno- porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności. Kolejne należności w postaci pasty do zębów, kremu do golenia i szczoteczki do zębów wydaje się według potrzeb zgłaszanych przez osobę osadzoną. Środki czystości do utrzymania właściwego stanu sanitarnego cel wydawane są między 1 a 5 dniem każdego miesiąca W przypadku gdy wydana ilość jest niewystarczająca oddziałowy zgłasza zaistniały fakt magazynierowi a ten niezwłocznie wydaje środki na oddział.

Odnośnie uniemożliwiania kontaktu z rodziną pozwany wskazał, że z uwagi na fakt że powód zgłaszał uwagi, że znajduje się w trudnej sytuacji rodzinnej i w dużej odległości od domu umożliwiano mu wielokrotnie korzystanie z aparatu samoinkasującego oraz udzielano ulg i nagród w postaci dodatkowych widzeń. W dokumentacji pozwanego znajduje się 12 pozytywnie rozpoznanych próśb o dodatkowe widzenia, 3 prośby pozytywnie rozpatrzone o dodatkowy telefon, w tym jedna prośba o dodatkowe wykonywanie telefonów przez okres 2 tygodni oraz dwie prośby pozytywnie rozpatrzone o przyjęcie paczki i książki.

W odniesieniu do nieprawidłowej opieki medycznej pozwany wskazał, że w jednostce pracuje dwóch lekarzy. Ponadto od poniedziałku do piątku w godzinach w godzinach 7.30 - 15.30 pełni służbę pielęgniarka. Biorąc pod uwagę pojemność jednostki osoby te w pełni zapewniają odpowiednią opiekę medyczną. Osoby wymagające konsultacji lub innych usług medycznych dowożeni są na miejsce bezpośrednio przez służbę więzienną. Osadzeni mają zapewnione wszystkie leki z budżetu służby więziennej. Każdorazowo o lekach jakie ma przyjmować osadzony decyduje lekarz. Wszystkie medykamenty zlecone i zapisane w książeczce zdrowia są podawane osadzonym. Osadzeni za zgodą lekarza mogą kupować na własny koszt jedynie preparaty witaminowe lub ziołowe.

Sad ustalił; co następuje:

Powód T. K. w Areszcie Śledczym w C. przebywał w okresie od 31 maja 2012 do 22 sierpnia 2012r.

W odniesieniu do powoda, podczas całego jego okresu przebywania w Areszcie Śledczym w C. nie było sytuacji; aby powód przebywał w celi, w której powierzchnia była niezgodna z obowiązującą normą kodeksową tj. 3 metry kwadratowe na jednego osadzonego. Nie było też sytuacji aby odpowiednie służby sanitarne zgłaszały zastrzeżenia co do stanu sanitarnego obiektu.

Dowód: - historia rozmieszczenia dotycząca powoda T. K. k.28 akt

- rejestr decyzji o umieszczeniu w warunkach nie zapewniających kodeksowej normy powierzchni mieszkalnej k.29-29v

-

protokół stanu sanitarno-higienicznego aresztu Śledczego w C. k.31-33v

Prośby powoda co do udzielania dodatkowych widzeń z rodziną, dodatkowego kontaktu telefonicznego i możliwości otrzymania paczki bądź książki były opiniowane pozytywnie i powód te zezwolenia otrzymywał

Dowód: - prośby powoda k 34-51.

Stanowiska powoda co do warunków panujących w Areszcie Śledczym w C. nie potwierdził zawnioskowany na tę okoliczność świadek . Drugiego z zawnioskowanych przez powoda świadka nie można było przesłuchać wobec wskazania przez powoda nieprawidłowego adresu.

Dowód: - zeznania świadka S. G. k.l28-128v

-

odezwy Sadu Rejonowego dla Warszawy woli w W. k.173

Powód miał zapewniony dopływ zimnej wody do celi, cotygodniową ciepłą kąpiel, środki czystości i higieny zgodnie z przepisami.. Braki w tym zakresie powód mógł zgłaszać wychowawcom. Nie była naruszona jego prywatność podczas korzystania z tzw. kącika sanitarnego. Powód otrzymywał posiłki zgodne z normami. Nie odnotowano składania przez powoda w trakcie pobytu w areszcie jakichkolwiek uwag i wniosków w tym zakresie.

Należy zauważyć, że aktywność procesowa powoda ograniczała się w istocie do napisania pozwu i jednorazowej obecności na rozprawie, Powód w toku procesu wyraził stanowisko, że rozprawy mają się odbywać w jego nieobecności. Po opuszczeniu przez powoda zakładu karnego powód nie wyrażał zainteresowania przebiegiem procesu, nie stawił się w sądzie w celu przeprowadzenia dowodu z jego przesłuchania o co wnosił jego pełnomocnik.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Z kolei art. 24 § 1 kc przewiduje, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem może żądać zaniechania tego działania, chyba, że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

W myśl natomiast art. 448 kc zdanie pierwsze, w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Prezentowane w piśmiennictwie stanowisko wskazuje, że przepis art. 448 kc nie wskazuje expressis verbis zasady odpowiedzialności za krzywdę wyrządzoną naruszeniem dóbr osobistych. Jako dominujący w judykaturze i doktrynie należy uznać pogląd, że pokrzywdzony może żądać kompensaty krzywdy od ponoszącego winę /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2002 r., V CKN 1581/00, OSNC 2004, nr 4, poz. 53/. Co do ciężaru dowodu pokrzywdzony żądający na podstawie art. 448 kc kompensaty krzywdy nie musi dowodzić bezprawności naruszenia dobra osobistego. Wobec brzmienia art. 24 § I kc to ewentualnie adresat roszczeń musiałby dowieść braku bezprawności naruszeń /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 r., V CSK 431/06, OSNC 2008, nr I, poz. 13/. Natomiast na pokrzywdzonym spoczywa ciężar dowodu winy, chociażby w najlżejszej postaci, ponieważ przesłanką zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych jest krzywda wyrządzona z winy umyślnej lub nieumyślnej, niekoniecznie wskutek rażącego niedbalstwa.

Na podstawie art. 448 kc kompensowana jest krzywda, a więc szkoda niemajątkowa wywołana naruszeniem dobra osobistego, polegająca na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach pokrzywdzonego. Sąd nie ma obowiązku zasądzenia zadośćuczynienia w każdym przypadku wyrządzenia krzywdy naruszeniem dobra osobistego /tak: A. Olejniczak, Komentarz do art. 448 kodeksu cywilnego (Dz. U. 64.16. 93), [w:] A. Kidyba (red.) A. Olejniczak, A. Pyrzyńska, T. Sokołowski, Z. Gawlik, A. Janiak, G. Kozieł, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, LEX, 2010/.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 50.000 zł za naruszenie przez Areszt Śledczy w C. jego dobra osobistego, które należy określić jako prawo do godnego odbywania kary pozbawienia wolności. Powód w Areszcie Śledczym w C. przebywał od 31 maja 2012 do 22 sierpnia 2012r i był osadzony w różnych celach . Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, że w okresie pobytu powoda w areszcie nigdy nie przebywał on w celi w której nie była zachowana kodeksowa norma powierzchni, tj. 3 metry kwadratowe na jednego osadzonego. Twierdzenia powoda w tym zakresie, że przebywał w celach przeludnionych nie są wiarygodne. Zgodnie z treścią art. 110 § 2 kkw powierzchnia w celi mieszkalnej przypadająca na skazanego wynosi nie mniej niż 3 m . Wymóg ten został zachowany.

Brak jest podstaw do ustalenia, ze powodowi nie zabezpieczono odpowiedniej opieki lekarskiej, odpowiedniej ilości środków czystości, higieny, wyżywienia a wyposażenie celi nie spełniało norm.

Brak też jest podstaw, aby uznać za wiarygodne twierdzenia powoda co do małej ilości i wartości odżywczej posiłków. Posiłki zawierały odpowiednia wartość kaloryczną. Powód w okresie pobytu w Areszcie Śledczym w C. nie zgłaszał żadnych uwag, co do warunków odbywania kary. Powód nie wykazał, aby w okresie pobytu w Areszcie śledczym w C. był w jakikolwiek sposób nękany przez kierownika ochrony, nie przedstawił na tę okoliczność żadnego dowodu.

Mając powyższe na uwadze Sąd powództwo oddalił.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu orzeczono po myśli § 19 i § 12 ust.6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i ponoszenia przez Skarb Państwa koszów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr.163 poz. 1348 ze zm). Wobec zwolnienia powoda od kosztów sądowych i oddalenia powództwa kosztami procesu od uiszczenia których zwolniony był powód obciążono Skarb Państwa.