Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 marca 2016 roku ( (...) ) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył emeryturę przyznaną L. Ż. od 1 lipca 2016 roku czyli od dnia zgłoszenia wniosku. Jako podstawę obliczenia wysokości emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z względnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi rownowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Przy czym kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 4.375,04 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 504.646,33 zł, średnie dalsze trwanie życia o długości 247,5 miesięcy, wyliczona kwota emerytury wyniosła 2.056,65 zł. Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie 2.357,18 zł ( do wypłaty 1.950,03 zł ) (decyzja k. 20-22 akt ZUS).

Odwołanie od decyzji wnioskodawca wniósł w dniu 15 września 2016 roku. Podkreślił, iż decyzja jest dla niego krzywdząca. Przez wiele lat pracował jako nauczyciel zawodu licząc, iż do jego emerytury zostanie doliczny 15 % dodatek, który jednak został zniesiony. Po nabyciu prawa do emerytury nauczycieskiej pracował dalej dokąd pozwalało mu zdrowie. Liczył na to, że po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego otrzyma emeryturę wyliczoną w oparcu o kapitał początkowy bez jego pomniejszenia – tak jak było do 2013 roku (odwołanie k. 2).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji. Dodatkowo podniesiono, iż emerytura została wnioskodawcy przyznana na podstawie art. 26 w zw. z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1997 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.887 ze zm.). Jednocześnie na mocy art. 25 ust.1 podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W myśl art. 25 ust. 1b jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191 i 1198, z 2015 r. poz. 357, 1268 i 1418 oraz z 2016 r. poz. 668), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z art. 53 emerytura wynosi 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Na mocy art. 183 ust. 1 i 6 emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2010, wynosi:
1) 70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Z dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy wynika, iż wnioskodawca urodzony (...) prawomocną decyzją z dnia 5 grudnia 1995 roku miał przyznaną emeryturę od 1 stycznia 1996 roku na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 roku o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin w zw. z ustawą z 17 października 1991 roku o rewaloryzacji emerytur i rent i ustawą z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela. Po przyzananiu świadczenia wnioskodawca cały czas kontynuował zatrudnienie do 31 sierpnia 2000 roku.

W dniu 2 września 2010 roku wnioskodawca wystąpił o przyznanie prawa do emerytury po ukończeniu 60 roku życia. Decyzją z dnia 8 października 2010 roku ubezpieczonemu przyznano prawo do emerytury na podstawie art. 184 cytowanej ustawy (emerytura mieszana na podstawie art. 183). Wysokość świadczenia okazała się mniej korzystna niż emerytura obliczona według nowych zasad ( art. 26 w zw. z art. 184 ustawy). W związku z czym kolejną decyzją z dnia 8 października 2010 roku przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury obliczonej na podstawie art. 184 w zw. z art. 26 ustawy. Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 4.375,04 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 504.278,74 zł, średnie dalsze trwanie życia o długości 247,5 miesiąca. Wyliczona kwota emerytury wyniosła 2.055,17 zł.

W dniu 18 lipca 2016 roku odwołujący wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Po analizie dokumentacji ustalono, iż emerytura o symbolu (...) przyznana na podstawie art. 184 i obliczona w oparciu o art. 183 ustawy, w kwocie 2.033,65 zł, nadal jest świadczeniem mniej korzystnym niż pobierana emerytura ( decyzja z dnia 22 sierpnia 2016 roku ).

Emerytura wypłacana ( (...) ) przyznana na podstawie art. 184 w zw z art. 26 jest świadczeniem najkorzystniejszym, a jej wysokość wynosi 2.357,18 zł ( decyzja z dnia 22 sierpnia 2016 roku ).

Emerytura przyznana na wniosek z 18 lipca 2016 roku, w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego ( (...)) i obliczona na podstawie art. 24 w zw. z art. 25 i 26 ustawy, jest świadczeniem mniej korzystnym od dotychczas pobieranej emerytury i wynosi 2.183,12 zł. Do jej obliczenia przyjęto kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 607.323,19 zł, kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 5.803,28 zł, średnie dalsze trwanie życia o długości 208,5 miesięcy. Jednocześnie zgodnie z art. 25 ust. 1b ustawy od sumy zwaloryzowanych składek i zwaloryzowanego kapitału początkowego odjęto kwoty pobranych emerytur w wysokości 157.945,11 zł, ponieważ dotychczas wypłacana emerytura przyznana była na podstawie art. 184 ustawy ( odpowiedź na odwołanie k.3 ).

Na rozprawie w dniu 22 grudnia 2016 roku wnioskodawca wskazał, iż nie zgadza się z zaskażoną decyzją ponieważ przyjęto dalsze trwanie życia na 81 lat i 4 miesiące a należało przyjąć 76 lat. Obliczono średnią z 10 lat na 111,40% a emerytura jest bardzo niska. Nadto nie zgadza się z odliczeniem emerytur wcześniej pobranych z uwagi na brak vacatio legis podczas wprowadzania tych przepisów ( e-protokół z 22 XII 2016 roku 00:01:20 i 00:11:13 ).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca L. Ż. urodzony (...) w dniu 10 listopada 1995 roku wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury ( wniosek k. 1-2 akt ZUS ).

W latach 1991 – 1995 ubezpieczony zatrudniony był jako nauczyciel nauki zawodu (świadectwa pracy k.12 i k. 14 akt ZUS ).

Decyzją z dnia 5 grudnia 1995 roku organ rentowy przyznał mu prawo do emerytury od 1 stycznia 1996 roku na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 roku o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin w zw. z ustawą z 17 października 1991 roku o rewaloryzacji emerytur ( decyzja k.25 w zw. z decyzją z 25 XII 1995 roku k.26 akt ZUS).

Po przyznaniu świadczenia wnioskodawca cały czas kontynuował zatrudnienie w Zespole Szkół (...) w Ł., do 31 sierpnia 2000 roku (okoliczność bezsporna ).

We wniosku z dnia 2 września 2010 roku wnioskodawca wystąpił o przyznanie prawa do emerytury po ukończeniu 60 roku życia ( wniosek k.1-4 plik II akt ZUS ).

Decyzją z dnia 8 października 2010 roku ubezpieczonemu przyznano prawo do emerytury na podstawie art. 184 cytowanej ustawy, od 18 września 2010 roku, czyli od ukończenia wieku emerytalnego. Wysokość świadczenia obliczono na kwotę 1.759,92 zł, przyjmując 70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26. Wypłata emerytury została zawieszona bowiem była mniej korzystna niż emerytura obliczona na podstawie art. 26 ustawy ( decyzja k.53-56 plik II akt ZUS ).

Kolejną decyzją z dnia 8 października 2010 roku przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury obliczonej na podstawie art. 184 w zw. z art. 26 ustawy. Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 4.375,04 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 504.278,74 zł, średnie dalsze trwanie życia o długości 247,5 miesiąca. Wyliczona kwota emerytury wyniosła 2.055,17 zł. ( decyzja k. 57-59 plik II akt ZUS ).

W dniu 18 lipca 2016 roku odwołujący wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym ( wniosek k. 1-4 plik III akt ZUS ).

Decyzją z dnia 22 sierpnia 2016 roku przyznano ubezpieczonemu prawo do emerytury ( (...)). Wysokość świadczenia i obliczona została na podstawie art. 24 w zw. z art 26 ustawy wynosi 2.183,12 zł. Do jej obliczenia przyjęto kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 607.323,19 zł, kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 5.803,28 zł, średnie dalsze trwanie życia o długości 208,5 miesięcy. Jednocześnie zgodnie z art. 25 ust. 1b ustawy od sumy zwaloryzowanych składek i zwaloryzowanego kapitału początkowego odjęto kwoty pobranych emerytur w wysokości 157.945,11 zł. Wypłata emerytury została zawieszona ponieważ jest świadczeniem mniej korzystnym od dotychczas pobieranej emerytury ( decyzja plik III akt ZUS ).

Jednocześnie na mocy decyzji z dnia 22 sierpnia 2016 roku przeliczono od 1 lipca 2016 roku emeryturę wnioskodawcy ( (...) ) przyznaną na podstawie art. 184 i obliczoną w oparciu o art. 183 ustawy. Jej wysokość wyniosła 1.760,39 zł. Wypłata emerytury została zawieszona ponieważ jest świadczeniem mniej korzystnym od dotychczas pobieranej emerytury w kwocie 2.033,65 zł ( decyzja k. 18-19 plik III akt ZUS ).

Najkorzystniejszą emeryturą pozostaje świadczenie przyznane i obliczone w oparciu o art. 26 cytowanej ustawy ( (...) ) w wysokości określonej zaskarżoną decyzją na kwotę 2.357,18 zł ( decyzja k.21-21 plik III akt ZUS ).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż wnioskodawca wyraźnie w odwołaniu wskzał, którą decyzję, z trzech z dnia 22 sierpnia 2016 roku, zaskarża. Określił, iż odwołanie dotyczy decyzji o symbolu (...). Jest to decyzja o przeliczeniu wysokości emerytury. Ponieważ sąd związany jest zakresem zaskarżenia – czyli wskazaniem zaskażonej decyzji, będzie musiał ograniczyć się do oceny prawidłowości tej ostatniej. Pozostałe decyzje z dnia 22 sierpnia 2016 roku, na skutek ich niezaskarżenia, stały się prawomocne.

Zaskarżona decyzja jest prawidłowa. Wysokość świadczenia obliczona została prawidłowo. Jednocześnie wskazać należy, iż wnioskodawca ograniczył bardzo zakres w jakim starał się podważyć sporną decyzję. Wskazał, że nie zgadza się z przyjętym dalszym trwaniem życia, odjęciem poprzednio wypłaconych emerytur, brakiem vacatio legis tych przepisów. Uznał także, że ostatecznie wyliczona emerytura jest zbyt niska – nie podał jednak żadnych konkretnych zarzutów w tym zakresie. Odwołanie w tej części ma zatem charakter życzeniowy a nie konkretny. Nie sposób odnieść się do tego zarzutu a zatem uznać należy go za gołosłowny. Na marginesie tylko wskazać należy, iż wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia ma oczywiście doniosłe znaczenie przy ustalaniu wysokości świadczenia, ale ostateczna kwota emerytury zależy także od innych składników np. od kwoty bazowej obowiązującej w dacie przyznania prawa do emerytury.

Na podstawie art. 26 ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 887 z późn. zm.) ust 1. emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

2. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach.

3. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

4. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

5. Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6.

6. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3.

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 2010 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (M.P.2010.19.194) średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę ubezpieczonego czyli w wieku 60 lat wynosi 247,5 miesiąca.

Tablicami tymi organ rentowy jest związany, nie może zatem ustalać dalszego trwania życia ubezpieczonego w sposób odmienny.

Podkreślić należy, iż wnioskodawca nie kwestionował innych czynników stanowiących podstawę obliczenia tego świadczenia: jak kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego czy kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji. W przypadku zaskarżonej decyzji organ rentowy nie obniżył wysokości kapitału początkowego w oparciu o art. 25 ust. 1b. Dlatego tak obliczone świadczenie jest świadczeniem najkorzystniejszym.

Emerytura wypłacana wnioskodawcy jest emeryturą przyznaną na mocy decyzji z dnia 8 października 2010 roku, a wyliczoną w oparciu o art. 26 ustawy.

Warto podkreślić, iż pozostałe zarzuty podniesine przez ubezpieczonego nie odnoszą się do zaskarżonej decyzji, a zatem sąd nie ma podstaw do ich badania.

Jedynie zatem w celu wyjaśnienia wnioskodawcy podnieść należy, iż wskaźnik w wysokości 111,40% ustalony jest w decyzji (...), która nie została przez niego zaskarżona. Niska, w ocenie odwołującego, wysokość emerytury jest skutkiem niskiej kwoty bazowej przyjętej do obliczenia tej emerytury (985,32 zł ), co z kolei wiąże się z odległą datą przyznania tej emerytury.

Podobnie ma się rzecz z zarzutami dotyczącymi obniżenia wysokości kapitału początkowego poprzez odjęcie wcześniej wypłaconych emerytur. Taki zabieg organ rentowy przeprowadził ustalając wysokość świadczenia o symbolu (...), które to świadczenie zostało wnioskodawcy przyznane od 18 sierpnia 2016 roku. Jest to emerytura należna po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Decyzja ta również nie została przez niego zaskarżona.

Zgodnie z treścią art.25 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.887) podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art.40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego z uwzględnieniem ust.5 i art.183.

Na mocy ust. 1b art. 25 jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191 i 1198, z 2015 r. poz. 357, 1268 i 1418 oraz z 2016 r. poz. 668), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z treścią art.100 ust.1 ww. ustawy prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z urzędu, z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Ustalenie prawa do emerytury następuje na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia uprawnień, a wypłata świadczenia następuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym ubezpieczony złożył wniosek, spełniwszy ustawowe przesłanki prawa do emerytury. Do dnia 1 stycznia 2013 roku podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art.24 ww. ustawy stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem art. 185 (brzmienie art.25 w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku, nr 39, poz. 353). Przy obliczaniu wysokości tego świadczenia nie dokonywano żadnych potrąceń, w szczególności kwot pobranych z tytułu emerytur, przyznanych w oparciu o inną podstawę prawną (tzw. emerytur wcześniejszych, np. art. 184 ww. ustawy).

Ustawą z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 roku poz. 637), która wprowadziła istotne zmiany dotyczące wieku uprawiającego do emerytury dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, różnicując je w zależności od daty urodzenia, dodany został art.25 ust.1 b. Zgodnie z treścią tego przepisu jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów m.in. art.184, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art.24 (ustaloną zgodnie z ust.1) pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed obliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ustawa ta weszła w życie od dnia 1 stycznia 2013 roku. W uzasadnieniu projektu ustawy w tym zakresie podano jedynie, że osoba, która pobiera emeryturę przyznaną przed osiągnięciem wieku emerytalnego może, po jego osiągnięciu, wystąpić o emeryturę powszechną. Wskazano także, że dla osoby urodzonej po 31 grudnia 1948 roku emerytura ta dotychczas była wyliczana przez podzielenie podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze życie dla wieku wystąpienia o emeryturę, zaś zmiana ma polegać na tym, że podstawa obliczenia „kolejnej” emerytury ma być pomniejszana o kwoty wcześniej pobranych emerytur przyznanych przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Ustawa nowelizująca nie zawierała jednak żadnych przepisów przejściowych dotyczących osób, które w dacie wejścia jej w życie miały już ustalone prawo do wcześniejszych emerytur. W art.22 ww. ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw wskazano jedynie, że ustawa ta wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 roku. Ubezpieczony ukończył powszechny wiek emerytalny 18 sierpnia 2016 roku, zatem prawo do emerytury przysługującej w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego nabył po kończeniu 65 lat i 11 miesięcy.

Skarżący skorzystał z przywileju i przeszedł na wcześniejszą emeryturę, a zatem skonsumował już część składek gromadzonych na jego koncie w celu obliczenia podstawy wymiaru emerytury dla osób w jego kategorii wiekowej. Stąd też występując do organu rentowego o przyznanie prawa do emerytury po osiągnieciu powszechnego wieku emerytalnego, na nowych zasadach, to jest z uwzględnieniem w podstawie zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek ewidencjonowanych na jego koncie od 1 stycznia 1999 roku, winien liczyć się z tym, że podstawa wymiaru jego emerytury będzie niższa, gdyż część składek wchodzących do podstawy wymiaru świadczenia została przez niego skonsumowana poprzez wcześniejsze pobieranie świadczenia.

Wbrew stanowisku skarżącego w stosunku do niego prawo nie zadziałało wstecz, gdyż prawa do emerytury na nowych zasadach nabył po wejściu w życie kwestionowanego art. 25 1 b ustawy emerytalnej.

W uzasadnieniu postanowienia z dnia 3 listopada 2015 roku (P 11/14, publ OTK-A 2015/10/167), Trybunał Konstytucyjny wskazał, że analogicznie należy się odnieść do innych sytuacji, w których ustawodawca zmieniał warunki nabywania prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Trybunał Konstytucyjny powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego przywołując wyroki z dnia 4 listopada 2014 roku (I UK 100/14) oraz z dnia 14 września 2014 roku (I UK 19/14), które choć dotyczą odmiennych stanów faktycznych, to wyciągnięte w nich wnioski mają ogólne zastosowane w razie zmiany stanu prawnego w zakresie przesłanek nabywania poszczególnych świadczeń z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W pierwszym z nich Sąd Najwyższy zaznaczył, że art.100 ust.1 ustawy emerytalnej ustanawia generalną zasadę, zgodnie z którą prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Nabycie prawa do świadczenia następuje zatem ex lege i co do zasady nie jest uzależnione ani od złożenia przez ubezpieczonego stosownego wniosku, ani też od ustalenia (potwierdzenia) tego prawa decyzją organu rentowego, która ma jedynie charakter deklaratoryjny. Zdaniem Sądu Najwyższego zmiany w przepisach ograniczające dotychczasowe uprawnienia, czy też wprowadzające dodatkowe warunki nabycia prawa do świadczenia, nie mają wpływu na istnienie prawa nabytego (powstałego) przed tymi zmianami, niezależnie od tego, kiedy został złożony wniosek o świadczenie (jego realizację). W drugim z ww. orzeczeń Sąd Najwyższy wskazał, że nowa ustawa nie może pozbawić ubezpieczonego prawa, które nabył na mocy wcześniej obowiązującej ustawy. Nie jest zatem uprawniona wykładania, że znaczenie dla rozstrzygnięcia ma stan prawny z chwili złożenia wniosku lub wydania decyzji. Zasadnicze znacznie ma data nabycia praw. Sąd Najwyższy powołał się na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którym w sferze praw emerytalno-rentowych zasadą ochrony praw nabytych objęte są, zarówno prawa nabyte w drodze skonkretyzowanych decyzji, przyznających świadczenia, jak i prawa nabyte in abstracto, zgodnie z ustawą przed zgłoszeniem wniosku o ich przyznanie. Natomiast w przypadku ekspektatyw praw podmiotowych ochrona ogranicza się do ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych, tj. takich, które spełniają zasadniczo wszystkie przesłanki ustawowe nabycia pod rządami danej ustawy (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 stycznia 2000 roku, K 18/99 i powołane w nim orzeczenia Trybunału z dnia 11 lutego 1992 roku, K 14/91, z dnia 23 listopada 1998 roku, SK 7/98, z dnia 22 czerwca 1999 roku, K 5/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 roku, I UK 334/13, OSNP nr 7/2015, poz. 97). Z deklaratoryjnego charakteru decyzji organów rentowych, które potwierdzają spełnienie warunków koniecznych do nabycia prawa do świadczenia wynika, że prawo do świadczeń powstaje i istnieje niezależnie od decyzji organu rentowego, a tylko jego realizacja w postaci wypłaty świadczenia wymaga potwierdzenia decyzją. Odmowa prawa do świadczeń z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, tylko wobec niezłożenia odpowiedniego wniosku byłoby, jak słusznie zważył Sąd Najwyższy, naruszeniem charakteru decyzji organu rentowego, nadając jej charakter konstytutywny, którego przecież nie ma.

Reasumując organ rentowy prawidłowo zastosował do obliczenia należnej ubezpieczonemu, w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, emerytury art.25 ust.1b. Ubezpieczony nabył bowiem prawo do tego świadczenia z dniem ukończenia 65 lat i 11 miesięcy czyli 18 sierpnia 2016 roku, gdy powyższe przepisy od dawna obowiązywały ( podobnie Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III AUa 1282/14).

Nie ma także znaczenia fakt niezastosowania tzw. vacatio legis, która to okoliczność mogłaby zostać wzięta pod uwagę jedynie w zakresie oceny zgodności przepisów z Konstytucją, dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny.

Nadto naruszenie to mogłoby być oceniane w zakresie uprawnień osób, które nabyły prawo do emerytury tuż po wejściu w życie zmienionych przepisów, dla których brak vacatio legis mógł mieć bezspośrednie znaczenie. Nie dotyczy to jednak wnioskodawcy, który nabył prawo do emerytury ponad 3 lata poźniej.

Mając powyższe na uwadze odwołanie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podlegało oddaleniu.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.

17 I 2017 roku.