Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 3 stycznia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku L. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania L. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 21 lipca 2016 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy L. S. prawo do emerytury z dniem 1 lipca 2016 roku.

Sygn. akt V U 779/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 lipca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił L. S. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawcy okresu zatrudnienia przed służbą wojskową od dnia 26 sierpnia 1974r. do 27 kwietnia 1976r. oraz okresu służby wojskowej od 28 kwietnia 1976 roku do 13 kwietnia 1978 roku, podnosząc że przed powołaniem do służby wojskowej L. S. pracując na stanowisku robotnika budowlanego – palacza CO, nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu z dnia 1 sierpnia 2016 roku L. S. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury, poprzez zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu służby wojskowej, gdyż przed cały okres zatrudnienia od 26 sierpnia 1974 roku do 28 lutego 1979 roku wykonywał pracę w charakterze betoniarza.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca L. S. urodzony (...), w dniu 5 lipca 2016 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

( dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4v akt ZUS I)

L. S. na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia wynoszącym 25 lat. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia w wymiarze 14 lat 7 miesięcy i 20 dni tj. okres zatrudnienia:

- od dnia 10 maja 1978 do dnia 28 lutego 1979 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. na stanowisku betoniarza,

- od dnia 1 marca 1985 roku do dnia 30 listopada 1988 roku w (...) w P. na stanowisku mechanika kierowcy,

- od dnia 1 grudnia 1988 roku do dnia 30 września 1989 roku w (...) w P. na stanowisku funkcjonariusza pożarnictwa,

- od dnia 2 października 1989 roku do dnia 7 czerwca 1991 roku w (...) Zakładach (...) w B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o masie pow. 3,5 tony,

- od 10 dnia czerwca 1991 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w (...) na stanowisku konserwatora sprzętu przeciw pożarowego, starszego konserwatora sprzętu przeciw pożarowego – kierowcy pojazdów uprzywilejowanych, co odpowiada pracy na stanowisku funkcjonariusza pożarnictwa.

(dowód: decyzja z dnia 21 lipca 2016roku, k. 8 akt ZUS I, odpowiedź na odwołanie k. 4-4v akt sprawy)

W okresie od dnia 26 sierpnia 1974 roku do 28 lutego 1979 roku L. S. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wnioskodawca od 26 sierpnia 1974 roku był zatrudniony na stanowisku robotnika budowlanego. Natomiast od 10 maja 1978 roku pracował na stanowisku betoniarza.

(dowód: umowa o prace z 10 maja 1978 roku, k. 36 akt sprawy, świadectwo pracy 28 lutego 1979 roku – k. 25 akt sprawy, umowa o pracę, k. 36 akt sprawy, zaświadczenie, k. 23 akt ZUS II, karta obiegowa, k. 27, 28, 33, 34, 46 akt sprawy)

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w Ł.. zajmowało się produkcją elementów budowlanych.

Wnioskodawca w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. wykonywał cały czas prace betoniarskie. Skarżący od początku zatrudnienia pracował przy produkcji płyt betonowych oraz innych elementów betonowych, takich jak krawężniki oraz płyty chodnikowe. Do stałych obowiązków ubezpieczonego należało nasypywanie łopatą betonu do formy, następnie utwardzanie betonu umieszczonego w formie za pomocą stołu wibrującego lub specjalnego węża, na którym umieszczony był wibrator. Następnie po wyschnięciu płyty wnioskodawca ją zdejmował. Gdy płyta wyschła wnioskodawca wykonywał kolejny element. Wnioskodawca pracował w takim charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy. Jedynie przez krótki okres około miesiąca czasu od dnia 14 kwietnia 1975 roku wnioskodawca, w zastępstwie chorego pracownika, wykonywał obowiązki palacza w piecach CO. Poza tym wnioskodawca pracował niezmiennie jako betoniarz.

(dowód: umowa o pracę, k. 41 akt sprawy, zeznania świadka A. C. na rozprawie z dnia 3 stycznia 2017 roku od minuty 9:06 do minuty 15:10, protokół z rozprawy, k. 18-19v akt sprawy, zeznania świadka J. Ż. na rozprawie z dnia 3 stycznia 2017 roku od minuty 15:10 do minuty 19:51 protokół z rozprawy, k. 18-19v akt sprawy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie z dnia 3 stycznia 2017 roku od minuty 19:51 do minuty 25:15, protokół z rozprawy, k. 18-19v akt sprawy)

Od 28 kwietnia 1976 roku do 13 kwietnia 1978 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(dowód: książeczka wojskowa, k. 28-28v akt ZUS II)

Pracodawca nie wystawił wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za sporny okres.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 887.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie od 26 sierpnia 1974 roku do 28 kwietnia 1976 roku. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego to na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Szczególne warunki pracy wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. Sąd ustalił w oparciu o spójne i korespondujące ze sobą, a co za tym idzie wiarygodne, zeznania świadków: A. C. oraz J. Ż., którzy w spornym okresie pracowali razem z L. S. oraz zeznania samego wnioskodawcy i wreszcie dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. A. C. był operatorem-konserwatorem sprzętu lekkiego tj. betoniarek, wibratorów, wózków i taczek, natomiast J. Ż. był operatorem węzła betoniarskiego. Posiadają więc szczegółową i rzetelną wiedzę na temat codziennej pracy i obowiązków wnioskodawcy.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że w okresie od dnia 26 sierpnia 1974 roku do dnia 28 kwietnia 1976 roku, podczas pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł., wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace betoniarskie.

Świadkowie szczegółowo opisali zakres obowiązków wnioskodawcy i wykonywane przez niego obowiązki. Do stałych obowiązków ubezpieczonego należało nasypywanie łopatą betonu do formy, utwardzanie betonu umieszczonego w formie za pomocą stołu wibrującego lub specjalnego węża, na którym umieszczony był wibrator, do momentu wyschnięcia płyty betonowej oraz zdejmowanie płyty betonowej po jej wyschnięciu.

Charakteru pracy skarżącego nie zmienia nazwa zajmowanego wówczas przez niego stanowiska pracy- robotnik budowlany, jak chce organ rentowy. O pracy w warunkach szczególnych decyduje bowiem nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj faktycznie wykonywanej pracy. Wnioskodawca zaś jak wynika z wiarygodnych zeznań świadków w całym spornym okresie, za wyjątkiem jednego miesiąca, kiedy zastępował chorego kolegę w obowiązkach palacza c.o., stale wykonywał prace betoniarskie.

Prace betoniarskie zgodnie z wykazem A działem V (w budownictwie i przemyśle budowalnym) poz. 4 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, są zaliczane do prac w warunkach szczególnych.

Wnioskodawca wykonywał zatem prace w szczególnych warunkach tj. prace betoniarskie przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej. Tożsame prace betoniarskie wykonywał także bezpośrednio po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, po powrocie do zakładu pracy, gdzie był zatrudniony przed wojskiem, czego organ rentowy nie kwestionował

Z treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany do nabycia prawa do emerytury należy ustalić na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem przepisów obowiązujących w okresie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej.

W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.) oraz ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318).

Stosownie do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej (od 29 listopada 1967r. do 5 lipca 1979r. ) wynika , że okres odbytej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił swój powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Z przepisów tych wynika, że - pod warunkami w nich wskazanymi - okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeśli zatem przed powołaniem do służby wojskowej ubezpieczony wykonywał zatrudnienie wymienione w art. 11 ust. 2 pkt 1 - 6 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie. Innymi słowy, żołnierz zasadniczej służby zawodowej był pracownikiem wykonującym zatrudnienie wymienione w tych przepisach, jeśli zatrudnienie to wykonywał przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w określonym terminie. Z powyższego wynika, że wlicza się także uprawnienia wynikające z systemu zabezpieczenia społecznego w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, a zatem również wynikające z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w wyroku z dnia 9 marca 2010r., w sprawie I UK 333/09, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006r. III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108) .

Na takim stanowisku stanął także Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 14 czerwca 2011r. w sprawie III AUA 180/11 oraz w wyroku z dnia 29 października 2012r. w sprawie III AUA 169/12. Podobne stanowisko zajął ostatnio Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 października 2013r. w sprawie II UZP 6/13 stwierdzając, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Bezspornym jest, że wnioskodawca zarówno przed powołaniem do wojska dnia 28 kwietnia 1976 roku jak i po powrocie z niego 13 kwietnia 1978 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach tj. prace betoniarskie oraz pracował w tym samym zakładzie, zachowując ciągłość pracy. Zgłosił bowiem gotowość do pracy i powrócił do niej przed upływem 30 dni od zakończenia służby wojskowej.

W związku z powyższym zarówno okres zatrudnienia przed służbą wojskową od dnia 26 sierpnia 1974r. do 27 kwietnia 1976r. jak i okres służby wojskowej od 28 kwietnia 1976 roku do 13 kwietnia 1978 roku, podlega zaliczeniu skarżącemu do szczególnego stażu pracy. Po doliczeniu w/w okresu do uznanego już przez organ rentowy stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat, 7 miesięcy i 20 dni, wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach przekraczającym 15 lat.

Biorąc jednocześnie pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełnił pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz wymagany okres zatrudnienia (25 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że skarżący złożył wniosek o emeryturę w lipcu 2016 r. wraz z wszystkimi koniecznymi dokumentami potwierdzającymi pracę w szczególnych warunkach, prawo do emerytury nabył z pierwszym dniem miesiąca, w którym złożył wniosek emerytalny. Z tym dniem została bowiem spełniona ostatnia przesłanka, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak sentencji wyroku.