Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2017r.

Sąd Rejonowy w Łęczycy Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR Grzegorz Manista

Protokolant sekr. sąd. Aneta Kuleczka

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2017r., w Ł.

na rozprawie

sprawy z powództwa A. P.

przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w G.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od A. P. na rzecz Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w G. kwotę 600 / sześćset / zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łęczycy adwokatowi A. W. kwotę 738 / siedemset trzydzieści osiem / zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi A. P.;

4.  nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rzecz Skarbu Państwa.

Sygn. akt I C 306/15

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Okręgowego w Łodzi A. P. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w G. kwoty 3.000zł tytułem odszkodowania za dwukrotnie cofniętą paczkę przez administrację Zakładu Karnego w G., co spowodowało stratę w mieniu powoda, członków jego rodziny oraz osób, które wysłały paczki dla A. P., w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w G.. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż na dochodzoną pozwem kwotę, składa się także odszkodowanie za pozostawioną w pralni bluzę oraz koszulkę marki A., których to rzeczy powód nie odebrał, ponieważ został przeniesiony z Oddziału I na Oddział X, a pozostawione rzeczy znalazły się posiadaniu innego osadzonego / k. 2 – pozew /.

Postanowieniem z dnia 27 października 2014r., Sąd Okręgowy w Łodzi stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę według właściwości Sądowi Rejonowemu w Kutnie VI Zamiejscowemu Wydziałowi Cywilnemu z siedzibą w Łęczycy / k. 6 – postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi I Wydziału Cywilnego z dnia 27 października 2014r., sygn. akt I C 1618/14 /.

Postanowieniem z dnia 39 stycznia 2015r. Sąd zwolnił A. P. od kosztów sądowych w całości / k. 24 – postanowienie Sądu Rejonowego w Łęczycy z dnia 30 stycznia 2015r., sygn. akt I C 306/15 /.

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa – Zakład Karny w G. nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych / k. 28-32 – odpowiedź na pozew /.

Postanowieniem z dnia 22 września 2015r., Sąd ustanowił dla powoda A. P. adwokata z urzędu / k. 81 – postanowienie Sądu Rejonowego w Łęczycy z dnia 22 września 2015r. /.

W toku postępowania, na rozprawie w dniu 15 czerwca 2016r., powód A. P. sprecyzował roszczenie i wniósł o zasądzenie od pozwanego Zakładu Karnego w G. kwoty 3.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną cofnięciem przez administrację Zakładu Karnego w G., bez podania przyczyn, dwóch paczek, niewydaniem z depozytu zawartości paczki skierowanej do powoda w postaci: zegarka na rękę o wartości 65zł, dwóch kart T. o wartości 20zł każda i innych przedmiotów / k. 161-161verte – zeznania powoda A. P. /.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. P. odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w G. w okresie od 19 marca 2014r. do 22 października 2014r., w warunkach zakładu karnego półotwartego. Od czerwca do 22 września 2014r. powód odbywał karę w systemie terapeutycznym, gdzie uczestniczył w programie podstawowej psychoterapii uzależnienia od alkoholu. Po zakończeniu terapii, Komisja Penitencjarna, z uwagi na negatywną prognozę penitencjarną, skierowała A. P. do dalszego odbywania kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego / okoliczności bezsporne; k. 45 – kserokopia decyzji Komisji Penitencjarnej z dnia 22 września 2014r. /.

W czasie pobytu A. P. w Zakładzie Karnym w G., powód kilkakrotnie otrzymywał paczki i znane mu były zasady dotyczące doręczania osadzonym paczek osadzonym w Zakładzie Karnym w G.. Paczka winna być oznaczona przez nadawcę, czy jest to paczka „odzieżowa”, „żywnościowa”, „ higieniczna”, „leki”. Brak opisu skutkował zwrotem paczki do nadawcy.

W dniu 8 września 2014r. do Zakładu Karnego w G. wypłynęła paczka adresowana do powoda, na paczce nie było opisu jej zawartości i dlatego też została zwrócona przez administrację pozwanego Zakładu Karnego do nadawcy / okoliczność bezsporna; k. 106 – 107 – zeznania świadka E. G., k. 34 – kserokopia pisma Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Ł. do A. P. /.

Poza paczką, która wpłynęła do pozwanego, od nieznanej powodowi osoby, administracja Zakładu Karnego nie zwracała nadawcom innych paczek kierowanych do powoda.

W dniu 14 sierpnia 2014r. A. P. złożył do Centralnego Zarządu Służby Więziennej w W. skargę na Zakład Karny w G., w której podnosił, iż nie została mu doręczona paczka, której oczekiwał w dniu 12 sierpnia 2014r. Skarga powyższa została cofnięta przez powoda / d. k. 35 – kserokopia skargi A. P. z dnia 14 sierpnia 2014r.; k. 36 – kserokopia pisma Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Ł. z dnia 1 października 2014r. /.

W czasie pobytu w Zakładzie Karnym w G., A. P. wielokrotnie składał skargi, w których zarzucał funkcjonariuszom Zakładu Karnego w G. niedoręczanie paczek, które wypływały do jednostki penitencjarnej, bądź też wydawanie tylko niektórych rzeczy, które znajdowały się w paczce, bądź też niezapewnienie właściwej ochrony mienia skazanego, które następnie znajdowało się w posiadaniu innych skazanych. Wnoszone skargi były następnie cofane przez powoda, bądź też w ramach prowadzonego postępowania wyjaśniającego okazywały się oczywiście nieuzasadnione / k. 106-107 – zeznania świadka E. G., k. 105verte-106 – zeznania świadka K. O.; k. 33, 35, 37, 39 – kserokopie skarg A. P.; k. 34, 36, 40, 43 – kserokopie pisma Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Ł.; k. 38 – kserokopia pisma Dyrektora Zakładu Karnego w G. /.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanego powyżej w pełni wiarygodnego materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów i zeznań świadków K. O. / k. 105verte-106 / i E. G. / k. 106-107 /.

Sąd uznał dał wiarę zeznaniom świadków K. O. i E. G., gdyż były one logiczne, konsekwentne, spójne, wzajemnie się uzupełniały i potwierdzały, a także znajdowały swoje potwierdzenie w wiarygodnych dowodach z dokumentów.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda A. P. / k. 161-161verte /, gdyż pozostają one w sprzeczności z wiarygodnymi zeznaniami świadków K. O. i E. G. i zostały one złożone na potwierdzenie zajętego stanowiska procesowego w rozpoznawanej sprawie.

Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów zgormadzone w aktach sprawy, albowiem, w ocenie Sądu, w toku postępowania nie ujawniła się żadna okoliczność, która podważyłaby wiarygodność tych dowodów.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlega oddaleniu.

Sąd związany jest żądaniem pozwu sprecyzowanym przez powoda oraz wskazaną przez niego podstawą faktyczną. Orzekając sąd nie może wyjść ponad żądanie. W pozwie powód wskazał, iż żąda zasądzenia od pozwanego kwoty 3.000zł tytułem odszkodowania, by następnie, w czasie przesłuchania w charakterze strony postępowania, sprecyzować żądanie i żądać „zasądzenia na swoją rzecz kwoty 3.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę” / k. 161 – zeznania powoda A. P. /.

Zgodnie z art. 321§1 k.p.c. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Przewidziane w art. 321 k.p.c. związanie sądu żądaniem, poza wyjątkiem przewidzianym w ustawie, ma w zasadzie charakter bezwzględny / postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2007r., III CZP 80/07, Legalis nr 87056 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2013r., III CSK 268/12, Legalis nr 726208 /.

Kontynuując ugruntowaną linię orzeczniczą, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 czerwca 2015r., V CSK 612/14, Legalis nr 1326432, podniósł, iż treść art. 321§1 k.p.c. wyraz tradycyjnej zasadzie wyrokowania, statuującej zakaz orzekania ponad żądanie, czyli przejawiającej się w tym, że sąd jest związany granicami żądania powództwa i nie może dysponować przedmiotem procesu przez określenie jego granic niezależnie od zakresu żądania ochrony przez powoda. Sąd nie może zasądzić ponad żądanie, a więc uwzględnić roszczenia w większej wysokości niż żądał powód, również wtedy, gdy z okoliczności sprawy wynika, że powodowi przysługuje świadczenie w większym rozmiarze. Nie można wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, czyli zasądzić coś innego niż strona żądała. Żądanie powództwa określa nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna. Dlatego orzeczeniem ponad żądanie w rozumieniu art. 321 k.p.c. jest oparcie wyroku na podstawie faktycznej niepowołanej przez powoda. Wyrok uwzględniający powództwo na podstawie faktycznej, na której powód ani w pozwie, ani w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie opierał powództwa, zasądza ponad żądanie / por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 1936r., C II 1770/35, (...) 1936, nr 2, s. 148 /.

Rozstrzygając merytorycznie sprawę sąd nie może orzekać o czymś innym niż żądał powód, ani w rozmiarze większym niż zgłoszone żądanie, bez względu na to, czy ustalenia faktyczne poczynione przez sąd uzasadniałyby wystąpienie z jeszcze innym roszczeniem lub z tym samym roszczeniem, ale w większym zakresie.

Naruszenie zakazu określonego w art. 321§1 k.p.c. odnosi się do dwóch płaszczyzn: ilościowej i jakościowej. Tradycyjnie najczęściej przyjmuje się, że związanie sądu granicami żądania ma aspekt ilościowy i jakościowy. Pierwszy oznacza, że sąd nie może orzec o czymś więcej, niż żądała strona . Z kolei drugi zakaz wyraża się w tym, że sąd nie może orzec o czymś innym, niż żądała strona. W obu aspektach chodzi o zakaz, który działa "dwukierunkowo", a więc zarówno w razie, gdy sąd uwzględnia powództwo, jak i w razie, gdy je oddala. Sąd nie może więc ani przyznać, ani odmówić stronie więcej lub czegoś innego, niż ona żądała. Ponadto wskazuje się, że związanie sądu granicami żądania powoduje, że sąd nie może orzekać o niczym, co nie było żądane / Legalis - Kodeks postępowania cywilnego Tom I, pod redakcją Piaseckiego, wydanie 7, komentarz do art. 321 k.p.c. /

Zakaz jakościowy polega na tym, że sąd nie może przyznać albo odmówić wnioskodawcy czegoś innego, niż ten żądał. Obrazowo należy stwierdzić, że sąd nie może w tym wypadku "zamienić" roszczenia, które przedstawił powód, na inne roszczenie, które nie było objęte żądaniem. Zmiana ta dotyczy zarówno samego żądania, jak i uzasadniających je okoliczności faktycznych / wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998r., I CKU 59/98, Legalis nr 341664 /.

Przenosząc powyższe rozważania kierunkowe na grunt rozpoznawanej sprawy, trzeba w pierwszej kolejności rozważyć, jak w ostatecznym rozrachunku dochodzone roszczenie procesowe określił powód. Niezmienna pozostaje wysokość żądania A. P. – kwota 3.000zł. W pozwie powód wniósł o zasądzenie kwoty 3.000zł tytułem odszkodowania, natomiast na rozprawie w 15 czerwca 2016r., w trakcie przesłuchania w charakterze strony postępowania, A. P. kategorycznie stwierdził, iż domaga się zasądzenia kwoty 3.000zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę / k. 161 / . Wskazanie przez powoda, iż żąda zasądzenia od pozwanego kwoty 3.000zł tytułem zadośćuczynienia, zakreśla granice, poza które Sąd nie może wyjść w procesie orzekania. Wobec kategorycznego stwierdzenia powoda, Sąd jest zobligowany zastosować przepisy prawa, które uzasadniają zasądzenie zadośćuczynienia za krzywdę – szkodę niematerialną. Zasądzenie kwoty 3.000zł tytułem odszkodowania, byłoby orzeczeniem naruszającym dyspozycję art. 321§1 k.p.c., gdyż powód domagał się zadośćuczynienia, a nie odszkodowania.

Zadośćuczynienie stanowi postać odszkodowania, jednak w przeciwieństwie do odszkodowania za szkodę majątkową, przyznawane jest za krzywdę wywołaną naruszeniem dóbr osobistych. Celem odszkodowania jest wyrównanie strat i utraconych korzyści o charakterze majątkowym, natomiast przyznanie zadośćuczynienia stanowić ma rekompensatę negatywnych doznań psychicznych w postaci krzywd i cierpień wywołanych czynem niedozwolonym. Podstawami prawnymi zasądzenia zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego jest art. 445 k.c., drugą stanowi art. 448 k.c., natomiast art. 446§4 k.c. jest podstawą przyznania zadośćuczynienia członkom rodziny zmarłego poszkodowanego.

Zadośćuczynienie za krzywdę jest swoistą postacią odszkodowania, którego celem jest rekompensowanie uszczerbku w dobrach osobistych / szkody niemajątkowej /, w takim zakresie, w jakim taka rekompensata, ze względu na szczególny charakter tych dóbr, jest możliwa za pomocą świadczeń pieniężnych. Zadośćuczynienie ma na celu kompensatę nie tylko cierpień fizycznych, ale również niekorzystnych następstw zdarzenia w sferze psychiki poszkodowanego i przywrócić ma poszkodowanemu równowagę emocjonalną naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne. Powszechnie przyjmuje się, że zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, gdyż stanowi przybliżony ekwiwalent za doznaną przez pokrzywdzonego szkodę niemajątkową / krzywdę /.

W realiach rozpoznawanej sprawy, mając na uwadze wskazaną przez powoda podstawę faktyczną roszczenia – dwukrotne cofnięcie paczki odzieżowej, dwukrotne cofnięcie przesyłki listowej, doręczenie przez administrację Zakładu Karnego w G., w dniu 3 września 2014r., części zawartości paczki skierowanej do powoda, niezapewnienie w dniu 31 maja 2014r. należytej ochrony mienia powoda, w wyniku czego, bluza i koszulka z logiem Adidas, znalazły się posiadaniu innego osadzonego – nie stanowią podstawy do zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną szkodę niemajątkową. Gdyby nawet uznać, iż pozwany wyrządził powodowi szkodę, to nie mieści się ona w zakresie określonym przez art. 445 k.c. i art. 448 k.c., powód nie doznał szkody na osobie , ani też nie zostały naruszone jego dobra osobiste. Takich okoliczności powód A. P. nie podnosił w toku postępowania.

Powód reprezentowany w procesie przez zawodowego pełnomocnika, nie udźwignął obciążającego go obowiązku dowodowego i nie udowodnił przesłanek, które skutkowałyby uwzględnieniem powództwa, zarówno co do zasady odpowiedzialności, jak i wysokości żądania. Z całą stanowczością należy stwierdzić, iż w rozpoznawanej sprawie, powód nie udowodnił, iż wystąpiła okoliczność wymieniona w treści art. 445 k.c. i 448 k.c. , która skutkowałby uwzględnieniem, co do zasady, żądanie zasądzenia od pozwanego Zakładu Karnego w G. na rzecz powoda A. P. zadośćuczynienia za szkodę na osobie, czy też naruszenie dóbr osobistych.

Mając na uwadze przedstawione powyżej okoliczności, Sąd na podstawie art. 445 k.c., art. 448 k.c. w zw. z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., oddalił powództwo A. P. o zasądzenie od pozwanego Zakładu Karnego w G. kwoty 3.000zł tytułem zadośćuczynienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekła na podstawie art. 98§1 i §3 k.p.c. zasądzając od A. P. na rzecz Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w G. kwotę 600zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Na zasądzoną kwotę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie §6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu / tj. Dz. U. z 2013r., poz. 490 ze zm. /.

Na podstawie §19 ust. 1 w zw. z §6 ust. 3 w zw. z §2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu / tj. Dz. U. z 2013r., poz. 460 ze zm. /, Sąd przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łęczycy adwokatowi A. W. kwotę 738zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi A. P..

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych / tj. Dz. U. z 2016r., poz. 623 /, nieuiszczone koszty sądowe, Sąd przejął na rzecz Skarbu Państwa.